Morgunblaðið - 10.11.1951, Qupperneq 6

MORGVNBLAÐIÐ
Laugardagur 10. nóv. 195-1.
T 6
Sfúdenfaráð Háskóla fslands
Breyla verður lögum m með-
fer@ áfengissjúkra
Á FIMMTUDA.G VORU ræddar í sameinuðu þingi fyrirspurn-
ir Gísla Jónssonar til Steingríms Steinþórssonar heilbrigðis- og
felagsmálaráðherra um drykkjumannahæli og benti Gísli Jónsson
á hve mjög rík nauðsyn væri nú á að eitthvað væri gert til hjálp-
ai drykkjusjúkum mönnum í landinu.
HlÐ nýkjörna stádentaráð Háskóla íslands: Helgi G. Þórðarson, stud. polyt, fulltrúi lýðræðissinn-
aðra sósíalista, Sveinbjörn Dagfinnsson, stud. jur., fulltrúi frjálslyndra stúdenta, Bjarni Guðnason,
►tud. mag. og Grímur M. Helgason, stud. mag., ritari, fulltrúar róttækra stúdenta, Höskuldur Ólafs-
son, stud. jur., formaður, Magnús Ólafsson, stud. med., gjaldkeri, Páll Þór. Kristinsson, stud. ökon,
Guðmundur Svcinn Jónsson, stud. polyt og Baldv'n Tryggvason, stud. jur. Þeir fimm siðastnefndu
teru allir fulltráar Vöku, fjelags lýðræðissinnaðra stúdenta. (Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.)
Helstu ákvæði faglafriðunar frv.
ÞEGAR frumvarp um fugla-
Veiðar og fuglafriðun var lagt
fyrir Alþingi í haust, þar þess
getið í flestum dagblaðanna, og
sum þeirra birtu glefsur úr
frumvarpinu. Síðan hafa orðið all
mikil blaðaskrif um frumvarpið,
og hafa skoðanir manna um ein-
stök ákvæði þess verið mjög
skiftar, enda var ekki við öðru
að búast. En verra er þó það,
að margt af því, sem um frum-
varpið hefur verið skrifað, er
því miður byggt á aigerðum mis-
skilningi, og stafar það bersýni-
lega af því, að höfundar þessara
skrifa hafa ekki haft tækifæri
til að kynna ,sjer frumvarpið í
heild. Menn virðast ekki hafa
varað sig á því, að glefsur þær
úr frumvarpinu, sem birtar voru
S blöðunum, voru oft slitnar úr
rjettu samhengi á mjög óheppi-
legan hátt, og gáfu því ranga
hugmynd um efni frumvarpsins.
Þeim, sem áhuga hafa fyrir fulga
friðunarmálum, skal því ráðlagt,
að afla sjer frumvarpsins í skrif-
stofu Alþingis, og ennfremur að
kynna sjer það rækilega ásamt
tilheyrandi greinargerð, áður en
þeir fara að gera athugasemdir
við efni þess.
Annar kafli þessa frumvarps,
friðunarákvæðin og veiðitímar,
svo og fjórði kafli, um veiðitæki
og veiðiaðferðir, munu vera þeir
kaflar þessara laga, er almenn-
ing mun helst fýsa að kynna sjer.
Hjer á eftir eru þessir kaflar
tveir birtir. Er þá fyrst friðun-
arákvæðin.
FRroUNARÁKVÆBIN
Á íslandi skulu allar villtar
fugiategundir, aö undanskilöum
þeim tegundum, er taldar eru í 2.
málsgr., vera íriðaðar allt árið.
Á eftirgreindum árstímum skal
heimilt að veiða tegundir, sem
hjer eru taldar:
a. Allt árið: kjói, svartbakur,
(veiðibjalla) hrafn.
b. Frá 1. ágúst til 30. septem-
ber: spói, hrossauaukur.
c. Frá 15. á^úst til 19. msí:
skúmur, silfurmáfur, litli svart-
bakur, stóri hvítmáfur, litli hvít-
ínáfur, hetturoáfur, rita, álka,
j + «-> 1 4 "■ 4- „!, 4 ,
lUU^, 'JLlAf VOi OVU
d. Frá 20. ágúst til 31. okt.:
jgrágæs, blesgæs, heiðagæs, mar-
gæs, heisingi, vrtöntí, grafönd,
skúfoiid, duggofxcl, hraínsuiid.
e. Frá 20. ágúst til 29. febrúar:
Btokkönd, rauðhöfðaönd, há-
vella.
f. Frá 20. ágúst til 31. mars:
fýll, súla, díl.askarftur, topp-
^karfur.
g. Frá 20. ágúst til 30. apríl:
lómur, himbrimi, sefönd (flór-
goði), stóra toppönd (gulönd),
litla toppönd,
h. Frá 15. okt. til 31. des: rjúpa.
' Friðun sú, sem fólgin er í á-
Ikvæðum 1. og 2. málsgr., tekur
einnig til eggja og hreiðra þeirra
fugla, sem njóta algerðrar eða
iimabundinnar friðunar.
1. Frá 15. apríl til 14. júlí ár
hvert eru öll slcot bönnuð nær
friðlýstu æðarvarpi en 2 km.
nema brýna nauðsyn beri til. Á
sama tímabili má eigi án leyfis
varpeiganda leggja net nær frið-
lýstu æðarvarpi en km. frá
stórstraumfjörumáli.
2. Sýslumenn skulu ár hvert
á manntalsþingum, ótilkvaddir og
ókeypis, friðlýsa öll æðarvörp í
lögsagnarumdæmum sínum.
í VARPLÖNDUM
3. Nú vill einhver koma á fót
æðarvarpi í landareign ábúðar-
jarðar sinnar, og skal hann þá
senda sýlumanni skriflega yfirlýs
ingu um það. Skal þar skýrt frá
legu varplandsins, afstöðu þess,
ummerkjum og útbúnaði. Skýslu
þessari fylgi vottorð tveggja á-
reiðanlegra og óvilhallra manna,
er kunnugir sjeu staðháttum, um,
að hún sje rjett og þeir telji land-
ið vænlegt til æðarvarps. Síðan
friðlýsir sýslumaður varplandið
ókeypis á næsta manntalsþingi.
1. Á takmörkuðum svæðum,
þar sem veiði, eggja- eða unga-
taka þeirra sjófugla, sem taldir
eru undir c- og f-liðum 2. málsgr.
8. gr., hefur talist eða telst til
hlunninda, skulu friðunarákvæði
laga þessara ekki vera til fyrir-
stöðu því, að nytja megi þau
hlunnindi eftirleiðis. Óheimilt
skal þó að skjóta umræddar teg-
undir á þeim tíma, er þær eru
friðaðar skv. lögum þessum, og
aldrei má skjóta fugla í fugla-
björgum.
fyrri málsgrein, má hvorki bjða
til sölu, selja, kaupa, gefa nje
þiggja að gjöf, og óheimilt er
að flytja þá út af áðurnefndum
svæðum.
Ráðherra getur, að fengnum
tillögum fuglafriðunarnefndar,
veitt einstaklingum undanþágu
frá friðunarákvæðunum að
öllu eða nokkru leyti, til að safna
fuglum, eggjum eða hreiðrum
til vísindalegra þarfa eða til not-
kunar við kennslu. Slík undan-
þága veitist því aðeins í þágu
skóla, að náttúrugripasafnið geti
eigi sjeð þeim fyrir nægum grip-
um af þessu tagi til notkunar
við kennslu.
Ef nauðsyn krefur og að fengn
um tillögum fuglafriðunarnefnd-
ar, getur ráðherra með reglu-
gerð gert breytingar á friðim-
arákvæðunum. Þannig skal
ráðherra heimilt að lengja
friðunartíma einstakra tegunda,
er njóta takmarkaðrar frið-
unar, eða jafnvel alfmða þær
í eitt eða fleiri ár. Slíkar
breytingar á gildandi frið-
unarákvæðum má takmarka viA
ákveðin svæði. Enn fremur skaí
ráðherra heimilt að ákveða frið-
unartíma fyrir nýjar tegundir, er
kynnu að ílytjast til landsins.
FUGLAVEroAR
Til fuglaveiða má eigi nota
önnur skotvopn en þau, er skjóta
má með fríhendis frá öxl. Marg-
hlaðnar eða sjálfhlaðnar hagla-
byssur, sem taka fleiri en tvö
skothylki, og hlaupvíðari hagla-
byssuf en Cal. 12, má eigi nota
til fuglaveiða.
1. Eigi má nota flugvjelar, bií-
c69. önpur iarartrc:,:i á
landi til fuglaveiða eða til að
VIÐ MÝVATN
2. 1 My vatnssveit og a öðrum
cakmörkuöum svæöunv, þar sem
andavarp er mikið (þar með tal-
in æðarvörp), skal þratt íyrir! elta uddí eða reka fugla.
ákvæði 8. gr., leyfilegt að taka
andaregg (og æðaregg), en við
eggjatökuna skal þeirri reglu
fylgt, að ávalt sjeu skilin eftir
minnst 4 egg í hreiðri hverju.
Undanþága þessi til eggjatöku
^ r\ i I 1r •->
teKUr pv eigí iií SKeiuanuar, am-
g>r b.V0iT9.r tofjutidp.r,
sem eru. Um æðaregg skulu I
gilda þau sjerákvæði, að þau má ]
hvorki bjóða til söiu, seija, i
1/-nl ir>o ri-in Viirtrtio oí( rtíJíí
3. í kríuvörpum skal heimilt
að taka kríuegg, þrátt fyrir frið-
unarákvææði 8. gr., en þó aídreí
------„ . , i - —_
xíc-xiicI Aj'tSua vcup.
1. Nú valda lómur, himbrimi,
sefönd, álft, húsönd, stóra topp-
önd (gulönd), litla toppönd, hettu
máíur, eða kría verulegu tjóni
í veiðivötnum og ám eða fiski-
ræktarstöðvum og eru þá friðun-
arákvæði laga þessara ekki til fyr
irstöðu því, að handhafar fugla-
veiðirjettar megi veiða þá á
greindum svæðum á hvaða tíma
árs sem er. Hliðstæð regla gildir,
ef rjúpa eða auðnutittlingur
valda verulegu tjóni í trjárækt-
arstöðvum (plöntuuppeldisstöðv-
um).
2. Fugla þá, sem veiddir eru
2. Eigi má nota vjeiknúna báta
til fuglaveiða á ósöitu vatni, og
til fuglaveiða á sjó má eigi nota
vjelknúna bát, sem ganga hraðar
en 12 sjómílur á klukkustund.
1. Eigi má nota net til fugla-
veioa í sjó eöa vötnum.
2 Nvi fopfopt fu^^r i nctuiTx
sem ætluð e:u til annara veiða
(fisk- eða selveiða), og ber þá
að greiöa þá úr netunum og
„.r v „:i:j?,:
oivppu jpcmi, c.x pcji Cl ci j.xxcxiiCi.1,
þegar netanna er vitjað. En fugla,
sem finnast dauðir í slíkum net-
um, má h’mrki hirða nje nýta
U UUAhUI il llrxíí,
3. ' Eigi má nota net til fugla-
veiða á arxdi. Þó skal hcimllt að
vciSa lurxd í nct, þar sorn lunda-
gröftur stendur æðarvarpi fyrir
þrifum. Þessa veiðiaðferð má þó
ekki stunda, nema verið sje yfir
netunum og fuglinn hirtur úr
þeim jafnóðum eða þeirra sje
vitjað að minnsta kosti tvisvar
á dag. Þó skal og beimilt að nota
háfa til bjargíuglaveiða.
ÞAÐ SEM EKKI MÁ NOTA
rriT 4 VPTl> M
JljXjlX m. Í/ixxJAX V M~i m-mJ i*.
Eftirfarandi tæki cða útbúnað
Framh. á bls. 11
Fyrirspurnir Gísla Jónssonar |
hafa verið birtar áður hjer í blað
inu, en þær voru um hælið á
Úlfarsá, hve margir drykkju- ]
sjúklingar hafi dvalist þar, hvort
fyrirhugað sje að auka starf-1
rækslu hælisins, um stofnkostnað
þess og reksturskostnað, og loks
hvaða ráðstafanír ríkisstjórnin1
hafi hugsað sjer til bjargar of-
drykkjumönnum.
Viðvíkjandi þessu gaf fjelags-
1 málaráðherra eftirfarandi upp-
i lýsingar.
Úlfarsá kostaði 210 þús. krón-
ur er jörðin var keypt 1949. Var
síðan hafist handa um húsa-
bætur þar, til að koma á fót
smáhæli fyrir drykkjusjúklinga
og varð kostnaðurinn 171 þús. kr.
og var það fje greitt skv. 20. gr.
fjárlaga um eignahreifingar.
Eftir að lagt hafði verið í þenn-
an kostnað kom í ljós, að ýmis-
legt fleira þarf að gera áður en
hælið verði tekið í notkun, t. d.
þraut þar neysluvatn s. 1. sumar
í þuxrkunum þá.
ÚLFARSÁRHÆLIÐ EKKI
STARFRÆKT ENN
Engir drykkjusjúklingar hafa
því dvalist þar enn og því eng-
inn reksturskostnaður af hæl-
inu.
Sagði heilbrigðismálaráðherr-
ann að sjerfræðingar ráðuneytis-
ins t. d. landlæknir, hafi lagst
mjög á móti því að sett væri á
stofn sjáltstæð ríkisstofnun er
ræki drykkjumannahæli. Af
þessari ástæðu hafi því ekki ver-
ið rekið hælið á Úlfarsá.
Viðvikjandi hvaða ráðstafanir
ríkisstjórnin hafi í huga til hjálp-
ar ofdrykkjumönnum, sagði ráð-
herrann að 1949 hafi verið sett
lög um þessi efni. Þar væru á-
kvæði um aðstoð ríkissjóðs við
sveitarfjelög, sem reistu slík
hæli sem hjer um ræðir.
Nú væri til fje, sem lagt hefir
'verið til hliðar skv. lögunum og
myndi það veitt til drykkju-
mannahæla ef reist væru af
s veitarf j elögum.
BREYTA VERÐUR
LÖGUNUM UM
DRYKKJUSJÚKA MENN
Gísli Jónsson þakkaSi ráðherra
fyrir þessar upplýsirxgar, en benti
á að af þeim væri ljóst að þeir
gallar, sem hann og fleiri hafi
talið vera á lögúnum 1949 um
drykkjusjúklinga er þau voru
naU -T----' 14/-,
xx X, X L UJV.U iiU IXUillllli X 1J L/O.
Þho sie bví kornið á daginn að ^
nauðsynlegt sje að breyta lög-1
unum strax á bessu þingi, eigi
citthvaS að veia gert í þessuni |
efnum.
í sambandi við þetta skýrði
Gísli Jónsson frá því, að
fjárveitinganefnd hafi nýlega átt|
viðræður við farigavörðinn á
Litla-Hrauni og- hafi hann upp-
lýst, að um helmingur þeirra
íanga, sein þar aveidu væru nán-
cist menn ssm miklu frsnuir
ættu að vera á drykkjumanna-
hæli.
Það væri því m. a. af þeirri
ástæðu mjög brýn nauðsyn að
hafist verði handa í bessum mál-
um.
STAÐIÐ HEFIR Á LEYFI
HEILBRIGÐLSMÁLARÁÐU-
ÍNEYTISINS TIL A» EEYKJA-
jVÍKURBÆR GETI STOFNAÐ
. DRYKKJUMANNAIIÆLI
J Varðandi þau ummæli Stein-
! gríms Steinþórssonar, að ekki
, myndi standa á ráðuneyti hans
] að styrkja sveitarfjelög til að
; reisa drykkjumannahæli benti
j Gunnar Thoroddsen á, hvernig
í einmitt heilbrigðismálaráðuneyt-
j ið hafi dregið það mjög á lang-
inn og ekki enn leyít Reykja-
víkurbæ að setja á stofn drykkju-
mannahæli.
Skýrði Gunnar Thoroddsen frá
því að Reykjavíkurbær hafi fyr-
ir 3—4 árum haíið undirbúning
að stofnun vinnuhælis fyrir á-
fengissjúklinga.
Hann hafi kvatt sjer til ráðu-
neytis sakadómara, lögreglustjóra
og stórtemplar og marga fleiri
og hafi að lokum náðst einróma
samþykki í bæjarráði og bæjar-
stjórn Reykjavíkur um stofnun
slíks hælis og kaup á tiltekinni
jörð í því skyni.
Fyrir rúmu ári hafi bærinn
sótt um leyfi til heilbrigðismála-
ráðherra Steingríms Steinþórs-
sonar til að setja hælið á stofn,
en það leyfi væri ófengið enn.
HARMAÐI AÐGERÐALEYSI
í ÞESSUM MÁLUM
Kvað Gunnar Thoroddsen
harma það, að drykkjumanna-
hælið á Úlfarsá væri ekki tekið
til starfa enn, þótt nærri ár væri
liðið, síðan það var tilbúið og að
Reykjavíkurbær skuli ekki hafa
fengið leyfi til að stofnsetja hæli
fyrir verstu drykkjumenn í bæn-
urn.
Ráðherra ljeti landlækni ráða
um of gerðum sínum. En það
væri mála sannast, að í heil-
brigðismálum þjóðarinnar væri
þar víðast eyðimörk er áhrifa-
landlæknis gætti.
Skoraði Gunnar Thoroddsen á
ráðherra að sjá sig um hönd og
standa ekki lengur í vegi fyrir
stofnun þessa hæiis, sem Reykja-
víkurbær væri og hefði verið síð-
ustu ár reiðubúinn að setja á
stofn.
Lárus Jóhannesson benti á í
umræðum þessum, að skylda rík-
isins til að annast um og hjálpa
einmitt áfengissjúkiingum lands-
ins sje ríkari vegna þess að það
notar sér sjúkdóm þeirra sem
tekjulind. Væri það skoðun sín
að það eigi ekki að renna eyrir
af tekjum Áfengisverslunarinnar
til eyðsluþarfa fyrir ríkissjóð fyrr
en þessum sjúklingum hafi ver-
ið sjeð farborða. Taldi þingmað-
urinn að yfirstjórn þessara mála
ætti að vera í höndum sjerfróðs
manns, sem ekki hafi öðrum
störfum að gegna.
Skuld ríkislns við
r«$fArðmdᣠs?£y&i3r
HMivaÉYiwiMvv « VH VMl
greidd
DVDTnrDTmv t___' ir’.
i-' x xi.xii,»jx uxu.1 xxi^uu^ jonssonor
til fjármálaráðnerra um það hve-
nær ríkisstjórnin hyggist að
greiða skuld þá, scm ríkissjóður
stendur í við raforkusjóð að upþ-
hæð 1,5 milj. kr. var rædd á
íimmtudag í sam. þingi.
Sýndi Ingólfur Jónsson fram á,
hvernig skuiu þessi hafi stofn-
ast er 1. nr. 12 írá 1946 voru
sett. Enda hafi því aldrei verið
mótmælt að ríkissjóður skuld-
aði þessa upphæð til raforku-
sjóðs.
Benti þingmaðurinn á við
hvern fjárskort raforkusjóður
ættí að búa, svo að íramkvæmd-
ir í raforkumálum þjóðarinnar
væru við að stöðvast:
Kvaðst hann mundu geta fellt
sig við það úr því, sem komið
væri að þessi skuld verði ekki
greidd fyrr en á fjárl. 1952 og
báð hann fjármálaráðherra að
svara því hvort hann vildi beita
sjer fyrir því að þessi greiðsla
til raforkusjóðs verði tekinn á
fjárlög.
Sagðist ráðherra skyldu greiða
þetta ef það kæmi á fjárlög, og
felst í því svari aðcins það sama
og' fyrri fjármálaráðherrar hafa
sagt um þetta.