Morgunblaðið - 18.01.1946, Blaðsíða 11

Föstudagur 18. jan. 1946
MORGUNBLAÐIÐ
11
STOLNAR FJAÐRIR
„Straumurinn iii vinstri“
KOMMUNISTAR hafa að
undanförnu hampað því mjög
í kosningaáróðri sínum, að í
kosningum þeim, sem undan-
farið hafa farið fram í ýmsum
löndum Evrópu, liggi „straum-
urinn til vinstri“, og verði bæj-
arbúar að sýna það við kosn-
ingar þær, sem í hönd fara, að
þeir fylgist með tímanum, með
því að greiða sem flestir komm
únistum atkvæði.
Það þarf nú að vísu engan
að undra, að kommúnistar
reyni að seilast út fyrir land-
steinana, ef verða mætti, að
þeir gætu á þann hátt fundið
eitthvað, er verða mætti máls-
stað þeirra til framdráttar. Fer-
ill kommúnista hjer á landi,
þar sem þeir hafa komist til
mannaforráða, og ráðið einir,
er almenningi svo kunnur, að
sigurvænlegast þykir að láta
þann feril liggja alveg í þagn-
argiídi fyrir kosningarnar, á
sama hátt og afstöðu kommún-
ista gagnvart lýðræði og öðr-
um mannrjettindahugsjónum.
Kommúnistar tala þó lítið um
kosningaúrslitin í þeim löndun-
um, sem mest ástæða væri að
veita athygli, svo sem Austur-
ríki og Ungverjalandi, þar sem
fólkið hefir haft nánust kynni
af kommúnismanum.
Þær kosningarnar, sem þeir
hinsvegar virðast vilja gera sjer
mestan mat úr, eru bresku kosn
ingarnar á s.l. sumri, þar sem
verkamannaflokkurinn vann
svo glæsilegan sigur, sem kunn
ugt er.
Fróðir menn telja, að það
hafi ráðið miklu um kosninga-'
sigur þennan, að verkamanna- |
flokkurinn hafði á stefnuskrá:
sinni loforð um mjög skjótar og
stórvirkar aðgerðir í húsnæð- j
isvandamálunum. I nýkomnum 1
blöðum breskra stjórnarand- j
stæðinga er því að vísu haldið j
fram, að enda þótt allmargir
mánuðir sjeu nú liðnir frá kosn
ingunum, bóli enn ekki neitt á
þessum framkvæmdum. Ekki ^
verður hjer lagður dómur á!
sannleiksgildi þeirra ummæla, ■
það er breskt innanríkismál. j
Hitt skiftir máli, að mótmælt1
sje þeirri blekkingu, að kosn- I
ingasigur breska verkamanna-
flokksins hafi verið sigur fyr-
ir einræðisstefnu kommúnism-
ans, eins og kommúnistarnir
hjer hafa viljað láta í veðri
vaka. I því sambandi gæti ver-
ið gaman að gera samanburð á
ummælum merkra forystu-
manna breska verkamanna-
flokksins og forystumanna ís-
lenskra kommúnista, þar sem
tekin er afstaða til lýðræðis og
annara mannrjettinda. Sem
fulltrúar hvors flokksins um
sig verða hjer valdir Attlee,
forsætisráðherra Breta og
Brynjólfur Bjarnason, núv.
mentamálaráðherra.
Ummæli Attlees um
lýðræðið.
Á SÍÐASTLIÐNU sumri fór-
ust Attlee forssetisráðherra svo
orð um lýðræðishugsjónina:
„Lýðræði er ekki einungis
stjórn meirihlutans, ’ heldur
meirihlutastjórn, sem ber virð-
ingu fyrir rjettindum minni-
hlutans! Þar sem öllum skoð-
unum minni hlutans er haldið
niðri, þar er ekki um raunveru
Minningarorð um
iarðar Stefónsson
legt lýðræði að ræða“. Við þessi
ummæli breska forsætisráð-
herrans er engu að bæta.
Kjarni hinnar borgaralegu lýð-
ræðishugsjónar er hjer svo vel
orðaður, að slíkt verður varla
betur gert.
•
Ummæli Brynjólfs
Bjarnasonar.
BRYNJÓLFUR BJARNA-
SON skrifaði á sínum tíma í
,,Rjett“ eftirfarandi:
„Þegar búið er að taka á-
kvörðun, verður minnihlutinn
skilyrðislaust að beygja sig
undir meirihlutann, og eigi að-
eins í orði, heldur einnig í
verki. Ákvörðun flokksins verð
ur hver fjelagi að fylgja, jafn
ótrautt, þó að hann hafi áður
verið henni andvígur“.
Þessi ummæli þurfa í raun-
inni engrar skýringar við held-
ur. Lífsskoðun einræðisins kem
ur hjer jafn hispurslaust fram
og hugsjón lýðræðisins er lýst
í fyrrgreindum ummælum Att-
lees. Athygli má þó vekja á
þeirri siðfræði, sem boðuð er
í ofangreindum ummælum
Brynjólfs Bjarnasonar. Þeir
flokksmenn, sem eru í minni-
hluta, eiga „skilyrðislaust“ og
„ótrautt“ að fylgja fram mál-
stað, sem þeir sjálfir álíta rang
an, ef meirihlutinn skipar það.
Þetta eru þau mannrjettihdi,
sem flokksmönnum, er lenda í
minnihluta, eru ætluð í ríki
kommúnismans. Ekki er lík-
legt, að andstöðuflokkum verði
veitt meiri mannrjettindi, enda
lýsti Brynjólfur Bjarnason því
nýverið yfir á þingi, að fyrir
andstöðuflokka væri „ekkert
pláss“ í fyrirmyndarríki kom-
múnismans.
Nú er það kúnnugt, að sam-
kvæmt skoðunum kommúnista
þarf meirihluti sá, er sjálfsagt
þykir að beiti slíku einræðis-
valdi, ekki að vera meirihluti
þjóðarinnar. Brynjólfur Bjarna
son hefir einnig skrifað eftir-
farandi í ,,Rjett“:
„Nú er það verkefni social-
demokrata að viðhalda trúnni
á lýðræðið, og telja alþýðunni
trú um, að með kjörseðlinum
sje hægt að framkvæma söcial-
ismann og losa alþýðuna úr
ánauðinni“.
Ennfremur: „Þegar kratarn-
ir eru að telja verkalýðnum trú
um, að hann megi ekki beita
ofbeldi, þá eru þeir að leiða
hann undir fallöxina. Afneitun
ofbeldisins af verkalýðsins
hálfu er sama sem að beygja
sig undir ok auðvaldsins um
aldur og ævi“.
Bretar afneituðu einræðinu.
MENN geta nú gert saman-
burð á ofangreindum ummæl-
um leiðtoga breska verka-
mannaflokksins og íslensku
kommúnistanna, og vel því
fyrir sjer, hvort það sjeu sömu
hugsjónirnar, sem boðaðar eru.
Víst er það, að forystumenn
breska verkamannaflokksins
litu ekki svo á. Þeir höfnuðu
öllu samstarfi við kommúnista,
enda vissu þeir vel, að bresk-
um almenningi voru rúannrjett
indahugsjónir kommúnista svo
kunnar, að það hefði verið viss
asti vegurinn fyrir verka-
mannaflokkinn til þess að
tryggja íhaldsflokknum glæsi-
legan sigur, að ganga að kjör-
borðinu með svo ófríðu föru-
neyti, sem kommúnistum. Hin
glæsilegustu loforð um lausn
dægurvandamálanna hefðu þá
ekki nægt til þess að forða ó-
sigri. Kommúnistar gengu til
kosninga einir sjer og hlutu 2
þingsæti af 650, sem kunnugt
er. Kommúnistar hjer á landi
treysta því, að stjórnmála-
þroski almenning sje hjer
minni en í Bretlandi. Hjer
muni fólk gleyma einræðis-
stefnu þeirra fyrir kosningarn-
ar, og láta ginnast til fylgis við
þá vegna álitlegra loforða um
lausn dægurvandamálanna, lof
orða, sem þeir sjálfir vita þó,
að þeir síst allra eru menn til
að standa við. En Reykvíking-
ar múnu ekki láta blekkjast.
Þeir munu fylkja sjer um Sjálf
stæðisflokkinn, þann flokk, sem
einarðasta afstöðu tekur gegn
einræðisbrölti kommúnista, en
gera hlut kommúnista rýran við
kjörborðið 27. jan. n.k.

FYRIR SKOMMU er til
moldar borinn Garðar Stef-
ánsson, Vestmannaeyjum, er
með sviplegum hætti andaðist
29. des. s.l., 28 ára að aldri.
Garðar heitinn var fæddur í
Vestmannaeyjum 5. febr. 1918.
Eru foreldrar hans Stefán Finn
bogason málarameistari þar og
kona hans Rósa Árnadóttir.
Málarastörf nam Garðar hjá
föður sínum og kunni á -þeim
góð skil, enda þótt eigi hafi
hann haft sveinsbrjef í þeirri
iðn, og vann að þeim hjer í bæ
frá því er hann fluttist hingað
til bæjarins árið 1941.
Hjer verður eigi rakin ítar-
Þjer skuluð nola
Peggy Sage lakk
Frægar konur um allan heim,
og bestu snyrtistofur heimsins,
nota Peggy Sage naglalakk
vegna þess að það endist lengst,
er auðvelt í notkun og í öllum
nýtísku litum.
Burgundy
Vintage
Flagship
Fire Weed
Red Banana
Hacienda
Tulip
Mad Apple

2-401
. lega hin stutta lífssaga þessa
| unga manns, er svo skyndilega
j og á óvæntan hátt var hrifinn
I burt í blóma lífs_ síns. Er slíkt
eigi tilgangur þessara fáu lína,
enda myndi saga hans eigi
verða talin sjerlega viðburða-
rík eða markverð. Hún er saga
hins unga manns, sem af fram-
sækni og óbiluðum lífsþrótti
æskumánnsins, í framandi um-
hverfi, leitar sjer lífsstarfs.
Enda þótt Garðar heitinn
| hefði eigi málararjettindi, eins
og áður er sagt, mun hann
fullkomlega hafa verið fullgild
ur starfsmaður á því sviði. Kom
þar til gott veganesti að heim-
an, sem honum reyndist ósvik-
ið, jafnframt því að hann var
með afbrigðum laginn og
smekkvís, enda snyrtimenni í
hverju sem hann tók sjer fyrir
hendur.
En því er hans minst hjer, að
við fráfall hans er hans eigi
einvörðungu saknað og minst
af þeim, sem með honum eiga
að baki að sjá, elskuðum syni
og bróður, sem hugurinn dvaldi
löngum hjá og sem búist var
við í heimsókn bráðlega, held-
ur er hans einnig minst með
þakklæti og söknuði af sjer-
hverjum þeim, er áttu því láni
að fagna að kynnast honum
nokkuð.
Allir þeir, er samleið áttu
með Garðari heitnum, hvort
heldur hana bar að í daglegu
starfi eða utan þess, munu af
heilum hug þakka þær sam-
verustundir. Þeir munu lengi
minnast hins einstaka ljúf-
mennis, er jafnan vakti sjer-
staka athygli og aðdáun þeirra,
er slíkt meta að verðleikum.
Prúðmenska hans, trygð hans
og vinátta var svo einlæg, að í
j minnum mun geýmast, og sakn
að þess að fá eigi lengur notið
þess.
Enda þótt fráfall Garðars
Stefánssonar bæri að svo sem
varð, varpar slíkt engum
skugga á mynd þá, er vinir og
kunningjar eiga af honum eftir
lengri eða skemri viðkynningu.
Hjá þeim lifir minningin um
unga manninn, sem meðal
vandalausra, fjarri föðurhús-
um, fór fram með þeim hætti,
að engum blandaðist hugur um,
að þar sem hann fór, þar fór
sannarlega góður drengur.
Hann vildi engum ilt eða órjett
gjöra, en alt til betri vegar
færa.
Slíkir menn, þótt ungir falli
í valinn, láta jafnan eftir sig
hugljúfar endurminningar. Það
er jafnan bjart yfir mynd
þeirra o*g þótt undarlegt kunni
að virðast, er það skarð, sem
þeir láta eftir sig, oft furðu-
lega vandfylt. Það fer eigi hjá
því, að þeir æskumenn, sem
þannig kynna sig á ókunnum
slóðum, hafa með sjer út í lífs-
baráttuna þann heimanmund,
sem drýgstur reynist.
Að lokum skalt þú vera
kvaddur af vinum þínum. "Við
mátum mikils vináttu þína og
trygð. Prúðmannleg ljúfmenska
þín í framkomu allri gáf okk-
ur örugga vissu um það, að þú
gekst með guði og erum þess
þá einnig fullviss, að guð þig
nú blessar.
Um leið og samúð er send
þeim, er um sárast eiga að
binda við fráfall þitt, skal okk
ar .hinsta kveðja til þín felast
í þessum orðum:
Far þú í friði, friður guðs þig
blessi,
hafðu þökk fyrir alt og alt.
H. Þ.
Gamal! dellumál
lagt í gerð
London í gærkveldi:
BRETAR hafa boðist til þess
að leggja fornt deilumál við
lýðveldið Guatemala í Mið-
Ameriku, fyrir gerðardóm
hinna sameinuðu þjóða. — Hafa
ríkin að undanförnu skiptst á
orðsendingu vegna þessa máls,
en svo er það til komið að árið
1857 sömdu ríkin um að Bretar
skyldu hafa landsvæðið Breska
Honduras* sem Guatemala ger-
ir nú kröfu til vegna þess að
stjórnin þar heldur fram, að
Bretar hafi ekki staðið við samn
inginn, og beri því að afhenda
Guatemala landsvæði þetta. —•
Breska stjórnin hefir ekki vilj-
að fallast á kröfu þessa, en
býðst nú til þess að láta málið í
gerð fyrir hinn nýja dómstól
sameinuðu þjóðanna, en bæði
ríkin eru meðlimir þessa banda-
lags. — Reuter.
miiiiiiiiiiiiiiiiiiinnimiiiiiiiiimiiiiiiiiniiiDiiniumij
fj Smurt brauð cg snittur 3
I Srfcl & Siilutr |
Uimiimiimiiiiiiunminiiiiiiniiiiiinmiiimfinraiirt
Ef Loftur getur það eklti
— þá 'hver?