Morgunblaðið - 28.01.1949, Page 7

Föstudagur 28. janúar
1949.
Krisfmann Guðmundsson skrifar um
- Post festum
MORGUIVBLAÐIÐ
Bókafregn:
ÞAÐ er alloft talað um hið
svonefnda ,,bókaflóð“ og stund-
um með keimi af lítilsvirðingu.
En „bókaflóðið“ getur aldrei
o'rðið of mikið. Bækur eru mik-
Í1 blessun og bækur eru menn-
ing. Vel má vera að í „flóðinu"
sjeu nokkrar bækur óþarfar, en
við því er ekkert að segja, enda
er því svo varið, að það, sem
einum finst óþarft, þykir öðr-
um þarft og um slikt verða
menn aldrei sammála. T. d.
kveður jafnan við hjá þeim, er
vilja láta telja sig mikla and-
ans menn og „fína Htterata“, að
„reifarar" sjeu óþarfir og jafn
vel skaðlegir, spilli smekk —og
S- frv. Þetta tal er ekkert annað
en þvættingur, sem orsakast af
hroka og rembingi. „Reifarar"
eru bráðnauðsynlegir: Pro
primo af því, að mikill fjöldi
fólks, sem auðvitað hefur fult
jafnrjetti við aðra borgara til
að fá eitthvað að lesa, les ekki,
að minsta kosti framan af æfi
sinni, annað'en einmitt reifara!
En alloft leiðast þeir, sem hafa
lesið mikið af reifurum og
„Ijettum bókmentum“ til þess,
með vaxandi aldri og þroska,
að líta í betri bókmentir, og
venjast þannig smám saman á
,,þyngri“ sálárfæðu. I öllu falli
eru reifararnir engu lakari upp
lyfting en obbinn af kvikmynd-
um þeim, sem hjer eru sýndar.
■— Pro secundo eru reifararnir
vænlegri til gróða, en margar
þær bækur, sem meira er í
spunnið og gera því útgefend-
unum kleift að fórna meira fje
til útgáfu og eflingar hinum
æðri bókmentum!
Jæja, þetta var nú útúrdúr!
Það, sem mjer lá eiginlegast á
hjarta, var að lýsa ánægju yfir
bókaflóðinu í haust. (Jeg vona
að það fari vaxandi með hverju
ári!) Margar ágætar bækur
hafa komið út. Um allmargar
þeirra hefur þegar verið getið
í Morgunblaðinu. — Nokkrar
hafa þó orðið út undan, sökum
þess, að útgefendurnir hafa ekki
látið svo lítið að senda blaðinu
þær til umsagnar. En blaðið
kaupir að sjálfsögðu ekki bæk-
ur til þess að skrifa um þær!
Þó mun jeg nú geta lítillega um
tvær af þessum bókum, því þær
eru báðar framúrskarandi hvor
á sínu sviði.
Onnur er minningabók Ing-
ólfs Gíslasonar læknis, „Lækn-
isævi“. Það er ein þeirra bóka,
sem gleður hjartað! An efa hef-"
ur Pngólfur verið gott rithöf-
undarefni og vel hagorður er
hann, ofan í kaupið. Margir
kaflanna eru alveg prýðilega
ritáðir og sumir tær skáldskap-
ur. Höf. er heimsmaður og heið
ursmaður og ber frásögn hans
vitni um hvorttveggja.
Hin bókin er „Gullöld íslcntl-
inga“, eftir Jón Jónsson Aðiís.
Hún er eitt af þeim verkum ís-
lenskum, sem ætti að vera til
á hverju heimili. Ekki a.ðeins
er hún fróðleg mjög, heldur
einnig svo vel rituð, lifandi og
skemtileg, að af ber. — Jónas
Jónsson frá Hriflu hefur ritað
langan og ágætan formála að
bókinni, um æfi og starf höf.
Er grein þessi listaverk í sinni
- röð og því mikill fengur í henni.
Þá er enn ógetið nokkurra
bóka, er sendar hafa verið blað-
1 inu. Skal fyrst fræga telja bók
eftir Guðmund Kamban, er
nefnist á íslensku: „Meðan hús-
ið svaf“. Hún heitir á dönskú,:
„Det sovende Hus“ og var eitt
sinn kvikmynduð. Var hún þvi
vel þekt á Norðárlöndum og
víðar. Saga þessi er vel bygð
og golt listaverk, þótt mannlýs-
ingarnar sjeu nokkuð daufar.
Þá er ný skáldsaga eftir Jón
Björnsson, sem frægur er fyrir
skáldsögu sina um Jón Gerreks
son. Nýja bókin heitir: „Búdda
myndin“, — viðamikið skáld-
verk, samið af djúpri alvöru,
viti og þekkingu á mannlífinu,
— en þannske eilítið gloppóttri
þekkingu á baráttu verkalýðs-
ins, en hún er snar þáttur í
,,fabúlu“ bókarinnar. — Gaman
væri ef Jón vildi gera vinum sin
um þá gleði, að skrifa um efni,
sem hann þekkir vel, t. d. lista-
mannalíf í Kaupmannahöfn,
j eða sveitálíf á slóðúm Skaftár-
elda. — En þakka ber þær bæk-
ur, sem hann hefur þegar sam-
, ið. Honum hefur tekist stór-
i furðulega fljótt aó ná tökum á
, íslensku máli, eftír að hafa ritað
, í áratugi á dönsku, en það mál
! skrifaði hann með ágætum. Og
við ættum að meta það við hann
að hann skyldi hverfa heim. þá
er hann hafði getið sjer frægð
ytra. ísland þarf á öllum sín-
um andans mönnum að halda.
! Ingólfur Kristjánsson gefur
út ljóðasafn, er nefnist- „Birki-
lauf“. — Lagleg bók, miklar
framfarir frá fyrstu kvæðunum
og loforð um enn betra í fram-
^ tíðinni! Þarna er margt vel sagt
— smellnar hendingar, skop og
|alvara, angur og gleði: Ljóð
l ungs manns, sem margt brýst í,
en hefur naumast fundið sjálf-
|sagðan farveg, eða form. Enn
þykja mjer sögurnar hans betri
sem komu í fyrra! En perlur
| eru til í þessari bók. T. d. „Jeg
og hún“:
„Blámöttluð nótt.
Borgin í fasta svefni.
Ljós í litlum glugga
við Lauíásveg.
Þar bý jeg.
Birtir af degi.
Borgin ljettir svefni.
Gengið er hægt um hús
við Höfðatún.
Þar býr hún“.
Armann Kr. Einarsson gefur
út skáldsögu, framhald af Sögu
Jónmundar í Geisladal, sem
kom í fyrra. Nýja sagan nefn-
ist „Ung er jörðin“ og er betri
en Jónmundarsaga. Ymsa hefur
hún þó galla, en hress og heil-
brigð og jákvæð er hún. Ungt
fólk getur lesið hana sjer til
gagns og gleði; hún er skemti-
leg og spennandi, — jafn vel
' nokkuð reifarakend á kafla. —
Og hún er athyglisvert andóf
gegn flóttanum úr sveitinni, til
kaupstaðanna.
Stefán Jónsson, hinn ágæti og
frægi barnabókahöíundur, hef-
, ur sent frá sjer nýja bók: .Björf
cru bernskuárinh Um þá bók
ætti að nægja eftirfarandi saga,
sem er sönn:
Tólf ára gömul vinkona mín
fekk hana að láni á aðfangadag.
Daginn eftir hitti jeg hana að
máli. — ,,Jeg las bókina í gær-
kvöldi“ (á sjálft aðfangadags-
kvöld!) sagði hún. „En jeg get
ekki skilað henni strax; jeg
þarf að lesa hana aftur í dag!“
Að lokum skal getið um eina
amerigka bók, sem farið hefur
sigurför um heiminn og er nú
einnig komin á- íslensku. Það ef
„í. föðurgarði“, („Life tyitþ
F'ather"), eftír Clarence Day. ;
,,í föðurgarði" er gamánsön)
Framh. á bls. 12
ÞAÐ er orðinn fátíður e.tburð-
ur, að bók um lögfræðilegt
efni komi út á prenti hjer á
landi. Það má vitaskuld r.egja,
að til þess liggi skiljanlegar
orsakir, að bækur um Jögfræði
sjeu hjer hvorki margar nje
’ stórar, en það er þó ekki með
öllu eðlilegt hve lítið það er,
(sem kemur á prenti um slík
efni á þessum tíma bókaflóðs
af öllum tegundum. Frekar
skal þetta ekki gert að umtals-
efni hjer, en því meiri ástæða
er til að á því sje vakin at-
hygli, sem það skeður sjaldnar
’ að bók um lögfræði er boðin
almenningi.
Bókaútgáfan ..Hlaðbúð“ hef-
ur nýlega sent frá sjer bók,
sem nefnist Kaflar úr Kriifu-
rjetti eftir Oiaf Lárusson,
prófessor. Höfundurinn segir í
eftirmála, að bókin sje fyrst og
fremst ætluð stúdentum í við-
.skiptafræði við Háskóla ís-
lands, og hefur hann sniðið
hana eftir þörfum við slíka
kennslu. Hinsvegar kveður
hann þao von sína, að ilsiri en
stúdentar geti haít gagn af
bókinni, enda er vafalaust. að
sv.o verður.
Engin önriur bók er nú fá-
anleg á íslensku um þau efni.
sem hjer er fjallað um, en þau
varða mnrra einstaklinga í
daglegu. lífi þeirra eða um.svif-
um, og gildir þar cft cinu.
hvort' menn hafa r-’kstur með
höndum eða ekki. Það má
lika segja. að ekki sje í kot
vísað um fræðslu. þvi höfund-
urinn hefur nú eihs og kunn-
ugt er kennt kröfurjeít við
Háskóla íslands svo áratugum
Skiptir, o'g þarf ekki að fara
um það íleiri orðum.
Bókin er tæpar 200 blaðsíð-
ur og fjallar eins og nafnið
bendir til um sjerstaka kalla
úr kröfurjettí, Ef litið er á hve
mörg atriði eru tekin til mcð-
feiðar í ekki stærri bók,
mætti ætia í íljótu bragíi. að
hverju efnisatriði væru ekki
gerð mikil skil. En þegar nán-
ar er að gætt. er það ótrúlega
mikill fróðleikur. sem bókin
geymir, um þá kafla, sem hún
nær til, þótt hún láti ekki mik-
ið yfir sjer að stærðinni til.
Kemur þetta af bví hve riöí-
undinum er það lagið að koma
miklu fyrir í stuttu og afmörk-
uðu máli. Hver setning hefur
sitt innihald, allar reglur eru
settar niður ljóst og skilmerki-
lega og án allrar mælgi, eins
og við var að búast af þessum
höfundi. Það er auðvitað, að
það hefur oít á tíðum hlotið
að vera vandi að ákveða hvað
taka ætti til meðferðar og
hvefju sleppá. Mætti úm þaÚ
segja svipað bg Sveinn Tögrhað
ur Sölvason ritar í formálan-
um fyrir „Tyro júr'is", sem vár
einskonár almenn logfræði síns
tíma, en Sveinn þurfti að
tírepa á mörg sundurleit atriði
í lítilli bók. Hann segir:
..Ecke kunna menn i so litl-
um Bækling að finna, alt hvað
þeirra Níjnæme í slíkum Sök-
um epterklæar; því hjer eru
alleina framsett þau nauðsjm-
legustu Elementa og Principia
í þeim Efnum, sem almennast
falli í foro; enn ecke fógiætar
Casus“.
Það hefir vakað svipað fyrir
Svcini lögmanni og Ólafi
prófessor nú að ..framsetja
þau nauðsynlegustu Elementa
og. Principia“ og geta allir
gengið að því vísu, að sá vandi
hefur samtíðarmanni okkar
tekist vel, ekki síður en Sveini
lögmanni forðum, en bók hans
varð mjög vinsæl. "
Sá kaflinn úr kröfurjettin-
um, sem próf. Ó. L. tekur einna
ýtailegast til meðferðar, er um
lausafjárkaup, bls. 71—131,
kaflinn um viðskiptabrjef, bls.
42—62 er gott dæmi þess hve
vsi er • bessari bók greint
milli þess, sem mestu máli
skiptir og hins, sem er minna
virði.
Það fer ekki hjá því, að út-
koma tókar um íslenska lög-
fræði gefi efni til ýmsra hug-
leiðinga og margra fleiri en
þeirra, sem hjer er rúm fyrir.
Fngin bók er til. sem gefi ís-
lenskum almenningi ljósa hug
mvnd um megindrættina í lög-
giöf landsins. í nágrannalönd-
um okkar eru slíkar bækur
teldar sjálfsagðar, enda ekki |
óaðlilegra, að almenningur |
éi?i þess kost að geta áttað sig .
á þess háttar efnum en mörg
um öðritm vísindagreinum,
sem alþýðlegar bækur eru rit-
aðar „m.
Mjer skilst. að skólarnir van-
ræki að mestu að' kynna nem-
endunum mikilverðustu lög-
gjafaratriði, jafnvel mun kensla
í æðri skclúm um sjálfa stjórn-
skipan landsins vera af mjög
skornum skammli. Víðar mun
raunar vera pottur brotinn i
þessu efni en hjer á landi. Sviss
neskur háskólakennari, Ernst
Hafter, segir í nýlcgri bók, sem
hann riefnir „Wir Juristen.
Erfahrungen und Gedanken11,
að sú hugmynd, sem skólafólk
tái um löggjöf lands sins, sje
alltof yfhborðskennd, Hann
bendir líka á, að þeir sem setist
í lagadeildir háskólanna, sjeu
að mörgu leyti verr settír, en
til dæmis, læknanemar eða
guðfræðingar, vegna þess, að
þeir síðartöldu hafi áður á
skólabraut sinni komist í kynni
við þessar greinar, en laganem
inn ekki við sína fræðigrein.
Hafter segir, að margir setjist,
í lagadeildir háskólanna med
þá eipu þekkingu í sánibandi
við landslög, sem þéir hafi
féngið af lestri1 í blöðum um
glæpámál og dómá i þeím. —-
Framh. á bls. 12
I I
Sírengjahljóðfæra-
viðgerðir
Laugaveg 68. Gítarar,
sem komu í viðgerð fyrir
áramót, óskast sóttir
strax. Opið kl. 2—6 e. h.
Kjallara-
herbergi
til leigu. — Uppl. í síma
6045 kl. 2■—3 í dag.
Hjón (barnlaus) óska efl I
ir einu til tveimur
HERBERGJUM
OG ELDHÚSI
— Húshjálp kemur íil ;
greina. Tilboð sendist af- \
greiðslu Mbl. fyrir laug'- I
ardagskvöld, merkt: ,,K. |
S.—691“. |
Géð stifci
til leigu að Hringbráut
107, II. hæð, til hægri.
Ný
Kvenkáps
til sölu. — Uppl. í sima
6835 frá kl. 2—6.
Vanfar 1 sfúíku
í eldhúsið 1. febrúar. -
Uppl. á st.aðnum kl. 1-
3. —

28i
Nýkomið viður að vestan
i yfirsængur, kodda og'
púða.
VON. í
t
..................I
Oolfteppi
Nýtt, 3x4,4 yds., fagrir-
litir, ásamt fillt, til söhú
á Gunnarsbraut 30, eftir
kl. 1 í dag. i
20 kassar:
»
fremur stórir með góðri,
viðárúll til sölu. —: Uppl.
frá . 12—1 í síma 3457,-
immmumi
imiimui 111111111 iiMiiin