Morgunblaðið - 06.12.1944, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 6. des. 1944.
MORGUNBLAÐIÐ
D
PENICILLIN getur aldrei
orðið neitt allsherjarlyf. —
Það hefir engin áhrif á sjúk
dóma eins og berkla, inflú-
ensu og krabbamein.
Það er virkt gegn öllum
sjúkdómum, sem stafa frá
penicillin-næmum sýHum,
þar með taldir ýmsir al-
mennir og hættulegir bakt-
eríusjúkdómar. — Meðal
þeirra má telja ýmsar teg-
undir af skæðri blóðeitrun,
osteomyelit (bólga í bein-
mergnum), bólur og kýli,
heilahimnubólgu, lungna-
bólgu og kynsjúkdómum.
Fyrst og fremst mun peni
cillin reynast ómetanlegt
lyf við sárum, sem bólga
hefir hlaupið í.
Uppgötvun hinna græð-
_andi eiginleika penicillins
telst til glæsilegustu sigra í
sögu læknisvísindanna. —
Enn þá er ókleift að gera
sjer fulla grein fyrir mögu-
leikum þess og nytjagildi. —
Allt bendir til þess, að mjög
verði dregið úr hættum
þeim, sem jafnan eru sam-
fara hinum ýmsu tegundum
sárabólgu. Asamt viðeigandi
handlæknisaðgerðum mun
það væntanlega hafa þann
árangur í för með sjer á
sviði læknisfræðinnar, að
engan hefir áður dreymt um
neitt slíkt.
Engin uppgötvun á sviði
læknavísindanna á vorum
tímum, hefir vakið aðra
eins hrifningu og eftirvænt-
ingu. En ýmislegt, sem rit-
að hefir verið um penicillin,
er bygt á mjög svo gagn-
rýnisnauðu mati á stað-
reyndum.
Hver er sannleikurinn um
penicillin? Jeg hefi eftir
bestu getu leitast við að
komast að raun um hann og
hefi leitað hjálpar og aðstoð
ar vísindamanna, sem vinna
að rannsóknum penicillins.
Þeir hafa farið yiir og við-
urkennt þær upplýsingar,
sem jeg birti hjer með.
Tilraunir.
SUNNUDAGSMORGUN
einn, þegar „orustan um
Bretland” var í algleymingi
voru nokkrir vísindamenn
saman komnir í tilrauna-
stofu einni í Oxford og
veittu því athygli, fullir eft
irvæntingar, sem var að ger
ast í tveimur músabúrum.
Smitefni, sem var ban-
vænt bæði mönnum og mús
um, hafði verið sprautað í
skepnurnar. Mýsnar í öðru
búrinu höfðu alla undan-
farna nótt fengið inngjafir
af efni, sem vísindamönn-
um þessum hafði tekist að
vinna úr vökva einum, þar
sem vaxið hafði eins konar
myglusveppur.
Mýs þessar stukku um í
búri sínu hinar ánægðustu
og tóku til matar síns af
bestu lyst. Hinar mýsnar,
sem enga aðgerð höfðu feng
ið eftir innspýtingu smitefn
isins, lágu steindauðar í búri
sínu. — Vísindamennirnir
höfðu gildar ástæður til at-
hygli og eftirvæntingar. I
undalyfinu, sem bjargað
hafði lífi helmings tilrauna
dýranna, var penicillin.
Það er ýmsum kunnugt
hvernig Alexander Fleming
prófessor fann þetta undra-
efni af hreinni tilviljun fvr-
ir nokkrum árum. Skömmu
eftir að hann hafði birt rann
sóknir sínar varðandi peni-
cillin, reyndu vísindamenn
að aðgreina efnið og ein-
angra það frá vökva þeim,
þar sem myglusveppurinn
hafði .vaxið, en án árangurs.
Það kom í ljós, að mjög
erfitt er að „hemja” peni-
cillin, það er labilt, eins og
það er kallað á máli vísinda
manna. Það er m. ö. o. hvik-
ult og óstöðugt, og hverfur,
ef það snertir flest þau efni,
sem annars eru notuð til
slíkrar aðgreiningar og ein-
angrunar.
Sakir þessara vandkvæða
töldu vísindamennirnir, að
penicillin myndi fá litla
raunhæfa þýðingu fyrir
læknavísindin.
Fleming hjelt lífinu í hin-
um upprunalega myglu-
sveppi sínum með því, að
rækta hann og hann hjelt
áfram að nota hinn frum-
stæða penicillin-vökva í dag
legu sýklarannsókna-starfi
sínu.
Hann sendi jafn framt
rannsóknarstofu rikislns
sýnishorn af tegundar-rækt
un sinni. Hlutverk rann-
sóknarstofu þessarar er að
viðhalda geysi-miklu safni
af sýkla- og sveppa-sýnis-
hornum, sem síðan eru
fengin vísindamönnum til
umráða til rannsóknar-
starfa.
Fvrir stríð var slík rann-
sóknarstofnun til í Hollandi,
og sýnishorn af myglu-
sveppum Flemings voru
send þangað, svo að senni-
legt er, að Þjóðverjar hafi
komist yfir þau, en ekki er
enn vitað, að þeir hafi kom-
ist að neinni niðurstöðu með
þau.
Nýjar rannsóknir.
NU liðu næstum tíu ár, og
ekkert frekara heyrðist um
pencillin, svo að þess vegna
hefði það getað fallið í
glevmsku og dá, ef tveir
vísindamenn í Oxford hefðu
ekki á ný fengið áhuga á
efninu, árið 1938.
Þessir menn voru H. W.
Florey, prófessor í sjúkdóma
fræði í Oxford — hann var
fæddur í Ástralíu, en kom
til Englands órið 1922 — og
dr. E. Chain, kennari í efna
fræðilegri sjúkdómafræði,
hann er af rússnesku bergi
brotinn, ^n kom til Eng-
lands árið 1933, pólitískur
flóttamaður frá háskólanum
í Berlin.
Árið 1938 ákváðu þessir
vísindamenn að takast á
hendur nákvæmar rannsókn
ir á sýklaejóðandi efnum,
sem unnin verða úr hinum
smæstu lífverum, þ. e. a. s.
sýklum og myglusveppum.
Það kom á daginn, að bæði
Fleming og aðrir vísinda-
menn höfðu komist að raun
um, að frumstæðar ræktar-
upplausnir, sem í var peni-
’ cillin, hjeldu verkunum sín-
um í margar vikur, ef þær
voru geymdar i ísskápum
við vissar aðstæður. -— Þeir
vonuðu, að þetta væri sönn-
un þess, að efr^ð væri ekki
of óstöðugt til þess að unt
reyndist að einangra það og
taka það í notkun á raun-
hæfan hátt.
■ Það reyndist tiltölulega
auðvelt að draga út úr
myglusvepparæktinni peni-
cillin í mjög svo frumstæðri
mynd. En samsetning þessi,
sem var allt annað en hrein,
og hafði að geyma aðeins eitt
til tvö (/ af penicillin,
reyndist hafa hina dásamleg
ustu eiginleika.
Það virtist sæmilega stöð
ugt við. skilyrði, sem það
varð fyrir í líkömum manna
og dýra. Það virkaði jafn-
ki’öftuglega gegn sýklum
eins og ýms hin sterkustu
gerilsneyðingarlyf, en gagn
stætt þeim hafði það engin
skaðleg áhrif á lífræna vefi,
jafnvel þó að um margend-
urteknar innspýtingar væri
að ræða og í tiltölulega stór-
um skömmtum.
Þegar menn höfðu komist
að raun um þessar mikil-
væu staðreyndir, yar tekið
til óspilltra málanna um
músarannsóknir þær, sem
þegar hefir verið minnst á.
Tilraunin var endurtekin
með fleiri músum, sem skift
var í fleiri hópa. Hver þess-‘
ara hópa fjekk innspýtingu
ýmissa tegunda blóðeitrun-
arsýkla og var síðan spraut-
að penicillin i helming þess-
ara dýra, en hinn helming-
urinn látinn afskiftalaus.
Eftir einn til tvo .sóiar-
hringa voru allar óspraut-
uðu mýsnar dauðar, en vfir
gnæfandi meiri hluti hinna
iifðu af — og var þó ein teg-
und smitefna þeirra, sem
spýtt hafði verið í þær, af
hinni hættulegu stafylo-
coccus-tegund, sem fram að
þessu hafði aldrei 'tekist að
finna áhrifaríkt Ivf gegn.
Endurhætur.
EFTIR þessar vel heppn-
uðu tilraunir var allt undir
kornið að framleiða meira
pemcillin, en myglusvepp-
urinn skilaði mjög litlu
magrri.
Meðan unnið var að þessu
verkefni, komust menn að
raun um að tvo nýja og mik
ilvæga eigirúeik a penicill-
ins. Það kom í ljós, að gagn-
stætt sulfa-lyfjunum, komu
verkanir þess fram, þó að
um gröft væri að ræða, og
að það vann á ýmsum teg-
undum sýkla, þó að þeir
væru allir að verki samtim-
is.
Með nýjum efnafræðiað-
ferðum tókst að framleiða
penicillin, sem var fimm
sinnum kröftugra gegn sýkl
um en hið upphaflega. Þrátt
fvrir hin fimmföldu and-
! sýklaáhrif, var lyf þetta jafn
óskaðlegt hinum lífrænu
, vefjum manna og dýra eins
og hið fvrsta frumstæða
efni, sem notað var við
músatilraunirnar. — Eftir
margra mánaða erfiðh hafði
mönnum tekist að framleiða
nægilegt penicillin úr
mvglusvepparæktunum, til
(þess að hægt væri að hefja
með þeim lækningaaðgerð-
ir á mönnum.
! Meðal þeirra, sem lækn-
ingaaðgerðir voru fram-
kvæmdar á, voru sjúkling-
ar, sem þjáðust af næmum
sjúkdómum, en áður hafði
árangurslaust verið að
lækna þá með sulfa-lyfjum.
^ Fjöidi manna náði fullri
|heilsu á hinn undursamleg-
asta hátt.
Þetta var meðan „orustan
um Bretland” geisaði enn
þá.
Ásamt konu sinni, hóf
prófesor Florey gagngerðar
rannsóknir til þess að leiða í
ljós á ótvíræðan hátt hvern-
ig penicillin-aðgerðum yrði
haganlegast beitt gegn hin-
um ýmsu tegundum sjúk-
dóma. Síðan fór hann ásamt
heilasjúkdóma-sjerfræð-
ingnum dr. H. Cairns til N,-
Afríku til þess að rannsaka
sáralækninga-áhrif pencill-
ins rjett aftan við víglínuna.
Þegar penicillin-framleiðsl-
an jókst, var sett á laggirn-
ar læknanefnd, sem átti að
sjá um skiftingu þessa dýr-
mæta en sjaldgæfa lys, og
gera jafnframt nákvæmar
rannsóknir á læknisfræðileg
um möguleikum þess.
Þegar er mönnum urðu
ljósir hinir dásamlegu græð
andi eiginleikar penicillins,
var hafist handa um að sund
urgreina hið efnafræðilega
eðli þess, til þess, ef mögu-
legt revndist, að koma á fót
gerviframleiðslu þess. Fjöldi
vísindamanna vinna nú að
þessu, en það er a.m.k. leynd
armál, sem vel er gætt,
hvort nokkur árangur hefir
náðst.
Ef það tekst að korna á fót
gerviframleiðslu penicillins,
þá blasa nýjir möguleikar
við. Framleiðsla gervi-efn-
isins mun væntanlega verða
auðveldari og ódýrari en
framleiðsla hins eðlilega
efnis, jafnvel þó að þegar
hafi tekist að finna aðferðir
til fjöldaframleiðslu, sem
hefir leitt til þess, að verð
pencillins hefir lækkað stór
lega.
Enn fremur eru líkur til
þess, að með smávægilegum
breytingum á byggingu sam
eindanna (molekúl), megi
ná fram efnum, sem eru
stöðugri en pencillin og
hafa enn meiri áhrif gegn
sýklum, eins og raun ber
vitni um sulfa-lyfin. — í
stuttu máli má segja, að
framtið penicillins kunni að
verða jafn æfintýraleg og
upprun þess og uppgötvun.
[rilcklcmd
Pramh. af 1. síf)u.
,,Munum halda uppi lögum“.
Churchill sagði á fundi í
neðri málstofunni í dag fra
uppþotum þeim, sem nú hafa
leitt til svo mikilla bardaga. —
Kvað hann löregluna hafa
mist fjóra menn í fyrstu viður-
eignum, en skæruliðarnir ell-
efu menn fallna, en um 60
særða.
Churchill sagði, að herlið
Breta í Grikklandi myndi
gera alt sem það gæti, til þess
að koma í veg fyrir blóðsút-
hellingar og borgarastyrjöld,
og myndi herinn styðja stiórn
landsins í þvi að halda uppi ró
og reglu, og ekki láta það líð-
ast að hún yrði ofurliði borin
af vopnuðum herliðum í land-
inu. — Sagði ráðherrann, að
Bretar vildu ekki, að vopn þau,
sem bandamenn hefði sent
Grikkjum, til þess að beita
gegn Þjóðverjum, yrðu notuð
til þess að koma á kommúnist-
isku einræði i landinu, og kvað
stjórnina ekkert geta aðhafst,
meðan vopnaðir flokkar væru
uppi.
Yiðureígnirnar í Aþenu.
Frjettaritari vor í Aþenu
símar í kvöld, að mikla skot-
hríð sje að heyra í borginni. •—
Var hann sjónarvottur að því,
er Elas-menn gerðu atlögur að
húsi einu, þar sem sveit kon-
ungssinna varðist. Var húsið að
lokum lagt í rústir og allir
drepnir, sem þar voru inni. •—
Höfðu Elas-menn þarna skot-
grafafallbyssur, handsprer.gjur
og riffla.
Allsherjarverkfalíið.
Oll vinna liggur niðri í borg
inni og er mjög bagalegt fyrir
Grikki, að ekki er skipað upp
matvælum, því skortur á þeim
er mikill. Borgina skortir nú
öll þægindi.
Síðusfu fregnir.
Óljóst er um hvað gerist inn-
an stjórnarinnar. Óstaðfestar
frjettir hermdu í kvöld, ao
Papandrou forsætisráðh. hafi
sagt af sjer, en aðrar, að Ge-
org konungur hafi neitað að
taka áfsögn hans til greina. Þá
er og sagt, að frjálslyndu
flokkarnir hafi neitað að síyðja
stiórnina frekar.
Seint í kvöld var barist um
ýmsar byggingar í borginni og
breskir skriðdrekar tóku þátt í
bardögum þessum.
Grísk-rómversk
glíma bönnuð
London: Bæjarstjórnin hjer
í borg hefir ákveðið að br.nna
grísk-rómverska glímu í Lon-
don og úthverfum hennar frá
næstu áramótum.