Morgunblaðið - 18.01.1946, Blaðsíða 5

Föstudagur 18. jan. 1946
MORGUNBLAÐIÐ
Sigfús reyndi að endur-
byggja skýjaborgirnar
En treysti sjer lítt til
framsögu i málinu
FUMIÐ OG FALMIÐ er
einkenni kosningabaráttu
kommúnista. Þeir vaða úr
einu í annað, en ná hvergi
föstum tökum á málunum.
Þeir eru bersýnilega á hröð
um flótta.
Þetta kom greinilega í ljós
á bæjarstjórnarfundinum í
gær. Þar reyndi Sigfús Sig-
urhjartarson að endurvekja
loftkastalatillöguna frægu
frá í haust, um byggingu 500
íbúða. Var þetta 2. umræða
málsins.
Það vakti alveg sjerstaka
athygli bæjarfulltrúanna, að
Sigfús ætlaðist ekki að fást
til þess að taka til máls, þeg
ar að því kom að tillaga hans
yrði rædd. Hóf hann mál sitt
á því, að hann hefði búist
við, að Bjarni Benediktsson
hefði tekið það ómak af hon
um að vera frummælandi í
málinu.
Sigfús las síðan á ný tillöguna
pg greinargerðina. Kvaðst að
vísu verða að játa að þær upp
lýsingar, sem bæjarráð hefði
fengið frá fagfjelögunum hnigu
allar í þá átt, að ókleift væri
að framkvæma tillöguna þann-
íg, að bygging hinna 500 íbúða
jgæti orðið viðbót við aðrar bygg
Sngaframkvæmdir í bænum. —
Eamt sem áður taldi Sigfús rjett
að samþykkja tillöguna, því
betra væri að bærinn byggði,
en einstaklingar. Ekki minntist
Sigfús að þessu sinni á inn-
ilutning erlendra fagmanna og
verkamanna, til þess ah vinna
Bð þessum framkvæmdum.
Gunnar Thoroddsen tók
pæst til máls. Hann kvaðst
hafa dvalið erlendis, þegar til-
laga þessi kom fyrst fram í
bæjarstjórn, en sá hennar get-
Sð í blöðum og misjafnlega tek-
Sð. M. a. hefði Jón A. Pjeturs-
son kallað þetta „loðmullu-til-
Xögu“ og Alþýðublaðið „loft-
kastala“ og ,,skýjaborgir“.
En þetta skifti ekki máli. —
Hitt væri aðalatriðið, að alt fá
anlegt byggingarefni væri not-
að til fulls, og sömuleiðis allt
vinnuafl.
Agreiningur hefði risið um,
hvernig bæri að skilja tillöguna
Eiga þessar 500 íbúðir að koma
til viðbótar, eða eiga þær að
koma í staðinn fyrir aðrar
byggingar? Augljóst er af grg.
tillögunnar, að þær eiga - að
koma til viðbótar. En þá er til
Xagan bersýnilega gagnslaus,
því að byggingaefni vantar og
Vinnuafl vantar, til framkvæmd
pnna.
Sigfús ljet að vísu svo um
mælt nú, að hann vildi að þess
'ar byggingar kæmu í staðinn
fyrir aðrar byggingar. — Af-
Xeiðing þess yrði sú, að draga
yrði úr byggingaframkvæmdum
einstaklinga eða stöðva þær
með öllu. Þetta væri svo mikil
skerðing á frjálsræði manna og
myndi vitanlega baka mönnum
íjárhagslegt tjón, að ekki væri
stætt á þessu. En þóttjþetta yrði
gert, myndi það að engu gagni
k'oma, vegna skorts á bygginga-
efni.
Að lokum bar Gunnar fram
svohljóðandi dagskrártillögu í
málinu:
„I samræmi við fyrri aðgerð-
ir sínar til Iausnar á húsnæðis-
vandræðunum, lj'sir bæjar-
stjórnin yfir, að hún telur nauð
synlegt:
1. Að einstaklingum verði
auðveldaðar byggingar-
framkvæmdir, enda legg-
ur bæjarstjórnin á það
mikla áherslu, að eðlileg
byggingarstarfsemi ein-
staklinga verði ekki hindr
uð eða torvelduð.
2. Að mönnum verði látnar
í tje lóðir til húsbygginga
og þeim veittur hæfilegur
frestur til að hefja fram-
kvæmdir.
3. Að bærinn hafi til sölu
byggingarefni: sand og
möl.
4. Að rannsaka hvort tiltæki
legt sje, að bærinn komi
upp steypublöndunarstöð,
er selji einstaklingum
hrærða steinsteypu.
5. Að einstaklingum verði
látnar í tje ókeypis teikn-
ingar af hentugum smáhús
um. Svo og sameiginlegir
eftirlitsmenn með slíkum
byggingum.
6. Að stóraukin verði fram-
lög af opinberri hálfu til
verkamannabústaða og
auðvelduð verði starfsemi
byggingarsamvinnufjel.
7. Að byggingarefni sje not-
að til nauðsynlegra íbúða-
bygginga, í þarfir atvinnu
veganna og almannastofn
ana.
8. Að bærinn byggi fyrir eig
in reikning, gegn jafn
miklu framlagi ríkisins,
svo margar íbúðir, að sem
laga G. Thor. samþ. með 8:6
atkvæðum.
I sambandi við tillögu þá í
byggingamálunum er Gunnar
Thoroddsen flutti fyrir hönd
Sjálfstæðisflokksins, flutti hann
eftirfarandi tillögu, er samþykt
var með samhljóða atkvæðum:
„Bæjarstjórn ályktar að
skora á ríkisstjórnina að gera
sitt ítrasta til að fá aukinn inn-
flutning byggingarefna, til þess
að sem fyrst takist að bæta úr
húsnæðisvandræðunum".
Sænsku húsin
og húsnæðismálin
HARALDUR Guðmundsson
gerði þá fyrirspurn til borgar-
stjóra í gær, hvað liði rann-
sókn þeirri sem fyrirhuguð
hefði verið á hinum tilbúnu hús
um frá Svíþjóð, sem mikið hef-
ir verið talað um.
Borgarstjóri bar fram álykt-
un um það á Alþingi, að geng-
ist yrði fyrir rannsókn á þessu
máli. Hann vissi ekki betur en
húsameistari ríkisins hafi gefið
skýrslu um þetta mál. En skýrsl
una hefði hann ekki sjeð.
Hann mintist á, að skoðanir
byggingafræðinga væru mjög
skiftar á málinu Ýmsir tryðu
alls ekki því sem sagt væri niðr
andi um hús þessi Aðrir vildu
ekki sjá þau.
Hann kvaðst líta svo á, að
ákveðin niðurstaða fengist ekki
í þessu máli, nema með því
eina móti, að hjerlend reynsla
yrði látin skera úrvÞess vegna
hefði bærinn ákveðið að kaupa
nokkur slík hús. Auk þess hefðu
nokkrir menn fengið sjer þau
og fengið lóðir undir þau. Af
.. , *. * þessu mætti svo læra. Yrði
allra fyrst veroi með ollu i
eytt braggaíbúðum og öðr reynfm g°ð’ Væn SjalfSa?t að
BÆJARSTJORNARFUND-
URINN í gær var síðasti fund-
ur þessa kjörtímabils bæjar-
stjórnarfulltrúanna. Hann bar
að sumu leyti svip sinn af því.
Sigfús Sigurhjartarson og Jón
A. Pjetursson .komu þangað
4ýnilega í nokkrum áróðurs-
hug. En öll golan var farin úr
Deim áður en fundinum lauk.
Jón A. Pjetursson reið á vað-
ið með tillögu sína um að bær-
inn semji við fjelög iðnaðar-
manna og Dagsbrún, um það að
fjelagsmenn þessara fjelaga
láti íbúðarhúsabvggingar sitja
fyrir annari vinnu.
Hann kvartaði yfir sleifara-
lagi í framkvæmdum í húsa-
um heilsuspillandi íbúð-
um í bænum.
Um þetta verði gerð á-
kveðin áætlun og hinar ó-
heilnæmu íbúðir rifnar
niður jafnóðum og aðrar
eru til og þær nýju látnar
í tje með viðráðanlegum
kjörum.
Bæjarstjórnin telur, að
það muni ekki greiða fyr-
ir framkvæmdum að gera
frekari ályktanir um málj
ið að svo stöddu og tekur
fyrir næsta mál á dag-
skrá“.
Enn urðu nokkrar umræður
um málið, einkum síðasta lið
(8.) dagskrártillögunnar. Sagði
borgarstjóri m. a. í sambandi
við þann lið, að hann teldi frv.
stjórnarinnar, sem lægi fyrir
Alþingi, stórt spor í áttina til
að greiða fyrir húsnæðisvand-
ræðunum. Taldi þó að ríkinu
l
bæri að ganga lengra í stuðn-
ingi við þessi mál, en þar væri
gert.
Að lokum var dagskrártil-
greiða sem best fyrir innflutn-
ingi þessai;a húsa Yrði reynsl-
an aftur á móti ekki góð, væri
best að haga sjer eftir því.
EAM fekur þátt í
kosningum
Aþenu í gærkvöldi.
EAM-sambandið gríska mun
taka þátt í kosningum þeim
sem fram eiga að» fara nú
næstunni, en áður hafði sam-
bandið lýst því yfir, að það
myndi ekki greiða atkvæði
vegna þess, að kosningafyrir-
komulaginu væri mjög ábóta-
vant. — Ástæðan fyrir þessari
stefnubreytingu mun vera sú,
að forsætisráðherra Grikklands
hefir lýst því yfir, að sjer finn-
ist kosningafyrirkomulagið
vera gallað og muni hann beita
sjer fyrir því, að það verði lag
fært. — Reuter.
&§><§><§><§><$><§><§><§><§>&<§>$><§><$<&$><§><§><§><^^
5 manna nefnd athugi skipu-
lag byggingavinnunnar
Jóni Axel mistekst
kosningaáróður
tvær stjettir alveg út úr í því
máli.
Borgarstjóri benti á, að með-
an hörgull væri á mönnum í
byggingavinnuna, þá þyrfti
ekki að tryggja þeim atvinnu,
því þeir hefðu hana hvort sem
væri. Helst mætti skilja J. A.
P. svo, að hann vildi tryggja
byggingamönnum vinnu, þegar
húsnæði væri orðið nægilegt og
bygginganna ekki þörf.
Steinþór Guðmundsson sagði
að tillaga Gunnars Thoroddsen
um 5 manna nefndina gæti í
sjálfu sjer verið nokkuð góð,
ef trygging væri fyrir því, að
viðkomandi fjelög iðnaðar-
manna fjellust á að láta nokk-
byggingum bæjarins. Húsunum urn mann í þessa nefnd. Gunn
við Skúlagötu miðaði seint. Og ] ar hefði átt að tryggja sjer vitn
ekki hægt að byrja á bygging-
unni við Miklubraut. Hann tal
aði mjög digurbarkalega og ljet
sem frakoma borgarstjóra væri
öll hin vítaverðasta.
Borgarstjóri benti ræðu-
manni á, hvílíkur taugatitring-
ur hefði gripið þenna bæjar-
fulltrúa. Jón A. Pjetursson, sem
sæti á í bæjarráði, ætti þó að
muna, að ekkert hefði verið gert
viðvíkjandi byggingum bæjar-
ins, nema í fullu samkomulagi
við bæjarráðsmenn, að Jóni A.
Pjeturssyni meðtöldum. Hann
hefði engum tillögum hreyft
sjerstaklega til þess að flýta
fyrir byggingunum. Ef menn
vildu sýna vilja sinn í verki, þá
væri gott að láta sjer hugkvæm
ast það fyrri en 10 dögum fyrir
kosningar.
Gunnar Thoroddsen bar fram
rökstudda ^agskrá út af tillögu
Jóns A. Pjeturssonar, um samn
ingana við iðnfjelögin.
Dagskrártillaga Gunnars var
svohljóðandi og var hún sam-
Dykt með 8 atkv. gegn 7.
„Bæjarstjórnin samþykkir að
skipa 5 manna nefnd til að gera
tillögur um ráðstafanir til hag-
nýtingar vinnuafls fagmanna í
Dágu íbúðabygginga og annara
nauðsynlegra bvggingarfram-
kvæmda. Skal bæjarráð kjósa
tvo, Trjesmiðafjelag og Múr-
arameistarafjelag hvort einn og
húsameistari bæjarins vera sjálf
kjörinn í nefndina.
Telur bæjarstjórn ekki á
stæðu til að taka á þessu stigi
frekari afstöðu til tillögu Al-
þýðuflokksins og tekur fyrir
næsta mál á dagskrá“.
G. Th. sagði að Jón A. Pjet-
ursson hefði í sjálfu sjer hreyft
merkilegu máli, er hann lagði
til að bærinn tæki upp samn-
inga við iðnfjelögin. En samn-
ingsfrumvarp hans væri svo
stórgallað, að ekki væri hægt
að ganga að því fyrir bæjar-
stjórnina. M. a. vegna þess að
talað væri um að bærinn ætti
að tryggja þessum iðnaðar-
stjettum fulla atvinnu um
lengri tíma. Að vísu styddi hann
ríkisstjórn, sem ynni að því að
útrýma atvinnuleysinu. En ekki
eskju um það.
Borgarstjóri og Gunnar bentu
báðir ræðumanni á það, að ef
iðnfjelögin vildu ekki einu sinni
leyfa mönnum sínum þátttöku
í nefnd, þá myndi naunvast vera
hægt að búast við nánari sam-
vinnu og samningum við fje-
lögin. En engin ástæða væri
fyrir þessum ugg Steinþórs.
Seinna á fundinum rann all-
ur kosningamóður af J. A. Pjet'
urssyni. Þá sagði hann m. a.,
að skipuleggja þyrfti bygginga
vinnuna. Nú væru alt of marg-
ir menn í þeirri vinnu. Svo erf-
itt væri að fá nægilega mikið
af verkamönnum til fram-
leiðslunnar.
Verið er nú, sagði Jón Axel
Pjetursson, að byggja svo mörg
hús í bænum, að þessar bygg-
ingar nægja til margra ára.
Þess vegna væri hætt við að
byggingamenn hefði lítið að
gera er frá líði.
Úr því bæjarfulltrúinn telur
að núverandi byggingar nægi
sem viðbót margra ára, ætti
hann ekki að vera mjög svart-
sýnn á, að rætast muni úr hús-
næðisleysinu.
I sambandi við þetta mál bar
Sigfús Sigurhjartarson fram
svohljóðandi tillögu:
„Bæjarstjórnin felur bæjaT-
ráði að taka upp viðræður við
stjórnir verkamannabústaðanna
og byggingarsamvinnuf jelaga
í bænum um, hvort ekki sje
rjett og hagkvæmt, að þessi fje
lög og bærinn hafi samvinnu
um innkaup byggingarefnis og
taki upp samstarf um önnur
sameiginleg áhuga- og hags-
munamál þessara aðila“.
Borgarstjóri lagði til að máli
þessu yrði vísað til bæjarráðs.
Því bæjarráð hefði þetta mál
með höndum. Og þetta væri
einn þáttur í þeirri löggjöf sem
nú væri í undirbúningi. Því
væri engin ástæða til þess að
gera sjerstaka samþykt nú um
þetta í bæjarstjórn.
Borgarstjóri kvaðst vera mót
fallinn því að efnt yrði til eins-
konar landsverslunar með bygg
ingarefni. Það myndi síður en
svo ljetta undir með bygging-
KJÓSIÐ D-LISTANN væri hægt að taka eina eðaum.