Morgunblaðið - 24.08.1949, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 24. ágúst 1949.
TII SKIPAN TEITIMGAHALA
VEITINGAMENN í Reykjavík,
meðlimir Sambands veitinga-
og gistihúsaeigenda, hjeldu með
sier fund þ. 8. ágúst s.l., til þess
að ráðgast um það, hverjar lag-
færingar á málefnum veitinga-
starfseminnar væru nauðsyn-
legar í því skyni, að hún geti
á sómasamlegan hátt gegnt
skyldum sínum við landsmenn
og erlenda gesti. Hr. Sigurjón
Danivalsson, fulltrúi, var mætt-
ur á fundinum fyrir hönd Ferða
skrifstoíunnar.
Eftirfarandi samþykktir voru
gerðar og rökstuddar á eftir-
farandi hátt:
Hótelbygging
í Reykjavík
Samþykkt var áskorun til Al-
þingis, ríkisstjórnar og bæjar-
stjórnar Reykjavíkur um, að
þessir aðilar gerðu allt, sem
þeim væri unnt, til þess að
greiða götu þeirra manna, sem
reisa vilja hótel í Reykjavík.
Þörfin fyrir hótel í Reykja-
vík er viðurkennd, m. a. af Al-
þingi, sbr. lög nr. 36, 1946. —
Nægir að benda á eftirfarandi
staðreyndir: Hótelherbergi eru
nú 112 í Reykjavík með 180
rúmum, þar með talinn Gamli
stúdentagarðurinn, sem einung-
is starfar tæpa fjóra mánuði
ársins. Hótelherbergjum hefur
þannig fjölgað um aðeins 8 og
rúmum um 22 síðan Hótel Borg
var reist fyrir 19 árum síðan.
Á sama tímabili hefur íbúum
höfuðstaðarins fjölgáð um
26.500, eða næstum því 100%,
og íbúum landsins í heild um
29.000. Samgöngur bæði innan-
lands og við útlönd hafa batnað
stórkostlega á þessu tímabili,
þannig að einnig af þeim ástæð-
um er fjöldi gesta í höfuðstaðn-
um jafnan margfalt meiri en
hann var 1930.
Veitingaskatturinn
Samþykkt var að skora á Al-
þingi að athuga, hvort ekki sje
unnt að láta veitingaskattinn,
eða hluta hans; renna til sjóðs,
sem hefði það hlutverk að veita
lán til byggingar nýrra gisti-
og veitingastaða og til endur-
bóta á þeim, sem fyrir eru.
Gestum veitingastaðanna hef
ur síðan 1930 verið gert að
greiða 10% skatt af söluverði
svo að segja allra veitinga, sem
þeir neyta. Er skatturinn inni-
falinn í verði veitinganna og
innheimtur af veitingastöðun-
um f. h. ríkissjóðs. — Skattur-
inn var upphaflega rjettlættur
með því, að ,,það fólk, sem eink-
um sækti veitingastaði, væri
einhleypt fólk. ef það hefði pen-
ingaráð, sem ekki hugsaði um
að spara fje sitt, en eyddi fjenu
jafnskjótt og það sparaðist, til
þess að veita sjer skemmtanir
og lífsþægindi.11 Nú á tímum
dettur sennilega engum í hug
að rjettlæta þessa skattheimtu
með ofangreindum hætti. Eðli-
legast væri, að skatturinn yrði
felldur niður þegar í stað, þann
ig að verðlag á veitingum geti
lækkað um 10%. Ef á hinn bóg-
inn er haldið áfram að inn-
heimta hann, má telja sann-
gjarnt, að sú upphæð, sem gest-
ir veitingastaðanna greiða þann
ig árlega til ríkissjóðs, 2Vz millj
króna, skv. síðustu fjárlögum,
verði varið til lánastarfsemi í
® ra ®
ssi§
vin*
'eitingar veltmgaieyfl
Veifinga og gisfihússigendyr ræHa snáfið
því skyni, að reist verði full-
komin hótel, þar sem þeirra er
(■
þörf, og gisti- og veitingastarf-
semin í landinu bætt.
Endurskoðun
veitin galöggj af ar
Samþykkt var áskorun til
Alþingis og ríkisstjórnar um að
láta nú þegar fara fram endur-
skoðun á veitingalöggjöfinni.
Lögin um veitingasölu og
gistihúsahald eru frá árinu
1926. Eru þau löngu orðin úr-
elt. Þykír*veitingamönnum. sjálf
sagt, að þau sjeu tekin til gagn-
gerðrar endurskoðunar og sam-
in að nýju eftir fyrirmyndum
hliðstæðrar löggjafar á Norður-
löndum.
Innflutningur nauðsynja
Samþykkt voru tilmæli til
ríkisstjórnarinnar um það, að
veitingastarfseminni í landinu
yrði jafnan sjeð fyrir innflutn-
ingi á þeim varningi, sem henni
er nauðsynlegur, til þess áð
henni sje unnt að fullnægja
þeim minnstu kröfum, sem til
i hennar verður að gera. Sam-
( bandið telur eðlilegast, að sam-
1 tökum veitingamanna sjálfra
j verði falin úthlutun á þeim inn-
! flutningskvóta, sem fært þykir
að veita veitinga- og gististarf-
seminni hverju sinni.
Samkvæmt skýrslu, sem
Ferðaskrifstofan sendi Við-
skiptanefnd 14. jan. s.l., var tal-
ið, að ekki yrði hjá því komist
vegna ,,þrifnaðaröryggis“ að
veita innflutningsleyfi fyrir eft-
irtöldum vörum:
20—25 þús. metrum rúmfata-
efni, 6—7 þús. handklæði, 17—
18 þús. bollapör, 6 þús. metrum
borðdúkaefni, eldhúsáhöld fyrir
100 þús. kr., 100 salernisskálar,
100 handlaugaskálar.
Ofangreind áætlun miðast
aðeins við þarfir þeirra veitinga
staða, sem reknir eru að meira
eða minna leyti í sambandi við
flutningakerfi landsins.
Mæltist Ferðaskrifstofan til
þess, að gjaldeyris- og innflutn-
ingsleyfi yrðu veitt til veitinga-
manna fyrir þessum varningi.
Skýrslu Ferðaskrifstofunnar og
tilmælum var ekki sinnt á nokk
urn hátt. Stjórn sambandsins
átti tal við nefndina um svipað
leyti og óskaði eftir gjaldeyris-
og innflutningsleyfum fyrir
þessum vörum. Var þeim óskum
tekið likindalega, en efndir urðu
engar. Einstaka veitingamönn-
um tókst þó siðar fyrir harð-
fylgi sitt að fá smávægileg
gjaldeyris- og innflutningsleyfi
fyrir ýmsum ofangreindra nauð
synja. Hefur þetta að vonum
vakið óánægju og gremju hinna
sem afskiptir urðu.
Heilbrigðiseftirlitið hefur
skýrt frá því, að eftirlit þess
með veitingastarfseminni væri
að töluverðu leyti þýðingar-
laust, meðan veitingamönnum
sje um megn að lagfæra það,
sem aflaga fer, vegna skorts á
nauðsynlegustu tækjum.
Fjelagsmerki
og leiðarvísir
Samþykkt var að láta þegar
í stað búa til merki S.V.G., og
senda það meðlimum þess með
tilmælum um, að þeir hefðu
þau uppi á gisti- og veitinga-
stöðum sínum.
Meðlimir S.V.G. eru aðeins
um 30 að tölu. Eru það allt veit-
ingamenn, sem hlotið hafa við- |
urkenningu almennings fyrir,
góðan viðurgerning við gesti j
sína. Er ætlun S.V.G. að auð-
kenna þessa staði jafnframt því,
sem þa’ð veröur auglýst, þannig
að ókunnugir geti haft merkið
til marks um það, að þar muni
þeir hljóta góöan beina. Er það
von S.V.G., að þessi merking
muni stuðla að vöndun gisti- og
veitingastaðanna á viðurgern-
ingi við gesti sína.
Samþykkt var að leita sam-
vinnu við Ferðaskrifstofuna og
aðra aðila um útgáfu hentugs
leiðarvísis fyrir ferðamenn.
Slíkir leiðarvísar eru gefnir
út á Norðurlöndum og víðar.
Segja má í stuítu máli, að í þeim
sje að finna leiðbeiningar til
ferðamanna um það, hvað þeir
eigi að gera. hvert þeir eigi að
fara, hvað þeir eigi að sjá, hvar
þeir eigi að borða, versla og búa
þann tíma, sem þeir dvelja í
landinu.
Vínveitingar
Samþykkt var að skora á Al-
þingi að breyta áfengislögunum
þannig, að ríkisstjórninni verði
heimilað að veita þeim gisti- og
veitingastöðum, sem líklegt þyk
ir, að erlendir ferðamenn
mundu helst vilja sækja, leyfi
til vfeitinga á áfengu öli, borð-
vínum og sterkum drykkjum,
eða þessu þrennu, mánuðina
júní, jújí og ágúst ár hvert.
Jafnfraröt var samþykkt að
skora á ríkisstjórnina að hlut-
ast til um, að verðlag á borð-
vínum yrði fært eins mikið og
fært þykir til samræmis við
verðlag á þessum víntegundum
í nágrannalöndum okkar. — í
nágrannalöndum okkar þykir
sjálfsagt, að menn geti keypt
sjer vín á veitingastöðum. Hafa
ferðamenn, sem hingað hafa
komið kvartað yfir því, að þetta
skuli ekki vera hægt hjer.
Samþykkt var að skora á rík-
isstjórnina að fylgjast með því
eftir föngum, hve'rjar gjaldeyr-
istekjur þjóðin hefur af erlend-
um íerðamönnum.
íslendingar hafa í dag tekjur
af komu erlendra ferðamanna
hingað. Munu allir vera á einu
máli um, að þessar tekjur sje
hægt að auka með auglýsinga-
starfsemi og öðrum ráðstöfun-
um, en nauðsynlegt er að fylgj-
ast með því, hvort þær ráðstaf-
anir beri tilætlaðan árangur.
RAGNAR JONSSON, j
hæstarjettarlögmaður, }
Laugavegi 8, sími 7752. j
Lögfræðistörf og eigna- j
uinsýsla. I
lllllllllllllllll
Ný aðferð við gerð vefheysfuma hefur
verið fekin í notkun hjer á landi.
í GÆR var frjettamönnum boðið ásamt fleirum að skoða
mannvirki þau, sem á vegum Hafnarfjarðarkaupstaðar eru í
uppsiglingu eða þegar fullgerð suður í Krýsuvík og þá sjer-
staklega votheysturna þá, er rísa þar nú af grunni. Að ferða-
lokum bauð bæjarstjórn Hafnarfjarðar mönnum til kaffi-
drykkju þar, sem nokkrar ræður voru fluttar. Enniremur sýndi
Lindman verkfræðingur skugg
heysturna í Svíþjóð.
Lagt af stað.
Vagninn sækir jafnt og þjett
á bratta Krýsuvíkurvegarins.
Það er súld, en þó keyrir um
þverbak, er til Krýsuvíkur kem
ur, þar sem þokan byrgir alla
útsýn.
Loks sjest djarfa fyrir þúst-
um nokkurum úti í sortanum.
Er þá numið staðar og litast
um. Fyrir mönnum gnæfa
tveir turnar allfyrirferðarmikl
ir. Er annar þegar kominn í
fulla hæð en hinn er í deigl-
unni. Umhverfis er auðn og
kyrrð.
Votheyið verkast best
í turnum
Votheysgerð hefir lengi tíðk
ast hjer á landi, og hefir löng
um verið notast við frumstæð-
ar aðferðir. Fyrrum notuðu
menn jarðholur eða gryfjur, nú
eru turnar viðurkenndir bestu
geymslurnar. Votheysturnar
voru fyrst teknir í notkun í
fyrra hjer á landi. Voru þeir
úr timbri og fluttir tilbúnir inn
frá Svíþjóð. Nú er hinsvegar
farið að steypa turnana, og er
fyrirhugað að tíu turnar verði
steyptir hjer á landi í sumar.
Ný aðferð við gerð
turnum.
Fyrsta turni þessarar tegund
ar var lokið nú fyrir skömmu.
Er hann í Gljúfurholti í Ölvusi-
Turn þessi er 14 m. hár og 5
metrar í þvermál. Reis hann af
grunni á 64 klst., þótt ekki ynnu
við hann nema 4 menn- Vitan-
lega var alt efni tilbúið á staðn
um.
Turnarnir tveir, sem verið
er að reisa í Krýsuvík, eru
sömu stærðar og turninn í
Gljúfurholti. Fjórir til fimm
menn vinna þar við að steypa
turninn upp, tók þá 66 klst. að
ljúka þeim, sem þegar er full-
gerður-
Þessum mikla vinnuflýti veld
ur nýr útbúnaður, sem notaður
er við verkið. Er upphafs-
maður hans Svíinn Emrik Lind
man verkfræðingur. Er hjer
um að ræða hreyfanleg mót úr
málmi, sem með litilli fyiir-
höfn eru færð upp eftir því sem
turninn hækkar án bess nokk-
urn tíma þurfi að taka þau nið
ur.
SÍS hefir flutt inn þessi mót
í tveimur stærðum og gengist
fyrir framkvæmdunum. í minni
gerð mótanna eru steyptir turn
ar 12 m. á hæð og 4 m. í þver-
mál.
Steinsteyptu turnarnir taka
timburturnunum fram í því, að
þeir eru endingarbetri auk þess
sem við þá vinnst nokkur gjald
eyrissparnaður.
myndir af gerð steyptra vot-
Turninn í Gljúfurholti, sem reis af
grunni á 64 tímum.
Vothey tekur þurrheyinu
fram
Þúsundir rannsókna hafa
fært heim sanninn um, að fóð
urgildi votheys er mun meira
en þurrheys. Bóndi, sem á græn
grös á túni, er nema 25 kýr-
fóðrum, getur reitt sig á, að
þau verða að minsta kosti 29
kýrfóður út úr turnunum. Hins
vegar verða þau ekki nema 15
kýrfóður, ef þau eru þurrkuð
í flekkjum og um 17 kýrfóður,
ef súgþurrkað er. En vinning-
urinn við votheysverkun er
ekki einungis sá, að fóðurgildi
heysins er mun meira en þurr-
heys, heldur er vinnusparnað-
ur við sjálfa fóðurverkunina
verulegur, eða rjett um heim-
ingur miðað við venjulega hey
þurrkun. Við þetta bætist, að
lífrænt gildi votheysins er
meira en þurrheys og afurðirn
ar verða að sama skapi betri.
í turnum eins og þeim, sem
reistir eru nú í Krýsuvík munu
rúmast að minsta kosti 20 kýr-
fóður, ef gert er ráð fyrir, að
fullkomið vetrarfóður handa
hverri kú taki um 12 rúm-
metra.
Smfði fjóss hefst innan tíðar
Hjá turnunum í Krýsuvík
verður senn hafin smíði fjóss
fyrir 180 til 190 nautgripi. Er
ætlunin, að það verði fokhelt
orðið á hausti komanda.
í Krýsuvík eru risin upp 2
gróðurhús, 600 ferm. hvort. —
Þar er nú og unnið að jarðbor
Munu þau ólíkt mikilvirkari en
þau, sem Eggert Ólafsson not-
aðist við þarna forðum daga.
Útbúnaður Lindmans
verkfræðings
Útbúnaður sá, er Lindman
Frh. á bls. 12.