Morgunblaðið - 19.01.1946, Qupperneq 8

MOKÖUNBLABIB
Laugardagur 19. jan. 1946
?
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: Ivar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstraeti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 12.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Þingseta borgarstjórans
FÁTT SÝNIR BETUR málefnalega uppgjöf andstæð-
inga Sjálfstæðisflokksins í kosningabaráttunni hjer í
Reykjavík en eymdarvælið, að Bjarni Benediktsson hafi
borgarstjórastarfið í hjáverkum! Reyndar viðurkenna and
stæðingarnir altaf í öðru orðinu framúrskarandi hæfi-
leika borgarstjórans, afburða dugnað hans og gáfur. En
það sje hverjum manni ofvaxið, segja þeir — hversu mikl-
um hæfileikum hann er gæddur —- að hafa borgarstjóra-
starfið í hjáverkum. Um þetta þarf vitanlega ekki að deila,
enda hefir borgarstjóranum í Reykjavík aldrei komið slíkt
-til hugar.
★
Andstæðingarnir finna einkum að því, að borgarstjór-
inn skuli hafa gefið kost á sjer til þingsetu, sem fulltrúi
Reykvíkinga.
Hún er ekki löng þingseta borgarstjórans, en óvenju-
iega glæsileg engu að síður. Skamt er um liðið síðan ís-
lendingar náðu því langþráða takmarki að fá stofnað
lýðveldi í landinu á ný. Margir eru þeir, lífs og liðnir, sem
unnu vel og drengilega að framgangi þessa máls. En eigi
að benda á einn í hópi núlifandi manna, sem hæst gnæfir
i sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar, er það óefað Bjarni Bene-
aiktsson. Ræðan, sem borgarstjórinn flutti um sjálfstæð-
ismálið á Landsfundi Sjálfstæðismanna á Þingvöllum
1943, markaði stefnuna. Með henni var raunverulega öll
andstaða brotin á bak aftur.
★
En starf Bjarna borgarstjóra á Alþingi hefir á fleiri
sviðum borið gifturíkan ávöxt.
Við vitum öll hvernig aðfarirnar voru gagnvart Reykja-
vík í stjórnartíð Framsóknar- og Alþýðuflokksins. Á öll-
um sviðum var reynt að þrengja kosti Reykjavíkur, og að
því kept, að gera íbúa höfuðborgarinnar að annarsflokks
borgurum í þjóðfjelaginu. Löggjöfin frá þessum árum
geymir minjar þessa íáheyrða verknaðar, sem á engan
sinn líkan í lýðfrjálsu landi.
Markmið þáverandi stjórnarflokka var að rífa niður
höfuðvígi einkaframtaksins, Reykjavík. Það átti að kúga
Reykvíkinga til hlýðni og undirgefni. Hatursmönnum
Reykjavíkur tókst að þrengja kosti bæjarfjelagsins stór-
kostlega. En þeim tókst aldrei að kúga borgara bæjarins.
Síðan Bjarni borgarstjóri komst á Alþing, hefir hann
unnið dyggilega að því að afmá úr löggjöfinni soramörkin
frá stjórnartíð Framsóknar- og Alþýðuflokksins, sem áttu
að setja Reykvíkinga skör lægra en aðra þegna landsins.
Og þau eru nú að mestu horfin. Skyldu þeir vera margir,
Reykvíkingarnir, sem finna hvöt hjá sjer til að víta
borgarstjórann fyrir þetta starf?
Geta má og þess, í sambandi við þingsetu borgarstjór-
ans, að þegar frá er talinn núverandi forsætisráðherra,
átti áreiðanlega enginn þingmanna drýgri þátt í að koma
á fót þeirri stjórnarmyndun, sem nú er; en með henni
tókst að bjarga þingræðinu.
Síðasta stórvirki borgarstjórans á Alþingi er í sam-
bandi við lausn húsnæðismálanna. Það er fyrir hans til-
verknað, að nú líggur fyrir Alþingi stjórnarfrumvarp,
þar sem viðurkend er skylda ríkisvaldsins til þátttöku í
lausn þessara mála. Borgarstjórinn hefir árum saman
barist fyrir þessu máli. Ríkisstjórnin hefir nú viðurkent
sjónarmið hans. Má vænta þess, að þetta mál fái farsæla
lausn, er þingið kemur saman aftur.
•k
Væri'það rjett, sem andstæðingarnir halda fram, að
borgarstjórastarfið væri unnið í hjáverkum, ætti að vera
auðvelt fyrir þá að finna misfellur í starfi hans. Hvernig
hefir þetta tekist? Hjer er gott dæmi: Þegar lagður var á
þessum vetri fyrir bæjarstjórn, til samþvktar, hæsti bæj-
arreikningur sem þekkst hefir, fann endurskoðandi komm
únista ástæðu til aðfinslu um eitt — aðeins eitt — atriði.
Og það var, að borgarstjórinn hafði vanrækt að krefja
húsaleigu fyrir braggaíbúðirnar!
tJíhverji, óLri^ar:
ÚR DAGLEGA
LÍFINU
Tundurdufla-
hættan.
NÝLEGA HEFIR þessi verið
getið í frjettum, að tjón hafi
orðið á húsum vegna þess, að
tundurdufl sprungu í flæðar-
máli nálægt bæjum. Var það
tilviljun ein á báðum stöðum,
að ekki varð slys á mönnum.
Þessar fregnir sýna, að enn eru
fyrir austan og vestan land og
að þau eru hættuleg.
Vitað er, að styrjaldarárin
var lagt tundurduflum bæði
fyrir austan og vestan land og
eitthvert mesta sjóslys styrj-
aldarinnar á Norður-Atlants-
hafi varð einmitt á tundur-
duflasvæði fyrir vestan Island.
Sukku þar mörg skip í þoku
og myrkri, er þau rákust á tund
urdufl.
Styrjaldarárin voru skip þau,
sem Skipaútgerð ríkisins hefir
umsjá með, útbúin tækjum
til að sökkva tundurduflum og
ennfremur hefir Skipaútgerðin
tekið að sjer að vara sjófarend-
ur við tundurduflum, sem vart
hefir orðið við. En mjög hefir
verið hljótt u.m eyðingu dufla
frá því styrjöldinni lauk.
e
Þyrfti að hreinsa
duflasvæðin.
GERA MÁ ráð fyrir, að bú-
ið sje að gera ráðstafanir til
þess að hreinsa að einhverju
leyti tundurduflasvæði þau,
sem voru hjer við land styrjald
arárin. En hefir það verið gert
nógu vel? Eftir síðasta stríð tók
það marga mánuði að hreinsa
tundurduflasvæðið í Norður-
sjó, milli Skotlands og Noregs.
Voru það m. ,a. Bandaríkja-
menn, sem unnu það verk og
kom Franklin D. Roosevelt, síð-
ar forseti, þar eitthvað við sögu.
Ekki hefir neitt heyrst um,
að sjerstakir tundurduflaslæð-
arar hafi verið að verki hjer
við land. Leikmenn spyrja því,
sem eðlilegt er, hvort allar þær
ráðstafanir, sem hægt er að
gera, hafi verið gerðar til þess
að eyða tundurduflum hjer við
land. Hafi það ekki verið gert,
þyrfti að vinda að því bráðan
bug.
•
Ávítum svarað.
ÞAÐ FÓR eins og jeg spáði
í gærmorgun, að karlmennirnir
vilja ekki liggja undir þeim á-
vítum mótmælalaust, sem komu
fram í brjefi hjer í dálkunum
í gær. Jeg var ekki fyr kom-
inn á skrifstofuna í gærmorg-
un en fyrsta brjefið kom. Brjef
ið er frá ,,Kavaler“ og segir í
því m. a.:
,,Það er stúlka að hnýta í
okkur karlmennina fyrir ókurt
eisi í dálkunum þínum í dag.
Segist ekki kæra sig um að láta
ýta sjer út í rennusteininn. Ekki
lái jeg henni það. En hitt vildi
jeg þá segja henni, að okkur
karlmönnunum finst það lítil
kurteisi hjá sumum dömunum
að gera tilraunir til að stinga
úr manni augun með bansettum
regnhlífunum, sem þær ota á
undan sjer og eru hið skæð-
asta vopn“.
Hún gerir sainanburð á er-
lendu hermönnunum og okkur
Frónbúunum. Ágætt. Vill hún
kanske að við tökum upp á því
að blístra og væla á kvenfólk
á götunum eða kalla ,,Halló
stúlka“? Nei, sem betur fer er
lítið um slíkan ,,úlfaþyt“ frá ís-
lensku karlmönnunum. Þeir
mega hinsvegar vel eiga það,
erlendu hermennirnir, að þeir
koma yfirleitt vel fram. En best
er að lofa svo einn, að ann-
ar sje ekki lastaður“.
•
,,Svind!að“ í bið-
röðum.
ÞAÐ KEMUR enn fyrir hjer
í bæ, að menn verða að bíða í
röðum eftir áð komast að til að
kaupa mjólk, aðgöngumiða í
kvikmyndahús, eða eitthvað
annað. Fólk hefir yfirleitt lært
það að standa í sinni röð og
bíða eftir að kornið sje að því.
En hvumleitt mjög er „svindl-
ið“ í þessurn biðröðum. Á jeg
þar við, þegar einhver, sem
kemur seint, fer fram með allri
röðinni með mjólkurbrúsann
sinn og biður einhvern kunn-
ingjann að kaupa fyrir sig um
leið. Þessi aðferð er algengari
við aðgöngumiðasölu og ætti
alls ekki að líðast. Þeir, sem
seinast koma, eiga að bíða í röð
inni þar til að þeim er komið,
eins og aðrir. Þetta getur fólk
sjálft lagfært með því að mót-
mæla harðlega, þegar einhver
eftirlegukindin kemur til þess
að láta- kaupa fyrir sig.
•
Skagfjörð um
gönguferðirnar.
KRISTJÁN Ó. SKAGFJÖRÐ,
fjalla- og ferðagarpurinn okk-
ar góði, vill ekki fallast á það,
sem jeg sagði á dögunum um
gönguferðir Ferðafjelagsins.
Hann bendir mjer á, að Ferða-
fjelagið efni enn til gönguferða
um helgar og á síðasta ári hafi
verið farnar um 20 slíkar ferð-
ir, auk fjögra berjaferða. En
það er rjétt, að það er ekki
byrjað á þessum gönguferðum
fyr en í aprii a vonn og peim
hætt í miðjum september a
haustin.
Það, seir ieg átti við. var
hvort. ekki -'æri hægt að efna
til gönguferða á veturna, þeg-
ar snjólaust er og gönguferðirn
ar kæmu þá í stað skíðaferða.
En Skagfjörð leist ekki á þá
hugmynd. Taldi að ekki yrði
mikil þátttaka í þeim. Fólk væri
að missa áhugann fyrir göngu-
ferðunum.
Jeg læt Skagfjörð alveg um
þetta. Hann er öllum hnútum
kunnastur hvað það snertir.
iijuiiumMBBaa* ....................
MYNDIR ÚR BÆJARLÍFINU I
■
■
..... "
ÞAÐ KOM til mín einkenni-
legur maður hjer á dögunum,
sagði Halldór við kunningja
sinn. Hann virtist vera fremur
ókunnugur í bænum. Hann fór
að tala við mig um heima og
geima, um aflabrögð og þjóða-
bandalagið nýja, hvernig jeg
spáði fyrir því. En síðan vjek
hann talinu að bæjarstjórnar-
kosningunum.
Er jeg hafði rætt við hann
um stund, þá fanst mjer helst
á honum, að hann væri eins-
konar útsendari frá Framsókn-
ar- eða Alþýðuflokknum. Jeg
gat aldrei áttað mig á því fyr-
ir víst, í hvorum þessara flokka
hann var. Því auðheyrt var, að
hann horfði með söknuði til
þeirra tíma, er þessir tveir
flokkar rjeðu mestu á landi
hjer.
Hann vjek að því, hvort mjer
fyndist ekki ískyggilegt sam-
starf Sjálfstæðismanna við
kommúnista í bæjarstjórninni.
Jeg spurði hann að því, hvort
ha'nn hefði nokkurn tíma kom-
ið á bæjarstjórnarfund. — Ó-
nei. Hann hafði ekki komið
þangað. — En hvað átti hann
þá við með þessu „samstarfi11,
sem hann talaði um. — Hann
spurði mig þá að því, hvort jeg
hefði ekki lesið um það í Al-
þýðublaðinu og Tímanum.
Jeg gat ekki neitac5 því, að
jeg hefði sjeð á þetta minst í
þessum tveim blöðum, en benti
manninum á, að jeg teldi það
ekki alveg örugt, að rjett væri
með farið. Því það kæmi stund
um fyrir, að bæði Þórarinn rit-
stjóri og Stefán Pjetursson
,,collega“ hans við Alþýðublað
ið, færi ekki alveg rjett með.
Þeir vildu, einkum núna fyrir
kosningarnar, láta líta svo út,
sem „samstarf" ætti sjer stað
milli Sjálfstæðismanna og
kommúnista.
— En bentir þú náunganum
þá ekki á það, hvaða samband
altaf er á milli þessa gamla,
pólitíska spyrðubands, Fram-
sóknar og Alþýðuflokksins —
og kommúnista?
— Jeg orðlengdi ekki mikið
um það, hvaða „makk“ hefði
verið á milli þessara flokka. En
jeg sagði við náungann:
— Þið Framsóknar-Alþýðu-
flokksmenn, hverju megin við
línuna sem þið eruð, þykist nú
vera að berjast með oddi og
egg gegn kommúnistum hjer í
Reykjavík, gegn áhrifum
þeirra í bæjarstjórn, og þar
fram eftir götunum.
En kjósendunum finst óneit-
anlega, að barátta ykkar gegn
kommúpistunum vera dálítið
hláleg. Segjum svo, að Fram-
sóknarbroddarnir ykkar sjeu
svo ókunnugir í bænum, að þeir
haldi, að þeir geti komið ein-
um manni að. Hvað gæti hann
gert? Nema að lafa aftan í
kommúnistum í bæjarstjórn-
inni. Aldrei getur þessi eini
maður ráðið þar neinu. Komm-
únistar, og engir aðrir,, myndu
segja honum fyrir verkum.
Alþýðublaðið ykkar belgir
sig út á hverjum degi, og þyk-
ist ætla að eyða meirihluta
Sjálfstæðismanna í bæjarstjórn
inni. Hvað yrði um Alþýðu-
flokkinn, ef þessi draumur
Stefáns Pjeturssonar rættist
einhverntíma?
Hann þykist berjas.t hinni
skeleggustu baráttu gegn öllum
áhrifum kommúnista hjer á
landi. Hvað biði Alþýðuflokks-
fulltrúanna í bæjarstjórninni,
ef þeir þyrftu að vera þar minni
flokkurinn í meirihluta með
kommúnistum? Þeir yrðu verk
færi í höndum kommúnista og
yrðu að hlýða boði þeirra og
banni, samkvæmt reglum hins
austræna stjórnarfars. Myndu
Framhald á bls. 12