Morgunblaðið - 31.08.1945, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 31. ágúst 1945,
1
LítiB afmælisgrein m Eyjólf á Hvoli
MENN eldast miðíljótt. Eyj-
ólfur Guðmundsson á Uvoli er
fæddur 31. ágúst 1870 — það
stendur í „Hver er maðurinn“,
sem hefur það væn'tanlega frá
honum sjálfum eða þá úr kirkju
bókinni, þetta hlýtur þá svo að
vera: hann er hálfáttræður í
dag. En hann var ekki þess
legur að sjá, þegar við hittumst
seinast. Ókunnugur maður hefði
vel getað haldið hann fullum
áratug yngri.
Einhverjum kann að þykja
það vænlegt til endingar að
vera eins bg traf í öskjum og
þreyta sig ekki á veraldarvafstr
inu. Ekki á þó Eyjólfur á Hvoli
hreysti sína því að þakka, að
hann hafi hífft sjer við starfi
samtíðarinnar. Hann hefur alla
tíð verið mikill áhugamaður,
hefur ekki látið tímann líða
fram hjá sjer. Fyrir góðri hálfri
öld, þegar hann kom af Flens-
borgarskólanum og gerðist
barnakennari þar eystra, hófst
nýtt tímabil í hjeraðinu, og var
Eyjólfur þá einn forsprakkinn:
Þeir fóru að stofna málfunda-
fjelag, lestrarfjelag, bindindis-
fjelag; alt komst á ið og hreyf-
ingu, þeir fóru að ræða um allan
þremilinn, bollaleggja alls kon-
ar breytingar og framfarir. Svo
settist Eyjólfur um kyrt og
gerðist bóndi á Hvoli og gekk
að eiga sína ágætu konu Arn-
þrúði Guðjónsdóttur frá Þóru-
stöðum í Eyjafirði. Þau áttu
börn og buru, og nú reyndi á
búmanninn. Og Eyjólfur gerð-
ist brátt einn hinna gildustu
bænda í hjeraði, heimili þeirra
varð með mikilli prýði; Mýr-
dælingar urðu fljótrr til að
færa sjer í nyt nýjungar 1 bú-
skap, og Eyjólfur var þar eng-
inn eftirbátur. En rækt hans
við heimili og bú dró hann
ekki út úr fjelagsmálunum:
hann átti þátt í stofnun rjóma-
bús, sparisjóðs, ungmennafje-
lags, talsímafjelags, átti þátt í
samtökum Skaftfellinga um bát
til flutninga á vörum þangað
austur, var formaður búnaðar-
fjelags o. s. frv. Hann varð
hreppstjóri, sýslunefndarmað-
ur, sóknarnefndarformaður . . .
Oft hlaðast störf á menn vegna
metorðagirndar og framgirni;
það var áhuginn á málefnun-
um, framförunum, sem olli því,
hve víða hann kom við sögu.
Það er • eitthvað eldlegt í fari
hans, lífsfjör og hreyfing, sem
veldur því, að hann getur ekki
setið hjá, verður að styðja að
því, að hlutirnir gerist.
Búskapur og hagnýt störf
megnuðu ekki að binda allan
áhuga hans nje þrengja áhuga-
svið hans. Hann hefur alla tíð
haft mjög gaman af bókment-
um, bæði fornum og nýjum, og
ekki aðeins innlendum. Hann
hefur aldrei látið sjer óvið-
komandi andleg mál, sem efst
hafa verið á baugi með þjó^-
inni. Hann hafði gaman að gera
slíkt að umræðuefni, braut oft
upp á óvæntum viðfangsefnum,
og hann er bráðskemtirtn í við-
ræðum. Hann er ágætur og
þaulvanur ræðumaður, gáfu-
maður, og oft er sem orð hans
glampi af f jöri og andríki. Þetta
gáfnafar kalla Frakkar, að mað-
ur sje „spirituel“. Það var sagt
um einn íslending í fornöld,
Sighvat skáld, að hamm kynni
Verður 75 ára í dag
fjf§§&
■■" ! 1
mu *

fáésfy, ■
Eyjólfur Guðmundsson við skrifborðið.
vel að vera með tignum mönn-
um —- hann var frjálsmannleg-
ur án þess að þurfa að reka
sig á hvað eina. Bóndinn á
Hvoli er hofmaður í framkomu
— í besta skilingi þess orðs.
Flann hefur sjerlega mikla
kímnigáfu, kann þá miklu list
að sjá hlutina í senn frá tveim
hliðum, alvöru og gamans, og
kemur manni þá oft á óvart, og
eru það ær og kýr fyndinna
manna. Þá er eins og glampar
Brjóstlíkan af Eyjólfi á Hvoli,
eftir Einar Jónsson, mynd-
höggvara.
leiki um andlitið, og hann hlær
sínum snögga hlátri. Það kann
að þykja sitt úr hverri áttinni,
þegar jeg segi í sömu andránni,
að hann sje alvörumaðúr: það
er að skilj.a, hann hefir fasta
lífsstefnu, er göfugmenni og
trúmaður.
Framfaramaðurinn, upplýs-
ingarmaðurinn, sem skygnist í
allar áttir eftir nýjum aðferð-
um og tækjum, gleymir þó ekki,
að gott er að lifa í góðu sam-
býli við vættir landsins. Hann
stendur sterkum fótum í jarð-
vegi sinnar þjóðar. Og hann sjer
víða. Framfaraóróinn villir hon
um ekki sýn um verðmætin,
þau eru margvísleg, sum tíma-
bundin, önnur eru óbundin við
tíma og stað, nefnd mðrgum
nöfnum og þó mjög söm við sig,
þrá mannsins upp á við mundu
sumir kalla það, aðrir þráðinn
að ofan.
Eyjólfur á Hvoli hefur lengi
verið mörgum kunnur, bæði
hjer og þar. Á síðari árum
hefir hann orðið kunnur hverju
manhsbarni um land alt. Valda
því ritverk hans, einkum ritin
„Afi óg amma“ og „Pabbi og
mamma“, sem segja frá ætt
hans svo langt sem hann man
eða hefur sagnir af. Jeg skal
ekki fara að fjölyrða um þessi
rit, þau hafa sjálf getið sjer
þann orðstír, að höfundurinn
mun nú af öllum landslýð tal-
inn meðal merkari rithöfunda
landsins. Þetta gerir hann á því
aldursskeiði, þegar flestum öðr-
um tekur að förlast, og er það
myndarlega af sjer vikið. Að
sjálfsögðu eiga þessi rit sína
forsögu, langt er síðan hann
fór að huga að þessum efn-
um. Og hann á margt enn í
fórum sínum, sem hann er
ekki búinn að ganga frá, en á
eftir að auka enn ritfrægð hans.
Vil jeg ljúka þessu greinar-
korni með því að þakka „af-
mælisbarninu" fyrir gamalt og
nýtt og árna honum allra heilla
á þessum afmælisdegi, óska
honum góðrar heilsu og margra
ára og að hann eigi eftir að
skrifa mikið ennþá.
E. Ó. S.
I • • • "
Danlr mlnltust
29. ápst
Kaupmannahöfn í gær.
DANIR minntust 29. ágúst
í gær um allt landið. Var
minnst þeirra 2000 manna,
sem fjellu í frelsisbaráttunni.
Var tveggja mínútna þögn.
Grafin höfðu verið upp 106
lík af mönnum, sem annað-
hvort höfðu fallið eða verið
teknir af lífi, og voru þati
jarðsett með miklum hátíðleik
í nývígðum grafreit á Ryvang
þar sem Þjóðverjar höfðu af-
tökustað. 100000 þöglir á-
hörfendúr stóðu meðfram göt-
unum, sem líivfylgdin fór um,
en hún var 4 km. á lengd.
Konungshjónin voru viðstödd
jarðarförina.
Páll.
— Trainii
Framhald af 1. síðu
Að lokum hrósaði Truman
Bretum fyrir það, að standa
staðfastir í baráttunni, þrátt
fyrir allt, sem yfir þá hefði
dunið, og kvað þá með þessu
hafa gert'bandamönnum öllum
mikið i gagn. ; ,,j •,»,
Reg.u.s.pat.ofk
Sprautu- og pensillökk
fyrir bifreiðir fyrirliggjandi.
Látið DU PONT vörur halda bílnum við.
Bíla- og málning arvöruverslun
FRIÐRIK BERTELSEN
Hafnarhvoli. Símar 2872, 3564.
Einnig DIJCO
bílabón og
bón-hreinsir.
i Húsgagnafjaðrir
9 og 10 tommu háar, fyrirliggjandi
Cj a r Í a r Qu L
Reykjavík.
a ó o n
Sími 1500. f
Unglingspiltur
með bílprófi, óskast við heildsöluverslun. Umsóknir
með meðmælum, ef fyriír hendi eru, merkt „Ötull“,
sendist blaðinu.
Landakort
I (Skólakort) tökum við upp næstu daga. Sýnishorn á |
I Fræðslumálaskrifstofunni.
Innkcíup h.f.
| Hverfisgötu 21.
•w
W '/A
j llöfysi' fyriríiggjandi
Allskonar efni til raflagna. Eimiig mikið úrval af
vatnsþjettum lömpum í böð, þvottahús o. fl.
ICajtœljaVerái. oCjóó Cf^Jktl |
I Laugaveg 79. — Sími 5184.
á>
\ X /■ • \ ' 'ri . i/.
Best að audfsa í ik unblaðinu
• •■ t v > l ‘ i rt • .H 1 f i ■ r r . f i X . *■< • t .: * , f M * ■**■* *■