Morgunblaðið - 27.06.1947, Blaðsíða 6

MORGUWBLABIÐ
Föstudagur 27. júní 1947,
Útg.: H.f. Árvakur, Rr-ykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Arm Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands,
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók.
Afurðasalan
§
í ÚTVARPSERINDI því, sem Bjarni Benediktsson ut-
anríkisráðherra flutti á miðvikudagskvöld, og birtist hjer
í blaðinu, er gefið glöggt yfirlit yfir afurðasölumálin. —
Hafa þau vakið talsvert umtal, undanfarna mánuði, með
öðrum hætti en almennt gerist.
Sala á afurðum landsmanna, er svo raunhæft efni, að
óvenjulegt er, að slíkt geti valdið ágreiningi, Hvort vel
eða illa horfi í afurðasölumálunum. En svo hlálega hefir
til tekist, að afurðasölumálunum hefir, frá hendi kom-
múnista verið blandað inn í kaupdeilur. Hefir Þjóðviljinn
þráfaldlega haldið því fram, að t. d. fjelagsmenn í Dags-
brún ættu að miða kröfur sínar um hækkun kaups í krónu
tali, við það, að svo vel hefðu afurðirnar selst, og þjóðar-
tekjurnar í ár yrðu sýnilega svo miklar, að verkamenn,
sem vinna hjer í höfuðstaðnum, yrðu að fá sína hlutdeild
í þeirri velgengni.
Að vísu vita þeir, sem þannig skrifa, að allt tal um
raunverulega kauphækkun, er innantómt hjal, ef taka á
tillit til þess, hvernig horfi í afurðasölumálunum. Nægir
í því sambandi að benda á erindi utanríkisráðherrans. —
Þar eru aðalsölumálin rakin eftir þeim opinberu heim-
ildum, sem fyrir liggja, um hverja þá samninga fyrir sig,
sem gerðir hafa verið.
★
Það er alþjóð kunnugt, að salan á hraðfrysta fiskinum
t d. til viðskiftaþjóða okkar, er bundin því skilyrði, að
við getum selt viðkomandi þjóðum tiltekið magn af síld-
arlýsi. í erindi utanríkisráðherrans er þetta mál rakið nán
ar, en áður hefur verið gert opinberlega. Þar upplýsist m.
a. að af þeim 22 þúsundum tonna af hraðfrystum fiski,
sem við getum selt til Breta og Rússa, ef nægilega mikið
veiðist af síld á næstu vertíð, myndu ekki seljast nema
9130 tonn fyrir hið tiltekna verð, ef síldaraflinn í sumar
yrði ekki nema meðaltal af afla þeim, sem verið hefir síð-
ustu tvö árin.
Verð það, sem útgerðarmenn töldu, að þeir þyrftu að fá
fyrir þessa vörutegund, til þess að þeir gætu gert út á síð-
ustu vertíð, var uppundir það helmingi hærra, en viðskifta-
þjóðirnar telja að sje gangverð vörunnar. En Norðmenn, sem
selja þessa vöru mikið lægra verði en við getum í þetta sinn
fengið fyrir hana ef við höfum síldarlýsið með, hafa sagt að
þeir kæri sig ekki um hærra verð, en þeir fá nú, vegna þess
að það muni spilla fyrir framleiðslu þeirra á næstu árum, er
verðlækkun kemur á fiskinum, frá því sem nú er.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Ein lítil dýrasýning.
— HVENÆR ÆTLIÐ þið að
fara að skrifa um dýrasýning-
una í Örfirisey, sagði kunningi
minn í gær.
— Finst þjer ekki hafa verið
nóg um hana skrifað?
— Nei, nú þorið þið blaða-
mennirnir ekki að segja eins og
er að það er skömm að þessari
sýningu og hún er ekkert nema
vitleysa frá upphafi til enda.
Ekki nema það þó, að sýna
nokkra apaketti, seli og svo-
leiðis fyrir of fjár. Það er dýra-
garður að tarna!
Þetta sagði hann sá góði mað
ur. En bágt á jeg með að skilja
hvers vegna okkur blaðamenn
ætti að bresta einurð til að
skrifa um þessi vesalings dýr,
ef eitthvað um þau er að segja.
Ekki er lengur neitt fyndið, að
kalla sýninguna dýra-ríkið,
þótt aðgangseyririnn þyki hár.
Það er önnur stofnun, sem er
búin að vinna hefð á því nafni.
Mjór er mikils vísir.
SANNLEIKURINN er sá, að
þeir, sem koma út í Örfirisey
um þessar mundir gera sjer
fyllilega ljóst, að ekki er um
neinn dýrggarð að ræða þar.
Og ef 10.000 manns hafa gam-
an af fara út í Eyju og borga
fyrir það nokkrar krónur að
horfa á apakettþ sæljón og seli
æti það að vera einkamál hvers
og e:cs.
Siómannadagsráðið hefir ekki
auglýst að annað væri þar að
sjá en er. Hitt hefir ráðið gert,
að gefa mönnum vonir um, að
það sje að koma upp vísi að
dýra"arði. Mjór er mikils vísir
og f’jamtíðin ein getur úr því
skorið hvort þetta tekst.
•
Ort um apa.
EN ÞÓTT DÝRA-SÝNINGIN
sje ekki stór, þá hefir hún þó
blásið anda í ein af sýningar-
gestum, Kr. H. Breiðdal, sem
orkti þessa vísu:
Ekki er munurinn ýkja stór
á öpunum þarna og í landi,
rófan er lengri, loðnari. bjór,
en þeir lifa í farsælla
hjónabandi.
Glöggur er hann, að sjá þetta
með hjónabönd apakattanna!
•
Átakanleg saga.
í DÝRAVERNDARANUM
segir H.H. frá átakanlegri sögu
um þrút, sem festi sig í síma-
þræði setuliðsins hjer innan við
bæinn einu sinni á styrjaldar-
árunum. Lýsir hann því hvern-
ig hrúturinn var að veslast upp
í þessu tjóðri og að sækja þurfti
dýralækni til að ná vírnum af
fæti hrútsins, en fóturinn varð
aldrei heill eftir.
Margar símalínur setuliðsins
voru lagðar á jörðina og liggja
þar enn og hvetur greinarhöf-
undur til þess, að símalínur
þessar sjeu teknar í burt til
þess að þeirri hættu sje bægt
frá. Vel sagt. En um leið ættu
þá beir, sem til þess verks
verða valdir, að taka gadda-
vírsflækjur, sem liggja á víða-
vangi og eru ábyggilega ekki
hættuminni, en símavírinn.
•
Reiðmenn og bílstjórar.
í SAMA BLAÐI er ennfrem-
ur þessi þarfa hvatning:
,,Hestamaður einn norðan-
lands hefir bent á það í blaði
þar nyrðra, að framkoma
margra bílstjóra sje óafsakan-
leg, þegar þeir mæti ríðandi.
mönnum á vegum úti. Þeir láti
vagija sína bruna fram hjá án
þess að hægja ferðina, svo sem
lögboðið sje, og geti mikil
hætta stafað af framferði þessu.
Mælist hann til þess við öku-
mennina, að þeir leggi niður
þennan fruntalega og hættu-
lega ósið. og haldi lög og settar
umferðarreglur og sýni eftir
mætti sjálfsagða kurteisi á veg
um úti“.
„Iceland“.
LANDSBANKABÓKIN, „Ice-
land“, sem nú hefir verið gefin
út í. fjórðu útgáfu og aukin og
endurbætt, er ein þarfasta bók,
sem hjer er gefin út. Þeir, sem
hafa viðskifti við erlenda menn
ættu að senda þeim eintak og
hver og einn einasti útlending-
ur. sem til landsins kemur, ætti
að fá af henni eintak til að átta
sig á högum lands og þjóðar.
Þá er það og mikils virði fyrir
þá íslendinga, sem fara í ferða
lög til útlanda, að hafa þessa
bók með sjer, því þeir geta
auðveldar svarað þeim spurn-
ingum, sem fyrir þá kunna að
verða lagaðar erlendis.
Landsbankabókin þarf að
koma út eins og símaskráin —
nei, á hverju ári.
•
Otugarleg skemda-
starfsemi.
MATJURTAGARÐAEIGEND
UR, sem eiga garða í svonefndu
Kaupmannstúni fyrir innan
Tungu hafa orðið fyrir þungum
búsifjum af ótugtar skemdar-
vörgum, sem þar hafa verið á
ferð og eyðilagt kartöflugrös
svo hundruðum skiftir í görð-
um manna.
í gær átti jeg tal við einn
garðeiganda og sagðist hann
halda að í sínum garði hafi ung
lingar verið að verki. eftir fóta
förum og öðrum verksummerkj
um að dæma. Hafa skemdar-
vargarnir rifið upp kartöflu-
grösin og rótað til í garðinum,
svo að hann er eins og flag.
•
„Það er sárt“.
„ÞAÐ ER SÁRT að verða
fyrir þessu“, sagði garðeigand-
inn við mig, „eftir að maður
er búinn að þræla við að setja
niður og er farinn að gera sjer
von um uppskeru“.
Já, vissulega er það sárt, og
það byrfti sannarlega, að reyna
að hafa hendur í hári skemdar
varganna með því, að hafa vörð
þarna og annarsstaðar, þar sem
garðar eru.
Óþokkarnir eiga skilið að fá
makleg málagjöld fyrir ótugt-
arverk sín. Er það vissulega
hart, að geta ekki fengið að
vera í friði með garðholu inn-
an bæjarlandsins fyrir þessum
skemdaverkalýð.
MEÐAL ANNARA ORDA . . . .
íbúar Kóreu kynnasl auslrsnu lýðræði.
★
Mg'H' .HH" 1 » ■ i iiiia. .rfy-r- -puny,
Til eru í landinu 21 þúsund tonn af saltfiskiTÞað er búið að
selja þriðjung hans, fyrir verð sem myndi skapa ríkissjóði
útgjald samkvæmt ábyrgðarlögunum, sem næmi 12 miljón-
um króna. Hitt er óselt enn.
Víst er um það, að þetta kann alt að blessast, ef síldin
kemur í ár sem fór fram hjá í fyrra og í hitteðfyrra. Og svart.
væri útlitið, ef við hefðum ekki fengið ný og betri fram-
leiðslutæki til landsins til þess að geta aukið framleiðslu okk-
ar að miklum mun, frá því sem hún var fyrir styrjöldina.
En þegar menn halda að hægt sje að gera sjer vonir um
hækkandi gjaldgetu framleiðslunnar, eftir þeim söluhorfum,
sem nú eru, og sölusamningum, sem þegar eru gerðir, þá er
ekki nema tvent til. Annaðhvort hafa menn ekki fylgst með
því, sem er að gerast í heiminum, og loka augunum fyrir
staðreyndum. Ellegar að þeir tala gegn betri vitund.
Þjóðviljinn talar um í gær að Bjarni Benediktsson hafi
ráðist á Áka Jakobsson í skýrslu sinni um afurðasöluna. Er
það hæpin uppáfinning hjá Þjóðviljamönnum. En hún getur
skilist á þann hátt, að þegar lagðar eru fram skýrslur um
afurðasölumálin, sem bygðar eru á óyggjandi heimildum, þá
komi þetta við Áka Jakobsson fyrverandi ráðherra, sem
allra manna mest hefur fimbulfambað um þessi mál, og borið
íram hóflausar staðleysur um efni, sem honum bar skylda til
að skýra frá sannleikanum samkvæmt.
Hjer fer á eftir hluti úr
grein eftir Robert T.
Oliver, sem nýlega birt-
ist í enska blaðinu The
Spectator.
VIÐ uppgjöf Japana voru
engin kommúnistavandamál í
Kóreu einfaldlega af þeirri á-
stæðu, að þar voru engir komm
únistar. Það er meira að segja
mjög vafasamt, hvort kommún
istar myndu fá meira en 15%
greiddra atkvæða, ef frjálsar
kosningar færu þar fram nú.
Og samt er kommúnistayfir-
stjórn það sem Kóreubúar ótt-
ast mest. Rússar voru fljótir að
koma hinu austræna lýðræði á,
í þeim hluta, sem þeir rjeðu
yfir. fyrir norðan 38. breiddar-
bauginn og íbúar landsins
fen^u fljótlega að kynnast,
hvað slíkt lýðræði kostaði.
Máfrelsi var afnumið, blöð
bönnuð og öll fjelög hvort sem
þau voru pólitísk eða ekki. Þeir
leyfðu aðeins starfsemi eins
flokkj (hvers haldið þið, að það
hafi verið?). Þeir bönnuðu að
hlusta á útvarpsstöðvar nema
stöðvarnar væru innanvert við
járntjaldið mikla. En auk þess
leiddu þeir inn í landið fjölda
mikinn af gömlum kóreanskum
flóttamönnum, sem höfðu ver-
ið aldir upp í Moskva í 20 ár.
Austræna aðferðin.
Rússar gerðu þá kvörðun að
hegna öllum Kóreubúum, sem
hefðu starfað með Japönum og
það hefði vitanlega verið góðra
gjalda vert ef þeir hefðu ekki
í Eessu sem svo mörgu öðru
fundið upp sínar ákaflega sjer-
stæðu ,,austrænu“ aðferðir.
Þeirra austræni skilningur
var þessi:
1) Hver. sem nokkuð á, hlýt-
ur að hafa verið samstarfsmað-
ur Japana.
2) Hver, sem ekki sættir sig
við kúgun kommúnista, hlýtur
að vera samstarfsmaður Jap-
ana jafnvel þótt hann hafi ætíð
barist á móti þeim.
Með þessum forsendum voru
125 miljónir ekra teknar eign-
arnámi og eigendur þeirra,
sjálfstæðir frelsiselskandi smá-
bændur ýmist fangelsaðir eða
líflátnir. Auk alls þess hafa
800.000 Kóreubúar, sem komm
únistar gátu undir hvoruga
greinina sett, en ekki treystast
að lifa undir ógnarstjórn hins
austræna lýðræðis, flúið inn
yfir landamæri bandaríska
hernámssvæðisins og enn koma
þeir í hópum að næturlagi,
venjulega 2000 á hverjum sól-
arhring.
I nóvember á fyrra ári ljetu
Rússar fara fram atkvæða-
greiðslu með einum framboðs-
lista og við þær gilti „aust-
rænt“ kosningalag.
Hermenn fylgjast með.
Kosningin fór fram á opnum
torgum í borgunum undir eft-
irliti vopnaðra rússneskra her-
manna og var þannig, að ef
menn greiddu atkvæði með
kommúnistunum átti að leggja
atkvæðaseðilinn í vissan hvit-
an kassa, en ef menn ætluðu að
greiða atkvæði á móti átti að
leggja seðilinn í svartan kassa.
Það þarf vitanlega ekki að taka
það fram ,að þeir fáu, sem gerð
ust svo djarfir að leggja seðil-
Framh. á bls. 11.