Morgunblaðið - 24.11.1946, Blaðsíða 12

VEÐURUTLITIÐ: Faxaflói:
Allhvass norðaustah — Ijett-
skýjað.
REYKJAVÍKURBRJEF er á
bls. 7 í blaðinu í dag.
Sunnudagur 24. nóvember 1946
Karlakórinn Fóstbræður (talið frá vinstri). — Fremsta röð: Jón Guðmundsson, Guðm. Ól-
afsson, Magnús Guðbrandsson, Daníel Þorkelsson, Holger Gíslason, Sigurður Waage, Jón
Halldórsson, söngstjóri, Friðrik Eyfjörð, Hallur Þorleifsson, Sæmundur Runóifsson, Magn-
ús Vigfússon og Helgi Sigurðsson. — Önnur röð: Guðm. Magnússen, Valdimar Hannesson,
Torfi Jóhannsson, Guðm. Símonarson, Sig. Haligrímsson, Gunnar Böðvarsson, Gtmnar
Möller, Sighvatur Jónasson, Magnús Pálmason, Kristinn Hallsson, Helgi Tryggvason, Indriði
Halldórsson. — Þriðja röð: Gísli Sigurðsson, Finnbogi Pjetursson, Gunnar Guðmundsson,
Magnús Pálsson, Finnbogi Theódórs, Gísii Pálsson, Jón Þórarinsson, Einar Eggertsson,
Agúst Bjarnason, Páil Finnbogason, Karl Halldórsson og Giorg Þorsteinsson. — Fjórða
röð: Jón Dalmannsson, Matthías Waage, Steindór Þorsteinsscn, Steingrímur Björnsson,
Sigurmundur Gíslason, Arnór Halldórsson, Einar Sigurðsson, Ingólfur Mölier, Ólafur Sig-
geirsson, Bcrgur Andrjesson og Pjetur Hjaltested. — (Myndina tók Vigfús Sigurgeirsson).
I
Æskulýðstónleikar jsykja Sivar-
vetna riiikilsvert uppeldisatriii
Viðtal viS íw\\ Telmáoyi fiilysnilling
■FIÐLUSNILLINGURINN Emil Telmányi og frú hans vérða
fyrstu listamennirnir, sem koma fram á hinum nýju æskulýðs-
tónleikum, sem Tónlistarfjelagið er að koma upp hjer í bænum.
Fjelagið hafði hugsað sjer að hefja þessa nýbreytni í tónlistarlífi
bæjarins fyr í haust, en kaus að bíða, þar til Telmányi kæmi
til landsins, þar sem hann hefir reynslu í þessum efnum.

frá því að Karlakórinn Fóst-
bræður — eða Karlakór
KFUM, eins og hann hjét til
1936 — var stofnaður. Allt
frá stofnun til þessa dags hef
ir kórinn starfað óslitið og
haldið söngskemmtanir á
hverju ári. Söngstjóri kórs-
ins hefir Jón Halldórsson
verið frá byrjun, eða í 30 ár.
Karlakórinn Fóstbræður á þó
nokkuð lengri sögu en þetta,
því að árið 1911 var stofnaður
karlakór í KFUM, sem starfaði
eingöngu innan þess fjelags-
skapar. En það háði viðgangi
þessa kórs, að hann hafði ekki
föstum söngstjóra á að skipa
og var svo komið um áramótin
1915—16, að starfsemin lagð-
ist niður. Ilöfðu 3 menn haft
söngstjórn hans á hendi, þeir
Halldór Jónasson, cand. phil.,
Hallgrímur Þorsteinsson, org-
anleikari og Jón Snædal.
Karlakór KFUM stofnaður.
Ymsum áhugamönnum úr
kórnum þótti illa farið, ef ekki
tækist að endurvekja hann, og
hófust nokkrir þeirra handa
um að reyna það. Þeir, sem þar
gengu fram fyrir skjöldu, voru
Hallur Þorleifsson, Hafliði!
Helgason og -Jón Guðmundsson.
Fó'ru þeir á fund Jóns Hall-
dórssonar og báðu hann að
taka að sjer söngstjórn á Karla
kór KFUM. Lofaði hann að
verða við þeim tilmælum í eitt
ár til að byrja með, en við
þetta eina ár hafa síðan bætst
29.
Efnilegum söngmönnum var
síðan stefnt saman, kórinn
skipulagður og kosin stjórn.
Vigfús Guðbrandsson, klæð-
skerameistari, varð formaður,
Haraldur heitinn Sigurðsson,
forstjóri, ritari og Guðmundur
heitinn Bjarnason, klæðskera-
meistari, gjaldkeri. Var þegar
tekið til starfa, og frá þeim
tíma miðar kórinn aldur sinn.
Fyrsti samsöngurinn
25. mars 1917.
Fyrsti opinberi samsöngur
Jón Halldórcson heflr sljórnað kórmun
frá upphafi
kórsins var haldinn í Bárunni
25. mars 1917 og hefir verið
ákveðið að halda afmælissam-
söng 25. mars n. k. Voru 20
söngmenn í kórnum 1917, en
nú eru kórfjelagarnir 47.
Fram til ársins 1924 voru að-
eins fjelagar úr KFUM hlut-
gengir í kórinn, en þá var
breytt til og farið að leita út
fyrir þau takmörk. Aðalþátt-
urinn í starfi kórsins til þessa
dags hefir verið að undirbúa
og halda almennar söngskemt-
anir, en auk þess hefir kórinn
komið fram við fjölmörg önn-
ur tækifæri eins og á Alþing-
ishátíðinni 1930 og með öðrum
kórum á lýðveldishátíðinni
1944, og farið í lengri og skemri
söngferðir.
Söngferðir kórsins.
Árið 1926 fór hann í söngför
til Noregs, sem tókst mjög vel
og var kórnum til mikils sóma.
Árið 1929 fór 50 manna
blandaður kór, undir stjórn
Sigfúsar Einarssonar, tón-
skálds, til Danmerkur í boði
Dansk Korforbund fyrir bland
aða kóra. Karlaraddirnir í kór
þennan lagði Karlakór KFUM
til að öllu leyti.
Tveim árum seinna eða 1931
fór kórinn í aðra utanför sína,
og þá til Danmerkur, í boði
danska karlakórsins Bel Canto.
Og var sú för sem hin fyrri
mjög ánægjuleg. Þar söng kór-
inn sjálfstætt ásamt danska
kórnum Bel Canto, norska
kórnum Guldbergs Akadem-
iska Kor, sænska kórnum
Orphie Drangar og finska kórn
um De Muntra Musikantarna.
Á árunum 1919—1939 söng
kórinn iðulega um borð í er-
lendum skemtiferðaskipum, er
hingað komu.
Á síðastliðnu sumri gekst
S. I. K. fyrir söngför karlakórs
um Norðurlönd, sem myndað-
ur var af söngmönnum úr
,,Fóstbræðrum“ og ,,Geysi“ og
söngstjórar voru Jón Halldórs-
son og Ingimundur Árnason.
Árið 1935 fór kórinn söngför
til Vestur- og Norðurlandsins,
og árið 1943 aftur til Norður-
landsins.
Fóstbræður.
Kórinn skipti um nafn 1936,
eins og fyr greinir, og tók upp
nafnið „Fóstbræður“, en það
var nafn á kvartett, sem starf-
aði í Reykjavík á árunum
1905—14 og var Jón Halldórs-
son einn þeirra Fóstbræðra.
Auk hans skipuðu þann kvart-
ett þeir Pjetur Halldórsson,
Einar Viðar og Viggó Björns-
son.
Eftirtaldir menn hafa verið
formenn kórsins: Vigfús Guð-
brandsson 1916—19, Hallur
Þorleifsson 1919—26, Björn E.
Árnason 1926—29 og 1936—42,
Guðmundur Ólafsson 1929—32
og 1934—36, Guðmundur Sæ-
mundsson 1933 og Sigurður
Waage 1942 og síðan.
Af starfandi fjelögum hafa
5 auk söngstjóra starfað í 30
ár, þeir Guðmundur Ólafsson,
Hallur Þorleifsson, Helgi Sig-
urðsson, Jón Guðmundsson og
Sæmundur Runólfsson. Þá hef-
ir Magnús Guðbrandsson starf
að í 26 ár, en hann var einn
af stofnendum hans. Sjö menn
hafa starfað milli 20 og 30 ár
og 11 menn milli 10—20 ár, en
í fjelaginu hafa verið frá stofn-
un til þessa dags 123 menn.
Núverandi stjórn er þannig
skipuð: Sigurður Waage, for-
maður, Flolger Gíslason, ritari
og Friðrik Eyfjörð, gjaldkeri.
Kórinn heldur upp á 30 ára
afmælið með samsæti í Sjálf-
stæðishúsinu n. k. laugardag.
Verður útvarpað frá því hófi.
Mikilsvert
menningaratriði. tilbrigði eftir hinn gamla meist-
„Æskulýðstónleikar þykja ara Tartini og þar næst preludí-
víðasthvar í menningarlöndum um og Gavotte eftir Bach, er
mikils vert menningar- og upp- það barokkstefnan, sem þar
eldisatriði", sagði hr. Telmányi kemur fram. Þá verður leikin.
er jeg hitti hann í herbergi hans fiðlukonsert Mozarts í A-dúr og
að Hótel Borg í gærmorgun. Romance eftir Beethoven í F-
lýst mjer mjög vel á þá hug- dúr, það er hin svonefnda Vínar
mynd Tónlistarfjelagsins að klassik. Næst er caprice eftir
koma þeim á hjer. í Danmörku hinn mikla fiðlusnilling Pagan-
eru æskulýðstónlcikar algeng- ini og Symfónía Espanole eftir
ir, þar eru það einkum tveir Lalo, rómantík og loks kemur
fjelagsskapar, sem standa fyr- nýtísku fiðlutónlist, þar sem
ir að glæða listasmekk æsk- er litbrigði yfir ungversk þjóð-
unnar, skólasamtök og fjelags- lög eftir Miklos Rozsa.
skapur, sem nýtur styrks frá 1 Þessir tónleikar munu vissu-
bæjarfjelögum. Jeg hefi tekið lega marka tímamót í tónlist-
þótt í tónleikum fyrir unglinga arsögu bæjarins.
í Danmörku og m. a. spilað fyr-
ir 1500 unglinga í stóra sal
Oddfellowhallarinnar í Dan-
mörku. Er litið á þetta starf
sem hið mikilvægasta.
IsEenskir flugiisiar
fræðingar koma frá
Vaxandi áhugi hjá
æskunni.
Áhugi virðist vera vaxandi EINN AF ÍSLENSKU náms-
hjá æskunni í mörgum löndum mönnunum, sem dvalið hafa
fyrir sígildri tónlist. Jeg minn- 1 vestan hafs undanfarin ár,
ist þess t. d. að fyrir um 15 ár- ' mun taka sjer far heim á leið
um ljek jeg fyrir skólanemend- 1 með Queen Elizabeth, hinu
ur í Englandi. Nemendunum J mikla farþegaskipi, seinast í
var í sjálfsvald sett hvort þeir þessum mánuði (nóv.) frá New
sóttu tónleikana eða ekki. Þá j York til Englands. Er það
var hálft hús. Nú ljek jeg aftur Sveinn Gíslason (sonur Gísla
fyrir sama skóla og með sama j sýslumanns Sveinssonar í Vík).
fyrirkomulagi og var þá troð- j Hann gekk fyrst á hinn nafn-
fult hús áhugasamrar skóla- togaða Lawrencevilíe-menta-
æshu- skóla í New Jersey, en var síð-
an við háskólanám í verkfræða
deild bæði í Pennsylvaníu-há-
skóla (University of Pennsyl-
vania í Philadelphiu) og í rík-
Fyrstu æskulýðstónleikar Tón isháskólanum í Arizona (Univ.
listarfjelagsins verða á fimtu- ’ of Ariz- 1 Tucson). Loks lagði
daginn kemur í Tripolileikhús- j hann fyrir sig flugfræðinám og
inu. Dr. Páll ísólfsson tónskáld j hefir nú lokið öllum tilskyldum
mun mæla nokkur orð áður en i flugprófum með góðum vitnis-
tónleikarnir hefjast, en Telm- | burðum við einn af kunnustu
ányi mun skýra með nokkrum' flugskólum Bandaríkjanna,
orðum orðum hvert hlutverk Spartan School of Aeronautics
sem hann leikur og dr. Páll f Tulsa, Oklahoma, sem einnig
mun þýða það sem hann seg- j er Þektur á íslandi. — Komið
ir fyrir hlustcndum. | hefir til tals, að Sveinn Gísla-
Mikill áhugi ríkir fyrir tón- t son kynni sjer á næstunni
leikum þessum í bænum og rekstur og stjórn stærri flug-
hafa t. d. allmargir foreldrar flugvalla, í því landi eða lönd-
snúið sjer til Tónlistarfjelags- ' um. sem álitilegast þykir, ef
ins og vilja tryggja börnum sín tök verða á.
Tónleikarnir á
fimmtudaginn.
um aðgöngumiða að öllum tón-
leikunum þegar í stað.
Þróun fiðlutónlistar-
innar.
Verkefnaskráin á fyrstu tón-
leikunum hefir verið valin með
tilliti til þess að hún gæfi sem
gleggsta hugmynd, þó í smáum
stíl sje, um þróun fiðlutónlist-
arinnar. Fyrst leikur Telmányi
Heim til íslands eru nú einn-
ig farnir og munu fara flug-
leiðis, ef kleift verður, nokkrix
íslendingar, er lagt hafa stund
á flugvjelavirkjun í skólum i
Bandaríkjunum, þar á meðai
frá Spartan School Ólafur Al-
exandersson (sonur Alexand-
ers skipstjóra Jóhannessonar,
Reykjavík), og hefir hann eins
og fleiri iandar getið sjer gott
álit við það nám.