Morgunblaðið - 10.04.1952, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 10. april 1.
MORGUNDLAÐIÐ
n
Ouktinn llróbjgrtsson Bð óra
Hefir wejiH yfirvélstjóri hja saiHG
útiaerðarréSaqi í 22!4 ár
FYRIR nokk 'um dögum kom til
mín merkur togaraháseti, sem óg
kom ekki fyrir mig, vi'5 fyrstu
Sýn. Hann sagði „Eg var með þér
á gamla Surprise, í jólaveðrihu,
1924“. Þá rifjaðistupp löngu liðið
atvik, þegar vélin gekk í sjó og
skipið lagðist sitt á hvað. Skjótfe
borð í kafi milli gálga, á þyí bbrðii:
sem það lagðist á. L.ensihgarnffí
höfðu stiflast og yfirvéisijpíjfnn
farinn í koju, á vaktaskiptúm.
Síðan þá, hefi ég ekkí skipt
Um skoðun, á því, fr^ért öryggi
góður vélstjóri er sklþi og mönn-
um.
Um haustið, 1929, _var leitað
álits Markúsar heitins Ivarssonar,
um yfirvélstjóra, sem ráða þurfti
á b/v .Jupiter. Þá var tilnefndur
Guðmann Hróbjartsson.
Hinn mikli snillingux, Markús’
fvarsson, sem var þaulkunnugur
Öllu, sem vélum viðkom á ísl.
togaraflotanum, sagði Guðmann
írrvalsmann: „Hann smíðaði jafn-
vel hamrana í hendur sér“. Þrifn-
aöi hans var þá þegar viðbrugðið,
er.da þá orðinn reyndur yfirvél-
stjóri á gamla Gyifa, í 8 ár, en
Var nú í landi, í bili. |
Fyrir frumbýlings togarafélag, ‘
Var það mikið lán að íá Guð-
Jrncni Hróbjartsson, til þess að
haf.: í hendi sér afkomu félagsins,
ai'1 i Irum braeði, en nvo hlýtur
|oað iafnan að vera um 1. vél-
stjóra, ekki sízt á þeim erfiðleika- ’
áru: i, sem nú fóru í hönd, fyrir
togr "aútgerðina yfirleitt. A þeim
ár u: ', varð að gæta fyllstu hag-
sýn: og sparnaðar, — þar er Guð-
jrr a’. \ sérstakur. Hjá honum ‘
Vr.nú'.r ekkert, en ekkert er þar
he’r' :r um of. Aðkeyptum við-
ge:ö u'íi cr síillt i hóf, sem frak-
ast rr unnt, og gerðar á hár-1
rétírm tíma. Þar kemur til greina1
har, góða útsjón. I
Þ: 3 hefur ávallt verið hans
fyr: boðorð: „Að stöðva okki
skir 'i, þótt eitthvað þurfi að
gerr. ‘. Láta bíða það, sem biðið
geti: , en nota hvert tækifæri til
nau. ynja viðgerða, og hlífir þá
sjáii m sér ekki við vinnu.
Þ, :, sem einkennir Guðmarn.
cr ]: ,ð að koma í veg fyrir, aS
hlut nir bili, með sínu glögga og
pák' æma eftirliti og umhirðu.
A' sjálfsögðu er það á einskis
jrian s færi, þegar um margar og
ma brotnar vélar er að ræða að
kom1 í veg fyrir allar bilanir.
En i ’-isjafnlega bregðast véistjór-
íar v ð þeim, á sjó úti. Margur
véÍEÍ iórinn sér þá ekki annað, en
fnns'flingu til næsta vélaverk-
stæð s, sem óumflýjanlega leiðir
af s:’ : tíma- og aflatjón.
H&fi á slíkt reynt hjá Guð-
Jnanni, þá er hann úrræðamaður.
í vonzku veðri, 40 mílur út af
Lan.i anesi, haustið 1931, bilaði
h-öfuðdampventill aðalvélar. svo
að ekki var hægt að tempra guíu-
aðst; eymið. Guðmann gerði á
bess.'. bráðabirgðarviðgerð, svo
túrnum varð Iokið. Það hefðu fáir
leikili efíir : Sagðist ekkert erindi
eiga inn S Austfirði.
Aí langri reynslu veit Guð-
man i, flestum betur, hvað hent-
ar to .urum í vélarúm. Hann sagði
fyrir, að breyta þyrfti fæðivatns-
innst”eymi í gufuketil nokkurra
nýsköpunartogaranna. Þá skoðun
vildi enginn fallast á. í»etta er nú
gert. Hann rélt fram oimljdsavél,
sú breyting er nú að koaaa.
Jarþrúður Bjarna-
ara
Guðmann hefir ávallt verið
mannasæll, þ.e.a.s. margir úrvals
menn í vélstiórastétt og véja-
mannastétt, yfirleitt, hafa verið
með Guðmanni. Ekki allfáir
fengið þar sinn fyrsta skóla.
Enda þótt Guðmann sigldi fyrri
heimsstyrjöldina vilaði hann ekki
fyrir sér að sigla hina síðari. Við
skipstjórn á b/v Júpiter, var þá
íekinn ungur maður og fram-
sækinn í meira lagi, sjósóknari
og aflamaður svo mikill, að allir
þekkja Bjarr.a Ingimarsson, óséð-
an. þeir sem láta sig þau mál
nokkru máli rkipta.
Þá sýndi Guðmann mest þrek
og þrautseigju, því nær tveggja
áratuga aldursmunur er mikill,
ef fylgja skal hinum röskasta for-
manni á léttasta skeiði.
Mörg af stríðsárunum var út-
haldstími b/v. Júpiters 350—360
dagar á ári. Enginn vélstjóri get-
ur kosið sér betra vottorð — slíkt
er óvéfengjarilegt.
Guðmann Hróbjartsson hefur
sótt sjó, á togurum, hálfan
fimmta áratug. Siglt tvær heims-
styrjaldir og verið yfirvélstjóri í
meira en 30 ár. Geri aðrir betur.
Á b/v. Neptunus fór GuSmann,
þsgar það skip var byggt. Hann
hefir verið bar ríðan.
Nákvæmlega á þeim tíma, sem
skipið á að sigla, er Guðmann
mættur til skips. Svo hefur það
verið í meira en tuttugu og tvö
ár. A.llt verið í lagi og ekkert
vantað af því, sem hann átti að
sjá um. Það hafði hann kynnt sér,
meðan stansað var. Jafnt í heima-
höfnum sem erlendis, heíur hann
notað hvert tækifæri sem gef’zt
hefur, og ekki sjaldan frístundir
sínar til vinnu og umsjónar. Oft
og tiðum fram yfir það, sem hon-
um bar skylda til. Með slíkum
mönnum er gott að starfa og þeim
gott að kynnast.
Guðmann Hróbjartsson er gæfu
maður og sinnar Pæfusmiður.
Hann á mannvænlag börn og
á^æta konu, sem; hann hefur not-
ið stuðninPs frá. svo hann hefur
getað "efið si« óskiptan að starfi
sínu. í því liggur meira lof til
bennar, en túlkað verði í fáum
línum.
Þegar litið er yfir farna leið,
þá eru þeir margir, sem minnast
Guðmanns á sextugsafmæli hans,
en hann er vitaskuld úti á sjó,
vlo starf sitt: Það er líkt Guð-
manni. —- Samferðamenn hans,
allir, viðurkonna hann o^ starf
hans En í því er varanlegasta
afmælisóskin "ólgin.
Tryggvi Ófelgsson.
HINN 15. apríl 1952, eða þriðja
!ag páska, er Jarþrúður Bjarna-
dóttir, nú vistmaður í Elliheimil-
inu Grund hér í bær, 80 ára. —-
Langar mig af þeim sökum til
þess að minnast þessarrar góðu
frænku minnar hér í blaðinu neð
nokkrum afmælisóskum, þótt fund-
um okkar beri ekki saman fyjr
en aldurinn hafði sótt hana heirn,
þótt Jarþrúður hinsvegar beri
aídurinn furðanlega, þar cð hún
hefur ekki legið á svæflum um
æfina frekar en aðrar alþýðukon-
ur, sem verða að vinna fyrir
brauði sínu oft og einatt hörðum
höndum.
Jarþrúður er af góðu bergi
brotin, og þótt hún sé ekki há að
vallarsýn frekar en margir ætt-
menn hennar, er hún þétt á velli
og þétt í lund og engin veifiskati,
enda hefur reynt á manndóm
hennar og þrek á langri æfi. •—
Þessar línur eiga ekki að vera
minningarorð, heldur vinarkveðja,
enda væntum vér vinir hennar og
samferðamenn á iífsleiðinni þess,
að hún eigi gott og farsællt líf
fyrir höndum, hvort heldur æfiár
hennar verða ' úr þessu fá eða
mörg, mæld á aiinmál vor manna.
| Líðan Jarþrúðar er nú góð, mið-
að við háan aldur, enda hygg ég
hana vera í góðum höndum starfs-
fólksins í Grund.
I Ég hefi þekkt Jarþrúði nokkur
. síðustu árin og hefi ég grætt á
i þeim kynnum, því Jarþrúður ber
’jafnan gott fram úr góðum sjóði
hjartans, eins og oft er sagt í
ræðum og riti, og vissulega mynúi
, bræðralagið á lífsleið vor jarðar-
barna verða innilegra og. sannra,
ef vér reyndum að tem.ja oss slíkt
hugarfar í samskiptum vorum.
Leyfi ég mér að biðja páskablað
Morgunblaðsins fyrir þessi fáu
afmælisorð til Jarþrúðar Bjarna-
dóttur á þessum heiðursdegi henn-
j ar. Óskum vér þess, að þeir
dagar, sem hennar bíða á ólokitmi
1 vegferð æfinnar verði sólbjartir
vordagar.
Lifðu heil Jarðþrúður, með ósk
um gleðilega páskahátíð.
Ragnar Bencdiktsson.
Þuriður Þurbergsdóttir
1 Fyrsta vélstfóra
í vantar við síldarverksmiðjuna á Djúpavík n. k. sumar.
,« Nánari upplýsingar gefur Guðm. Guðjónsson, næstu daga,
5 í síma 3484, milli kl. 18—19.
m
: H.F. DJÚPAVÍK
Slúdentar í Höfn
ræða námskoslnafS
FUNDUR í Félagi íslenzkra
stúdenta í Kaupmannahöfn 29.
marz 1952 hefur rætt efnahags-
vandræði íslenzkra stúdenta,
sem stunda nám .erlendis, og
samþykkir eftirfarandi ályktun:
Á síðustu árum hefur dvalar-
kostnaður íslenzkra stúdenta er-
lendis hækkað mjög. Fyrir geng-
islækkunina 1950 var árskostnað-
ur íslenzkra stúdenta í Dan-
mörku um 9000 íslenzkar krónur,
en nú er hann um 20000 krónur,
og svipuð breyting hefur orðið í
öðrum löndum Evrópu, þar sem
íslenzkir stúdentar stunda nám.
Á sama tíma hefur afkoma vanda
manna þeirra á íslandi versnað
vegna aukins atvinnuleysis og
verðbóigu, og atvinnuleysi veld-
’ ur því, að stúdöntum er nú örð-
ugra en áður að afla fjár með
eigin vinnu. Margir stúdentar,
sem hóíu nám á velgengnisár-
um þjóðarinnar um og eftir
stríðslok, berjast nú í bökkum við
eð Ijúka námi, og á síðustu árum
beíur fátækum stúdentum verið
ókleift , að sigla til náms, þótt
i hugur stæði til. Hins vegar er
I íslendingum brýn þörf, að ungir
rnenn geti stundað nám í öðrum
löndum, þar sem margar nauð-
svnlegar námsgreinar verða ekki
lærðar á íslandi.
Á fjárlögum þessa árs voru
styrkir til stúdenta eriendis
iækkaðir urn 275 þúsund krónur,
og var lækkunin framkvæmd
með þeim hætti,. að dregið var
af stúdentum á 3. og 4. námsári,
en í staðinn var þeim gefinn kost-
ur á lánum sömu upphæðar. Þessi
ráðstöfun hefur bitnað hart á
þeim stúdentum, sem eru í miðju
l Frh. á bls. 12.
ÞRIÐJUDAGINN 15. þ.m. verð-
ur til moldar borin, frá Káifa-
tjarnarkirkju, háöldruð sæmdar-
kona, Þuríður Þorbergsdóttir, cr
lézt að Elliheimilinu Grund, 29.
f.m.
Þuríður var fædd að Þúfu í
Landmannahreppi 28. sept. 1859,
og voru foreldrar hennar hjónin
Sigríður Þorsteinsdóttir og Þor-
bergur Jónsson, er þar bjuggu.
Þuríður mun snemma, eða
strax eftir íermingu, hafa farið
til starfa hjá vandalausum á
berneskustöðvum sínum. Þegar
hún var iiðlega tvitug, ?á leið
hennar suður á Vatnsleysuströnd.
Þar kynntist hún Sigurði Þor-
lákssyni, er hún síðar giftist og
bjuggu þau saman í farsælu
hjónabandi til ársir.s 1922, að
Sigurður lézt. Siguiður Þoriáks-
son var ættaður af Vatnsleysu-*
strönd. Honum var sjómennska í
blóð borin, enda happasæll ::or-
maður þar syðra um áratugi.
Nafn hans mun vart gieyunast
þegar dugmikilla rjósóknara bar
er minnst. Þess má geta, r.ð í
einni af sjóferðum sínum var
Sigurður og skipshöfn hans r.vo
lánsöm að bjarga úr sjávarháska,
við erfiðustu nkilyrði, Kristleifi
Þorsteinssyni, síðar bónda og
fræðimanni að Stóra-Kroppi, er
ungur stundaði sjóróðra á Vatns-
leysuströnd.
Þau Þuríður og Sigurður
bjuggu lengst af í Götu á Vatns-
leysuströnd, og dvaldi móðir
Þuríðar þar hjá þeim um 13 ára
skeið. Þau hjón eignuðust brjú
börn, Mörtu, er gift var Jóni Þor-
kelssvni frá Flekkuvík, en hún
lézt árið 1914, Sigurbjörgu, gifta
Sigurði Sigurðssyni hér í bæ og
Jón, nú skipstjóra á „Gullfoss“.
Hann var kvæntur Guðrúnu Sig-
urðardóttur, sem látin er fyrir
nokkrum árum; síðari kona hans
er Dýrfinna Tómasdóttir.
Eftir iát manns sins íluttist
Þuríður til Reykjavíkur og dvaldi
hér æ síðan, að undanskildum
tveim árum, er hún var á heimili
svstur sinnar, Þórönnu, að Stóru-
Borg í Grímsnesi. Fyrstu dvalar-
ár sín hér, bjó hún sjálfstætt og
hafði hjá sér dótturson sinn, er
þau Þuríður og Sieurður höfðu
alið upp, og sem þurfti serstak'-ar
umönnunar við. sakir siúkleika,
en honum sýndi Þuríður mikla
fórnfýsi og kærleiksríka um-
hyggju. Þegar aldurinn færðist
yfir og kraítar þverruðu, ílutt.i
hún til dóttur sinnar og íengda-
sonar og dvaldi hjá þsim um sjö
ára skeið. Þaðan fór hún á Elli-
heimilið Grund, þar sem hún
dvaldi til dauðadags. — Öll dval-
arár sín þar, sem og ávallt áður,
naut hún mikils frá syni sínúrti
og heimili hans.
Þuríður var glæsilag að vallar-
sýn og bar með sér mikinn snyrj.1-
brag hvar sem hún fór. Hún var
góð eiginkona og móðir, að eðlis-
fari góðgjörn, glaðlynd og ljúf í
umgengni svo gott þótti að vera
í návist hennar, enda varð henni
vel til vina. Þótt samfundir gam-
alla kunningja við hana yrðu,
eins og oft vill verða af ýmsum
ástæðum, færri en skildi, eftir að
árin færðust yfir hana, þá veit
ég að hennar var oft minnst og
þá ávallt-að góðu einu, og sýnir
það hver ítök hún átti í hugum
gamalla samferðamanna. Sjálf
var hún trygglvnd og vinföst og
mat mikils það, sem fyrir hana
var gert.
Þuríður var alla tið einlæg trú-
kona, og fvrir eiein revnslu
hvatti hún aðra til trúar og bæn-
rækni. — Með bakklæti skal
hennar minnst í þeim anda nú,
þegar hún er gengin á fund Herria
síns.
E. K.
Ííaisl.ar óperuv vinsælastar
NEW YOEK ■— Á sýr.ingarskeiðí
því sem lýkur í Metrópólitan ópei-
unni í New York hinn 12. apfrl
n. k. hafa verið haldnar 150 sýíi-
lingar þar af 101 á ítölskúrii
óperum.

2ja—3ja herbergja íbúð með húsgögnum óskast fyrir j
nýgift barnlaus hjón mánuðina júní, júií óg ágúst. — ■
■
Hentugt fyrir þá sem verða í sumarbústað. Tilboðum. ;
óskast skilað á afgr. Mbl. merkt: „586“.
Air&eráska nyioaisokka
útvegúm við innflytjendum. Nýasta tízka. Yfir 20 teg-
undir. Verð frá kr. 9,40 parið FOB New York. — Talið,
við okkur sem fyrst.
F. JÓHANNSSON
Umboðsverzlun — Sími 7015.
E«. i » i ® u *
mbyaishus
Óska að kaupa einbýlishús, helzt á hitaveitusvæðinu.
Þarf að vera minnst 6—7 herbergja með öilum nýtízku
þægindum. Tilboð merkt: „Einbýlishús — 579“, sendist
blaðinu fyrir 17. þ. m.