Morgunblaðið - 17.12.1944, Blaðsíða 2

s
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 17. des. 1944
Jörgen Juve, blaðamaður, ritar
um ástandið í iorlkir-Noregi
Jólakrot Noregs-
söfrmnarinnar
Bankablaðið.
p’
HINN ÞEKTI norski blaða-
rtiaður, Jörgen Juve, sem vann
við „Dagbladet“ í Osló, og hefir
nú á stríðsárunum unnið við
r.orsku frjettaþjónustuna í
Stokkhólmi, New York og Lond
on, var sendur til Austur-Finn
tnerkur með norsku herdeild-
4nni sem fulltrúi upplýsingar-
deildarinnar norsku í London.
ííokkrar greinar, sem hann hef
ir ritað um þessa för, hafa ver
ið símaðar norska biaðaíulltrú
anum á Islandi og verður hjer
birtur útdráttur úr þessum
greinum.
Fyrstu dagarnir í Finnmörk.
Norska herdeildin og he£-
málanefndin kom til Pestamo
að kveldi dags fyrst í nóvember.
Ailir voru uppi á þifari. Her-
mennirnir þögulir. Þeir höfðu
heyrt um hryðjuverk Þjóðverja
og höfðu hugann hjá vinum
og ættingjum. Þegar skipið
rjnn að hafnargarðinum, var
þar staddur mitt á meðal rúss-
neskra hermanna, Dölvik, fyrv.
bæjarstjóri í Kirkenes. Hann
bafði orðið að láta af embætti
1940 fyrir ofríki Þjóðverja og
kvislinga. Jafnskjótt og Norð-
mennirnir komu í land, rigndi
spumingunum yfir Dölvik. Síð
an hjelt hann ræðu, þar sem
hann bauð hermennina og her-
málanefndina velkomna til Nor
egs, en innan skamms áttum
við að fara yfír landamærin. —
„Við höfum beðið lengi“, sagði
hann, „en sem sagt ekki árang
urslaust". Síðan var haldið vest
ur. Um 10-leytið þann 10. nóv
ember var komið að norsku
landamærunum. Það voru und
arlegar tilfinningar, sem við
höfðum, þegar við störðum út
um bílrúðurnar. Norskir blaða
menn og ljósmyndarar stukku
út úr bílunum við fyrstu landa
mæramerkin og tóku myndir af
þessum sögulega atburði. Svo
var haldið til Kirkenes. — í
nokkurri fjarlægð leit bærinn
út eins og Tivoli um vetrar-
kvöld, lýst upp af sindrandi
Norðurljósum og glitrandí Ijósa
auglýsingum gegn stjörnubjört
um himninum. En þegar við
vorum að aka inn í bæinn,
breyttist alt, þetta varð eins og
brennandi helvíti. Það voru
eldar frá stórum þýskum kola-
birgðum, sem SS-mennirnir
höfðu kveikt í áður en þeir yfir
gáfu staðinn. Eldurinn, sem
mun loga þarna vikum og jafn
vel mánuðum saman, er tákn-
ræn mynd af eyðileggingar og
helstefnu Þjóðverja.
Fyrsta sunnudag eftir kom-
una, þ. 12. nóv., kallaði Dahl
ofursti fólkið saman við Björne
vatn fyrir utan Kirkenes. Dahl
ofursti var greinilega mjög
hrærður, hann stóð fyrst þög-
ull og horfði yfir mannfjöldann,
600 manns, fölan og merktan
þeim þjáningum, sem hann
hafði orðið að líða. Ofurstinn
heilsaði fólkinu og bar því
kveðju konungsins. „Hjálpin
keraur", sagði hann, „en jeg
verð að biðja ykkur að vera
þoiinmóð“.
Þegar ræðumaður nefndi
nafn Hákons konungs ætlaði
fagnaðarlátunum aldrei að
linna og alsstaðar heyrðist
hrópað: „Lifi konungurinn1
Mannfjöldinn, sem að lokum
söng ,,Ja, vi elsker dette ldndet“
var mjög hrærður.
Við ísliafið.
Norsku hermennirnir voru
strax fyrsta kvöldið fluttir til
stöðva sinna fyrir utan Kirke-
nes. Við notuðum næsta dag
til þess að kynna okkur eyði-
leggingarnar. A götunum í
Kirkenes er ekkert líf lengur.
Fylgdarmaður okkar, sem um
mörg ár hafði búið þar, benti,
I „hjerna stóð skólinn“, „hjerna
stóð kirkjan“, o. s. frv.
I A járnbrautarstöðinni við
Björnevatn er járnbrautarvagn
merktur „Munchen“. Þjóðverj-
um hefir ekki tekist, áður en
þeir hörfuðu þaðan, að eyði-
leggja járnbrautina Björnevatn
-Kirkenes, svo hún verður not
hæf innan skamms. Rjett við
stöðina eru tvö stór skýli, þar
sem 3000 manns höfðust við í
nær tvær vikur. Á þessum tíma
fæddust 12 börn í lítilli fæðing
arstofu í þessum húsakynnum.
í Vadsö.
Norska hernaðarnefndin fór
yfir Varanger-fjörð til Vadsö.
Þótt ekkert símasamband sje
frá Kirkenes til Vadsö, hafði
fólkið þar fengið vitneskju um
ferð okkar og hafnarbakkinn
var þjettskipaður mönnum. —
I Vadsö hafa nokkur hús verið
reist aftur, en um 60 prósent
þeirra eru algerlega jöfnuð við
jörðu, þar á meðal kirkjan og
skólinn.
Peter Holt, ritstjóri, sem fyr
ir stríð var bæjarstjóri í Vadsö,
var þar fyrir. Hann var nú skip
aður fylkisstjóri í Finnmörku.
Hann er vel þektur þar norður
frá. Hann var fyrst sjómaður
og hafnarverkamaður, en varð
seinna ritstjóri blaðsins „Fin-
marken“ í Vadsö, en varð að
láta bæði af ritstjóra og bæj-
arstjórastörfum fyrir ofríki
kvislinga og nazista.
Og ástandið er þannig í dag,
að hinn nýi fylkisstjóri, gengur
í fötum, sem klæða hann ekki
sem best, hann hefir karbít-
lampa í skrifstofu sinni og eina
skrifstofustúlku til hjálpar
sjer.
„Jeg á ekki neitt“, segir
Framh. á bls. 8.
Bankablaðið, desemberheftið,
er komið út. í blaðinu er marg-
víslegt efni. Hefst það á grein
um Englandsbanka, sem varð
250 ára í sumar, eftir ritstjór-
ann, Adolf Björnsson. Fylgja
myndir þeirri grein. Þá er grein
um fjelagsmál bankamanna.
Myndir og greinar um merk
starfsafmæli nókkurra banka-
manrla. Grein um fertugsafmæli
Útibús Landsbanka íslands á
ísafirði. Grein um íslandsbanka,
sem var stofnaður fyrir 40 árum.
Fjármálaráðstefnan í Bretton
Woods. Auk þess eru greinar um
ýms áhugamál og fjelagsmál
bankamanna. Frágangur ritsins
er allur hinn besti.
........
' ■ • •• •
GEFIÐ hefir verið út sjer-
stakt jólakort til ágóða fyrir
Noregssöfnunina og' sjest for-
síða kortsins hjer á myndinni.
Menn, sem kaupa kortið, geta
g-reitt það sem þeir vilja, fyr-
ir það, stóra eða smáa upp-
hæð, en minsta g’jald, er 1
króna.
Nýstárleg
barnabók
p Jólagjaíir
KOMIN er á markaðinn
mjög nýstárleg barnabók. Það
er „Sætabrauðsdrengurinn“,
sem að vísu er gamall kunn-
ingi margra barna, en kominn
í alveg nýju gerfi. Þetta er ný,
íslensk þýðing, og er bókin
prýdd hreyfanlegum myndum.
Prentuð er bókin í Bandaríkj-
unum. vegna þess, að enn er
ekki fyrir hendi hjer tækni til
slíkrar bókagerðar. — Mun
börnunum ekki þykja annar
fengur betri, en Sætabrauðs-
drengurinn í sínu nýja gerfi,
með hinum nýstárlegu mynd-
um. Bókfellsútgáfan gefur bók
ina út, en Jens Benediktsson
hefir þýtt.
Samskot
NÚ SÍÐUSTU tvo mánuði
i
hafa borist margar storar pen-
ingagjafir til Neskirkju, sem
skipta þúsundum.
I í afmælisfagnaði kvenfjelags
jNeskirkju, er haldinn var að
Hótel Borg, föstudagskvöldið 8.
'des., barst ein slík 1000 króna
gjöf til fjelagsins frá herra
Filippusi Bjarnasyni og frú
hans Nönnu Hallgrímsdóttur,
Reynimel 38. Fyrir þessa höfð
inglegu gjöf flyt jeg þeim hjón
um, f. h. safnaðarins, kærar
þakkir. — Jón Thorarensen.
(ape fleiri tegundir
Kápukragar og
Skinn. Silfurrefir
og Blárefir
uppsetiir
Hvítrefir í (ape (3
skinn)
Enskar dömu-
töskur
| Gjafakorl fyrir vandaðri dömukápu f
Guðm. Gustnlaugsson
Hringbraut 38.
Sjerskuldabrjef
til sölu
200 þús í 6% sjerskuldabrjefum eru til sölu.
Brjefin eru vel trygð með veði í nýrri hús-
eign á góðum stað hjer í bænum. Hvert brjef
er að uppbæð kr. 5000,00. Brjefin seljast á
nafnverði og endurgreiðast með jöfnum af-
borgunum á næstu 20 árum.
GÚSTAY ÓLAFSSON, lögfræðingur,
Austurstræti 17. — Sími 3354.
MyndskurDarvinnustofa
mín Óðisg. 6A., verður lokuð mánudaginn 18. des.
írá kl. 1 síðdegis vegna jarðarfarar.
Guðmundur Kristjánson.
Húsgagnavinnustofa
rm'ri Óðisg. 6A., verður lokuð mánudaginn 18. des.
frá kl. 1 síðdegis veg-na jarðarfarar.
Helgi Einarsson.
^ólcicjreniÁ
Eins og venjulega, fáið þið besta grenið T
hjá okkur. Byrjum að selja á morgun,
mánudag.
>*
(J3lóin (Jj1 ^yJvextir