Morgunblaðið - 10.11.1951, Qupperneq 11

MORGUNBLAtílÐ
11
Laugardagur 10. nóv. 1951.
ItáiiiedsiráarmM
Framh. af b!s. 7
Ef til vill verSa írakbúar næstir
til að reka Bretana á brott“.
LÖG EXiU EINSKIS MEGNUG
Jeg spurði annan Egypta, hvort
hann legði blessun sína yfir upp-
Sögn samninganna. Hann brosti , þeim gökum frekgr þegs eðlis ag
dauflega og svaraði: „Þao er ekki | þar verði herstöðvar heidur cn
éykst þcrfin á sterkum Varn'ár-
stöðvum við Miðjarðarhaf. Það
er og viðurkennt að svæðið við
Suezskurðinn sje afar hentugt
fyrir stöðvar til varnar flugstöðv
um í Mið-Austurlöndum og hið
þýðingarmik'ía hlutverk Egypta-
lands í hugsanlegum ófriði er af
um að ræða að leggja blessun
Hin
að landið verði vígvöllur. Land-
sma ynr eða^ gagnryna. , ln j ig vrði þá svæði þar sem her-
þjoðernissinnaða hreyfmg i Af- I sveitir hefðu bækistöðvar sínar,
rrku og Asiu^ er vakmng, sem : þar færu farm heræfingar og þar
gnmíir og ureitir sammngar
megna ekki að stöðva. Hinn
muhadska þjóðemishreyíing
byggir ekki á lögum og rökum.
Það er trú — það er tilfinnga-
rnal.“
Skoaðnir þessara tveggja Eg-
ypta eru nær undantekningar-
iaust gildandi fyrir millistjett-
irnar. Svo gildir og um stúdenta,
háskólagengna menn og presta-
gtjetíina. En hin geysifjölroenna
alþýða hefur enga eða litla hug-
mynd um orsakir og eðli mál-
anna. Hún hefur enga fræðslu
hlotið og því er mjög auðvelt að
hrífa hana til fylgis við öfga-
stefnur. Það er nefnilega aðrar
grundvallar ástosður en þróunin
í Persíu sem hjer liggja að baki.
Eins og í öðrum Múhamedstrú-
arlöndum, þar sem alþjóðasamn-
Ingar hafa verið rifnír í tætlur,
er Egyptaland stjórnað af fá-
mennri en ótrúlega auðugri yfir-
stjett. Það heíur því reynst ákaf-
lega mikilsvert að beina athygli
fiöldans frá fátækt þeirra og
ljósi áróðursins hefur nú verið
beint að vendamálum utanrík-
isstefnunnar og allt er gert til
þess að láta svo líta út að öll
n.eyð fólksins sje sök „fjcsugna
h eims veldiss tefnunnar".
lera sam&mg
EINS og áður i . fur verið skýrt |
r-j.:
UL.
ómarda'ármálið.
FUEÐULEGA þögul um stjórn-
arskrármálið hafa dagblöðin ver-
fr:
ið,
sáma fari, og stjornarkreppan
héldist eftir sem áður. Hvað
á þá að gjöra? Verður þá nokk-
ur betri eða vinsælli skipaða
ncma eitt, (Landvörn). Hjer ‘ skiórn fo-setanSi eftir alla þá
yrði komið upp sjúkrahúsum.
Hvorki Bretland, Bandaríkin
r.je nokkurt hinna Atlantshafs-
rikjanna hafa ráð á því að hafa
eyðu í varnarlínu sinni, og j-afn-
vel sú staðreynd að Egyptaland
hefur hafnað boði Bretlands,
Bandaríkjanna, Frakklands og
Tyrklands um þátttöku í varnar-
bandalagi Mið-Austurlanda og
alþjóðaafnot af Suez-svæðinu,
þýðir ekki að landið muni ekki
eítir stuttan eða langan tíma sjá
sjer hag í því að taka þátt í hin-
um sameiginlegu vörnuih. Vest-
urveldin munu undir engum
kringumstæðtim'leggja áætlanirn
ar um varnarbandalagið í hand-
riðið og unairbúningi að vörn-
unum í Mið-Austurlöndum verð-
ur haldið áfram — rneð eða án
þátttöku Egypta. Á meðan verða
hinar bresku sveitir að halda
stöðvum sínum við Suez.
Ef til þess kemur að Egyptar
leggi sig í líma til að koma af
stað deilu um málefni Mið-Aust-
urlanda, munu Vesturveldin
standa saman. Annað er óhugsan-
legt, því svo mikið er í húfi.
Hvað mun gerast næst? Á
þessu augnabliki er ómögulegt
að spá nokkru um það.
nrjög mikilsvert hversu lánast ur en hún hefði orðig a undan
ákvæði og framkvæmd ö]lu þessu fargani?
stjórnarskrárinnar væntanlegu. I stjórnarkreppu af togsíreitu,
Vel skal það vanda, sem lengi1 eigingirni og urræðalejsi þing-
. . . á að standa. Ber því til þess fi0kkanna, ætti aldrei að líða
‘ S!í °° <>,•*- i b.'ýn nauðsyn að íhuga málefn- j lengur en vikutíma, og væri for-
aia‘ íœl SyS Un6xndin vandleea. m? að löpfræðinti- ! setanum þá skylt að skipa nýja
og aöur
t4 ífveraSí Í“a1u3 ! Sr þó vi?sulega um höfuðmál lög' ' tímatöf, fjáraustur, hatur og ill-
ei'u til að hýsa'elH-’ og ‘dvM-u- f . ^Á11.?3 , a.ð...ræ®!_.°? ^ði stjórnmálaflokkanna, held-
heimili. Hafa Árnesingar nú gert |
samning við Elliheimilið Grund!
varðandi umyjón með rekstri .
heimiiisine. Var samningurinn -
undirritaði
ir til 20 ara. isr sysiunexnam ið vaudlega, og að lögfræðing- i
ar vorir beri saman ráð sín ogs stjórn. — En að öðru leyti er
ræði það frá öllum hliðum. | ekki þörf á því hér, að forset-
Helzt á almennum vettvangi, svo inn hafi svo víðtækt stjórnskip-
hugsandi almenningur geti áttað : unarvald, eins og forseti Banda-
sig á efni og afleiðingum, og I ríkjanna í Ameríku hefur þar.
ó ikum sjónarmiðum í mikils- Ijítið er gert úr valdi forseta
,x. . , , verðustu atriðum. Og er þetta J vors j 26. gr. stjórnarskrárinnar,
Vi: eru fy.nr. aust-! nauðsynlegt vegna þess að ráð- þar sem ný lög frá Alþingi skulu
isu vonast til aö gert erj skylt og sjálfsagt, að öðlast gildi unz þjóðln hefur
ieita samþykkis eða synjunar á greitt atkvæði um gildi þeirra
höfuðatriðum frumvarps að nýrri eða 0glldi, þegar forsetinn hefur
stjórnarskrá, áður en hún verð-j neitað að staðfesta þau. Neitun
ur lögfest. Verður þá sérhver j forsetans mætti þo varla gilda
samkv. sammngrmm cryggc rum
fyrir 25 g'r 15.
Gísli Sigurbjörnsson kvað þaö
hugmyndina, að binda ekkí dvrJ-
argestina úr Árnessýslu við heiiuil
ið 1 Hveragerði heldur að hafa
sjúklingana hjer í Reykjavík og
þá sem heilbrigð
an. Kvaðst G:
mjög fljótlega gæti Elliheimilið
notfært sjer hitann þar eystra til
lækninga til handa gamla fólk-
inu.
Samkv. samningnum tekur
Grund við rehsfcrinum 1.
starfsemin mun þó ekki hefjast
fyrr én í júní eða júlí.
atkvæðisgreiðandi að þekkja og ] minna ell biðina eftir atkvæða-
(f8 B 0 f B nn
jgylSiij^rjS
016?
BONN, 9. nóv. — Kurt Schu-
Framh. af bls. 2
stjói-nina og S. R. að nú þegar
verði koniið á stofn mikilvirku
hraðfrystihúsi í húsakosti S. R.
Frá þjóðhagslegu sjónarmiði vei’ð-
ur að telja það mjög illa farið,
að togaraaflinn sje fluttur úr
lar.di óunninr.. Gjaldeyrisverðmæti
aflans mundi vaxa mjög veruiega,
ef hann væri seldur sem unnin
vara. Jafnfx-amt má benda á, að
veiðidögum togaranna mundi
fjölga, ef hægt væri að losa afl-
ann á innlendri höfn nálægt fiski-
miðunum. Samfara þessu myndi
skapast hráefni til vinnslu fyrir
verksmiðjurnar, þar sem þær
myndu fá allan úrgangsfisk. Þetta
mál er nú til athugunar hjá ríkis-
mai cn ; sjciija höfuð atriðin og vita hvað
hann vill, til þess að atkvæða-
greiðslan verði ekki eintómt
handahóf, eða eins og blindur
dæmi um lit. Og vegna þess er
það ekki heldur alveg ástæðu-
laust, að við ólögfróðu aiþýðu-
mennirnir segjum álit okkar á
einstökum atriðum.
macher, foringi jafnaðarmanna í stjórninni og S. R., en við telj-
Vestur-Þýskalandi, lýsti yfir í dag,
að flokkurinn vísi á bug tiilögu A,-
Þýskalands urn kosningar fyrir
allt landið' undir eftirliti hernáms-
veldanna f jögurra. —Reuter-NTB.
Fiiafófriunar-

um nauðsynleg’t að hefjast handa
um framkvæmdir í þessu, þar sem
við það myndi slcapast atvinna nú
þegar og nokicur lausn fást á
miklu vandaniáli. Þá teljurn við
Siglfirðingar nauðsynlegt að Síid-
arverksmiðjur ríkisins verði rekn-
ar lengri tíma ár hvert en nú
er. Hefur því verið lagt til, að
S. R., fái umráð yfir togurum, er
fiski hráefni fyrir verksmiðjurn-
ar mestan hluta ársins. Bátakost-
ur á Siglufirði er ónógur og úr
sjei' genginn. Áhugi ríkir rneöai
siglfirskra sjómanna um að end-
Híf) HE3LA«a STRfo
Á förnum vegi hitti jeg ensk-
sjn ofursta. Síðast hitti jeg hann
í Port Said 1946. Nú veitir hann
forstöðu bresku vjelafyrirtæki í
Kairc.
Hann var sár og reiður, „Jeg
hefi verið neyddur tíl að senda
konu mína heim til Englands",
byrjaði hann. „Það er lífshættu-
h'gt, jafnvel fyrir óbreytta breska
borgara að dvelja hjer. Nú er
það falið til landxáða ef Egypti
vinnur fyrir okkur'*.
Ofurstinn sló í borðið og hjelt
áfram: „Þessir menn gleyma því,
að ef Englendingar hefðu ekki
veitt þeim stuöning, hefði Tyrk-
land hertelcið Egyptalahd í fyrri
heimsstyrjöldinni og ef 8. breska
hersins hefði ekki notið við í
síðustu styrjöld væri Mussolini
nú ef til vill búsettur í konungs-
höllinni hjer. Jeg fyllist harmi
er jeg hugsa tií hinrsa blóðugu
bardaga við E1 Aiamein, þar sem
17.000 hermeiin annara þjóða
lífift fil orf *-» 17**-ftTTvfo .
land. Jeg.get fuilvissöS vður urn
að Suez-skuiCi-I.m og Sudan
hverfa okkur ekki sjóniim eins og
Abadar?.“.
En kennarar og stúdeníar við
háskólann í EI Azar halda á-
fram að hvetja tíl áframhalds
hins heiiaga stríðs og egyptska
hefur í frammi undirbúning tii
að neyða herrveitirnar út úr land
inu samtímis því að Englending-
ar senaa iiL»sat.vxk dUaluf iiiiig-
sð. Ástar»Hí« o-r
Vilji stjórn Egyptalands ekld . . , , , ,, , , , , , ., ,. _
taka til nvrrr.r -firve«unar til-1 herra, ao íengmni umsogn íugla ur bæmim i storum hopum og þa | viðunandi að Alpingi kjosi hann. |
boo vestux vejuamia uni pantoKu
í varnarbandalagi Mið-Austur-
landa, sem leysi af hólmí saipn-
inginn viS BícL. írá IS36 og
kreíjist Brewr ww a(1 Ia ad Sltla
I Sudan (þar sem landsstjórn
þeirra hefur ve
Framh.af bls. 6 ,
má eigi nota til fuglaveíða: fleka
(snörufleka), stingi eða króka
(gogga), öngla, boga, gildrur,
blys eða annan ijósaútbúnað svo 1 urnýja batakostinn og bæta við
og allar aðrar fastai veiðivjelar, | hann. í athugun cr stofnun út-
þótt hjer hafi ekki verið taldar. j gerðarsamvinnufjelags, sem tæki
Eigi má nota eitur til að tor- j að sjer þetta hlutvcrk. — Eins og
tíma fuglum, og somuleiðis skal i fyrr segir vo.ru aðeins smíðaðar
óheimilt að greiða verðlaun fyr- I 30 þús. tunnur í Tunnuverksmiðju
ii’ eyð,!j- i I *._■ 11 va, Ráðlierra getur ! rxkisins a bessu ~ri. Verksm.ð i ,n
þó, aö fengnum tiuogum fugla
friðunarnefndar, veitt undan
FRA LANDSFUNDI
Á landsfundi Sjálfstæðismanna
i kom fram og var samþykkt til-
j laga í þessu máli. Var eg og
sarnþykkur henni í öllum atrið-
j um nema einu, er mér fannst
I þurfa nánari greinagerðar. •— En
! þegar kom að loka umræðum og
atkvæðagreiðslu úm nálægt 20
málefni ,auk breytingatillagna,
síðasta kvöld fundarins, var tím-
inn of naumur til umræðna og
breytinga.
í nefndri samþykkt er það
einungis 4. málsgreinin, sem mér
finnst vera nokkuð tvíræð. Máls-
grein sú er þannig:
„Fundurinn lítur því svo á, að
anr.aðhvort beri að haga kjöri
og valdi forseta íslands og rík-
isstjórnar með sama hætti og
nú er gert, eða að Alþingi kjósi
ríkisstjórn og verði því oddviti
hennar einnig forseti landsins.
Er> hvor hátturinn sem ofan á
verður, telur funduiinn brýna
nruðsyn á því, að ráðstafanir
verði gerðar til þess að stjórn-
armyndunin ganga greiðlegar en
gert hefur nú um hríð og bend-
ir fundurinn á, að t. d. mætti
mæia svo fyrir, að ef Alþingi
hefur ekki innan hæfilegs tíma
komið sér saman um ríkisstjórn,
skuli þingið þegar í stað roíið
og nýjar kosningar fara fram.“
I smiðja með margfalt meii'i fram-
báau frá ákvæðum bessar grein- i leiðslugetu. Notaðar voiu á þessu
ar, ef nauðsyn þykir bera til, í j ári vvm 150 þús. fcunnur í iandinu.
Með tilliti fcil þessa fceljum við
sjálfsagt að verksmiðjan verði
framvegis rekin á vetunia >neð
I núgildandi stjórnarskrá (frá
1944) skal forsetinn vera hión- ! ha~s,__
kjörinn, leynilegum kosnir.gum j ynTlvöræöinu.
er hmsvegar storvirk hytisku verk Alþingiskjósenda. Og í ályktun
greiðslunni.
ÁSUR SKED
Vegna sambands við framan
skráð málefni, vil eg ekki þegja
iengur um álit mitt á löngu
stjórnarkreppunni 1942 (og bið
mér þar engrar vægðar eða vor-
kunsemi). — Eftir mánaða þóf
á þingi og auka kostnað í hundr.
þús. kr. skipaði ríkisstjóri
gætna menn og ágæta í nýja
ríkisstjórn. Hún vildi gera allt
vel og lagði fyrir þingið frum-
varp um takmörkun og stöðvun.
á dýrtíðarskrúfunni. Frumvarp,
sem mjer hefur fur.dist einna
skynsamlegast fram komið á Al-
þingi fyrr og síðar, gegn lát-
lausu verðbólgu fargani. Hvað
gerði þingið þá? í stað þess að
taka vinsamlega við stjórninni,
snérist það móti henni og drap
tillögur hennar. Þá og síðan hef-
ur Alþingi tekist betur að losa
um dýrtíðarskrúfuna, en að gera.
tilraunir til þess að stöðva hana.
Ber það því ábyrgð á drjúgum
skerf af þeirri áhættu og öryggis-
ieysi, sem fyrir þjóð vora er nú
framundan.
Álit mitt er að Alþingi 1942
hafi brugðist skyldu sinni við
stjórnina. Ef. ekki lagalega þá
a m. k. siðíerðilega og hagnað-
ariega fyrir alla þjóðina. Hvern-
ig átti ríkisstjórnin þá, eða for-
setinn framvegis, að geta rnynd-
að stjórn að öllu í samráði og
samkomulaei við slíkt Alþingi,
sem er sjálfu sér sundurþykkt
og algjörlega uppgefið. við að
stofna nokkra stjórn? Við þess-
konar atvik virðist mér einmitt
einsætt að' lýðræði vort þarfnist
þess og verði að krefjast þess,
að Alþingi meti meira þjóðar
Xti„ Siiiil Og vc-id.
V . l i.
sambandi við e;rðingu svartbaks
(veiðibjöllu), hrafns og kjóa.
Skipum og bátu.m skal óheim-
ilt að þeyta eimflautur að óþörfu ! fullura afköstum, þ. e. 16 stunda j fundum og rofið Alþingi.
í grennd við fueiabjörg. jvinnu á sólarhring, og að flutt j nú ákvæði þessi að vera ó
Ivíynda- og kvikmyndatölcur af j verði inn tunnuefni, er nægi fcil j framvegis, sem
örnum, fálkum, snæuglum cg haf- j þessa. Að endingu þetta um örlög j nauðsynlegt, ef forsetinn
tyrðlum við hreiður þeirra. skulu , Siglufjarðar. Anuað af tvennu j vera annað og meira en leik-
óheimilar nema með leyfi ráð- | hlýtur að bíða hans: Að fólk flytji j soppur þingsins, og er því ekki
fundarins er gert ráð fyrir að j
svo megi vera framvegis. En nrt i •
öðrum kosti kjósi Alþingi for-
setann ásamt ríliisstjórninni.
Nú segir sama stjórnarskrá að
forsetinn geti bæði frestað þing-
Eigi
óbrevtt
telja verður
i
Nylon-
og
ETKjaðmalxeiti
V[RZIUNIN>
f
I
\ .
ð til ívnrrnvnd-
v id nlvarlegum
semnlega fcil Reyixjavíkur eða ver- | Tökum dæmi til samlíkingar:
í 1 stöðva sunnanlands. Fari frá cign- : Almennt fjelag hefur það í lög-
cir) ma þucöi. \
atburðum í landi Farúks kon-
ungs.
í dag eru Egyptaland og Japan
þýðingarmestu útverðir Vestur-
veldanna gagnvart hugsaniegri
árás Rússa og Míð-Austurlönd
eru nú heista bitbeijs Rússa og
Vesturveldaniia.
■*mr •
- ... j
ÁSTANDIÐ ER AkVARUEGT
■NT/. rr>-1,
i.'l Ut Uuj U fcji. íUí.JUjJVI Uw i Vjiv
1. Náttúrugripasafn íslands
Reykjavík hefur eitt heimild tiljum sínum og átthögum í leit að j um sínum að stjórn þess kýs for
að láta mcrkja viílta fugla á | viðunandi lífsskilyrðum. Eða að mann sinn. Mundi stjórn sú og
laleuiuj í víaiuucuegum tiigangi. j viðreisii atvinnulífsÍTis, cins og . fciagsmenn lata scr lynda e*a
Ráðherra getur samkvæmt til- ! hjer að framan er stungið upp á, j íara vel saman, að formaðurinn
mælum náttúrugripasafnsins og' takist og Siglufjörður fái sinn j ræki frá völdum stjórn þá cr
að fengnum tillögum fug'lafrið- fyrri sess í atvinnulífi þjóðaruin- kaus hann?
unarnefndar, veitt leyfi til að ar. Það er von Siglfirðinga að j Til þess að girða fyrir stjórn-
veiða fugia í net eða gildrur til ráðamenn þjóðarinnar skilji að hið ; arkreppur og því sem næst
merkinga. Má slíkt leyfi jafn ' slðara er hið eina rjetta í þessum j stjórnlaust land mánuðum sam-
ná til friðaðra fugla sem ófrið- ■ málum.
aðra. Til merkinganna má eigi |
M
3 3
b a
. a m
«• » « tSu/0
C
jDanKastræti o.
nota önnur merki en þau, sem Matvælafraínleiðsian oykst
safnið lætur i tjo. j UETROIT -— Geröúr hafa verio ■ ii
2. Hverjum sem finnux’ eða ■ ymsar ráðstafa.nir fcil.að auka vnat . jafn stjórmaus allgn þann tima,
an, eins og alþingismenn hafa
gert sig seka um, gerir fundar-
áiyktuniÐ ráo fyrir þingrofi. Eft-
því ætti þjóðin enn að vera
handsamar merktan fugl, ber að
senda merkið, hvort sem það er Árangurinn
íslenskt eða útlcrxt, til náttúru- koma í IjA?,
ilaframleiðslu Bandarikjanna
lenskt e5a útlcr.t,
Jand gerst aðilar að samtökum j gripasafnsins, ásamt nánari upp
Aflantshafsríkjanna. Við það lýsingum um fundinn.
ái’s er þegar 5-
ár.
sem fer í framboð og fram
kvíemd kosninganna. En færi nú;
svo — sem líklegt má telja, eft-
6r/c mciri en s. 1. ir nýlega um garð gengr.ar kosn-
' ingar — að kosningin lcnti í
er þegar farirm að
því framieiðsla þessa
Ameriskur
X
f
til sölu í Bröttugötu 6, niðri,
sími 6477.
RFST Aí> ATIGTjVSA T
MORGUNBLAÐINU