Morgunblaðið - 03.10.1945, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 3. októer 1945
tiitittUiifttt'
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettarilstjóri: Ivar Guðmundsson.
Auglýsingar: Ámi Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 10 00 utanlands.
I lausaiðlu 50 aura eintakið, 60 aura með Lccbók.
ALÞINGI
ALÞINGI er komið saman og er að búast til starfa.
Verkefnin, sem bíða þessa þings eru mörg og stór.
Þetta er fjárlagaþing. Þingið á að afgreiða fjárlög fyrir
árið 1946. Mun mörgum leika forvitni á að vita, hvernig
fjárhagur ríkissjóðs er. Næstu daga mun fjármálaráðherr-
ann leggja fjárlagafrumvarpið fyrir þingið og þá jafn-
framt gera grein fyrir fjárhagsafkomunni.
Það er ekki auðhlaupið verk að semja fjárlög, eins og
nú er ástatt. Allt er á toppi dýrtíðar. Útgjöldin hlaðast á
ríkissjóðinn, jafnt og þjett Auk hinna venjulegu fjárlaga-
greiðslna, koma hinar stóru greiðslur vegna dýrtíðarráð-
stafana, niðurgreiðslurnar á landbúnaðarvörunum, sem
hafa farið vaxandi með hverju ári. Þessar greiðslur voru
að sliga ríkissjóðinn. Með hinum nýju bráðabirgðalögum
ríkisstjórnarinnar, verður talsvert ljett á þessari byrði
ríkissjóðs og var þess brýn þörf.
Á síðasta Alþingi voru lagðir á nokkrir nýir skattar til
þess að rjetta við fjárhag ríkissjóðs, sem var þá kominn
á heljarþröm. Sumir þessir skattar áttu aðeins að gilda
þetta eina ár. Ekki er vitað enn hvaða úrræði fjármála-
ráðherrann finnur til þess að tryggja fjárhagsafkomu rík-
issjóðs á næsta ári. Það verður ekki auðhlaupið verk.
★
Auk afgreiðslu fjárlaganna fær þingið að þessu sinni
mörg stórmál önnur til meðferðar. Má þar fyrst nefna
bráðabireðalögin, sem ríkisstjórnin hefir gefið út, varð-
andi verðlagningu landbúnaðarafurða og áhrif kjötverðs-
ins á dýrtíðarvísitöluna.
Svo sem kunnugt er, hefir stjórnarandstaðan fordæmt
bráðabirgðalögin um verðlagningu landafurða. Má því bú-
ast við hörðum átökum um þessi lög á þinginu. En þrátt
fyrir hinn mikla gauragang stjórnarandstöðunnar um
þessi lög, hafa bændur yfirleitt tekið þeim vel. Þeim fjell
það vel, að stjórn verðlagsmálanna var lögð í hendur
Búnaðarráðs, sem eingöngu var skipað bændum. Verð-
lagsnefnd, sem einnig er skipuð bændum eingöngu, tók
skynsamlega á málunum. Hún sýndi fylsta sanngirni í
verðlagningunni. Hún hlaut skammir og svívirðingar fyr-
ir hjá stjórnarandstöðunni, en bændur munu áreiðanlega
þakka nefndinni fyrir hið erfiða og vanþakkláta starf, sem
leysti prýðilega af hendi.
Annars virðist tilgangslaust að vera að rifja upp fram-
komu stjórnarandstöðunnar í sambandi við lausn hinna
erfiðu vandamála, sem að höndum hafa borið. Hún er á
einn veg. Allt, sem stjórnin gerir, sama hvað það er, er
jafnharðan fordæmt. Slík stjórnarandstaða getur ekkert
gagn gert. Tilgangur hennar er heldur ekki sá, að finna
heppilega úrlausn málannaa. Stjórnarandstaðan, eins og
hún er rekin hjer, stefnir að því einu að tortíma.
Glegst dæmi þessa eru skrif Tímans um síðustu bráða-
birgðalög ríkisstjórnarinnar, um áhrif kjötverðs á fram-
færsluvísitölu. Þar er farið inn á nýja leið til þess að haldá
niðri vísitölunni. Allir, sem um málið hugsa, finna, að
þessi leið er geðþekkari en hin fyrri. Hitt dylst eng-
um, að hjer er ekki um að ræða lausn á dýrtíðarmál-
unum. Það mikla vandamál bíður úrlausnar.
★
Mjög ríður á því, að stjórnarflokkarnir vinni vel sam-
an á þessu þingi. Þeir vita fyrirfram, að stjórnaranðstæð-
ingar munu gera allt, sem þeir megna til þess að koma
fleyg milli stjórnarliðsins og tvístra því. Þeir munu
leggja allt kapp á að tefja störf þingsins og beita þar öllum
brögðum. Þetta verða stjórnarflokkarnir að muna og
skipuleggja þingstörfin strax í byrjun þannig, að þau geti
gengið fljótt og vel.
Kosningar standa fyrir dyrum. En reynslan hefir jafnan
sýnt, að síðustu þingin fyrir kosningar vilja vera um of
hirðulaus um alþjóðarhag. Þetta verða stjórnarflokkarnir
að varast, því að ef vel á að fara, þarf núverandi stjórn-
arsamstarf að standa næsta kjörtímabil.
'Uíluerji. ihri^ar:
IJR DAGLEGA
LÍFINU
Erfiðleikarnir á blaða-
dreifingu.
SÍÐAN það fór að verða erfið-
leikum bundið að fá menn til
blaðaútburðar, hafa erfiðleikarn- j
ir verið mestir um mánaðamót-
in september og október. Þá fara
unglingar í skóla og hætta þá
margir að bera út blöð. Kaupend
ur blaðanna hjer í bænum munu
komast að því næstu daga, hve
erfiðlega það gengur að koma
blöðunum á rjettum tíma heim
til manna.
Það er að vísu svo, að margir
hraustlegir og myndarlegir ungl
ingar hafa tekið að sjer blaða-
útburð við Morgunblaðið í stað
hinna, sem hættu núna um mán-
aðamótin, en það eru því mið-
ur ekki nógu margir, því enn
vantar í mörg hverfi.
Það ert • margir foreldrar, sem
skilja, að unglingar hafa gott af
þvi að taka að sjer blaðaútburð.
Eftir að greinin kom hjer í dálk-
unum, þar sem að þessu var vik-
ið, hafa margir látið í ljós við
blaðið, að þeir væru því alveg
samþykkir, sem þar var sagt og
hefðu veitt því athygli fyrir
löngu, að það sje gott íyrir ungl
inga að bera út blöð.
Gamall Reykvíkingur, sem al-
ið hefir upp stóran barnahóp af
mikilli prýði, sagði: „Öll mín
börn hafa borið út blöð og jeg
sje ekki eftir að hafa látið þau
gera það.
•
Nýjar dreifingar-
aðferðir?
SUMIR KAUPENDUR, sem
eru óánægðir yfir því að fá ekki
blöðin heim á rjettum tíma, hafa
af velvilja viljað benda á nýjar
dreifingarleiðir. En það er hægt
að fullvissa menn um, að aðrar
leiðir, en að bera blöðin í hús
til kaupenda, hafa verið athug-
aðar. Það er bent á, að erlendis
kaupi menn blöð sín hjá blaða-
sölum og lítið sje um fasta á-
skrifendur. Það er rjett að
nokkru leyti og á þá helst við
um stórborgir. Annarsstaðar tíðk
ast það, að kaupendur sækja
blöð sín á ákveðna staði daglega
skamt frá heimilum sínum.
Þá er á það bent, að sökum
þess, hve erfitt sje að fá ungl-
inga til sendiferða, sje nú yfir-
leitt hætt að senda vörur eða
annað heim til fólks. Húsmæður
verðí orðið að láta sjer lynda
að sækja matvörur og annað
sjálfar í verslanir, og því ekki
að taka upp sömu aðferðina með
blöðin?
Þægilegasta fyrir-
komulagið.
Á ÞVÍ ER EKKI nokkur vafi,
að þægilegast er fyrir blaðakaup
endur að fá blöðin flutt heim í
húsin á hverjum morgni. Hús-
freyjur og heimafólk hefir í nógu
að snúast, þó ekki bætist ofan á,
að sækja þurfi blöðin. Frá þvi
sjónarmiði hefir Morgunblaðið
reynt að halda í heimsending-
araðferðina í lengstu lög, jafn-
vel þó það kosti fje og fyrirhöfn
og ýmsa erfiðleika. Það verður
haldið áfram að bera blaðið heim
til fastra áskrifenda svo lengi
sem nokkur tök eru á því og
nokkur maður fæst til að bera
út blað.
Aðrar aðferðir eru til athug-
unar, ef þessi gamla og góða
aðferð skyldi reynast ófær með
öllu. En það tekur sinn tíma að
koma nýjum aðferðum í fram-
kvæmd.
Það er því ekki annað ráð, að
sinni, en að biðja áskrifendur að
sýna þolinmæði, þó blaðið komi
seinna en vant er þessa dagana,
á meðan verið er að ganga úr
skugga um, hvort ekki er hægt
að nota gömlu útburðaraðferð-
ina, þannig, að hún komi að
gagni.
•
Þykir langt til frí-
merkjakaupa.
GRÍMSSTAÐAHOLTSBÚI skrif
ar á þessa leið í sambandi við
frímerkjakaup:
„Kæri Víkverji. Fyrir nokkru
n^ntist þú á það í pistlum þín-
um „í daglega lífinu“, hversu
bagalegt það væri oft fyrir menn,
sem þyrftu á frímerkjum að
halda, að geta ekki fengið þau
keypt einhversstaðar í nágrenn-
inu, heldur þyrftu að arka alla
leið niður í pósthús, til þess að
fá kanínske eitt. Jeg, sem á heima
á Grímsstaðaholti, vil fyrir mitt
leyti, og sjálfsagt margra ná-
granna minna, taka undir þá til-
lögu, að frímerki verði einnig
seld í verslunum og víðar.
Það mundi koma sjer ákaflega
vel fyrir okkur, eins og rjetti-
lega hefir verið bent á, að geta
hlaupið út í næstu búð, í stað
þess að eyða svo og svo löng-
um tíma í það að sækja þau nið-
ur í pósthús — og svo 1 krónu,
sje strætisvagninn notaður.
Vantar póstkassa.
,,EN ÞAÐ er annað, sem mig
langaði til að minnast á, og er
engu síður þarflegt: Það er að
fá hingað póstkassa. Þótt býsna
undarlegt megi virðast, hefi jeg
ekki sjeð póstkassa hjerna á
Grímsstaðaholti í fjöldamörg ár.
En stysta leið með brjef hefir
legið í póstkassann á horni
Hringbrautar og Tjarnargötu. —
Jeg fyrir mitt leyti þarf alloft
að senda brjef, stundum með
stuttum fyrirvara, og hefir mjer
oft leiðst að geta ekki komið
þeim frá mjer hjerna í nágrenn-
inu, en þurfa í stað þess að fara
með þau niður í bæ. Jeg minn-
ist þess, að hjer var a. m. k. 1
póstkassi fyrir mörgum árum,
en jeg veit ekki, af hverju hann
er ekki hjer ennþá.
Það er nú von mín, að þú
komir þeirri ósk til rjettra að-
ila, að við hjer syðra fáum póst-
kassa í hverfið okkar, og jafn-
framt væntum við þess, að hin-
ir sömu aðilar bregðist vel við
þeirri málaleitun, að frímerki
verði seld víðar en i pósthúsinu“.
Á ALÞJÓÐA VETTVANGI
Utanríkisráðherrafundurinn
FUNDUR UTANRÍKISRAÐ-
HERRA STÓRVELDANNA hef
ir að vonum vakið mikla athygli
og mikið hefir verið um hann
skrifað. Ameríska vikublaðið
„Time“ skrifar á þessa leið um
fundinn í 1. októberheftinu:
„Ráð utanríkisráðherranna,
sem stofnað var til á Potsdam-
fundinum hafði varla velgt hin
rauðu sæti sín í Lancaster
House í London er byrjað var
að þvæla um skipulagsatriði
fundarins.Fundurinn hafði stað
ið í tvær vikur, áður en komist
var lengra en að þvæla um
skipulagsatriði þýðingarmikilla
mála.
Þegar Wang hinn kínverski,
eða Bidault hinn franski voru í
fundarstjórasæti gekk alt vel.
En það var ekki fyr en Byrnes
og Molotov settust í forseta-
stól, að byrjað var að berja i
borðið. Byrnes og Molotov kom
ekki vel saman og Molotov var
illa við Bevin.
Þó þeir hefðu allir verið einka
vinir er álitamál hvort fundur-
inn hefði verið nokkuð friðsam
legri. Það reyndist ófært að
ljúka afgreiðslu allra þeirra
mála, er fyrir lágu á tveimur
vikum.
Til þess að flýta fyrir friðar-
samningum við Itali stakk full
trúi Bandaríkjanna upp á því,
að setja til hliðar allar skaða-
bótakröfur frá Itölum. Hvað
snerti ítölsku nýlendurnar
hjeldu fulltrúar hinna þriggja
stórvelda sig við stefnu þá, sem
þeir höfðu tekið á San Franc-
isco ráðsteínunni, um umboðs-
stjórn. Síðar tóku Bandaríkja-
fulltrúinn (er hann hugsaði til
Kyrrahafseyjanna) og sá breski
þá stefnu að einu stórveldi
skyldi fahn umboðsstjórn hverr
ar nýlendu fyrir sig. Fulltrúi
Rússa (sem hugsaði um almenn
ingsálitið í heiminum) mælti
með sameiginlegri umboðs-
stjórn fyrir nýlendurnar.
Molotov snerist síðan hugur
og hann krafðist þess, að Rúss-
ar fengju yfirráð yfir ítölskum
nýlendum (Tripolitaniu og
Eritreu). En þá snerust fulltrú-
ar Breta og Bandaríkjanna aft-
ur að sameiginlegri umboðs-
stjórn.
Rússar voru þá ekki seinir
á sjer, að nefna svik í þessu
sambandi. Þeir sögðu, að fyrr-
verandi utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, Stettinius, hefði
lofað því á San Francisco ráð-
stefnunni, að Bandaríkjastjói'n
myndi ekki setja sig upp- á
móti því, að Rússar fengju að
taka þátt í „stjórn og forráð-
um“ ítalskra nýlendna. Molo-
tov skýrði þetta loforð þannig í
London, að átt væri við umboðs
stjóm eins ríkis yfir ítölskum
nýlendum, en ekki þátttöku i
stjórn fleiri ríkja. Samkvæmt
rússneska sjónarmiðinu var
„og “ aðalatriðið í loforði Stett
iniusar.
Fulltrúi Bandaríkjanna stakk
upp á því, að eftir 10 ár yrði
öllum nýlendum ítala, að Som-
alilandi undanskyldu, veitt
sjálfstjórn.
Annað stórmál, sem ráðherra
fundurinn gat ekki ákveðið
neitt um var Trieeste. Frá Trie-
este kom sú saga, að er Júgó-
slafar- tóku borgina hafi verið
skrifað með stórum stöfum á
Framhald á bls 12.