Morgunblaðið - 17.08.1950, Side 7

Fimtudagur 17. ágúst 1950.
MORG %] ÍS BLAÐIÐ
7
erk bék
Richard Beck: History of
Icelandic Poets 1800—1940
Cornell University Press,
Ithaca, New York 1950 —
247 bls.
FYRIR tveim árum lcom út
merkilegt rit eftir próf. Stefán
Einarsson við háskólann í Balti-
more í hinu kunna Islandica-
safni og nefndist History of Ice-
landic Prosewriters 1800—1940
(32. og 33. bd), og hefur þessa
rits verið getið í blöðum og
tímaritum. Nú er bók Richards
Becks prófessors í Norður-Da-
kota háskólanum komin út í
sama safni (34. bd.) og hefur
hennar verið beðið með óþreyju
af mörgum. Þeir fjelagar skiftu
með sjer verkum, og tók Beck
að sjer að rita um íslenska ljóð-
list á árunum 1800—1940. Það
er vandasamt verk að skrifa
um ljóðagerð íslendinga og lýsa
höfuðstraumum og stefnum
í bókmentum þessa tímabils,
lýsa sjerkennum hvers skálds,
viðfangsefnum hans og braglist
og draga fram í dagsljósið þá
þætti, er mest ber á í fari hans,
sýna hvernig ytri lífskjör, með-
fæddar gáfur, áunnar lifsskoð-
anir hafa mótað kvæði hans,
rannsaka afstöðu hans til fyrri
skálda og sýna fram á hver á-
hrif hann hafi haft á samtíðar-
menn sína, og loks að meta þau
ljóð og velja, sem h'klegust eru
til þess að öðlast varanlegan
sess í bókmenntasögu þjóðarinn
ar. En þar ræður handbragðið
og listin sjálf mestu, því „hið
mikla geymir minningin, en
mylsnan og smælkið fer“. Er
því mikils vert við samning
slíks rits að öðlast heildarsýn
og skipta því niður í þætti þar
sem höfuðeinkenni hvers tíma-
bils eru auðsæ. Slík skipting er
nauðsynleg fyrir lesandann, en
hún er aldrei í sínu eðli alsönn,
því að sama skáldið yrkir stund
um að hætti rómantískra skálda
og stundum að hætti raunsæis-
skálda, yrkir heimspekileg
kvæði eða rímur o. s frv. Tím-
ans straumur rennur lygn fram
og hvert skáld er barn síns
tíma, og þó að sjerstök við-
fangsefni sje um eitt skeið kær
og algeng og segja megi um þau
að þau móti heil tímabil, eru
hin þjóðfjelagslegu vandamál á
hverjum tíma hin mikilverð-
ustu fyrir mat á Ijóðagerð ein-
stakra skálda.
R. Beck skiptir riti sínu í 7
kafla. í fyrsta kafla rekur hann
í stórum dráttum ljóðagerð ís-
lendinga frá því í fornöld og
fram til 1300. Er þessi kafli
mjög Ijós og skipulegur, enda
hefur hann getað stuðst við á-
gæt rit þeirra íslendinga, sem
best hafa ritað um fomar bók-
menntir vorar og um samhensið
í íslenskum bókmenntum. Próf.
Beck hefur gert sjer far um.
sem vera bar, að lesa allt það
merkas.ta, sem ritað hefur verið
um íslenskar bókmenntir að
fornu og nýju, enda hefur hann
haft þessa bók í smiðum í
meira en 20 ár. Sjálfur er hann
vel skáldmæltur, eins og kunn-
ugt er af Ijóðabókum hans
tveimur og ým.sum kvæðum, er
birst hafa eftir hanrj í ísk>:sk-
um t'maritum og blí'mam.
I öðrum kafla ritor hann um
rómantísku skáldin. Biarna
Thorarenspn. Jótw Hallgríms-
son. Jón Thoredrk.-f-i'ím
Thömsrn. Ben. O ó, O-sla
Brvniú’fsson. Steingivm Thor-
stej.n0''• •>, Atn''i,• T'^r'humr'on
og Kristián Jónsson.
I bnðia k.Ylanum nefnir hmn
alþýðuskáld (Sirn Br. -
fjörð, Bólu-Hjálmar, Pál Ólafs-
son, Sigurð Bjarnarson og Sí-
mon Bjarnarson).
Fjórði kafli er um trúarskáld
og heimspekinga (Björn Gunn-
laugsson, Brynjólf Jónsson,
Valdimar Briem, Helga Hálf-
dánarson, Pál Jónsson, Stefán
Thorarensen, Friðrik Friðriks-
son og Vald. V. Snævarr).
Fimmti og sjötti kafli eru um
öll höfuðskáld íslendinga á síð-
ari hluta þessa tímabils. Fimmta
kaflann nefnir hann „frá raun-
sæisstefnu til nýrómantíkur“,
og er þar lýst yfir 30 skáldum,
allt frá Jóni Ólafssyni og Forn-
ólfi niður til Jakobs Smára og
annarra. Sjötta kaflann nefnir
hann „Samtíma straumar11, og
hefst á Stefáni frá Hvítadal,
Davíð Stefánssyni og Krist-
manni Guðmundssyni og -lýkur
með yngstu rnönnunum eins og
Guðmundi Böðvarssyni, Guð-
mundi Inga Kristjánssyni, Guð-
mundi Frímann o. fl.
Síðasti kaflinn um vestur-ís-
lensk skáld er mikilsverður fyr-
ir oss hjer heima. Er þar lýst
í samfelldu máli yfir 30 skáld-
um og hefur höf. þar meiri
þekking til brunns að bera, en
íslenskir fræðimenn austan
hafs.
Próf. R. Beck gaf út Ieeland-
ic Lyrics 1930 og Icelandic
Poems and Stories 1943, en
hann hefur auk þess samið
fjölda ritgerða um einstök
skáld, er hann hefur áður birt
í ýmsuna tímaritum, einkum i
Scandinavian Studies og Tíma-
riti Þjóðræknisfjelags Islend-
inga í Vesturheimi, en einnig í.
Journal of Eng'lish and German
Philology og öðrum tímaritum
vestan hafs og austan. Þessar
ritgerðir hans hafa verið hon-
um nauðsynlegur undirbúning-
ur til þess að geta samið þessa
bók. Á þennan hátt hefur hann
kynnst betur öllum hræringum
og stefnum, er uppi hafa verið
í þjóðlífi Islendinga en ella
hefði orðið. En hann hefur auk
þess viðað að sjer margskonar
upplýsingum frá núlifandi
skáldum, er hann hefur beðið
þau um og fengið og er enginn
vafi á því, að þessi bók nýtur
mjög góðs af.
Dúmar Rieh. Beck um ein-
stök skáld. eru yfirleitt sann-
gjarnir og rjettlátir. Hann gerir
sjer far um að benda á sjer-
kenni hvers skálds og halda því
til haga, sem einhvers virði er.
Hann kemst ekki hjá því, að
benda á ýmsa galla, en gei'ir
bað af slikri mannúð og nær-
gætni, að enginn þeirra mun
fyrtast við, þó að þeir sje hon-
um eigi sammála. Mepnið af
bessum Ijóðum hverfur í
eleymskunnav diúp, þegar aldir
liða, en eftir standa þau Ijóð,
er snilli og andagift hafa mót-
að og ætið verða talin meðal
þess dýrasta, er þióðin hefur
eienast. í þessum Mímisbrunni
endurnýjast íslensk tunga frá
kvnslóð til kynslóðar og þessi
arfur, r.ká'dskaparlistin, er dýr
astur alls, cr íslensk þjóð hef-
ur eignast F'nn meginkostur
bessara.r bókar er. hve skemmti
’e"a og fiörlega hún er samin.
Maður finnu.- að höfuudunnn
hefir vYd á efni sínu Frásöen-
in strevroir fram eins lif-
andi elfa með ' • purn oa jöfnum
hunga, uns n; - kj er náð.
A. J.
...................
V; UPAL -K m LEIGU
.ry/'j'KJI'j AFt RT"
4

[ Vil kaupa 2*4—4 tonna bíl.
i Eldra rnodel en !42 kemur ekki
I til greina. Tilboð, er greini
| verð, tegund, aldur og ástand
{ bílsins, sendist afgr. Mbl. fyrir
j 19. ágúst merkt: „Alvara — 529“
Ihúð óskasf
Stúlka i faítri atvinnu óskar eftir ;
lítilli íbúð. Stofa með eldunar- |
plássi eða eldliúsaðgangi getur j
komið t.il greina. Síniaafnot :
geta fylgt. UppJ. i síina 80250 [
i dag og á morgun
«>Mtll(lllllllli(l»ll»MI«Utt»MllimM»»UII»M(l»IUfllUIU»»l|«
I , í
j Bönnuð
[ Beijatínsla I
i utan þjóðvegarins yjð Lögberg •
f og innan girðingar við Núpstúu. :
GuSfinna Karlsdóttir
1 !
W»BHUUItUin»l»l»gilllll«IIH!l«!(IIW
initiiimiiiiiiuiiuiiiiiti»iiiii!imuiiiiiMiitimi!iiiiiii'>
| Buick model 1942 {
| til sölu. Er í I. fl. standi og hefir |
| alltaf verið > einkaeign. Til \
\ sýnis á Öðinstorgi milli kl. 5—7 i
1 i dag.
1-2 herbergi
og cldhús eða eldunarpláss ósk-
ast frá 1. sept. eða fyrr. Tvennt
fullorðið i heiniili. Uppl. i síma
6980.
iiiitiiiiiuifeoiiuitmmmmuiiitmuuuuuuuiuiuiiiMui
BERGUIt JÓNSSON
Málfl utn in gssk ri fsto fa
Laugaveg 65, síini 5833
■ii ■oi»iiiciimMUiuiri niur inr~r*T-irmnw uinu ~
RAGNAR JONSSON
hœstarjettarlcgmaQur.
Laugaveg 8, síim 7752
Lðgfrœðistórf og eignaumsýsla.
Mýjs sendíhífðsfeðin
ASaÍstræti 16. — Sími 1395
jarðýfci ili leigu
Shni 5065.

* -¥
3 cinó íeili
<* u /’
me
<1 sLem mtia triÉi
tim
ii Tjai’narcafé í kvöld klukkan 9. e. h. Aðgöngu-
miðar seldir frá kl. 8.
A t r i ð i n :
1. Eínleikui á munnhörpu:
Ingþór Haialdsson
2. Tríó Ólafs Gauks leikui
og syngur
3. Gamanvísur: Soífía
Karlsdóttir
4. Einleikur á harmoniku:
Ólafur Pjeíursson
K. K. sexteítínn leikur fyrir dansinum.
Söngvarar Soffía Karlsdóttir og Kristján Kristjánsson.
Framlíðaralvinna
Maður á góðum aldri, er- hefur verslunaiþekkingu,
prúður í framkomu og reglusamur, óskast nú þegar til
að veita forstöðu nýrri verslun hjá þekktu fyrirtæki í
Reykjavík. — Eiginhandarumsókn ásamt upplýsingum
úm fyrri störf og menntun sendist afgreiðslu blaðsins fyr-
ir 22. þ. mán. merkt: „Ötull“ — 0634.
íbúð í Kleppshoiti
íbúð 2 herb., eldhús og bað til sölu. — Hentugir
greiðsluskilmálar.
Málaflutnmgsskrifstofa
Áka Jakobssomar og Kristjáns Eiríkssonar
Laugaveg 27, sími 1453.
ikst ú auylýsa í Morgunhlaðinu
! Í.S.Í. I.B.R.
ECnattspyrnumót Reykjavíkur
Seinni hlufi mófiins hefsf i kvöld klukkan 8.1
feksf Noregsförum Vals að sigra Reykjavíkurmeisfðrana
Mótanefndin
&
>X<^<SX»)