Morgunblaðið - 05.03.1949, Síða 9

Laugardagur 5. mars 1949.
MORGUNBLAÐIÐ
9
Þrefiándafagnaður íslendinga í London.

Breytt stefna
ko
íslendingar, sem þátt tóku í þrettándí.fagnaði íslendingafjelagsins í London.
Usn fiundrið mamts eru í „ .......................
, - £B , . . g Baitdarikin veita
ISIGI1c!S!10lfjc!S|li1!l i London u milj, til aðstoHar
Rætf við fformanninn Eíínborp Ferrter
FORMAÐUR íslendingafjelags-
ins í London, frú Elínborg Ferr- I
ier, hefur undanfarið dvalist j
hjer í bænum í stuttri heim-
sókn. Frúin hefur verið búsett
í London í 17 ár og mun hún
hafa liðsinnt mörgum landan-
um í heimsborginni á þeim
tíma. Það er því að maklegleik-
um að hún er fyrsta konan, sem
kjörin hefur verið formaður í
íslensku þjóðræknisfjelagi er-
lendis.
Blaðíð náði sem snöggvast
tali af frúnni í gær og bað hana
að segja lesendum eitthvað af
starfsemi íslendingafjelagsins í
London.
Fjelagar 100
Eins og flestum mun sjálf-
sagt kunnugt, sagði frúin, var
það Björn Björnsson kaupmað-
ur, sem ásamt fleirum stofnaði
fjelagið 1940. Tilgangurinn var
auðvitað fyrst og fremst sá, að
stuðla að því að íslendingar í
London hjeldu hópinn og misstu
ekki alveg sjónar hver á öðrum
ínnan um allar milijónirnar.
— Hvað eru fjelagarnir marg
ir?
— Þeir munu nú vera eitt-
hvað um 100. Er það bæði fólk,
sem búsett er úti, og eins náms-
fólk sem dvelur þar lengri eða
skemmri tíma, en það er alltaf
talsverður slæðingur af íslensk-
um námsmönnum í Bretlandi.
Fjelagslífið
— Fjelagslífið?
— Gæti að vísu verið fjör-
ugra — en jeg er þó ekki að
kvarta. Við höldum venjulega
skemmtifundi einu sinni í mán
uði, og má yfirleitt segja, að
þeir sjeu vel sóttir. Við höfum
haft ýmsum ágætum skemmti-
kröftum á að skipa, eins og t.d.
Jóhanni Tryggvasyni og litla
snillingnum, henni Þórunni dótt
ur hans, sem okkux finnst alveg
ómissandi.
Stjórnin
— Hverjir eru í stjórn fje-
lagsins, auk yðar?
— Brynhildur Sörensen er
ritari og Edward. Whitmore
gjaldkeri, en meðstjórnendur
eru þær frú Hulda Pjörnsson og
frú Guðrún Bellman.
— Það lítur þá helst út fyrir.
að kvenþjóðin hafi töglin og
hagldirnar.
— Já, í bili að minnsta kosti.
Svo eigum við bara eftir að
sýna, hvað við getum. Það, sem
aðallega stendur fjelaginu fyr-
ir þrifum er hinn bágborni fjár
hagur þess. Okkur hefur t. d.
lengi langað til þess að stofna
risnusjóð, er við gætum gripið
til þegar einstaklingar eða hóp-
ar manna koma frá Islandi, en
mann langar alltaf til þess að
gera sjer glaðan dag þegar land
ar koma í heimsókn. Þá hefur
okkur einnig leikið hugur á því,
að geta liðsinnt íslenskum kon-
um, sem giftst hafa Englend-
ingum, ef einhvcrjar þeirra
væru hjálpar þurfi. Vegna fjár
skorts hefur ekki enn getað orð
ið úr framkvæmdum, því að
enda þótt ýmsir góðir menn
hafi hlaupið undir bagga með
okkur og styrkt fjelagið fjár-
hagslega, hrekkur það skammt.
Batnandi ástand
—- Fer ekki annai’s ástandið
batnandi í Bretlandi?
— Jú, skömmtun þar hefir
verið rýmkuð allmikið. Karl-
mannsfatnaður og kvenfatnað
ur úr alull er hvorttveggja ó-
skammtað, sem og allur skó-
fatnaður. Matarskömmtunin
er samt enn ströng, kjötskamt
urinn var t. d. nýlega minkað-
Ur um 2 pence, vegna þess að
Argentína stóð ekki við gerða
samninga. Dýrtíð er afar mik-
il í Bretlandi, nema á matvæl-
um en því valda niðurgreiðsl-
ur ríkisins.
I janúarmánuði var mikil
fiskekla í London, og þótti
mjer þá góði, íslenski frosni
fiskurinn illa fjarri. íslenskar
framleiðsluvörur e,ru vel þekt
gr í Bretlandi og þykja góðar.
Það er bara einn galli á þeim.
Þær eru of dýrar!
WASHINGTON, 28. febr. —
Utanríkismálanefnd fulltrúa-
deildar Bandaríkjaþings sam-
þykti í dag að mæla með því,
að Bandaríkin leggi fram 16
miljón dollara til hjálpar flótta
fólki frá Palestínu.
Um 600,000 Arabar og Gyð-
ingar, sem vegna átakanna í
Palestínu hafa orðið að flýja
heimili sín, eru mjÖg hjálpar-
þurfi og skortir læknislyf, mat
mæli, fatnað o. fl.
16 miljón dollararnir verða
framlag Bandaríkjanna til
flóttamannahjálpar Sameinuðu
þjóðanna. — Reuter.
Framleiða eða deyja
DELHI, 4. mars. — Nehru, for
sætisráðherra Hindustan, sagði
í ræðu hjer í dag, að Hindua
yrðu sjálfir að framleiða þau
matvæli, sem þeir þyrftu, eða
deyja ella. Eins og á stendur,
sagði hann, framleiddu þeir níu
tíundu hluta af matvælaþörf-
inni.
Nehru taldi ekki líklegt, að
byrjað yrði á þjóðnýtingarfram
kvæmdum í Hindustan næstu
tíu árin. — Reuter.
Eftir Reymond Henry
Á MEÐAL hínna mörgu siða,
sem enn haldast í sambandi við
setningu franska þingsins, er
sá merkastur, að elstu þing-
mennirnir halda við það tæki-
færi ræður. Það er gömul hefð.
að aldursforseti hverrar deildar
er í forsæti við þingsetningu og
heldur þá ræðu sem tilhlýðileg
aykir við það tækifæri. en hún
fjallar venjulega ekki um stjórn
mál.
Brá út af venjunni.
Marcel Cachin, aldursforseti
sjóðþingsins og velþekktur
kommúnisti, brá þó út af þeirri
venju við þingsetninguna 1949.
Kommúnistar eru öflugasti
flokkur deildarinnar, með 185
aingsæti. Síðastliðið ár flutti
Cachin ofsafengna og stórorða
ræðu við þingsetninguna. sem
olli ólgu og deilum. Og eftir að
Jacques Ducles-hafði verið svift
ur vara-forsetaembættinu, harð
neituðu kommúnistar að taka
við þeim embættum innan
Dingsins sem þeim bar.
í nafni flokksins.
Þess vegna veltu menn því
fyrir sjer, hver afstaða þeirra
myndi verða í ársbyrjun 1949.
Myndu þeir halda áfram að
hafna allri samvinnu við hina
þingflokkana, eða myndu þeir
gera tilraun til sátta? Menn
reiknuðu með, að Marcel Cach
in myndi svara þessum spurn-
ingum í þingsetningarræðu
sinni, því að enda þótt hann
væri aldursforseti þá myndi
hann, sem aðrir flokksbræður
hans, aðeins tala í nafni flokks
ins. Ræðu hans var því beðið
með talsverðri eftirvæntingu.
Stillinsr í stað gífuryrða.
Carchin kom öllum á óvart
með ræðu sinni vegna þess hve
hann talaði af mikilli hófsemd
og stillingu. Hann notaði engin
gífuryrði nje jós skömmum yfir
andstæðinga sína, eins og hann
hafði áður gert. Hann ræddi að
eins um frið og nauðsyn þess
að þjóðunum tækist að vinna
saman. Hann rjeðist hvorki á
Munu ekki ganga aftur í
breska heimsvelsfjð
RANGOON, 3. mars — Tals
maður stjórnarinnar í Burma
mótmælti í dag þeirri fullyrð-
ingu dr. Evatt, utanríkisráð
herra Ástralíu, að Burma mundi
fyrr eða seinna gerast á ný með
limur í breska heimsveldinu
Sagði talsmaðurinn, að Burma-
búar vildu ekki einu sinni hugsa
um slíkt, enda mundi það ekki
á neinn veg leysa núverandi
vandamál þeirra. — Reuter.
stjórn frá völdum og mynda
aðra, sem kommúnistar eiga
sæti í. Fyrsta skilyrðið til þess
að ná því markmiði er að vinna
aftur á sitt band fólk það, sem
þeir hafa skotið skelk í bringu
með of róttækri byltingar-
stefnu. En ef einhver kann að
halda, að kommúnistar stefni
með þessu að einingu, þá er það
misskilningur. Þeir ætla sjer að
græða á ágreiningi þeim, er rik
ir milli flokka þeirra sem
standa að stjórn Queuille, og
þess vegna gera þeir allt sem 1
þeirra valdi stendur til þess ad
ala á úlfúðinni.
Stefnan í utanríkismálum; Ef
í ljós skyidi koma að Bandarík
in væru fús til þess að milda
hina einbeittu stefnu sína gagn
vart Rússlandi, þá væri það
vissulega furðulegt ef franski
kommúnistaflokkurinn hjeldi á
fram að sýna Bandaríkjamönn
um sömu andúðina. Slíkt væri
ekki í samræmi við línuna frá
Moskva — en Kremlmennirnir
vilja forðast árekstur í -bili -til
þess að fá meira svigrúm.
Nær hin bréytta stefna tii
verkalýSsmálaniia?
Cachin hefir vafalaust haft
allt þetta í hyggju er hann -flu-tti
þingsetningarræðu sína. Og
þetta á eflaust sinn þátt í því,
að kommúnistar hafa nú tefcí'ð
við þeim embættum, sem þeirn
ber á þinginu — sem þeír net-t
uðú að gegna á s.l. ári. Svo er
aðeins eftir að vita, hvort þessi
nýja, hægfara stefna kommún-
istanna í þinginu muni ná - til
annarra sviða, og þá sjer í lagi
til verkalýðsmálanna. Kommún
istar munu freista þess að ná
sættum við hina þingflokkana
— en halda þeir í sama mund
áfram að reyna að skapa glu«4
roða meðal verkamannanna?
LONDON, 4. mars. — Tilkynnt
vara hjer í dag, að Attlee for-
sætisráðherra og Winston Chure
hill mundu ræðast við um her-
varnir Bretlands, þegar himt
Marshall-hiálpina nje Banda- síðarnefndi hefur lokið við ferd
ríkin. í stað þess lagði hann á- til Bandaríkjanna, sem hann
herslu á það, að Truman og fer í núna í mánuðinum.
Stalin yrðu og gætu komist að
samkomulagi.
Þessi breytta afstaða hlaut að
vekja mikla furðu. Með ræðu
Cachins var sýnt, að franski
kommúnistaflokkurinn hafði
gjörsamlega breytt um stefnu,
bæði í innanríkis- og utanríkis
málum.
Stefnan í innanríkismálum:
Eftir að hafa reynt að friðmæl
— Reuter,
Þýskalands
LONDON, 4. mars. •— Clement
Attlee, forsætisráðherra Breta
fór í kvöld flugleiðis til Þýska-
lands, en þar mun hann dvelj-
ast í þrjá daga og kynna sjer
ast við kaþólska, var nú gerð. birgðaflutninga Vesturveldanna
Gjöf frá skóiabörnum
STUTTGART — Skólabörn
Kánáda hafa sent fimm mán-
áða birgðir af pappír, blýönt-
um, bleki og krít til 5,600 barna
í Wurtemberg-Baden í Þýska-
landi. — Reuter.
tilraun til þess að friðmælast
við hina þingflokkana. Komm-
únistar höfðu komist að þeirri
niðurstöðu, að með þeirri stefnu
sinni að berjast í einu og öllu
gegn hinum flokkunum og
hafna allri samvinnu við þá,
hafði ekki áunnist annað en það
áð flokkur þeirra var algjörlegá
einangraður. Og með slíkri ein
angrun tekst þeim vitanlega
ekki að ná því marki sínu, að
hrekja núverandi samsteypu-
til Berlínar. — Reuter.
Iransjordanía og ísrael
RODOS, 4. mars. — Samninga-
nefndir Transjordaníu og ísra-
elsríkis komu saman til fundar
á Rodos í dag. Fundur þeirra
stóð yfir í aðeins nokkrar mín -
útur, og ákVeðið var að dr,
Bunche, sáttasemjari S. Þ , yrði
framvegis í forsæti á samnihga-
fundum deiluaðila. — Reuter,