Morgunblaðið - 25.11.1945, Page 2

2
MORGTJNBL-AÐIÐ
Sunnndagur 25. nóv. 1945.
Á HAFNARSLÓÐUM
ÞAÐ ER eins og tekið sje
fyrir kverkarnar á manni, þeg-
ar maður ætlar sjer að lýsa
Kaupmannahöfn eins og hún er
nú.. . Borgin við Eyrarsund,
sem fyr meir var heimili gleð-
innar, er nú'dimm og drunga-
leg. I gamla daga kölluðu þeir
hana París Norðurlanda . . . þá
flyktust Svíar, Norðmenn og
Islendingar til Kaupmanna-
hafnar, þegar þeir ætluðu að
skemta sjer . . . þá ljómuðu
Strikið og Vesturbrú í marg-
litum Neonljósum . . . þegar
Konunglega Leikhúsið hafði
frumsýningu, þyrptist prúðbú-
ið fólk yfir Kóngsins Nýjatorg
og að leiknum loknum fóru
menn á d’Angleterre eða Con-
tinental . . . þá var dansað á
næturklúbbunum til kl. 6 og
enginn vandi að ná í bifreið til
þess að fara heim.
Það er enginn vafi, að alvara
lífsins hefir heimsótt Dani eft-
irminnilega þessi síðustu ár .. .
og þó getur Daninn enn látið
fyndnina fjúka og enn eiga þeir
ljettlyndið sitt fræga . . . „det
skal nok gaa“, heyrist enn. Og
Daninn er vingjarnlegur og
hjálpsamur ennþá — hvað sem
hver segir. Hvergi eru þjónar
á matsöluhúsum-eða sporvagna
stjórar þægilegri eða kurteis-
ari en í Kaupmannahöfn, og ef
maður spyr til vegar, eru upp-
lýsingarnar gefnar með brosl
og jafnvel er manni stundum
fylgt á áfangastaðinn.
Fólkið er yfirleitt fátæklega
til fara og auðsjeð, að fötin eru
umsnúin eða búin til úr margs
konar og oft ólíku efni. „Fixa“
Kaupmannahafnardaman er
horfin. Illum og Magasin du
Nord hafa lítið á boðstólum.
Já, Danir hafa orðið að draga
inn seglin svo um munar. Mað-
ur þarf merki fyrir flest.
Dönsku sígaretturnar eru af-
leitar; það er sagt, að amerísk
sígaretta kosti 1 kr. og 50 á
svarta markaðinum.
Maður nokkur situr í spor-
vagnl og reykir sígarettu, þeg-
ar annar kemur til hans og bið
ur hann eins og Guð sjer til
hjálpar að gefa sjer sígarett-
una — og hann fær hana út úr
munninum á hinum . . . Á Ráð-
hústorginu kastar velbúinn
maður frá sjer hálfreyktri síg-
arettu og maður í tötrum flýt-
l^armveicfiA Schmi dt
ir' sjer að taka hana upp og
stinga henni upp í sig . . . Ef
maður gefur einhverjum amer-
íska sígarettu, vöknar honum
hreint og beint um augu, og ef
konu er rjett tvinnarúlla að
gjöf, þá ljómar andlit hennar
af sælubrosi.
Fólkið hefir góð laun í Dan-
mörku, en getur lítið keypt fyr
ir peninga sína — nema skemt-
anir. Hundruð manna standa
í halarófu fyrir utan öll kvik-
myndahús á kvöldin og maður
verður að panta aðgöngumiða
í leikhús viku fyrirfram, fyrir
tvöfalt verð! Kvikmynd, sem
leikin er af Poul Reumert og
Onnu Borg, er sýnd á fimm
kvikmyndahúsum sem stendur
og ómögulegt að komast þar
inn á kvöldin fyrir troðningi.
Aðgöngumiðar í leikhús eru dýr
ir, miðað við Stokkhólm og fátt
ef ódýrt í Kaupmannahöfn
nema blóm. Blómvöndur, sem
myndi hafa kostað 90 krónur í
Reykjavík, kostar 35 kr. í Stokk
hólmi, en hjer kannske 10
krónur, sem manni þó líklega
myndi hafa þótt dýrt hjer á ár-
unum. Það er til nóg af kjöti,
en smjör heldur af skornum
skamti. Ávaxtauppskeran hefir
brugðist og jafnvel epli er erf-
itt að fá. Smjörpundið kostar
2 kr. og 70, en þeir segja, að
smjörmerki á svarta markað-
inum sjeu borguð með 40 kr.
kg. Á ,,þeim svarta“ kostar tóm
brennivínsflaska 10 kr., sem
kemur til af því, að ekki er
hægt að kaupa fulla flösku,
nema afhenda tóma! Enn er
Álaborgar-ákavítið gómsætt,
en erfitt að ná í það, því fólk
veitir snaps og öl með mat; vín
eru næstum því ófáanleg.
Matsölustaðir í Kaupmanna-
höfn eru dýrir — hjerumbil
eins dýrir og Borgin í Reykja-
vík, en maturinn er ágætur hjer
yfirleitt. Kökur eru ekki nærri
eins góðar og í gamla daga, því
Danir hafa enga vanillu eða
yfirleitt krydd.
Um kvöld í ausandi rigningu
vorum við á leið inn í bæ og
var algerlega ómögulegt að ná
í bifreið. Loksins kom æfagöm-
ul hestadroska og miskunnaði
sig yfir okkur fyrir okurverð,
en það var ömurlegur akstur
og urðum við þó að vera þakk-
lát fyrir.
Þegar við komum frá Sví-
þjóð voru 1200 manns á ferj-
unni frá Málmey, mæður með
ungbörn í vögnum, hvað þá
heldur annað, og við urðum að
sitja á koffortunum okkar, því
öll sæti voru upptekin . . . Það
tók okkur tvo tíma að komast
„gegnum tóllinn“. Kaupmanna
hafnarbúar ryðjast í þúsunda-
tali yfir til Málmeyjar á hverj-
um degi, til þess að kaupa sjer
sígarettur, silkisokka og kaffi
... þeir fara að ínorgni og koma
aftur að kvöldi, en mestu vand-
ræði að ná í sænska peninga,
því ekki er hægt að kaupa fyr-
ir danska, en nú kvað sænska
krónan kosta tvær danskar á
svarta markaðinum.
Við göngum út á Löngulínu
sólríkan sunnudagsmorgun . ..
trjen standa í gullnum haust-
litunum í Grönningen... klukk-
urnar í ensku kirkjunni hringja
til messu og fylking af enskum
dátum er að fara inn í kirkj-
una. Gefion stendur enn við
innganginn á Löngulínu, en
fjögur nautin hennar gjósa nú
engu vatni. Lystibátahöfnin er
hjerumbil auð, en bát konungs,
Dannebrog, komum við þó auga
á. Við hafnargarðinn liggja
nokkur skip, norsk, dönsk og
eitt pólskt herskip, en margir
hafa safnast þar saman, því
Pólverji um borð er að spila á
hermoniku . . . Fríhöfnin virðist
vera auð og tóm . . . „Lange-
linie Pavillon“ er í rústum og
má maður minnast þar margra
gleðistunda — fyrir löngu síð-
an . . . Við heilsum upp á Litlu
Hafmeyjuna hans H. C. And-
ersens . . . hún situr þar á sama
steini, en ekki gátu Þjóðverjar
að sjer gert, þeir þurftu endi-
lega að skjóta í hana nokkrar
holur, — kannske var hún, litla
skinnið, stórhættuleg þriðja rík
inu!
Rússar svara ekki
Persum
„Geföu mig ekki, mamma"
’ WALTER LITLI MIZANSKI, sem á heima í Chicago, fór að
gráta, er móðir hans ætlaði að gefa hann lögregluþjóni. Móðirin
gat ekki sjeð fyrir hami sínu, og ætlaði að gefa hann, en tár
litla hnokkans breyttu ákvÖrðun hennar.
London í gærkveldi.
FRÁ Teheran berast þær
fregnir í kvöld, að þrátt fyrir
bjartsýnar fregnir í blöðum
borgárinnar, hafi forsætisráð-
herranum, Ibrahim Hakami ekk
ert gengið að koma á samkomu
lagstilraunum við Rússa vegna
óeirðanna í Azerbeidjan. — For
sætisráðherrann hefir skrifað
sendisveit Rússa í Teheran um
þetta mál, og beðist viðræðna,
en hefir ekkert svar fengið.
— Reuter.
Arabar sameinast
LONDON: Sex fjelagasam-
steypur Araba á öyðingalandi
hafa sameinast með það fyrir
augum að gera Araba í landinu
enn sameinaðri og sterkari í
samtökum sínum, en þeir vorp
áður.
Ungfrú Margrjet Eiríks-
dóttir heldur hijómleika
í byrjun næsta mánaðar
EINS OG skýrt var frá hjer
í blaðinu fyrir skömmu, er
Margrjet Eiríksdóttir píanó-
leikari nýlega komin heim frá
Englandi, eftir þriggja ára
framhaldsnám í list sinni. Að-
alkennarar hennar voru nú
síðast Lamond, hinn heims-
frægi Beethoven spilari. Og
svo við Royal College of Music
í London, Miss Kathleen Long,
sem við könnumst öll vel við,
síðan hún kom hingað á veg-
um Tónlistarfjelagsins sumarið
1942 og hjelt hjer marga hljóm
leika við hrifningu og aðdáun
hljómlistarvina hjer í Reykja-
vík.
Margrjet var ein af fyrstu
nemendum Tónlistarskólans,
þegar hann hóf göngu sína
haustið 1930. Hún var einnig
ein af fyrstu nemendunum,
sem lauk þaðan burtfararprófi.
Það var strax á fyrstu nem-
endahljómleikum þeim, sem
skólinn hjelt í hátíðasal menta
skólans, að Margrjet vakti at-
hygli á sjer sem efnilegur nem
andi, með öruggum og fáguð-
um leik. Eftir það var hún
altaf eitt af bestu nöfnunum á
dagskrá nemendahljómleika
Tónlistarskólans, og fylgdust
unnendur skólans og hennar
með henni með vaxandi athygli.
Eftir fjögra ára nám á skólan-
um og að loknu fullnaðarprófi
stundaði hún framhaldsnám
við skólann í nokkur ár. Að því
loknu hjelt hún sinn fyrsta op-
inbera hljómleik hjer í Reykja
vík við ágætar viðtökur. Voru
það fyrstu sjálfstæðu opinberu
hljómleikarnir, sem nemandi,
er lokið hafði prófi við Tónlist-
arskólann hjer, hefir haldið.
Þá sigldi hún til frekara náms.
Og var 3 ár við Royal Academy
of Music í London, aðalkennari
var York Bowen.
Fylgdu henni árnaðaróskir
vina hennar hjeðan að heiman.
Hún ljet heldur ekki sitt eftir
liggja, því þegar hún kom heim
aftur, þá hjelt hún hjer hljóm-
leika við ágæta aðsókn og
prýðilegat viðtökur. Urðu vin-
ir hennar glaðir við, því að þeir
fundu, að hún hafði stundað
nám sitt af dugnaði og sam-
viskusemi. Síðan stundaði hún
píanókenslu hjer í Reykjavík
við mikla aðsókn og ágætan
árangur. Sigldi svo haustið
1942 og stundaði framhaldánám
eins og áður er getið.
Margrjet hefir oft komið
fram á hljómleikum Royal
College of Music í London og
einnig hjá Cambridge Univer-
sity Music Club og London
University Music Society og
víða annarsstaðar, og alstaðar
fengið góð ummæli hlustenda
og hrós kennara sinna.
Margrjet ætlar nú að halda
hljómleika hjer í byrjun næsta
mánaðar. Bíðum við vinir
hennar með mikilli eftirvænt-
ingu eftir þeim hljómleikum.
Listaferill hennar hefir hingað
til verið sífeldur stígandi og
hefir hún nú sjálfsagt náð hæst.
Margrjet sagði við þann, sem
þessar línur ritar, að hún væri
gift hljómlistinni. Og ef hún
sýnir okkur nú á þessum hljóm
leikum, að hún er orðin ís-
lensk „Kathleen Long“, þá má
hún vel una giftingunni.
Margrjet hefir orðið Tónlist-
arskólanum til mikils sóma.
Fer þessvegna vel á því, að
Tónlistarfjelagið sjer um þessa
hljómleika hennar. En hljóm-
leikarnir verða ekki endur-
teknir.
Jeg vil enda þessar línur með
því að bjóða Margrjeti vel-
komna heim og óska henni til
hamingju með starf það, sem
hún hefir tekið að sjer. En það
er að veita forstöðu hinum ný-
stofnaða Tónlistarskóla á Ak-
ureyri. Jeg samgleðst líka Tón-
listarfjelagi Akureyrar með að
hafa fengið svo duglegan og á-
hugasaman kennara. Jeg veit,
að hún á eftir að auðga mikið
tónlistarlífið í höfuðstað Norð-
urlands. Enda hefir hún nú
þegar haldið þar hljómleika á
vegum Tónlistarfjelags Akur-
eyrar, við ágæta aðsókn og
framúrskarandi góðar viðtökur.
H. E.
r
Utför Sipr&r
Eggerz, fyrverandi
fonætisráðherra
ÚTFÖR SIGURÐAR EGG-
ERZ, fyrrverandi forsætisráð-
hérra, fór fram frá dómkirkj-
unni í Reykjavík í gærdag. Með
al viðstaddra var forseti ís-
lands, ráðherrar, erlendir sendi
herrar og alþingismenn.
Stúdentar .stóðu heiðursvörð
við kistuna.
Biskupinn, herra Sigurgeir
Sigurðsson, flutti minningar-
ræðu í kirkjunni.
Dómkirkjukórinn söng, und-
ir stjórn dr. Páls ísólfssonar.
Úr kirkju báru kistuna: for-
sætisráðherra Ólafur Thors,
forseti sameinaðs Alþingis Jón
Pálmason, forseti neðri deild-
ar Barði Guðmundsson, forsetil
efri deildar Steingrímur Aðal-
steinsson, sýslumaður Skafta-
fellssýslu og formaður hjeraðs-
dómarafjelagsins Gísli Sveins-
son, þingmaður Akureyrarkaup
staðar Sigurður Hlíðar, Bern-
harð Stefánsson, alþingismað-
ur og Ásgeir Ásgeirsson, fyrr-
verandi forsætisráðherra.
Lúðrasveit Reykjavíkur fór
fyrir líkfylgdinni að kirkju-
garðinum við Suðurgötu og
ljek sorgarlög.
Framh. á 12. síðu.