Morgunblaðið - 02.10.1946, Blaðsíða 8

Miðvikudagur 2. okt. 1946
8
MORGUNBLAÐIÐ
mtÞtafrtft
TJtg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 12,00 utanlands.
I lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Þeirra sjónarmið
KOMMÚNISTAR hafa sýnt fyrr en nú, að það eru
alt önnur sjónarmið en hin íslensku, sem ráða afstöðu
þeirra til málanna. Þetta verður best skýrt með nær-
tækum dæmum.
Þegar verið var að ræða um hvort ísland fengi að
vera meðal stofnenda hinna sameinuðu þjóða, mæltu
stjórnir Breta og Bandaríkjanna með því að svo yrði,
enda þótt íslendingar vildu ekki gangast undir' skil-
vrðið, sem sett hafði verið, að segja tveim stórveldum,
Þýskalandi og Japan stríð á hendur. Þessar tvær vina-
þjóðir okkar, Bretar og Bandaríkjamenn töldu að hlut-
deild íslands í stríðinu hefði verið svo þýðingarmikil,
að taka bæri ísland sem stofnanda hinna sameinuðu
þjóða, enda þótt það vildi ekki brjóta aldagamla hefð,
að heyja aldrei styrjöld gegn nokkurri þjóð. En þetta
strandaði á Rússum. Þeir heimtuðu skilyrðislausa
stríðsyfirlýsingu af íslands hálfu. Kommúnistar hjer
studdu ákaft kröfu Rússa!
★
Þegar Þjóðverjar voru í byrjun stríðsins að mala
undir sig Pólland, og Pólverjar gátu lítilli eða engri
vörn við komið, rjeðist rauði herinn að baki Pólverjum
og lagði undir sig nær helminginn af þeirra landi. Um
þenna atburð fórust höfuðskáldi og átrúnaðargoði kom-
múnista orð á þessa leið: „Jeg skil ekki almennilega
hvernig bolsjevikkar ættu að sjá nokkuð hneyksli í því,
að 15 miljónir manna eru þegjandi og hljóðalaust inn-
iimaðir undir bolsjevismann“!
Við íslendingar munum vel styrjöldina milli Finna og
Rússa 1939—’40, þegar hið mikla herveldi rjeðist á smá-
þjóðina, sem átti enga ósk heitari en að fá að búa í friði
við allar þjóðir. Áki Jakobsson tókst á hendur fyrir
skömmu að lýsa þessari einstæðu viðureign. Hann sagði,
að Finnar hefðu hafið árásarstyrjöld á Rússa, en Rússar
hefðu ekkert annað aðhafst en að verja land sitt!
Hjer hefir að undanförnu dvalið mentamaður frá Lit-
hauen. Hann skrifaði í sumar greinar í Morgunblaðið og
lýsti þar kúgun þeirri og harðstjórn, sem Eystrasaltsþjóð-
irnar hafa orðið að þola undir harðstjórn Rússa. Þessum
skrifum svaraði Þjóðviljmn þann veg, að krafist var, að
hinn erlendi maður yrði handtekinn og honum vísað úr
landi!
★
Þeir gaspra mikið um landráð, kommúnistar um þess-
ar mundir. Þetta er ekki nýtt fyrirbrigði.
Á árunum fyrir stríð áttu íslendingar mikil og hag-
kvæm viðskifti við Þjóðverja. En þá var grunt á því góða
milli Þjóðverja og Rússa. Á þeim árum hjetu á máli kom-
múnista hjer viðskiftasamningar íslands og Þýskalands,
landráðasamningar, og þeir fengu á sig landráðastimpil,
sem þá samninga gerðu.
Vel erum við íslendingar minnugir þess, að á meðan
vináttu samningur Hitlers og Stalins var enn í gildi, ljet
Þjóðviljinn svo um mælt, að það væri ,,smekksatriði“,
hvort menn væru með eða móti nasismanum. Á þeim ár-
um hjet og á máli Þjóðviljans setuiiðsvinna Breta hjer
landráðavinna og þeir landráðamenn, sem þar unnu! En
eftir að Þjóðverjar rjeðust á Rússland og Rússar gerðust
samherjar bandamanna í styrjöldinni, hjet setuliðsvinn-
an landvarnavinna.
★
Það voru aðallega ungkommúnistar, sem gerðu heim-
sóknina í Sjálfstæðishúsið á dögunum. Þeir þóttust þang-
að komnir sem ákafir þjóðræknismenn. Fyrir fáum árum
var þjóðrækniskendin svo ofarlega í hugum þessa liðs,
að eitt sinn, er íslenski fáninn var á vegi þess, var fáninn
•rifinn niður og hann traðkaður niður í skarnið! Þannig
var þjóðrækni kommúnista áður en gríman var sett á
höfuð þeirra, en þeir máttu koma til dyrnanna eins og
þeir voru klæddir. t
ÚR DAGLEGA LlFINU
Glæsileg æska.
ÞEGAR HAUSTAR AÐ verð
ur altaf mikil breyting á götu-
lífinu í Reykjavík. Frá því í
miðjum september fer að bera
meira á ungu fólki á götunum.
Það er skólaæskan, sem kemur
í bæinn og setur sinn svip á
hann. Reykjavík er mikill
skólabær. Skólafólkið skiftir
þúsundum og það kemur hvað-
anæfa að af landinu.
Þetta er glæsilegur æskulýð-
ur. Fallegt fólk og vel klætt.
Það ber vott um hina almennu
velmegun, sem nú er með þjóð-
inni. Það eru engir beinkram-
ar-aumingjar, sem ganga hjer
um strætin með skólahúfur,
eða bækur undir hönd. Þessi
æska er framtíð og von ís-
lands. Hún er að búa sig undir
lífið.
Engin kynslóð, sem lífað heí-
ir hjer á landi hefir átt eins
mikla möguleika og jafn mörg
tækifæri og unga kynslóðin,
sem nú er að alast upp. Allir
eru settir til menta á einhverju
sviði. Lífið er þeim leikur og
dans á rósum. Það þarf sterk
bein til að bera þessa velmeg-
un. Ef til vill enn sterkari en
þurfti til að þola harðrjetti, fá-
tækt og klæðleysi.
e
Gagnrýni.
EINS OG Á ÖLLUM ÖLDUM
eru hinir eldri og reyndari
kvíðnir fyrir framtíð æskunnar.
Þeir svartsýnustu segja, að það
kunni ekki góðri lukku að
stýra hve unglingarnir hafi
mikið fje undir höndum. Æsk-
an kunni ekki að meta gildi
peninganna, en eyði þeim og
sói í óþarfa.
Það vantar ekki gagnrýnina
á æsku landsins. Og mönnum
er stundum vorkun, ef þeir eru
kvíðnir. Þegar komið er inn á
veitingahús hjer í Reykjavík að
kvöldi dags og litið er yfir hóp-
inn, sem þar situr, þá er mönn-
um ekki láandi þó þeir hristi
höfuðin, og spurt sje: Hvert er
takmark þessara unglinga, sem
eyða frístundum sínum á þenn-
an hátt?
•
Vantar hollar
frístundaskemtanir.
AÐRIR AFSAKA æskulýð-
inn og benda rjettilega á, að
það sje ekki um aðrar skemt-
anir að ræða hjer í bænum en
kaffihús og kvikmyndasýning-
ar. Og vissulega hafa þeir
mikið til síns máls.
Það vantar tilfinnanlega holl
ar skemtanir fyrir æskuna. Og
það er mjög aðkallandi mál.
Jeg er ekki þeirrar skoðunar,
að hið opinbera eigi að koma
upp einhverjum skemtistöðum
fyrir of fjár. Það er æskan sjálf
sem á að hafa forgönguna, all-
an vandan og virðinguna.
Það er svo ótal margt, sem
hægt væri að gera. En það eru
unglingarnir sjálfir, sem verða
að finna verkefnin. í mörgum
skólum eru málfundafjelög,
sem ræða alt milli himins og
jarðar. Það er ábyggilegt, að ef
þessi mál væru tekin fyrir á
skólafundum, þá myndu koma
fram nýtilegar tillögur. Hinir
þroskaðri meðal æskunnar eiga
að hafa forystuna í þessum
málum. Ef vilji og áhugi er
fyrir hendi til úrbóta, þá munu
hinir eldri hjálpa til, að svo
miklu leyti, sem þörf er.
•
Vanræksla.
OFT ERU ÞAÐ smáatriðin í
daglega lífinu, sem valda mestu
leiðindunum. Það fer til dæmis
illa „í taugarnar“ á mörgum
bæjarbúum, að húseigendur
skuli ekki geta haldið þakrenn-
um sínum í því ástandi, sem
ætlast er til af slíkum útbún-
aði. Þakrennur eru víða í því
ástandi hjer í bænum, að veg-
farendur geta ekki gengið á
gangstjettinni, en verða að
flýja út í hættur umferðarinn-
ar, ef skúr kemur úr lofti.
Almennur þrifnaður og um-
gengni hefir tekið miklum
framförum í bænum, en þó er
það svo enn, að fjöldi manns
hefir ekki komist upp á lagið
með að þrífa gluggarúður hjá
sjer. Jafnvel hjá stórum og rík-
um fyrirtækjum er rykskánin
svo þykk á gluggarúðunum, að
það verður að kveikja ljós í
skrifstofum um miðjan dag, ef
dimt er í lofti.
Og ekkert er þetta nema hið
almenna kæruleysi og van-
ræksla.
Oánægja með
Islandsför.
ÍSLENDINGUR í SVÍÞJÓÐ
sendir mjer úrklippu úr blað-
inu „Aftonbladet" í Stokk-
hólmi, þar sem birt er viðtal
við skipstjóra á sænskum síld-
veiðibát er stundaði veiðar við
ísland í sumar. Skipstjórinn er
mjög óánægður með ferðina og
telur að ilt hafi verið að koma
til íslands. Segir hann að ís-
lendingar hafi litið síldveiðar
Svía og Norðmanna illum aug-
um og hefir yfirleitt alt á horn-
um sjer.
íslendingurinn, sem sendir
úrklippuna lætur fylgja þau
orð, að hann vonist til að jeg
biti greinina og skammi Sví-
ann fyrir ummæli hans. En það
dettur mjer alls ekki í hug.
Svíar og aðrir, sem eru geð-
vondir geta verið það reiði-
laust af minni hálfu.
MEÐAL ANNARA ORÐA ....
Úr sunnndagsbiaði Þlóðvíiians
SUNNUDAGSBLAÐ Þjóð-
viljans hið síðasta vakti nokkra
eftirtekt. Ekki síst smágrein
ein, er var umkvörtun yfir því,
að eigi skyldi kommúnistum
hafa tekist að ganga lengra í
ofbeldisverkum sínum í Thor-
valdsensstræti á sunnudaginn
þ. 22. sept.
Greinina undirskrifar Una
Sveinsdóttir á Kambsveg 13.
Hún var ekki á kvennasíðu
blaðsins, svo ekki er hægt að
fullyrða að hugleiðingar þessar
hafi verið skrifaðar fyrir hönd
þeirra kvenna yfirleitt, sem að-
hyllast stefnu kommúnista. En
telja má það dálítið athyglis-
vert, er kona af íslensku
bergi brotin, skuli vera sokk-
in svo djúpt í siðspillingarfen
kommúnismans, að hún gengur
fram fyrir skjöldu, og heimtar
af skoðanabræðrum sínum og
systrum, að næst þegar kom-
únistar efni til uppþots hjer
þá megi þeir ekki láta staðar
numið við hálfunnið verk, eins
og þeir gerðu, þegar þeir efndu
til árásar á forsætisráðherrann
og borgarstjórann.
★
Una Sveinsdóttir Kambsveg
13, hefir ekki, svo vitað sje,
gefið sig að opinberum málum
fyrr. En hafi kvennafylking
kommúnista fengið þar nýja
forýstu, þá má búást við að
kommúnistakonur láti allmikið
til sín taka í opinberu lífi hjer
á landi. Einkum þegar til þeirra
kasta kemur, að notað verði
handaflið í stað raka, enda virð
ist hvorki hógværð nje hugs-
un vera það sem einkennir
þessa nýju stjörnu á stjórn-
málahimni kommúnistanna.
'k
í sama blaði er grein eftir
einhvern útgerðarmann komm-
únistanna, er ber fram alveg
nýtt sjónarmið í afstöðu ís-
lendinga til annara þjóða. —
Hann segir, að við megum ekki
veita Bandaríkjamönnum um-
ferðarjett um Reykjanesflug-
völlinn vegna þess, að við höf-
um á þessu ári selt Rússum
hraðfrystan fisk. Það kann að
vera segir þessi útgerðarmað-
ur, eða það er nærri því víst,
að ef við verðum ekki fjand-
menn Bandaríkjanna hjer á
landi, þá vilji Rússar ekki halda
áfram að kaupa af okkur hrað-
frystan fisk.
Þarna kemur fram nokkuð
nýstárlegt sjónarmið. Eftir
þessu að dæma gefur Þjóðvilj-
inn það fyllilega í skyn að hin-
ir austrænu vinir blaðsins hugsi
sjer að versla við íslendinga
í framtíðinni, með þeim skil-
yrðum að laodsmenn sjeu þeim
auðsyeipir í utanríkismálum
sínum. Ög .kommúnistarnir
hjerna muni verða tilleiðanleg-
ir, að haga sannfæringu sinni
og utanríkispólitíkinni eftir
þessum línum.
★
Áður hefir það ekki heyrst,
að menn hugsuðu sjer að láta
sannfæringuna í utanríkismál-
um ganga kaupum og sölum,
eða leika þann leik, að telja
fólki trú um, að af því Rússar
eða einhverjir aðrir hafi keypt
íslenskar afurðir, þá verði
kaupendurnir eða hinir tilvon-
andi kaupendur að fá að ráða
málefnum okkar, bæði innan-
lands og í afstöðunni til ann-
ara þjóða. Kommúnistar hugsa
sjer kannske að selja einhver
fríðindi fyrir að síldaraflinn
er keyptur og önnur fyrir að
fá markaði fyrir frysta fiskinn
og þannig koll af kolli.
★
Ásmundur Sigurðsson upp-
lýsir í sama blaði Þjóðviljans,
að „smáþjóð verði að vera á
stöðugumí verði, um sjálfstæði
sitt, ef hún á að sleppa við að
ánetjast í neti yfirgangssamrar
heimsvaldastef nu“.
Það væri vel, ef kommúnist-
arnir okkar færu eftir þessum
leiðbeiningum flokksbróður
síns. Smáþjóðir segir hann,
ennfremur verða að vera tor-
trygnar. Þa,ð er einmitt vegna
þess, að menn hafa verið tor-
trygnir gágnvárt komrnúnirt-
uni, að menn hafá komist að
Framh. á 12. síðu.