Morgunblaðið - 07.08.1949, Qupperneq 2

Morgunblaðið - 07.08.1949, Qupperneq 2
2 MORGUDiBLAÐlÐ Sunnudagur 7. ágúst Í94S. | IRKJAN ¥A RÉTTIN EFTIK MURIEL PENN, tfrjettaritara Reuters í Lontlon. ÞJÓÐUM Evrópu og um all- an iiinn kaþólska heim, verður ekki láð, þótt þeim fyndist ekki lengur þurfa vitnanna við, til að .,anna að fangelsun og rjett- arrannsókn Mindszentv kardín- ála var ekkert einstakur at- burður undir handleiðslu kom- múnistastjórnar landsins, er þær hinar sömu þjóðir sjá fyrir sjer atburðina i Tjekkóslóvakíu, „Hvít bók“. Allt að einu eru óhrekjan- legar sannanir, sem aflað er mitt í rás viðubrðanna, allt aU æskilegar. Þetta var Mindszen- ty kardínála ljóst og gerði ráð-j stafanir í samræmi \-ið það, meðan hann var enn frjáls. Safn skjala, sem kardínálinn var svo forsjáll að koma úr landi með þeim fyrirmælum, að þau yrðu gefin út etlendis sem „Hvít bók“, hefur nú ver-| ið gefið út í Englandi með nafninu „Fjögurra ára barátta j ungversku kirkjunnar“. En um j þessar mundir eru samskifti! nkis og kirkju í Tjekkoslovak-11 íu eicmitt svo afar lík því, sem þau voru í Ungverjandi fyrir nokkru síðan. Ui Mintínenlf kardínéla. Elindszenty kardináli hann engdist 1 höndnum á, er sú mannvonskufvllsta, sem ' eimurinn hefur nokkru sinni alið, og rriannkynið getur ekki um frjálst höfuð strokið aftur, fvrr en sú hin sama harðstjórn er afmáð ai jörðunni“. Ásakanir hafðar að yfirskini. I formála að bók þessari sem íhaldsþingmaðurinn Cl.ristoph- er Hollis hefur ritað. leggur hann áherslu á eftirfarandi: — „Ljóst er, að ásakar.irnar í garð kardínálans eru einungis hafð- ar uppi að yfirvarpi, eins og átti sjer stað um sakburðinn gegn lúterska biskupnum Ordass og gegn búlgörsku prestunum. Ofsóknum Marxistaríkisins er ekki beint gegn sjerstökum trúarathöfnum. heldur gegn trúnni — ekki gegn Ijelegum prestum, heldur gegn prestun- um hvort sem þeir eru góðir eða Ijelegir eða jafnvel fremur gegn þeim, sem góðir eru. Það er Stalin sjálfur, sem með orðum sínum og æði hefur sýnt. hve litlu máli einkenni hvers eins trúflokks skifta harvn með því samtímis að of- sækja kaþólska í Ungverjalandi og mótmælendur í Búlgaríu — Hann er gagngert andvígur öll- urn trúmálaflokkum, ekki vegna einkenna þeirra. heldur vegna þess. að þeir hafa trú að aðaísmerki“. Kardínálinn píndur til að „játa“. Hollis hugleiðir allar þær pínslir, sem kardínálinn hefur orðfð að þola áður en „játn- ingin“, sem kommúnistum var rauðsynleg, var knúin fram. — Telur hann grimmdina, sem hann varð að sæta, ekki hafa staðið að baki þeirri, sem beitt var í þýskum fangabúðum. — Kemst, Hollis að þessari niður- stöðu um þetta atriði: „Okkur brestur kunnuguleik til að geta sagt urn, hvað var gert við kar- dínálann í fangelsinu, eða hvert sálarástand hans var raunveru- lega við rjettarhöldin. En við vitum r>ó<ru mikið til að geta! SagL, að sú harðstjórn, sem Sögulégar staðreyndir. Þessi saga um baráttu kirkj- unns.r í Ungverjandi síðan 1945 er fólgin í hirðisbrjefum, blaða- ereinum. rituðum á þes-u tíma- b;!i og ýmsum opinberum skýrslum. Engum þessara þátta bókar- innar verður því fundið það til foráttu, að þeir sjeu mynd af atburðunum,_ sjeð með augum sagnfráeðingsins, sem oft fellur fvrir þeirri freistni, að verða svo ógn spakur, er hann hefur fengið yfirlit um atvikin upp í hendurnar. Skýringargreihar. sem skotið er inn á milli skjalanna í bók- inni. eru ótvírætt áuðkenndar. Víðast hvar eru þær ekki ann- að en athugasemdir um stað- herinn mynai tortíma öllum kirkjunum reyndist á engum rökum reistur. Guðsþjónustur haf^i sinn gang íhlutunariaust. Með miklum erfiðismunum mun okkur lánast að sigrast á fjárhagsörðugleikunum. Okkur vantar kvikfjenað og hráefni, og megum við því búast við hræðilegum matarskorti. Alls staðar er vörnin á brýn- ustu nauðsynjum ,og hækka vörur því mjög í verði. En við megum ekki missa móðinn. Við verðum að rjetta hver öðrúm hjálparhönd í ást og kærieika“. Vonir, scm brustu. En hinar djörfu vonir bisk- upanna rættust ekki. Af blaða- greinum og hirðisbrjefum frá árunum 1946 og 1947, verður Ijós hin harðnandi barátta milli ríkis og kirkju. Mindszenty kardínáli sendi út fyrsta hirðisbrjef sitt eftir að hann varð yfirbiskup í októ ber 1945, Þ^r vekur kardínál- inn athygli kaþólskra í Ung- verjalandi á því, að ekki sje þar um lýðræði að tefla, þeg-' ar í stað „skefjalauss og rudda- legs flokksræðis koma enn skefjaiausari og hrottalegri ógnir annars, flokks“. — Og hann bætir hiklaust við: — „Vegna sjerstakra áhrifa hrökkJast þjóðin nú frá einni einræðisstefnunni til annarar“. Næstu árin á eftir urðu þess- ar viðvaranir til hvatningar kaþólskum til að varast fyrir- ætlanir stjórnarinnar. Með óskeikulli framsýni sagði kardínálinn fyrir árásir kommúnista á eignir kirkjunn- ar og skóla kaþólskra og gerði Ijósar hinar víðtæku afleiðingar, sem þetta myndi hafa. Það kreppir að. í ljós kemur, að 1947, er kar- Fögur íþrólt. "1 LJÓSMYNDARI Mbl. tók þessa mynd aí' svifflugu á flugi yfiœ Vífilsfelli s.l. sunnudag. Vegfarendur, sem átt hafa leið austuc yflr fjall undanfarna daga. hafa veiít hinum áhugasömil svif-. flugmönnum athygli, cr þcir hafa iðkað Iþrótt sína af miklui kappi yfir Sandskeiðinu og þar í nánd. Hefur stundum mátfi sjá ailt að sex svifflugum á sveimi í einu. Góðir gesfir reyndir, sem nauðsynlegar eru dínálinn orðinn „fangi“ í Ung- t:l skýringarauka og fyllingar verjalandi. Beiðni hans um kjarna bókarinnar. jvégabrjef og leyfi til að fara Fyrst gefur að líta nokkrar. úr landi á kirkjuþing í Kan- blaðagreinar. ritaðav í varnar- j ada, var synjað Og í athuga- skyri ve»na árása á kirkjuna í, semdunum, sem í bókinni eru sambandi við starf hennar. á gerðar, er talað um, að kirkjan stríðsárunum. Siðan er tilfærtjsje orðin seinasta vígi laga og hirðísbrjef, sem biskuparnir rjettar, þegar hjer sje komið. eáfu út 1945. í því er lögð rík áhersla á mannrjettindi og sið- ferðislögmál og á þessum tím- um óskapnaðar og ringulreiðar En rödd Mindszenty kardí- nála, sem á þessum tímum var kallaður „vitund kúgaðrar þjóð ar“, varð ekki þögguð, enda i árarnia eftir stríðið. er fólkið þótt honum væri Ijós þau sköp, hvatt tii að aga s.iálft sig svo að er hans biðu. það verði hæft til að njóta frels- í árslok 1947 háði stjórnin isins. stríð við kirkjuna fyrir opnum ' tjöldum. Baráttán um skólana ■ náði hámarki. — Kardínálinn * i brýndi fyrir kaþólskum for-1 eldrum að vera vökulir. Yfirbiskupinn reit mennta-! málaráðherranum brjef, er aldrei svo: tilliti til heiðr- *aðs brjefs' yðar, óska jeg eftir 1 að láta í ljósi harm minn yfir i því, að brjef þetta skýtur loku jfyrir frekari lausn vandamál- I anna“. j Frh. á bls. 8 > Frelsið fjársjóður. I hirðisbrjefinu segir: Frelsið er mikill fjársjóður. hvort sem um er að ræða málfrelsi, prent- frelsi eða fjelagsfrelsi. En engu að síður göngum við þess ekki duldir, að frelsið má verða skefjalaust“. Brjefinu lyktar uieð því, að skorað er á* fólkið að vinna saman öllum til góðs-------- ,.og orðrómurinn um, að rauði MIÐVIKUDAGINN 10. þ. m. er von á góðum gestum Uá Dan mörlcu, dr. thoel Alfreð Th. JörgePsen, dóttur hans og tengdasyni, Norganrd yfir- lækni. Læknirinn er kunnur maður í heilbrigðismákm og heimsækir starfsbra'ður sína hjer í bænum. Dv. Alfred .lörgensen liefir áratugum saman verið i farar- broddj kirkjulegs líknarstarfs Dana innan lands og utan. Frá 1902 til 1944 var hann frnm- kvæmdastjóri „Samstnrfs safn- raðarhjálparinnar“ i Kaup- mannnhöfn. Sá fjelagsskapur hcitir á dönsku „De samvirkende men- ighe'dsplejer“, og hefir reist og stutt fjölmörg líknarhe'mili i Kaupmannahöfn fyrir börn og gamahneiini og sjúklinga. Dr. Alfr. Jörgensen hefir einnig verið síðan 1822 for- göngumaður i viðtæ'kri hjálp Dana við bágstadda evangel- iska söfnuði viðsvegar í Norð- urálfunní — „Nödhjælpen td Evropas evangeliske Kirker“. —■ Á hann fyrir þnð starf þakk- láta vini meðal hárra og lágra í öllum áttum og hefir því hlot- ið fleiri sæmdarmerki e\iendra ríkja en flestallir landar hans. Rúm 25 ár hefir hann setið í aðnlstjórn alþjóðasambands lúterskra kirkna Sjergrein hans í guðfræðivísind„un er Lúter og samtíð hans. En á alþjóðafundum eru það vin- sældir hans og málakunnátta, sem lyftir honum í f.emsiu röð. í amerísku frjettabriefi frá slíkum fundi, las jeg einu sipni: „Þe'gar enginn þykist skilja einhvern ræðumann, þá er jafn an leitað til dr. Jörgensens frá Danmörku til að túlka. Hann er allt af jafn fjölhæiur og mjer liggur við að sogja jafn- ungur, þótt árum fjölgi Hingað kemur hann til að sjá ísland, „æskudraum minn“ skrifar hann, og til að heim- sækja vini sína, sem haun hef- ár áður liðsinnt á ýmsa lund. En jafnframt ætlar hann að flytja nokkur erindi um áhuga mál sin í dómkirkjuvorn þá 8 daga, sem hann dvelur hjer- leiadis. Sigurbiörn Á. Gísuison. DAGANA 23. júlí og 24. júl3 s. 1. fór kirkjukór Laugarr.ea- kirkju söngför austur í Skafta- fellssýslu. Lagt var af stt.ð að, morgni þess 23. og haldinn kori sert í Víl.arkirkju þann dag kl. 4 e. h. v?ar söngnum mjög vel tekið og varð kórinn að syngja aukalög. Að því loknu, sat söngfólkið myndarlega' veislu hjá kirkjukór Víkur- kirkju. Fluttu þar ræðu ].ró- fastur og organisti safnaðarins. Þökkuðu þeir gestum komuna' á mjög elskule.can hátt VaP viðstaða og viðgerðir allar fólk: inu til óblandinnar gleði og. góðra endurminninga þó stutfi væri stansao því haldið var a stað til Kirkjubæjarklausturs kl. 7 og komið þangað kl. 10 að kvöldi samdægurs. Gist vap' á Klaustri og báejum í grend og konsert haldinn í Prestbakka kirkju sunnud. 24. júlí kl. 2 e. h. Þótti það, stór viðburðup þar í sveit og vakti óskipta ái næeju hlustenda. Bauð Prest-: bakkakirkiu kórinn sÖngfólk-< inu til veislu á eftir og þakk- aði sóknarnresturinn kórnurra komuna með m.iög hlýlegrS ræðu. Hieldu menn síðan glað- ir og reifir heim til sín hótfi síðla dans væri og 300 km. á- fpnei framundan. Þetta, P"i vera í annað sk'ft- íð spm kirkiukór fer í stík-a för. spm boc°a og væri vel acS floíri færu á eftir. Nóg er úu troipn. Því sat.t er bað þö A+ri’ilorrt c;ir> pfV aíðan 1941 að oQtirrrnplasfióri Sig Pirk- ,'''r <3i-i-o*nr starfsmaðuP röno-Tn-Uq bmðkirkiunnar hafeí Lrr-vTc, „fiipín" að nokkru: rv5.-, nlln 1öt-Ií -crprið SÍOÍP' ðÍU á mroð hundrað kirkju i-Arrr a fui-i l'-nainu í borr 0® „r,n +U jnstn dala. C-erl orCrír Tn-C v,„+„r q á+ta árurr ð+nrr sestu gláð- „r crmr„r VOndut* — eorn roft pr f því, ua „„ Vo?c n",'n skp*„n að falleg „r eerir mannsálinn! pp Cfpi j rp rfqft rtg.*

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.