Morgunblaðið - 17.12.1944, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 17. des. 1944
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands.
I lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Skattarnir nýju
FYRSTA skattafrumvarp fjármálaráðherrans er. kom-
ið fram á Alþingi. Það er um tekjuskattsauka, sem inn-
heimtur verður á árinu 1945. Þessi skattauki verður lagð-
ur á 8000 króna skattskyldar tekjur og yfir, eftir að
búið er að umreikna tekjurnar samkvæmt reglum skatta-
laganna.
Fjármálaráðherra segir í greinargerð fyrir frumvarp-
inu, að 8000 kr. skattskyldar og umreiknaðar tekjur svari
til 30 þúsund króna nettó tekna hjóna með tvö börn. —
Skattaukinn nær ekki til þess hluta tekna, sem er yfir
200 þúsund krónur, því að þar nær stríðsgróðaskattur-
inn hámarki.
Hið nýja skattafrumvarp er birt á öðrum stað í blaðinu.
Skattstigi frumvarpsins er svipaður að byggingu og skatt-
stigi sá, sern verðlækkunarskatturinn 1943 var miðaður
við. en mun lægri í þessu nýja frumvarpi.
Fjármálaráðherrann áætlar, að hinn nýi skattauki
muni nema a. m. k. 6 miljónum króna. Ætti þessi tekju-
auki því að nægja til þess að taka af tekjuhallann, sem nú
er á fjárlagafrumvarpinu.
★
Eins og kunnugt er, var verðlækkunarskatturinn, sem á
var lagður 1943, mjög óvinsæll, enda kom hann harka-
lega niður á þá skattgreiðendur, sem harðast verða úti í
útsvarsálagningunni, en það eru þeir, sem miðlungstekj-
ur hafa.
Þessi nýji skattauki mun einnig koma þungt niður á
mörgum gjaldendum. Þó ber á það að líta, að skattstiginn
er nú mun lægri en sá, sem farið var eftir 1943. Sem dæmi
má nefna, að af 10 þús. króna skattskyldum tekjum nem-
ur skattaukinn samkvæmt frumvarpi fjármálaráðherra
60 kr., en var 150 kr. 1943. Af 12 þús. kr. er skattaukinn
160 kr. (240 1943); af 17 þús. 490 (600 ’43); af 20 þús.
730 (870 ’43); af 25 þús. 1180 (1370 ’43); af 30 þús. 1680
(2020 ’43); af 100 þús. 9980 (í 14620 ’43) o. s. frv.
Þessi samanburður sýnir, að fjármálaráðherrann hefir
reynt að fara vægt í þenna skattstofn, sem svo mjög er á
hlaðinn fyrir. En fjármálaráðherran hefir ekki í mörg hús
að venda, þar sem hann þarf að fá tekjur ríkisins auknar
um 26—30 miljónir króna, til þess að ríkissjóður fái stað-
ið undir útgjöldunum, sem á honum hvíla. Þessum tekju-
auka verður ekki náð, nema víða sje gripið niður.
★
Eins og þegar er að vikið, verður hinn nýi tekjuskatts-
auki aðeins lítill hluti af þeim auknu álögum, sem nú
verður að leggja á landsmenn, til þess að koma fjármálum
ríkisins í lag. Tekjuskattsaukinn nægir aðeins til þess að
mæta hallanum á fjárlögum.
En þá er eftir að afla tekna til dýrtíðarráðstafana. —
Þar eru hinir stóru útgjaldaliðir til niðurgreiðslu á verð-
lagi landbúnaðarvara á innlendum markaði og uppbætur
á útfluttar landbúnaðarafurðir. Sagt er, að þessar fúlgur
nemi um 20—23 milj. kr. á ári.
Það er vissulega ekkert sældarbrauð fyrir fjármálaráð-
herrann, að finna tekjustofna til þess að ná inn þessari
miklu fúlgu. En hjá því verður ekki komist. Ríkissjóður
verður að greiða þessar upphæðir á næsta ári. En tekj-
urnar vanta, til þess að standast þau útgjöid. Þær verður
að fá með einhverjum hætti.
Fjármálaráðherrann er önnum kafinn við að finna leið-
ir, til þess að afla þessara tekna* Má því áreiðanlega
vænta nýrra skattafrumvarpa frá honum, áður en þessu
þingi lýkur.
Vissulega eru það engin gleðitíðindi fyrir þjóðina, að
eiga nú von á nýjum álögum, sem nema tugum miljóna.
En þetta er afleiðing stjórnarfarsins, sem hjer hefir ríkt
að undanförnu. Hinum nýju sköttum verður varið í al-
þjóðarþarfir, en ekki í bitlinga, sukk og óreiðu, eins og oft
hefir verið áður. Og þeim verður afJjett strax og búið er
að fullnægja brýnustu þörf ríkissjóðs.
Skrautútgáfa af ís-
in-
„ISLENSKAR ÞJOÐSOGUR
OG ÆVINTÝRI“ heitii'' bók,
sem er að koma í bókaversl-
anir. Er þetta gríðarmikið og
skrautlegt rit. Dr. Einar Ól.
Sveinsson hefir valið sögurnar
í ritið, en það er skreytt teikn-
ingum og málverkum eftir ís-
lenska listamenn.
Dr. Einar skrifar forspjall að
bókinni og eftirmála, fróðlegt
mjög og skemtilegt, en ritinu
er skift í 12 meginkafla. Huldu
fólkssögur, Sæbúar, Tröll,
Draugar, Ófreskisgáfur, Galdr-
ar, Úr nátíúrunnar ríki, Helgi-
sögur, Úr sögu lands og lýðs,
Útilegumenn, Æfintýri og gam-
ansögur.
Það er auðsjeð á bók þessari,
að ekkert hefir verið til spar-
að, að gera hana sem best úr
garði og hefir það tekist, því
öllu vandaðri útgáfa af þjóð-
sögnum vorum mun vart vera
til. — Leiftur' h.f. hefir gefið
bókina út.
„Langf úf í lönd-
um"; Ferðasðgu-
safn 29 íslenskra
hðfunda
„LANGT ÚT í LÖNDUM“
heitir ferðasögusafn, sem verið
er að gefa út hjer í bænum. Er
það safn af ferðasögum merkra
Islendinga, sem skrifað hafa um
ferðir sínar erlendis. Eru höf-
undarnir samtals 29. T. d. er í
bókinni nærri öll ferðasaga
jEiríks á Brúnum, ferðasaga eft
ir Jón Indíafara, Tómas Sæ-
mundsson, Þorstein Erlingsson
og Matthias Jochumsson. Af nú
Jlifandi höfundum má nefna
.Halldór Kiljan Laxness, Helga
Pjeturss, Jakob Kristinsson og
Steingrím Matthíasson.
Um 30 myndir fylgja bókinni
og er frágangur hennar allur
hinn besti. Bjarni Vilhjálmsson
cand. mag. hefir sjeð um. útgáf
una, en Guðmundur Thorodd-
sen prófessor skrifar formála
Ferðasögur eru vinsælar mjög
meðal Islendinga, sem sjest m.
ia. á því, að mikið hefir verið
þýtt af ferðasögum eftir erlenda
(menn. Við eigum hinsvegar
jmikið og gott safn af ferðasög-
jum eftir marga af okkar ritfær
iustu mönyum, eins og sjá má
af þessu safni.
Útgefandi bókarinnar er
Menningar og fræðslusamband
alþýðu.
\Jikverji álrijc

lyfr clcig íeej ci ítjintt
Yfirlýsins;
VEGNA marg ítrekaðra fyr
irspurna, hvort jeg skrifii
Keflavíkurbrjef bau, er birt-
ast hjer í blaðinu með undir-
skriftinni „Leynir", vil jeg
taka fram að svo er ekki.
-Jeg var frjettaritari blaðs-
ins aður en ljet af því starfi
árið 1941, enda notaði jeg þá'
undirskriftir ýmist Svj. eða
frjettaritari.
Syerrir Júlíusson.
Keflavík.
Vika til jóla.
NÚ ER aðeins vika til jóla. -—
Gera má ráð fyrir að það verði
erilsöm vika hjá mörgum, því
margí er eftir ógert, sem gera
þarf fyrir hátíðina. Hjer á dög-
unum var jeg að minnast á þann
sið, að geyma alt til síðustu
stundar. Það er slæmur ávani.
Ekki missir sá, er fyrstur fær.
Það er góð regla, að nota fyrra
fallið þegar því verður við kom
ið og er þá komið að tilgangi þess
ara orða.en hann er sá, að hvetja
fóik til að gera innkaup sín sem
allra fyrst í búðunum, panta
tímanlega mat og drykk til jól-
anna. Fara heldur fyrr en
seinna á rakarastofur og hár-
greiðslustofurnar o. s. frv.
Það er öllum til þæginda að
það sem gert er sje gert tíman-
lega. Afgreiðslufólkinu í versl-
unum og öðrum, sem vinna fyr-
ir almenning. Þeir, sem fara eft-
ir þeirri reglu, að ljúka því af,
sem þeir ætla sjer að gera, munu
og komast að því, að það marg-
borgar sig.
Munið eftir því, að síðasta vik
an fyrir jól líður fljótt.
•
Illa farið með peninga.
ÞAÐ ERU fleiri peningar í um
ferð hjer í þessum bæ, en nokkru
sinni hefir áður verið. Sam-
kvæmt skýrslum bankanna eru
nærri 150 miljónir króna í um-
ferð í landinu. Margir fara illa
með peninga í orðsins fylstu
merkingu. Það er hörmulegt að
sjá óhreina, rifna og margbögl-
aða peningaseðla ganga manna á
milli. Fyrir utan hve þetta er
ljót meðferð á verðmætum, er
það blátt áfram sóðaskapur af
verstu tegund. Verstir eru krónu
peningarnir, enda prentaðir á ó-
hentugan pappír.
Það er mest fyrir kæruleysi og
sóðaskap, að peningaseðlar eru í
því ásigkomulagi, sem raun ber
vitni. Ef menn gerðu sjer að
reglu að geyma peninga betur
en gert er, væri ástandið í þess-
um efnum öðruvísi.
Frjáls aðgangur að
iðnmentun.
ÁHUGI er vaknaður hjá hugs
andi mönnum fylir því, að fleiri
ungum mönnum verði gefinn
kostur á því að læra ýmsar iðn-
greinar, en allmikil höft hafa ver
ið á því, að ungir menn kæmust
að sem lærlingar í ýmsum iðn-
greinum. Þær hafa verið lokað-
ar sem kallað er.
Mál þetta var tekið fyrir á als-
herjarþingi Vinnuveitendafje-
lags íslands sem haldið var hjer
í bænum fyrir skömmu og þar
var kosin nefnd til að athuga
„með hvaða hætti helst væri unt
að bæta úr þeim brýna skorti,
sem nú er á faglærðum iðnaðar-
mönnum, og afnema þær hömlur,
sem nú eru á því, að ungir menn
hafi frjálsan aðgang að fullkom5-
inni iðnmentun“.
Nefndin hefir nýlega auglýst og
óskað eftir því, að þeir ungir
menn, sem áhuga hafa á að læra
ýmsar iðngreinar snúi sjer til
nefndarinnar og gefi henni upp-
lýsingar. Eiga þeir, sem þessu
vilja sinna, að senda brjef til Fje
lags íslenskra iðnrekenda hjer í
bæ og merkja það „Iðnám“.
Enginn vafi leikur á því, að
fjöldi manns mun skrifa nefnd-
inni, því þeir eru margir ungu
mennirnir hjer á landi, sem
gjarna vilja og hafa áhuga fyrir
að læra iðn, en hafa ekki fengið
tækifæri til þess vegna lokunar-
innar.
Þetta mál hefir verið rætt all-
mikið í blöðunum undanfarið og
yfirleitt af sanngirni. Þetta er
líka stórmál, sem ekki má gera
pólitískt eða kæfa í fæðingunni.
©
Burt með gerfimensk-
una.
GERFIMENSKAN hjá okkur
þarf að hverfa. Við íslendingar
erum ekki þannig á vegi stadd-
ir, að við höfum ráð á að fúska,
eða hafa fúskara í iðnaðarstjett.
Islenskir iðnaðarmenn, sem feng
ið hafa tækifæri til að læra sína
iðn standa fyllilega annara þjóða
iðnaðarmönnum á sporði í flest-
um greinum. En undanfarin ár,
er atvinna varð meiri en áður,
hefir þurft að grípa til gerfi-
smiða á mörgum sviðum og það
hefir dregið iðnað okkar niður
á við á mörgum sviðum.
Mikil framfaraöld er væntan-
lega að hefjast hjer á landi. Við
þurfum á lærðum og vel æfðum
mönnum að halda á svo ótal
mörgum sviðum. Það verða aldrei
of margir kunnáttumenn til. En
það er vanþekkingin og gerfi-
menska, sem er hættuleg.
- Norður™Nore«ur
Framh. af bls. 2.
hann, „jeg hefi að láni 75 pró-
sent af fötunum, sem jeg er í,
barn mitt er á víðavangi og
kona mín dáin“. Sjálfur hefir
hann tvisvar verið tekinn til
fanga af Þjóðverjum.
Við spyrjum hann: „Hvernig
er hugarástandið hjá fólkinu?“
Og hann svarar. „Fólkið tekur
þessu þunglega, en það er samt
hughraust. Nú er nauðsynlegt
að fá húsaskjól fyrir alla og ná
þeim, sem flúið hafa til fjalla,
til bygða aftur. Og vitneskjan
um það, að fulltrúar konungs-
ins og ríkisstjórnarinnar eru
aftur komnir á norska grund,
mun að lokum gera menn
bjartsýna".
Jólakveðjur
frá Danmörku
teknar á plötur
MORGUNBLAÐIÐ fann í
gær að mistökum þeim,
sem Ríkisútvarpinu varð á,’ að
endurvarpa ekki jólakveðjum
frá Danmörku. í gær fjekk blað
ið eftirfarandi frá Ríkisútvarp-
inu:
„Fyrir all-löngu síðan gerði
Ríkisútvarpið tilraun, gegnum
^ utanríkismálaráðuneytið, að
setja sig í samband við Stats-
.radiofonen í Kaupmannahöfn
varðandi væntanlegar jóla-
kveðjur frá Íslendingum í Kaup
mannahöfn, en fjekk ekkert
svar. Engar tilkynningar hafa
enn borist varðandi þessar
kveðjur. Eigi að síður komu
þær óvörum síðastliðið fimtu-
dagskvöld og gat, af þeim á-
stæðum, ekki orðið endurvarp
að, enda sendar á óhentugasta
tíma vegna dagskrár Ríkisút-
j varpsins.
I Kveðjur þessar munu fram-
'vegis verða teknar upp á plöt-
ur og útvarpað síðar samkvæmt
nánari ákvörðun útvarpsráðs.