Morgunblaðið - 07.09.1944, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 7. sept. 1944.
IBínrgwMaliII*
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívsir Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Óla
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstrseti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlandi,
kr. 10.00 utanlands
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Ölfusárbrúin
FYRSTA STÓRBRÚIN, sem bygð var á íslandi, Ölfus-
árbrúin, er farin. Hún var bygð árið 1891 og vígð 8. sept.
það ár, eða fyrir nálega 53 árum. Það var Tryggvi Gunn-
arsson, hinn mikli athafnamaður sem bygði brúna og
batt þar með enda á langar þrætur og leiðinlegar um þetta
þýðingarmikla mannvirki.
Þegar Magnús Stephensen landshöfðingi vígði brúna
var þar viðstatt um 1800 manns og var það talinn óvenju-
legur mannfjöldi á samkomu á þeim tíma.
. Er tilviljun ein, að eigi varð mikið manntjón að, er
brúarstrengurinn slitnaði , því dagana á undan munu
bifreiðar hlaðnar fólki hafa farið um brúna. Að vísu var
margsinnis búið að aþvara menn, að fara varlega á brúni,
og beggja megin brúarinnar voru fest upp aðvörunar-
merki og þar gefinn upp sá þungi, sem mátti vera á
brúnni. En við þekkjum vel, hve skeytingarlausir íslend-
ingar eru yfirleitt og lítt gefnir fyrir að fylgja settum
reglum, en þær vantaði ekki hjer. — Nú kemur
það í ljós, sem allir hefðu mátt hugleiða fyr, hve stór-
vægilega þýðingu þetta mannvirki hefir. Meiri hluti
allra mjólkurflutninga til Reykjavíkur verður nú mikl-
um erfiðleikum bundinn. Bændur á meginhluta Suður-
lands verða í stórvandræðum með að koma fje sínu til
slátrunar og flytja til sín nauðsynjar, auk allra þeirra
vandræða, sem verða með ferðalög fólksins á Suðurlandi.
Eina brúin, sem nú er um að ræða, er hjá Brúarhlöðum
um 65 km fyrir ofan Ölfusárbrúna.
Nú reynir mjög á stjórnarvöld landsins með að bæta
svo fljótt sem unt er úr þeim vandræðum, sem af brúar-
biluninnj hlýst. Hjer er í einni svipan skorið á eina helstu
samgöngulífæð landsins. Góð ráð og skjótar framkvæmd-
ir er nú dýrmætt, en margra kosta er sennilega ekki völ.
Þetta atvik er nú það aðvörunarmerki, sem ætti að
koma í veg fyrir, að svipað endurtaki sig.
Fjell í Ölfusá
Framh. af bls. 4.
Ýmist undir eða ofan á dekk-
inu.
Jón bar nú óðfluga með
straumnum niður ána og allt
í einu tók hjólið að snúast og
Jón með, því hann ríghjelt sjer
í felguna, sem áður. „Var jeg
ýmist undir. eða ofan á dekk-
inu og þá fyrst saup jeg dá-
lítið af vatni. Mun jeg þá hafa
verið í hávaðanum sem er fyr-
ir vestan Selfossbæinn.
„En brátt tók vatnið að lygna
og íerðin að hægjast. Sá jeg
þá í tunglsljósinu, að jeg var
úti í miðri á og virtist mjer
vera jafn langt til beggja ár-
bakkanna. Tók jeg þá að synda
með fótunum, en sleppti samt
ekki taki á dekkinu. Synti jeg
í áttina til eystri bakkans og
komst brátt til lands.
Gekk jeg þaðan upp að Sel-
fossbænum, en mjer er sagt,
að jeg muni hafa komið á land
um 300 metra fyrir neðan tún-
ið á Selfossi. Á hlaðinu hitti
jeg mann. Háttaði jeg ofan í
rúm á Selfossi. Fekk kaffi og
brennivín og hressist brátt. —
Þangað kom- læknirinn og
gerði að sárinu á höfðinu á
mjer“.
Hefir áður vakið á sjer athygli
fyrir hreysti
Þetta er hin látlausa saga
Jóns Guðmundssonar um bar-
áttuna við dauðann í Ölfusá í
fyrrinótt. Jón virðist ekki gera
sjer ljóst, að hann hefir unnið
fádæma þrekvirki, af tvítug-
um manni að vera. En honum
er ekki fisjað saman piltinum
þeim.
Hann hefir áður vakið á
sjer athygli fyrir dugnað og
hreysti. Sagði Bjarni Bjarna-
son skólastjóri á Laugarvatni
sögu í blaði í fyrravetur af því
hve hressilega Jón gekk fram
í að brjótast með bíl í ófærð
vegna snjóa einu sinni í fyrra-
vetur.
Flugmálin fá nýján byr
HAUSTIÐ 1943 fluttu þrír Sjálfstæðismenn í Nd. Al-
þingis, þeir Sigurður frá Vigur, Gunnar Thoroddsen og
Ingólfur Jónsson, frumvarp til laga um byggingu flug-
valla, flugskýla og dráttarbrauta fyrir sjóflugvjelar. Að-
alatriði frumvarps þessa var það, að umrædd flugmann-
virki skyldu bygð á allmörgum stöðum í öllum lands-
fjórðungum og þannig stefnt að föstum og öruggum
flugsamgöngum við alla landshluta. Jafnframt var lagt
til að komið yrði upp þráðlausum talstöðvum á nægilega
mörgum stöðum. Ríkissjóður skyldi bera allan kostnað
við þessar framkvæmdir, eftir því, sem fje yrði veitt
til þeirra í fjárlögum.
Samgöngumálaráðherra lagðist á móti afgreiðslu frv.
þessa s.l. haust, en á fundi í Samgöngumálanefnd Nd.,
þar sem málið var rætt, gaf hann þá yfirlýsingu, að ef
flutningsmenn frumvarpsins fjellust á að fresta af-
greiðslu þess, gæti hann heitið því, að ríkisstjórnin bæri
málið fram á næsta reglulega Alþingi og mundi í aðal-
atriðum byggja á þeirri stefnu sem í frumvarpinu fælist.
Fjellust þá flutningsmenn á að láta málið daga uppi á
þessu þingi.
Ríkisstjórnin hefir nú efnt þetta loforð sitt og borið
fram frumvarp um þessi efni í Nd. Alþingis. Fylgir það
í aðalatriðum sömu stefnu og frumvarp Sjálfstæðis-
manna síðastliðið haust. Ríkissjóður tekur að sjer bygg-
ingu nauðsynlegra flugmannvirkja og ákveðið kerfi
lendingarstaða og miðunarstöðva, er skapað.
Ber mjög að fagna því, að hafist er handa um fram-
kvæmdir í þessum efnum. Hefði það gjarnan mátt vera
allmiklu fyrr. Flugið er að verða einn þýðingarmesti
þátturinn í samgöngumálum landsmanna. En í þeim efn-
um verður að: leggja mikla áherslu á sem fullkomnast
öryggi.
Bjarni Grímsson
Framhald af hls. 4
áveitunefnd, Sparisjóðsstjórn
á Stokkseyri, íshússtofnun þai'
o. s. frv.
Um aldamótin kvongaðist
Bjarni eftirlifandi konu sinni,
Jóhönnu Hróbjartsdóttur
Ilannessonar, óðalsbánda á
Grafarbakka í Hrunamanna-
hreppi. Yar Hróbjartur orð-
lagður þar um sveitir fyrir
diígnað og ráðdeild, enda var
hann með auðngustu bændum!
í Árnessýslu á sinni tíð. Er'
Jóhanna og hin mesta sæmd-
arkona og var manni sínum
hinn besti og traustasti föru-
nautur. Yar heimili þeirra
orðlagt fyrir gestrisni og
myndarbrag í hvívetna. Varð
þeim 7 barna auðið, og eru 6
þeirra upp komin á lífi: Grím-
ur pípulagningameistari, Dag-
bjartur stýrimaður á Esju,
Ilaraldur múrarameistari, Hró:
bjartur stórkaupmaður, Big-
ríður kaupkona og Elín, öll
vel gefin og vel mönnuð.
E. A.
London: — Áfengum drykkj
um, að' verðmæti 39.000 krón-
um, var nýlega stolið, er brot-
ist var inn í vörugeymslur vín-
heildsala nokkurs í London.
»♦♦♦♦♦♦♦*»»♦{.♦♦♦
\Jí(uerji óLripar:
| ^
| bjr Aa^le^a, Íí^i
•*»:♦*&♦♦»»♦♦♦♦»♦♦»♦
Stórfrjettir.
ÞAÐ BERAST stórfrjettir
þessa dagana, en fáar fregnir
hafa að jeg held vakið eins mikla i
athygli og fregnin um að Ölfus-
árbrú hefði bilað og hjengi nú
„á einum þræði“. Fregnin flaug
eins og eldur í sinu um bæinn í
gærmorgun og varla var talað
um annað manna á milli. Sókn
bandamanna var gleymd í bili.
Stríðsyfirlýsing Rússa gegn
Búlgörum varð aukaatriði. Það
var ekki rætt um annað en Ölf-
usárbrú.
Og þó var þetta viðburður,
sem ekki hefði átt að koma nein
um á óvart. Síðan í fyrrasumar
var vitað, að brúin var að láta
undan hinni gríðarlegu umferð,
sem verið hefir um hana und-
anfarin ár. Það var búið að vara
menn við, að brúin væri ekki full
traust. En samt var eins og menn
undruðust, er að því kom, að
brúin þoldi ekki lengur umferð-
ina. Allir nema þeir mehn, sem
altaf vita alt og „eiga von á öllu“,
sem skeður. Ölfusárbrúin er okk
ur íslendingum — að minsta
kosti Sunnlendingum — einkar
kær. Þetta er fyrsta stórbrúin á
landinu og langmesta samgöngu
bót aldarinnar sem leið hjer á
landi. Það var því ekki nema
eðlilegt, að fregnin um að brú-
in væri hrunin, vekti athygli.
ur.
Ekki hægt að koma
viti fyrir fólkið.
EN ÞAÐ má margt læra af
þessu atviki. Það er eitt dæmi
þess enn, hve erfitt er að koma
vitinu fyrir menn. Þeir vilja
ekki sjá hætturnar og sama sag
an 'endurtekur sig aftur og aft-
ur.
Það hafði t. d. verið harðbann
að, að tveir bílar færu yfir Ölf-
usárbrú í einu. Stór skilti með
þeirri aðvörun voru sett upp
beggja vegna við brúna. En samt
segja mjer kunnugir menn, að
þessari viðvörun hafi ekki ver-
ið sint. í alt sumar hafa farið
tveir og stundum þrír bílar yfir
brúna í einu.
Um tíma var það svo, að bíl-
stjórar á stórum farþegabílum
Ijetu fólk fara út úr og ganga
brúna, en óku bílunum tómum
yfir. En í ágústmánuði voru sett
nokkur styrktarbönd til viðbót-
ar í brúna og eftir það fjekst
fólk ekki til að fara út úr bíl-
um, þó bílstjórar biðu það, eða
bæðu farþega sína um það. Fólk
ið hefir hugsað sem svo: Hún
hefir lafað hingað til, hví skyldi
hún ekki hanga rjett á meðan
við förum yfir. Eða — og það er
sennilegra — fólkið hefir alls
ekki hugsað neitt.
En svona er það á mörgum
sviðum, að látið er danka. Flýt-
ur meðan ekki sekkur. Þetta er
að verða leiður þjóðarlöstur hjá
okkur rslendingum.
Mildi, að ekki skyldi
fara ver.
EFTIR AÐ brúarstrengurinn
brast í gærmorgun, sáu menn,
er að brúnni komu, að það hafði
aðeins verið tímaspursmál, hve-
nær brúarstrengurinn myndi
hrökkva í sundur.
Það hefði eins vel getað orð-
ið nokkrum klukkustundum áð-
ur, er fullir langferðabílar hlaðn
ir farþegum fóru austur og vest-
ur yfir brúna. Það hefði eins
getað skeð á því augnabliki, er
30 börn fóru yfir brúna. En bíl-
stjórinn, sem ók börnunum,
UIU
hafði vit á að láta þau ganga
yfir brúna. Börnin hlýddu. En
farþegar í öðrum bíl frá sömu
bílstöð — alt fullorðið fólk —
neitaði að ganga brúna.
Nei, það var sannarlega lán,
hvernig fór, úr því ekki varð
manntjón, en það munaði þó
mjóu. Einstök mildi og hepni
hjá öðrum bílstjóranum, sem
lenti með sinn bíl á sandeyrun-
um, og hepni, samfara snarræði
og afburða dugnaði hjá hinum
bílstjóranum, sem lenti á kaf
með bíl sinn í beljandi hyldýpi
jökulvatnsins.
©
Fátt er svo ilt
EN FÁTT er svo ilt, að ekki .
boði nokkuð gott, segir máltæk-
ið, og bað á við hjer. Því hver
veit, nema einmitt það, að Ölf-
usárbrúin er nú farin, verði til
þess að bæta mjög langaferða-
farartæki hjer á Suðurlandi.
Hinn kunni og vinsæli sjer-
leyfishafi áætlunarbíla austur
yfir Fjall, Páll Guðjónsson á
Stokkseyri, sagði mjer þetta í
gærmorgun:
— Það getur verið, að það
verði okkur sjerleyfishöfunum
og langleiðafarþegum bót, að
Ölfusárbrúin er ónýt. Það gæti
orðið til þess, að við fengjum
leyfi til að hafa áætlunarbilana
breiðari en þeir eru nú og leyfi-
legt er. Verði leyft að hafa lang
ferðabílana breiðari, væri hægt
að hafa þá mun rúmbetri og
þægilegri fyrir farþegana. Það
mætti t. d. hafa gang á milli
sætanna í slíkum farþegabílum
og yki það á þægindi, einkum á
leiðum, þar sem víða er numið
staðar og hleypa þarf fólki úr
og í bílana með stuttu millibili.
•
Blómlegt hjerað.
ÞAÐ ER orðið blómlegt og
skemtilegt í Árnessýslunni um-
hverfis Ölfusá og gaman er að
aka þar um í góðu veðri, eins
og var í gærdag.
Fjögur þorpin, hvert öðru
blómlegra, eru þarna með stuttu
millibili: Hveragerði, Selfoss,
Eyrarbakki og Stokkseyri. En
um sveitina dreifast vel bygð
bændabýli og grasið og gróður-
inn er nógur.
•
Framfarahugur.
ÞAÐ ER líka framfarahugur
í fólkinu, sem á þessu svæði býr.
Það er glaðlynt og bjartsýnt og
unir glatt við sitt, að því er virð-
ist, er ókunnugir tala við það.
Á Selfossi er að rísa blómleg
bygð. Þar er kvikmyndahús hið
myndarlegasta. Nokkrir þorps-
búar rjeðust í að koma því upp.
Á Selfossi er og að ske nokk-
uð, sem gæti verið öðrum hjeruð
um og þjóðinni allri til fyrir-
myndar. — Stjórnmálaherfor-
ingjarnir hafa grafið stríðsöxina
og hjálpast til að koma þeim
framkvæmdum í kring, sem til
heilla horfa fyrir hreppinn.
©
i»ar var gott að koma.
ÁÐUR HEFI jeg minst á, hve
misjafnt það er að koma í veit-
ingahús úti á landi. í gær kom
jeg í Hótel Stokkseyri. Það er
myndarlegt hús, ekki nein risa-
bygging, en smekkleg mjög.
Maturinn og þjónustan fyrsta
flokks. Spái jeg, að það veitinga
hús verðj vinsælt með tímanum.
í Hótel Stokkseyri ræður hús-
um gamall kunningi margra
Reykvíkinga, Henry Hánsen,
sem lengi starfaði á Hótel Borg
hjer í bænum.