Morgunblaðið - 18.10.1947, Qupperneq 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 18. okt. 1947
Veiting préfessorsembættisins
; lyflæknisfræði við
[c!a isiends
Nokkrar athugasemdir frá læknadeildinni
EINS og kunnugt er var próf-
essorsembættið í lyflæknisfræði
veitt þ. 8. jilí þ. á. gegn tillögu
læknadeildar, en hún hafði lagt
til að dr. Óskari Þ. Þórðarsyni
yrði veitt embættið. í 180 tbl.
Tímans -— málgagni mennta-
málaráðherra — birtist þ. 3. þ.
m. nafnlaus grein með fyrir-
sögninni: „Veiting prófessors-
embættisins í lyflæknisfræði við
Háskólann“. Tilgangur. hennar
virðist vera sá að skýra hvað
hafi valdið því, að ráðherra gat
ekki fallist á tillögur læknadeild
ar í þessu máli. í greininni seg-
ir, að deildin hafi „enganveginn
tekið Óskar eindregið fram yfir
hina umsækjendurna“. Þetta er
rjett, ef átt er við, að samþyktin
um að mæla með dr. Óskari Þ.
Þórðarsyni var ekki einróma,
heldur voru 7 atkvæði greidd
með, en 4 á móti, og voru 11
deildarkennarar á þeim fundi.
Vitanlega er þetta þó ekki
gild ástæða til að hafna vali
deiklarinnar, enda virðist ráð-
herra hafa litið svo á, þar sem
hann leitaði ekki upplýsinga
hjá henni um það, hvort sam-
þyktin hefði verið einróma eða
ekki. Enníremur segir síðar í
greininni um' annað atriði, að
þaö hafi ráðið hinni endanlegu
ákvörðun ráðherrans, og skal nú
vikið að því. Um það segir í
greininni: „Þess ber svo að gæta
að próíessorinn í lyflæknisfræði
á ekki eingöngu að annast
kenslu við Háskólann, heldur er
hann jafnfiamt forstöðumaður
lyílæknisdeildar Landspítalans.
Til að gegna þeirri síöðu hafði
Jóhann þá yfirburði umfram
Óskar að hann hafði gegnt marg
háttuðum trúnaðarstöríum um
10 ára skeið, og benti öll sú
reynsla til þess, að hann myndi
verða öruggur og góður stjórn-
andi deildarinnar. Óskar hafði
hins vegar engan slíkan feril að
baki. Þessi reynsla af Störfum
Jóhanns gerði meira cn að vega
gegn því, að Óskar hafði meiri
bóklærdóm, og rjeði líka hinni
endanlegu ákvöröun ráðherr-
ans“. (Leturbreyting höf.).
Þarna virðist vera gefið í skyn
að læknadeildinni hafi yfirsjest
það, að prófessorinn í lyflæknis-
fræði á jafnframt að vera yfir-
læknir lyflæknisdeildar Land-
spítalans. Erfitt er að sjá, hvern
ig ráðherra hafi getað komist
að þeirri niðurstöðu við lestur
greinargerðar þeirrar, er lækna
deildin á sínum tíma sendi. ráð-
herra. í niðurlagsorðum hennar
segir svo: „Af þessu er augljóst,
að dr. Óskar Þ. Þórðarson hefur
þá sjerstoðu fram yfir hina um-
sa>kjendurna, að hann hefur nú
um langt skeið starfað að mestu
óslitið áð Iyflækningum á sjúkra
húsum, og miklu lengur en hvor
hinna umsækjendanna. Hefur
hann þannig aflað sjer óvenjú
fjölþættrar reynsíu á þessu
svioi. Hinir tveir umsækjend-
anna, þeir Jóhann Sæmundsson
tryggingayfirlæknir og Sigurð-
ur Sigurðsson berklayfirlæknir,
hafa báðir síðustu 10 árin, eða
því sem næst, gegnt opinberum
stöðum, og að vísu staðið prýði-
lega í stöðum sínum, en þeim
störfum er þannig háttað, að
þau verða tæplega talin hafa
verulegt gildi til sjermentunar
í lyflæknisfræði.
Ennfremur hefur dr. Óskar Þ.
Þórðarson tvímælalaust unnið
meira að vísindalegum rannsókn
um og á fleiri sviðum en hinir
umsækjendurnir, eins og ritgerð
ir hans bera ljósan vott.“
Við þetta má svo bæta því, að
fram til þessa hefur ekki annar
undirbúningur þótt betri undir
yfirlæknisstarf á sjúkrahúsi en
sá að hafa um langt skeið verið
starfandi læknir á sjúkhadeild-
um. Þetta ætti að nægja til þess
að sýna, að því fer fjarri, að
höfnun þess umsækjandans, sem
læknadeild mælti með, verði
rjettlætt með því, að hann hafi
haft lakari undirbúning undir
yfirlæknisstarfið. Og ætti það,
að greinarhöfundur slær því
föstu, að Óskar hafi haft „meiri
bóklærdóm" ekki að hafa spilt
fyrir, þótt ekki sje alveg Ijós.t
hvað hann á við með því.
Að ráðherra meti það að verð
leikum, að umsækjandi um em-
bætti hafi áður verið „reyndur
sem traustur og góður embætt-
ismaður" er rjett og skylt að
öðru jöfnu. Bæði Jóhann Sæ-
mundsson tryggingaryfirlæknir
og Sigurður Sigurðsson berkla-
yfirlæknir hafa reynst ágætir
embættismenn. Hinsvegar má
skilja það af greininni í Tíman-
um, að Sigurður Sigurðsson
berkíayfir'læknir hafi ekki kom-
ið til greina við veitinguna. Er
vandsjeð ústæðan til þess, að
minsta kosti gefur greinargerð
I læknadeildarinnar ekki tilefni
til þess að taka annan fram yfir
hinn. — Sigurðúr hefur gegnt
margháttuðum trúnaðarstörfum
úm 12 ára skeið og auk þess
verið settur forstöðumaður lyf-
læknadeildar Landspítalans og
kennari í lyflæknisfræði í 4
mánuði. Læknadeildin lítur svo
á, að báðir hafi rækt trúnaðar-
störf sín með prýði og sýnt á-
gæta hæfileika til skipulagning-
ar og telur í þeim eínum hlut
Sigurðar engu lakari en Jó-
hanns.
Petropolis í gær.
ALÞJÓÐAFUNDUR um flug
mál stendur nú yfir í Petro-
polis í Brasilíu. Aður en fund-
urinn kcmur saman til al~
mennra umræðna um alheims-
flugmál hefur verið unnið í
nefndum og er talið að mikill
árangur hafi náðst í nefndar-
störfum.
Fundur í Húsmæðra-
fjelagi Reykjavíkur
HÚSMÆÐRAFJELAG Reykja
víkur hóf vetrarstarfsemi sína
með fundi í Tjarnarkaffi 15. þ.
m. og var hvert sæti skipað.
Form. fjel. frú Helga Marteins
dóttir hvatti fjelagskonur mjög
til að standa saman ótrauðar
um málefni sín, og efla starf-
semi fjelagsins, því svo best
næðist árangur í starfi að vel
væri verið á verðinum og kraft-
ar þar lagðir fram til giftu.
Frú Jónína Guðmundsdóttir,
skýrði frá sýpikenslunámskeið-
um í matreiðslu er fjelagið
gekst fyrir í vor og sumar. Um
tilhögun þeirra og framreiðslu.
— Seinna námskeiðið hefði ver-
ið kensla í grænmetisrjettum
og niðursuðu grænmetis. Hefðu
bæði námskeiðin verið fjelag-
inu til sóma og mælst vel fyr-
ir. — Hvað nokkurn halla vera
á þeim báðum. Námskeiðin
væru nú orðin snar þáttur 1
starfsemi fjelagsins og nauðsyn
legt að koma því í fastari skorð-
ur og að þau gætu farið fram
á sem hentugustum tíma fyrir
húsmæður alment. Voru fund-
arkonur mjög ásáttar um að
þetta mætti takast og samþyktu
tillögu er hneig í þá átt.
Talsverðar umræður urðu
um skömmtunina, og kom skýrt
fram við þær að skömmtunin
var talin nauðsynleg eins og
á stæði í gjaldeyrismálum þjóð-
arinnar og húsmæðurnar
myndu áreiðanlega gera sitt til
að hún kæmi að gagni, en ekki
væri nóg að spara við heimilin
ef óhófs'gætti á ýmsum öðrum
sviðum og þar gjört hægara um
vik. Hinsvegar ætti og mætti
koma skömmtuninni í rjettlát-
ara horf og hefði þegar nokkuð
verið bætt úr og væri vel, en
stofnauki 13 væri óviðunandi
fýrir heimilin, þar sem þeim
væri. beinlínis neitað með hon-
um að sauma ytri fatnað á sig
sjálfa og spara þannig við sig,
en aftur á móti í s.iálfsvald sett,
hvc-rsu dýrt þau keyptu hann.
Ekki .gæti þetta talist gjald-
eyrissparnaður.
Stofnauki 13 gengi einnig
alveg framhjá pevsufatakonun-
um; ' þareð ekki fást tilbúin
peysuföt.
Einnig komu fram ákveðnar
raddir um það, að leyfa einungis
innflutning á því sem bráðnauð
synlegt getur talist fyrir land-
ið. Og að þegar rýmkasf Um
innflutning verði heimilisvjel-
ar og annað þessháttar æfin-
lega á blaði, því óskiljanlega
hefði þessi innflutningur verið .
afskorinn, en hinsvegar flest'
heimili mjög hjálparlítil og átt ■
erfitt um vik síðari árin.
Þessar konur tóku þátt í um- j
ræðum: Guðrún Pjetursd., I
Helga Marteinsd., Guðrún Ól- J
afsd., Guðrún Eiríksd., Margrjet
Sigmundsd. og Guðrún Ryden. :
Að lokum minti form. á
basarinn er fjelagið heldur að
Röðli á mánudaginn kemur 20.
þ. m. og bjet á allar fjelagskon-
ur að liðsinna honum, scm best
þær mættu.
Tveir þættir úr einni
rógsherferð
RAGNAR JONSSON
hæstarjettarlögmaður,
Laugavegi 8. Sími 7752.
Lögfræðisíörf og eigna-
umsýsla.
amtuibMuiíiiuuiiiiiiiiiiiiiiiwiiniinHin
„ÞJÓÐVILJINN“ og „Tím-
inil“ samstilla nú sem mest þeir
mega árásir sínar á hina frjálsu
verslunarstjett í landinu og þá
einkum innflytjendurna.
Fyrir stuttu hefur „Tíminn“
■upp mikinn söng út af því að
„verslunareigendur í Reykja-
vík“ hafi byggt yfir sig stór
hús. Þetta er gamalt lag úr
„Þjóðviljanum", sem hafði þann
sið um tíma að birta myndir af
snotrum húsum, sem einkum út-
gerðarmenn höfðu byggt sjer
og kalla það „luxus-villur“.
í þessu, eins og raunar fleira,
tekur ,,Tíminn“ sjer starfshætti
þeirra Þjóðviljamanna til fyrir-
myndar. — Þeir, sem þekkja til
í Reykjavík vita að þar ber á
engan hátt sjerstaklega á íbúðar
húsum verslunarraanna. Surair
þeirra búa í sæmilegum húsum
aðrir búa lakar. En „hallar-
byggingar“ „Tímans“ eru ekki
til.
Það hefur ekki hingað til þótt
neitt tiltökumál þótt menn, sem
ef til vill eiga langan starfs-
feril að baki sjer, geti eignast
þak yfir höfuðið. Ekki ber held-
ur á öðru en starfsmenn kaup-
fjelaganna, stjórnendur þeirra
og jafnvel þeir, sem lægra eru
settir, geti býggt yfir sig hús
og það ágæt hús. — Jafnvel ti.1
sveita þekkist dæmi um hrein-
ustu hallarbyggingar kaupfje-
lagsstjóra. Víða munu kaupfje-
lagsstjórar búa í sjálfseignar-
húsum og það er vitaslculd alls
ekkert tiltökumál.
Þetta nart „Tímans“ út af
húsabyggingum verslunar-
manná missir marks hjá þeim,
sem til þekkja, en vera má að
það sje tekið trúarlegt til dæmis
í fjarlægari hjeruðum að „kaup-
menn í Reykjavík byggi hallir“.
-k
Þeiha, sem hlustuðu á Einar
Olgeirsson á dögunum í umræð-
unum um Parísarráðctefnuna
mun vera í fersku minni að það
orð, sem hann oftast tugði var:
heildsali. Þeir „ráða ríkisstjórn-
inni“ sagði hann. Einar talaði
líka um „þjóna heildsalanna" og
þar fram eftir götunum, „heild-
salavaldió" og annað slíkt, sem
menn éru fyrir löngu orðnir
leiðír á að heyra.
Einar Olgeirsson er ekki
lengi að breyta um tón. Hann
er svo háísliðamjúkur og þeir
fjelagar allir, að' þeir geta
hreykt sig í hvaða átt sem þeim
sýnist í það og það skiptið. í
þessu sambandi er ekki ófróð-
legt að minnast á grein, sem
Ein'ar Olgeirsson skrifaði í
Þjóðviljann 11. febr. 1940 eða
fyrir góðum 7 árum. — Það er
mögnuð rógsgröin um útgerðar-
menn, sem voru á fyrsta stríðs-
árinu aðeins að byrja að rjetta
við eítir margra ára erfiðleika.
Greinin heitir: „Alræði útflytj-
endanna á Islandi".
♦
Þar skortir ekki orðin yfir
þessa voðamenn, útflytjendurna.
Þeir eru nefndir „útflutnings-
auðvald", „bra:skaravinir“
Ijandsbankans. Útgerðarmenn
áttu að haía keypt til fylgis við
sig þá stærstu af heildsölunum,
svo gengisíellingin 1939 fengist
fram. Svo er talað um „útílytj-
endaklíkuna“ og margt er í þess
ari grein Einars annað, sem allt
er á sömu bókina lært.
Nú er Einar Olgeirsson hætt-
ur að skamma „útflytjendá-
klíkuna“, r.ú á hún víst að vera
orðin valdalaus og „heildsalarn-
ir“ teknir við og ráða nú hvorki
meira nje minna en allri ríkis-
st jórninni!
Þessi tór.breyting Einars Ol-
geirssonar er skiljanleg, þó út-
flytjendur ráði nú síst minna en
áður og hagsmunir þeirra nú
hornir mjög fyrir brjósti af því
opinbera, eins og líka rjett er.
Einar Olgeirsson vill ei4. a sjer
þá nýsköpunarstefnu, sera. tekin
var í fjármálum og at. innu-
málum. Hann ætti því erfitt með
að gera orðið útflytjandi að
skammaryrði eftir að vera bú-
inn að stuðla svo mjög að hag
útílytjenda, cins og hann sjálfur
vill vera láta, enda hafa útflytj-
endur, að minnsta kosti um
stund, sloppið við opinberar
rógsherferðir af hálfu pólitískra
ofstækismanna og var sannar-
íega tími til þess kominn.
En að útflytjendunum sleppt-
um varð þetta Þjóðviljalið með
Einar Olgeirsson í broddi fyik-
ingar að finna nýja grýlu til
þess að hræða landsfólkið með
og í stað útflytjenda áður er nú
gripið til. innflytjendanna. Nú
eru það ,,heildsalar“, sem eru
„herrar ríkisst.jórnarinnar“ eins
og útflytjcndur höfðu átt að
vera það áður. Stórkaupmenn
eru nú nefndir öllum illum nöfn-
um af kommúnistum og kennt
um allt sem aflaga fer.
Það getur naumast hjá því
íariö að menn s'jái að. hjer er
einungis um að ræða róginn um
útgerðina í nýrri mynd. Hver
heilskyggn blaðaleáandi hlýtur
að koma ouga á hvaoa skrípa-
leikur er hjer á ferðinni og trúir
vitaskuld engu af þeim þvætt-
ingi Einars Olgeirsconar, sem
hjer hefur verið drepið á.
í Reykjavík
UIvI síðustu áramót voru 874
verslanir hjer í Reykjavík, þar
af voru smásöluverslanir 687
og 187 umboðs- og heildversl-
anir. Frá þessu er skýrt í síð-
ustu Hagtíðindum. Á árinu ’46
hafði verslunum fjölgað í bæn-
um um 58.
Smásöluverslanir skiftust
þannig í árslok 1946, eftir því
með hvaða vöru var verslað,
í svigurn er fjöldi verslana árið
áður:
Matvörur 147 (138), vefnað-
arvörur 1.61 (159), skófatnað-
ur 20 (20), bækur og pappír
32 (31), smávörur, silfurirjun-
ir, úr. o. fl. 57 (55), húsgögn
15 (14). raftæki og bifreiða-.
varahlutir 21 (20), járnvörur
og byggingavörur 20 (20), ýms
ar vörur 121 (121). Fiskversl-
anir voru 30 í bænum um síð-
ustu áramót og hafði fjölgað á
árinu um tvæiy en b.rauð og
mjólkurbúðir 63 og' hafði fjölg-
að um fjgrar. .■