Morgunblaðið - 03.09.1949, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 3. sept. 1949.
11 lÍtorgpnÞMilf
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands,
kr. 15.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók.
Takmark Framsóknar
ÆFINTÝRAMENN Tímans hafa nú fengið fram vilja
sinn, að kosningar eru ákveðnar fyrsta dag næsta vetrar.
Munar þá ekki mikið um einn snúning, frá fyrri afstöðu. Þeir
liafa snúist í flestu öðru, en andstöðu gegn haustkosningum.
Nú hefir hringferðin í því efni bæst við alla hina hringina.
Enn hvað vilja mennirnir? spyr maður mann um landið
þvert og endilangt. Þeir segjast hafa rofið samstarf við Sjálf-
stæðisflokkinn og Alþýðuflokkinn, og eftir öllu þeirra fram-
íerði að dæma vilja þeir allra síst hafa samvinnu við Sjálf-
stæðisflokkinn. Hann sverta þeir og rógbera meira en alla
aðra, eins og lengstum áður. Meiri hluti Alþýðuflokksins er
líka kominn á svarta listann hjá Tímanum og dóti hans. —
Einkum er þó formaður Alþýðuflokksins illa sjeður í þeim
herbúðum. Honum eru valdar ófagrar lýsingar. Stöku sinn-
um kastar Tíminn smáhnútum í áttina til kommúnista, en
auðsjeð er, að við þá er þó Tímaliðunum einna skárst. Með
þeim geta þeir sjáanlega helst hugsað sjer að koma braski
sínu fram enn um stund, ef verða mætti, að þeir gætu á
þann hátt gert upptækar eignir einstaklinga og einkafyrir-
tækja, sem þeir hata meira en pestina.
í leiðara Tímans 19. ágúst eru Alþýðuflokknum sendar ó-
nota kveðjur út af andstöðu við stjórnlagaþingið, sem Tíma-
menn vilja stofna. Þar segir svo meðal annars: „Framsókn-
arflokkurinn og Alþýðuflokkurinn hefðu þá getað staðið
saman og hefðu auðveldlega átt að geta fengið fleiri þing-
menn en Sjálfstæðisflokkurinn. Til þess má Alþýðublaðið
kannske ekki hugsa, því að það virðist altaf vilja hafa and-
stæðinga íhaldsins sundraða.“
Og ennfremur í sömu grein:
„Hinsvegar getur það átt eftir að rætast fyrr en varir á
öðrum sviðum, að andstæðingar íhaldsins taki höndum sam-
an og minki þannig völd þess, hvort sem hinum afturhalds-
sömu foringjum Alþýðuflokksins líkar betur eða ver“.
Menn verða að gera sjer grein fyrir því, að Tímadótið kall-
ar Sjálfstæðisflokkinn hjer sem oft áður „íhaldið“, enda þótt
allir viti, að Framsóknarliðið á það nafn miklu fremur skil-
ið samkvæmt verkunum. En þarna eru það einkum „hinir
afturhaldssömu foringjar Alþýðuflokksins“, sem ve'rið er að
storka. Þeim er hótað því, að brátt muni þeir verða í minni
hluta í flokki sínum, og þá geti draumurinn ræst, að allir
endstæðingar Sjálfstæðisflokksins gangi saman um stjórn
eftir hinar bráðnauðsynlegu haustkosningar. Þetta getur
tkki verið öllu gleggra. Það er bein yfirlýsing frá sjálfu
höfuð málgagni Framsóknarflokksins um það, að til þess
sieu kosningarnar stofnaðar nú, að koma því til leiðar, að
allir andstæðingar Sjálfstæðisflokksins sameinist á eftir.
Þetta hefir að vísu verið kunnugt áður bak við tjöldin,
en flestir munu hafa búist við því, að svo berorðar yfirlýs-
ingar um tilganginn yrðu ekki gefnar fyrir kosningar. Fyrst
að þær koma svona ákveðið, lítur út fyrir, að búið sje að
semja um málið við alla leiðtoga liðsins meðal bænda og
annara flokksmanna Má þó undarlegt teljast ef svo er, því
svo hefir virst sem ekki væri öllum Framsóknarmönnum
geðfellt, að ganga til sængur með kommúnistum. Hitt verð-
ur þó að muna, að margir þessir menn eru ekki frjálsir
menn. Þeir láta segja sjer fyrir verkum.
En formaður Framsóknarflokksins, Hermann Jónasson,
„sterki maðurinn“ með „ráðherrapestina“ hefur sett sjer og
flokki sínum þetta takmark, hvað sem hinir óbreyttu liðs-
menn segja. Þess vegna hefur hann þrjú s.l. ár stutt stefnu
kommúnista í utanríkismálum í öllum stærstu málum, sem
komið hafa til kasta Alþingis. Laun hans fyrir þann stuðn-
ing við hagsmuni Stalins er yfirlýsing „Þjóðviljans“ um
pólitískt öryggi hans í Strandasýslu. En ætli að það sje ekki
einsdæmi í heiminum um þessar mundir að kommúnistar
lýsi yfir eindregnum stuðningi við formann flokks, sem
segist vera „milliflokkur“? Það er það áreiðanlega. Á sama
tíma, sem allir frjálslyndir flokkar í heiminum berjast harð-
skeyttri baráttu við fimmtuherdeildir kommúnista gerir
fprmaður Framsóknarflokksins á íslandi gælur við bá og
íær traustsyfirlýsingar þeirra í staðinn!
Hvílíkur „milliflokkur“!!
(ÁLuerjl óhrifar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Dánarauglýsingar ,
SÍRA ÁRELÍUS NIELSSON
heíir skrifað mjer brjef um
efni, sem langt er síðan að þörf
var að minnast á. Það er vel,
að það skuli vera prestur, sem
lætur skoðun sína í ljós í því
efni.
Þarf svo ekki fleiri orð um
það og brjefið er á þessa leið:
„Það líður enginn dagur svo,
að ekki sjeu fleiri og færri dán-
atauglýsingar í blöðunum og
útvarpinu.
Þessvegna er það hreinasta
undur, að þjóðin yfirleitt skuli
ekki fyrir löngu hafa lært að
orða þessar auglýsingar á ein-
faldan og smekklégan hátt“.
•
Eru jafnvel
hlægilegar
„EN ÞAÐ er nú öðru nær. Bæði
í blöðum og útvarpi misbjóða
slíkar auglýsingar smekk og
tilfinningu hlustenda og les-
enda.
Þær geta jafnvel verkað svo
hlægilegar, að hreinasta
hneyksli sje að. Því auðvitað
eru þær oftast í sjálfu sjer efni
til alvöru íhugunar og sorgar.
o
Er tíska
TÖKUM til dæmis, þar sem
sagt er: Tengdafaðir minn. eig-
inmaður og afi, fósturbróðir og
vinur andaðist o. s. frv- Und-
irskriftin er svo eitt konunafn,.
eða í besta tilfelli heil syrpa
af nöfnum, sem virðast eiga það
eitt erindi í blaðið, að sjást á
prenti.
Engum myndi detta í hug að
hafa þetta svona, ef ekki væri
það tíska.
•
„Sem andaðist fyrir
annara hönd“
„ÞÓ ER enn ankannalega að
heyra um alla, sem samkvæmt
útvarpinu andast „fyrir hönd
ættingja og vandamanna", eða
eru „jarðaðir vegna ættingja
og vina“.
Orðin „fyrir hönd einhverra,
eða „vegna“ eru algjörlega ó-
þörf og misbjóða allri hugsun
í þessu sambandi.
í flestum tilfellum er nóg
að tiltaka ein vensl, eftir at-
vikum, til dæmis „eiginmaður11
eða ,,eiginkona“, „faðir eða
móðir“ og þá eitt nafn undir
en sje um látin börn, eða yngra
fólk að ræða, þá nöfn beggja
foreldra.
0
Mörg nöfn
smekkleysa
.ANNARS eru mörg nöfn algjör
smekkleysa. — Sem sagt ein-
faldast og fegurst er að nán-
asti ástvinur, foreldrar, eða
til dæmis, elsta barn, eða ná-
komnasta, auglýsi nafn hins
látna, heimilisfang og dánar-
dægur.
„Ekki fyrir hönd „neins, eða
„vegna einhvers“. Sje um slíkt
að ræða segir það sig sjálft.
„Enginn vill gera sig bros-
legan, síst í sorg sinni og raun-
um“.
0
Gott að vita það
ÞETTA var þarfur pistill hjá
síra Árelíusi og mun verða með
þökkum tekið. Það er alveg
rjett, að orðalag dánarauglýs-
inga er tíska.
Fæstir, sem þurfa að auglýsa
lát nákomins ættingja, eða ást-
vinar, eru vanir að skrifa aug-
auglýsingar og leita því til fyr-
irmynda úr blöðunum.
Ekki ætti að vera mikill
vandi að breyta þessu til batn-
aðar og spái jeg að svo fari eft
ir þessi skrif.
0
Þegar apað er eftir
ANNARS er gaman að sjá, hve
menn apa eftir öðrum í auglýs-
ingum, ekki einungis í dánar-
og útfarartilkynningum, heldur
venjulegum og blátt áfram til-.
kynningum.
Fyrir nokkrum árum tók ein
hver frumlegur farandsali upp
á því, að auglýsa, að „áskilinn
væri rjettur til að taka hvaða
boði sem er, eða hafna öllum“.
Vitanlega hafði maðurinn
þenna rjett og datt engum í
hug, að taka hann af honum,
þótt hann auglýsti eign til sölu.
En viti menn, síðan hefir
þessi tilgangslausa setning geng
ið eins og rauður þráður gegn
um auglýsingar í blöðum og
útvarpi.
0
L",iðinlf!rur Ieikur
ATVINNUBÍLSTJÓRI hefir
skrifað mjer langt mál um,
hvernig fólki hefir gaman af að
gabba bifreiðastjóra að húsum.
Segir bílstjórinn frá einni sögu,
sem kom fyrir hann hjer um
kvöldið, en því miður er hún
of löng til að hægt sje að birta
hana hjer.
Þetta er ljótur leikur, en sem
mun koma niður á þeim, sem
hann leika, því ekki fer hjá
því að bifreiðástöðvarstjórar
kynnist fljótt hvaða fólk það er,
sem leikur sjer að því að gabba
og vitanlega verður ekki send-
ur bíll frá þeirri stöð aftur að
sama húsi.
0
Ótugtarskapur
ÞETTA er sami ótugtarskapur-
inn, sem lýsir sjer í svo mörgu
hjá okkur. Og svo jeg komi að
því einu sinni enn, alveg er það
merkilegt, að umferðarmerkin
nýju skuli ekki fá að vera í
friði fyrir skemmdarvörgum.
Annaðhvert skifti hefir ver-
ið beyglað? eða brotið á aðalgöt
um bæjarins.
Þetta er molbúaháttur.
MEÐAL ANNARA ORÐA ....
MmmmMMMM»MMMMMMMMMmMMMMmMmMMmMmmmMI»MM»,,,l,IIMII,l»,M,,l,,,,M,l,,l,»t»»»»IMmmmMMMMl!»
Tito eignast bandamenn í Beríín
NÝR FLOKKUR
TVÆR vikur eru liðnar síð-
an blöðin fyrst skýrðu frá því,
að stofnaður hefði verið komm-
únistaflokkur í Berlín, sem
hefði þá yfirlýstu stefnuskrá að
taka ekki við fyrirskipunum
sínum beint frá Moskvu, líkt
og þeir kommúnistaflokkar ut-
an Rússlands, sem starfað hafa
undanfarin ár. Flokkurinn í
Berlín ljet það verða sitt fyrsta
verk að senda Tito í Júgóslaííu
skeyti, þar sem lýst var yfir
stuðningi við baráttu hans
gegn tilraunum Rússa til að
koma honum á knje.
0 0
__________-•■w- v .-.u-.+j
FIMMTIU MENN.
ÞAÐ voru fimmtíu kommún-
istar í Berlín, sem stóðu að
stofnun hins nýja flokks, en
leiðtogi þeirra er Karl Heinz
Scholz, kommúnisti, sem hvað
eftir annað hefur lýst yfir and-
stöðu sinni við heimsveldis-
stefnu rússnesku valdamann-
anna. Hinn nýi flokkur var
upphaflega stofnaður síðastlið-
inn vetur, en í janúar höfnuðu
hernámsveldin umsókn hans
um opinbera viðurkenningu. —
Hernámsstjórar Vesturveld-
anna munu nú hinsvegar hafa
breytt afstöðu sinni, en Rússar
að sjálfsögðu ekki.
ATBURÐIR UNDAN-
FARINNA ÁRA
KOMMÚNISTAFLOKKURINN
nýi í Berlín neitar því ekki, að
hann telji fáa fjelaga. En leið-
togar hans hafa látið það boð
út ganga, að þeir geri sjer von-
ir um að flokkur þeirra geti
orðið til að saméina alla þá
kommúnista, „sem vísa á bug
rússnesku heimsyfirráðastefn-
unni“. Einn af talsmönnum
flokksins hefur skýrt frjetta-
mönnum svo frá, að flokks-
stofnunin hafi verið loka-
ákvörðun, sem á rót sína að
rekja til þeirra atburða, sem
orðið hafa undanfarin ár“.
0 0
AUSTUR ÞÝSKA-
LAND.
SKÆÐASTI andstæðingur hins
nýstofnaða flokks verður auð-
vitað kommúnistaflokkurinn í
Austur-Þýskalandi, sem í öllu
lítur vilja Rússa. Samtök
frjálsu kommúnistanna, eins og
þeir kalla sig, hafa að sjálfsögðu
verið bönnuð á rússneska her-
námssvæðinu, enda þótt telja
megi það víst, að þau eigi þar
leynilega áhangendur.
Hjer er með öðrum orðum á
ferðinni flokkur, sem. telur sig
kommúnistiskan, en neitað þó
að tilbiðja rússnesku ráðamenn-
ina, sem foringja kommúnista-
flokka allra landa. Leiðtogar
hins nýja flokks eru því „Tito-
istar“ í augum Stalins og fje-
laga hans, og engum blöðum er
um það að fletta, að þeir munu
beita sjer af alefli fyrir því,
„þurkaðir út“.
o 0
MEFGUR MÁf.SINS
ENGU SKAL um það spáð,
hvort þetta tekst. Það er jaínvel
ekki aðalatriðið. Hitt er merg-
ur málsins, að böðulstak rúss-
nesku kommúnistanna á þjóð-
unum austan járntjalds, er ekki
eins traust og þeir vilja vera
láta. Tito hefur riðið á vaðið,
og ef Stalinstjórninni tekst
ekki að koma honum fyrir katt-
arnef, er enginn vafi á því að
ýmsir af fyrrverandi stuðnings-
mönnum Rússa eiga eftir að
fara að dæmi hans og krefjast
aukins sjálfstæðis.
Ssmkomulag
LONDON, 2. sept. — Creech
Jones, nýlendumálaráðherra
Breta, ræddi enn við forsætis-
ráðherra Malta í dag Stóð
fundur þeirra yfir i eina klukku
stund.
0»
Samkomulag mun hafa náðst
um, að fresta um tvo mánuði
uppsögn þeirra verkamanna á
Malta, sem starfa hjá breska
flotanum. — Reuter.