Morgunblaðið - 17.06.1948, Blaðsíða 10

10
Fimmtudagur 17. júní 1948.
M O R G V N B L 'Á Ð I Ð
ven
'LíóÁin oa ^JJeimiíiÉ
tfandavinn
arsýning9 sem ailir ættn
að sjá
ÞAU eru ekki fá fjelögin hjer á
landi, sem berjast fyrir góðum
málstað. Aðferðirnar, sem fje-
Iög þessi nota til þess að afla
sínum góða málstað fjár, eru
all-mismunandi. — Varla getur
hugsast skemmtilegri aðferð en
sú, sem fjáröflunarnefnd Uall-
veigarstaða hefur valið, sem sje
að efna til handavinnu- og list-
iðnaðarsýningar, sem stendur
yfir í Listamannaskálanum
þessa dagana og ölium er
menntunarauki að því að sjá.
Með þessari sýningu er unnið
að tveimur menningarmáium
þjóðarinnar: eflingu listiðnaðar
ins og byggingu kvennaheimilis-
ins Hallveigarstaðir.
BÆÐI INNLENT OG
ERLENT
Fjáröflunarn. Hallveigarstaða
hefur einu sinni áður efnt til list
iðnaðar- og handavinnusýn., á
öndverðum vetri 1945. Voru þá
nær eingöngu sýndir munir
unnir af íslenskum konum. Að
þessu sinni eru einnig sýndir
munir frá fjarlægum og annar-
legum löndum, svo sem Persíu,
Indlandi og Rússlandi. Mun það
gert til þess að hægt sje að
gera samanburð á íslenskum og
erlendum listiðnaði til upp-
örvunar og þekkingarauka fyr-
ir unga listiðnaðarmenn og
konur. Það má vel vera, að
verr hafi tekist um val hinna
erlendu listmuna en á þeim ís-
lensku. — En hver svo sem
ástæðan er, þá bera íslensku
munirnir af — þeir hafa á sjer
menningarblæ, sem hina skortir
flesta.
stærsti blómavasi, sem nokkurn
tíma hefur verið renndur á ís-
landi, 1,5 m. á hæð, og var hann
sjerstaklega gerður fyrir sýn-
ingu þessa. — Frá „Funa“ er
margt fallegra * handmálaðra
keramikmuna og einnig sýnir
ný leirbrennsla, Laugarnesleir,
þarna sína fyrstu rnuni. Þessi
tegund listiðnaðar virðist vera i
stöðugri framför og á án efa
mikla framtíð íyrir sjer.
MYNDVEFNAÐUR
Eitt af því, sem mesta athygli
vekur á sýningunni er nýr
myndvæfnaður frá vefstofu frú
Ernu Ryel. Slíkur vefnaður hef-
ur aldrei sjest hjer áður. Fyrir-
myndirnar eru aðallega sóttar I
Þjóðminjasafnið. Sýningargestir
hafa sjer í lagi verið hrifnir af
einni myndanna — bláu mvnd-
inni af konunni með koluna. Ein
kona sagði/þegar hún var búin
að virða myndina lengi ívrir
sjer: „Þetta er mynd, sem gam-
an væri að hafa inni hjá sjer
— eða gefa þeim, sem manni
þætti vænt um“.
Ungfrú Gyða Jónsdóttir hef-
ur teiknað og ofið myndir ;æss-
ar. Hún mun hafa lært hjá
finnsku listakonunni Eva Ant-
illa, sem hingað kom í fyrra að
tilhlutan frú Önnu Ásmunds-
dóttur. Eva Antilla er meðal
frægustu listvefnaðarkvenna
Evrópu. Ein forkunnartögur
mynd er sýnd þarna eftir hana,
í deild þeirri, sem íslensk ull
hefur. Einnig er á sýningunni
mjög fallegur listvefnaður eftir
Áslaugu Zoega.
ÍSLENSK ULL
í deild þeirri sem íslensk ull
hefur, fæst gott yfirlit yfir það,
hve ótal margt fallegt má vinna
úr ullinni okkar, ef vel er á hald
ið. Þar er mikið af togvinnu, m.
a. gólfteppi í sauðalitunum, ein-
göngu unnið úr togi af Sigriði
Guðmundsdóttur frá Efribrún,
Grímsnesi. Þar eru vettliogar,
sem kona á 100. árinu, Rann-
veig Þorkelsdottir frá Svaða-
stöðum, hefur prjónað. Hin
fögru sjöl Þórdísar Egilsdóttur,
unnin úr líntogi og einnig fín
þelsjöl. Munirnir í deild þessari
eru hvaðanæfa af landinu, allir
ramm-íslenskir og virðist margt
þeirra tilvalið sem minjagripir
fyrir erlenda íerðamenn — ef
erlendir ferðamenn eiga ein-
hvern tíma eftir að heimsækja
Island í stóium stíl.
Þá er þarna margt af falleg-
um gull- og silfurmunum, m.a.
forkunnarfagrir gripir g-rðir
af snillingunum Baldvin Björns-
syni og Birni Halldórssvni. Út-
skornir munir, m.a. eftir út-
skurðarmeistarann mikla Stefán
Eiríksson, handmálað postulín,
haglega gerðar eftirlíkingar af
vopnum frá Söguöldimú, eftir
Þorleif Þorleifsson, 87 ára
gömul söðulsessa, saumuð af
Höilu Magnú .dóttur frá Bráð-
ræði (móðir frú Guðrúnar Jón-
asson), mjög skemmtileg mynd
eftir Kurt Zier af Gunnari á
Hlíðarenda þegar hann oiður
Hallgerði um lokkinn og margt,
margt fleira, sem oflangt vrði
hjer upp að telja, enda er sjón
sögu ríkari.
IVIinningarorð nm
Guðlaug Ingimundarson
MIKIL AÐSÓKN
HANDAVINNA
SKÓLANNA
Handavinnan. sem Kvenna-
skólinn og Húsmæðraskóli
Reykjavíkur sýna, er skínandi
falleg og vel unnin.
Mikið er á sýningunni af alls-
konar veggteppum, og eru flest
þeirra eftirlíkingar af tepoum
á Þjóðminjasafninu. Þau eru
yfirleitt falleg *— og myndu
vera miklu fallegri, ef ekki væri
um eftiröpun að ræða.
Fyrir þessari sýningu nafa
staðið, f.h. Hallveigarstaða*
frúrnar Sigríður Magnússon og
Anrheiður Jónsdóttir, en Biörn
Th. Björnsson, listfræðingur,
hefur sett sýninguna upp. Að-
| sókn hefur vertð mjög góð. Þeg
ar hafa um 2000 manns skoðað
sýninguna, en hún verður opin
, til mánudagskvölds.
Eftir handavinnu- og listiðn'
aðarsýninguna 1945 bártist f jár-
öflunarnefnd Hallveigarstaða
margar áskoranir umað efna oft
ar til svipaðra sýninga. Og eftir
hrifningu fólksins að dæma, sem
sótt hefur þessa sýningu, verða
áskoranirnar varla færri nú,
um að fá meira að sjá.
Vitanlega væri æskilegast, að
ekki reyndist nauðsynlegt fyrir
fjáröflunarnefndina að efna tii
fleiri sýninga — að sjóðurinn
fari nú senn að verða bað gild-
ur, að hægt sje að hefja bygg-
ingu Hallveigarstaða. En svona
Framh. á bls. 12.
KERAMIK
Annað það, sem sjerstak.a at-
hygli vekur á sýningu þe^sari,
er íslenska keramikið. í deild
Guðmundar Einarssonar frá,, .. . A
Miðdal er t.d. sýnt kaffistell, I kyns rykk,nSumJ slaufum og blundum. Pilsið ur svortu tafti. og
sem er einstakt í sinni röð, 0g!l-eðan undan Því gægist blúntlubekkur.
Hjerna sjáið þið nýtísku balikjól. Blússan úr bleiku tafti, með alls-
DAUÐINN er ferðhinum Guðleg
gjöf, enda gefin sem siðustu launin.
Mjer kom i hug þessar hendingar þeg
ar jeg frjetti andlát Guðlaugs Ingi-
mundarsonar netjagerðarmanns,
hann ljest að heimili sínu Ásvalla-
götu 6 hjer í bæ að kvöldi 7. júní s.l.
Hann var fæddur 15. dag nóvem-
berbánaðar árið 1877 í Minni Vogum
Vatnsleysustrandarhreppi. 2 ára gam
all fluttist Guðlaugur með foreldr-
um sínum í Knútsborg á Seltjarnar-
nesi. 1 Knútsborg og víðar á Seltjarn
arnesi mun Guðlaugur hafa átt
heima til 26 ára aldurs. Ungur byrj-
aði Guðlaugur að stunda sjó og að-
ein 21 árs lauk hann prófi við1 Sjó-
mannaskólann í Reykjavik með miög
góðum vitnisburði. Nú byrjaði lífs-
starfið fyrir alvöru, næstu árin sigldi
Guðlaugur, fyrst sem stýrimaður og
bráðlega sem skipstjóri á ýmsum þil-
skipum, þilskipa útgerðin var þeirra
tíma nýsköpun sem var i mestum
blóma nokkru fyrir og fram yfir
aldamótin eða þar til togararnir fóru
að riðja sjer til rúms.
Árið 1904 giftist Guðlaugur
Ólínu Hólmfríði Klemensdóttur ætt-
aðri frá Strjúgi, Langadal, Austur-
Húnavatnssýslu. aÞu hjónin eignuð-
ust 3 drengi, fyrst Jón sem dó korn-
ungur. Þvi næst annan Jón, sem sið-
ar lærði rennismíði í Vjelsm. Hjeðinn
en vann skamman tíma í þeirri iðn
þar til hann gerðist einn af stofnend-
um Hampiðjunnar og starfaði þar
sem verkstjóri þar til hann fyrir
nokkrum árum fluttist til Ameriku.
Yngsti bróðurinn er Kristinn vjel-
stjóri, bútsettur hjer í Reykjavík. Á
þeim bræðrum hefur sannast að apl-
ið fellur sjaldan langt frá eikinni,
þeir hafa báðir getið sjer mjög góðan
orðstýr við störf sín og al!a um-
gengni við aðra menn. Árið 1912 eða
eftir aðeins 8 ára hjónaband varð
Guðlaugur fyrir þeirri sorg að missa
konuna og stóð nú einn uppi með
sína tvo ungu drengi. Um svipað
leiti hafði Guðlaugur komið auga á
framtiðarmöguleika togaranna og
gerst stýrimaður á togaia, hann
silgdi t.d. lengi sem slikur á togaran-
um Braga með Jóni skip.tjóra Jó-
hannssyni.
j 1 annað sinn giftist Guðlaugur 8,
. október árið 1915 «g gekk ])á að eiga
I Jensínu Ingimundardóttir frá Kiossa-
, dal í Tálknafirði. Það hefir löngum
..þótt vanda verk fyrir þær konurnai*
að vera stjúpur og gang.a ungum
börnum sem aðrir áttu í móðurstað.
en svo var þetta vel heppnað hjá
Jensínu að þeir bra'ður báðir, Jón
og Kristinn hafa tjóð mjer sem þess-
ar linur rita, að Jensina sálaða hafi ,
sýnt þeim bræðrum svo frábæra um-
hyggju og ummönnun eins og hún
væri hin raunverulega móðir þeirra.
Árið 1918 hætti Guðlaugur sjó-
mennsku og gerðist þá mjög bráðlega
starfsmaður á netaverkstæði Sigur-
jóns Pjeturssonar kaupmanns, þá var
vinnuformaður ó verkstæðinu Þor-
valdur Jónsson skinstjóri og tókst
bráðlega vinótta með þeim fjelögum,
enda stofnuðu þeir fyr en varði sína
eigin netjagerð og setlu sig niður i
húsakynnum h.f. Völundar hjer i
bæ. Þetta mun liafa verið um árið
1924. Vandvirkni þeirra fjelaga var
mjeg rómuð af viðskiptavinum og
má enn í dag sjá glögg merki þess
hjá því starfsfólki sem þar kom við
sögu eða starfaði undir þeirra um-
sjón. Það mun hafa vcrið á órinu
1938 sem þeir fjelagar lögðu niður
þessa netjagerð. Þorvaldur sálaði þá
farinn að heilsu en Guðlaugur rjeðst
sem vinnuformaður til nýstofnaðrar
netjagerðar sem í dag . starfar undir
nafninu Netastofan h.f., og er deild
j af Hampiðjunni. Gegndi hann því
j starfi alt fram ti! ársins 1942, þá tók
j við aðalverkstjórn á netastofunni
Ingibergur Kristinsson uppeldissonur
og frændi Þorvaldar sál. lónssonar,
sem áður var eins og fyr segir, fje-
j lagi Guðlaugs, á sama tíma setti
Netastofan upp útbú austur á Eyrar
bakka og var Guðlaugur vinnuformnð
| ur þar og þrátt fyrir hnignandi
i heilsu vann hann fram á siðasta ár
og endaði sitt farsæla dagsverk hjá
Netastofan h.f.
Seinni konu sina misti Guðláugur
10. júlí 1946 og naut frá því um-
önnunar sonar síns Kristins og tengda
dóttur, Unu Kristjánsdóttur, sem um
gengust hann að hans eigin sögn
með sjerstakri prýði.
Að lýsa uGðlaugi sólaða sjerstak-
lega sem manni tekur ekki langan
tima, þar voru linurnar svo hreinar,
hann var þjettur á velli og þjettur
í lund, andlega og likamlega vél ó
sig kominn, heitur, tilfinninga maður
og svo sannleikselskaður að maður
gat imyndað sjerð að hann hefði tekið
sjer til eftirbreyttni hið désamlega
erindi Þorsteins Erlingssonar þar sem
hann segir-
Jeg trúi þvi sannleiki að sigurinn
þinn
að síðustu vegina jafni
og þar vinn jeg konungur það
sem jeg vinn
og þvi stig jeg hiklaus og vonglaður
• inn
i frelsandi framtiðar nafni.
Guðlaugur verður jarðsunginn frá
Fríkirkjunni í Reykjavik 18. júní
n.k. Við samstarfsfólk þitt kveðjum
t>irr GuðUufrur með virðingu og inni-
)P-„ baklrlæti fyrir samvinnuna.
Gó«"’- r;'-ð varvmti big og veri
þjer alt i þínum nvie beimknni.
'Jón Sigurðsson.
VatnslHamyndir frá
íslandi sýndar í
Kalíforníu
FRÚ Luise Gohl Abraham, móð
ir Róberts Abraham söng-
stjóra, hafði sýningu á vatns-
litamyndum ffá íslandi í Ray-
mond Galleries, San Francisco,
dagana 28.—39. maí s.l. Sýn'ing
þessi vakti -mikla hrifningu og
hafa blaðinu borist nokkrar úr-
klippur úr San Francisco-olöð-
unum, þar sem farið er njög
lofsamlegum orðum um mvndir
frúarinnai1.
Hún sýndi alls um 30 vatns-
litamyndir, og voru þær allar
frá íslandi. Hún segir í viðtali
við eitt blaðið, að það, sem hafi
komið sjer til þess að fara að
mála, hafi verið friður og fign
hinnar hrikalegu ísiensku nátt-
úru. Hælir hún íslendingum á
hvert reipi, segir að þeir sjeu
manna vingjarnlegastir og eigi
sjer gamla og rótgróna menn-
ingu, sem enginn geti bó skilið
til fulls, nema hann dvelji um
skeið á eynni og læri íslenskuna.
Frú Abraham hafði aldrei
fengist neitt við málaralist fyrr
en hún kom til íslands og er al-
gjörlega sjálfmenntuð í beirri
grein. — Hún dvaldi hjer á
landi í átta ár, en ætlar nú að
setjast að í Kaliforníu hjá
syni sínum, Peier Abraham, en
hann er kennari í hljómlist við
Kaliforníu-háskólann.