Morgunblaðið - 03.10.1952, Blaðsíða 1

ttttM
16 sáður
[ 39. árgangnr
225. tbl. — Föstudagur 3. október 1952
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
I ilit eninf
Flck’íar hans sígraSi
Hf iðar að hóflegri áfengisneyzíu
fækkun vánvsitifigaleyfa en
ölbraggfUfiD háð þ£á£aratkvæði
TvEFND SÚ, er dómnnáiaráðberra skipaði 28. apríl 1951 til að end-
urskoða áí'engisiöggjöf lar ásins hefur rú skilað áiiti til þingsins.
Ifefur nefndin samþykkt frumvarp að nýjum áfengislögum, er
ráðherrann leggur fyrir Alþingi. Nefndin heíur aflað ýmissa gagna
um ástandið í áfengismálunum, kostað kapps um að kynna sér
áfengismátalöggjöf nágrannalandanna og þær ráðstafanir, sem þar
hafa verið gerðar til endurskcðunar og breytinga, segir í greinar-
gerð frá nefndinni, er biaðinu barst í gær.
Þessir menn voru skípaðir í nefndina: Gústaf A. Jónasson, skrif-
stofustjóri, formaður, Brynjólfur Tobíassor;, áfengismálaráðunaut-
ur, Jóhann G. Möllcr, forstjóri, Glafur Jóhannesson, próftssor og
Pétur Daníelsson, hótelstjóri.
Samkv. greinargerð um frumvarpið og nefndarálitið er blaðinu
baist í gær, leggur nefndin til, að Áfengisverzlun ríkisins verði
gefin heimild til að brugga áfergt öl, fáist um það samþykkt með
þjóðaratkvæðagreiðslu. Dómsmálaráðuneytið getur skv. frumvarp-
inu veitt fleiri veitingahúsum leyfi til vínveitinga en Hótel Borg,
en jafnframt eru í frumvarpinu ýms ákvæði þess efnis, að stuðlað
verði að hóflegri áfengisneyzlu og vínveitingaleyfum til félaga við
‘sérstök tækifæri verði fækkað. Áfengisvarnaráð hafi hönd í bagga
með ráðstöfunum, hvað snertir áfengissölu og skulu 6% af ágóða
áíengissölunnar lagðar til hliðar, sumpart varið til byggingar
dx-ykkjumannahæla og sjúkrahúsa, en sumpart til byggingar fé-
lagsheimila og hótela sem vaxtarlaus lán.
Svo segir í greinargerð nefndarinnar:

Bæjarstjbritin vill ú spornað
sé pfi! óhæfileyri álsgninp
Birt verii ssöfn brollegra.
BÆJARSTJÓRNARFUNDI í
gær gerði Þórður Björnsson að
fdí' Wk umræðuefni óhæfilegt verðlag á
'f "> f| . vörum, sem frjálst verðlag er á
— og flutti hann tillögu um það
I . efni:
1®
BRÁDABIRGÐALÖGIN
Jóhann Hafstein rakti gang
málsins og sýndi fram á, að_ ríkis-
jsstjórnin hefði beitt sór fyrir að
»koma í veg fyrir óhæfilega álagn
ingu, með bráðabirgðalögum í
vor, þar sem heimilað væri að
birta nöfn þeirra, sem brotlegir
væru, og verðgæzlunefndinni var
jafnframt markað ákveðnara
verksvið en ^ður.
Getraunamyndin
©r á bi§. 9
□-
-□
VARÐ OKVÆÐA VÍÐ
BREYTINGATILLÖGUNNI
Flutti Jóhann Hafstein breyt-
ingartillögu við tillögu Þórðar.
Varð Þórður ókvæða við og taldi
það „skítverk“ eins og hann orð-
'aðið það, að breyta tillögu hans.
Var tilagan samþykkt sam-
hljóða eins og Jó'nann lagði til,
svohljóðandi:
ALYKTUNIN
í MÁLINU
„Bæjarstjórn Reykjavíkur tel-
ur að nauðsyn beri til að sporna
við þeirri misnotkun sem sumir
verzlunaraðilar hafa gerzt sekir
um á því frelsi sem þeim hofur
verið veitt til að ákveða sjálfir
áiagningu á vörur.
Fyrir hví skorar bæjarstjórnin
á yfirstjórn verðgæzhxnnar ?5
beita jafnóðuxn og tilefni gefast
ti). »’ei»nild þeirri sem felst í
bráðabirgðalögum nr. 45 frá 6.
maí síðastl. 2. gr., til þess að birta
nöfn þeirra sem verða uppvísir að
ób.óflegri álagningu á vöriir eða
hiúnustu sem frjálst verðlag er
erði
sma>
STUDLAÐ AÐ HOFLEGRI §
ÁFENGISNEYZLU
Helztu nýmæli frumvarps þessa
og breytingar frá eldri lögum eru
þær, sem nú skal greina:
í 1. gr. er það tekið fram, að
tilgangur laganna skxdi vera sá,
að stuðla að hóflegri meðferð
áfengis og vinna gegn misnotkun
þess. Slík stefnuyfirlýsing er eigi
i gildandi lögum, og er ákvæðið
því nýtt, en hefur vitaskuld að-
eins þýðingu sem lögskýringar-
atriði.
STERK OG LÉTT VÍN
í 2. gr. er skilgreining á sterk-
um drykkjum og léttum vínum.
Hefur slík skilgfeining eigi veríð
áður í lögum. Er hún nauðsynleg,
ef horfið yrði að því ráði að setja
aðrar reglur um veitingasölu
léttra vína en sterkra drykkja,
en slíkt er á færi ráðherra sam-
kvæmt 12. gr. frumvarpsins.
ÞJÓDARATKVÆÐI
UM ÖLIÐ
Það er og nýmæli, að ríkis-
stjórninni er gefin heimild til að
yeita Áfengisverzlun ríkisins
leyfi til að brugga hér áfengt öl.
Slíkt leyfi getur hún þó aðeins
gefið, að hún hafi áður borið það
efni undir atkvæði allra kosninga
bærra manna í landinu, og hafi
meirihluti þeirra, sem þátt tóku
í atkvæðagrciðslunni goidið fyr-
irhúgaðri leyfisveitingu já-
atkvæði, sbr. 7. gr. frumvarpsins.
Upp í þá grein frumvarpsins hafa
Og verið telcin lög nr. 11/1952 um
bruggun áfengs öls handa varn-
arliðinu hér á landi.
ÚTSÖLURNAR
Samkvæmt gildandi áfengis-
lögum er ríkisstjórninni heimilt
að undangenginni atkvæða-
greiðslu að setja á stofn áfengis-
útsölur í kaupstöðum og kaup-
túnum. í frumvarpinu er lagt til,
að þessi heimild sé bundin við
kaupstaði, enda hefur engin
áfengisútsala verið staðsett utan
kaupstaðar fram til þessa. Ef
Framii. á bls. 5
á!iiyg'iive:§ hGsningaársli!:
iommúnistar þurrkuð
ist út uf þingi Jupons
Stjérnaiflokkuiinn íékk hreinan meirihlyta
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter-NTB
TÓKÍÓ, 2. okt. — Kosningunum í Japan lyktaði á þá lund, að
Frjálslyndi flokkurinn, flokkur Jósídas forsætisráðherra, fékk
l'.reinan meirihluta á þingi eða 240 þingmenn af 466.
Mesta athygli vekur að koinmúnistar hafa gersamlega þurrk-
azt út af Japansþingi, þar sem þeir áttu áður 22 þingfulltrúa.
Féllu allir frambjóðendur þeirra, 107 að töiu. Þykja úrslit kosn-
inganna sýna ótvírætt, að japanska þjóðin sé staðráðin í að
skipa sér í sveit með hinum frjálsu þjóðum gegn ofbeldi og
yfirgangi kommúnista í Austur-Asíu. Úrslitin eru reiðarslag
fyrir kommúnista.
ibúðabygginga
Frumvarp ríkissijórnarinnar á Alþingi.
RÍKISSTJÓRNIN lagði í gær fram á Alþingi frumvarp um heim-
jid sér til banda til öflunar lánsfjár til smáíbúðabygginga. Segir
á þsssa leið í fyrstu grein þess:
Ríkisstjórninni er heimiU að taka að láni allt að 16 millj. kr.
eða jafnvirði þeirrar fjárhæðar í erlendri mynt.
Fé þetta skal endurlána lánadeild smáíbúðahúsa með sömu kjör-
um og það er tekið.
í greinargerð frumvarpsins segir svo: t
SIGUR LÝÐRÆSISFLOKK- 1
ANNA
Þingkosningar þessar eru hin-
ar fyrstu sem haldnar eru í
landinu síðan Vesturveldin gerðu
friðarsamninga við Japan. Enda
þótt Frjálslyndi flokkurinn hafi
tapað 45 þingsætum, eru úrslitin
talin sigur fyrir stefnu stjórn-
arinnar bæði fyrir og eftir frið-
arsamningana. Þingmannatölur
annarra flokka eru sem hér seg-
ir: Framsóknarflokkurinn 85
(áður 67), hægfara jafnaðarmenn
57 . (áður 30), vinstri jafnaðar-
menn 54 (16), kommúnistar 0
(22) og loks náðu allmargir óháð-
ir frambjóðendur kosningu.
SUNDRUNG í FLOKKNUM
Þess er beðið með eftirvænt-
ingu hverju fram vindur í átök-
um Jósídas forsætisráðherra og
Hatoyamas fyrrum flokksfor-
ingja, sem nú eiga sér stað innan
Frjálslynda flok.csinf.. En talin
er hætta á að flokkurmn klofni,
ef ekki gengur saman áður en hið
nýkjörna þing kemur saman.
HEFUR SETIÐ Á ÞINGI
SÍÐAN 1890
Þess er getið í fréttum, að einn
hinna nýkjörnu þingmanna sé
hershöfðingi sá, sem skipulagði
sókn Japana á Malakkaskaga í
heimsstyrjöldinni og stjórnaði
árásinni á Singapore.
Þá þykir það og tíðindum sæta,
að elzti frambjóðandinn, sem
náði kosningu er 92 ára að aldri.
Hann hefur verið þingmaður sam
fleytt frá því þingdeildin var
stofnuð árið 1890.
Þrem útlendingum voru greidd
atkvæði í kosningunum, þeim
MacArthur fyrrum hershöfð-
ingja, leikaranum Gary Cooper
og Stalín, sem fékk eitt atkvæði.
MIKIÐ NAUÐSYNJAMÁL
Á yfirstandandi ári gerði ríkis-
stjórnin ráðstafanir til þess að
slakað yrði þannig á fjárfest-
ingareftirlitinu, að þeir, sem
vildu, gætu lagt í byggingu smá-,
íbúða. Enn fremur var á síðasta
Alþingi ráðstafað 4 millj. af
greiðsluafgangi 1951, til þess að
lána með 2. veðrétti út á smá-
íbúðir og var sett um þau útlán
sérstök löggjöf. Þessar ráðstafan-
ir hafa orðið til þess, að fjölda
margir víðs vegar um land hafa
ráðizt í að koma sér upp smá- í
íbúðum. Þær 4 millj. kr„ sem
til umráða voru til að lána út
á þessar íbúðir, hrukku hins veg-
ar aðeins skammt til þess að full-
nægja lánaþörfinni út á annan
veðrétt í þessum íbúðum.
MENN VINNA SJÁLFIR AÐ
BTGGINGUM SÍNUM
Eins og nú standa sakir um
fjármagn innanlands til fjárfest-
ingarlána sýnist það líklegast, til
þess að menn geti komið sér upp
húsnæði á næstunni, að menn
hafi sjálfir sem mest með hönd-j
um byggingarframkvæmdir sínar
og geti unnið að þeim með
venzlaliði sínu.
Með þessu móti komast íbúðir
upp með miklu minna lánsfé, en
unnt er á annan hátt.
Augljóst er, að valda mundi
stórfElldum vandkvæðum, ex
ekki væri hægt að halda áfram
lánveitingum út á annan veðrétt
í slíkum íbúðum. Telur ríkis-
stjórnin því höfuð r.auðsyn, að
lánveitingar þessar þurfi ekki
að falla niður eins og nú standa
sakir. Ríkisstjórnin flytur því
þetta frumvarp um heimild til
þess að taka að láni 16 milljónir
króna og endurlána féð til þess-
arar byggingarstarfsemi.
SÉRSTAKAR RÁÐSTAFANIR
TIL AD AFLA LÁNSFJÁR
Um horfur á því að útvega
slíkt lán er ekki hægt að segja
með neinni vissu nú, þegar þetta
frumvarp er lagt fram og mun
verða athugað nánar um þá hlið
málsins meðan frumvarpið er til
meðferðar á Alþingi. Kynni svo
að fara að gera þyrfti sérstakar
ráðstafanir, til þess að lánsfé fá-
ist í þessu skyni og setja þyrfti
í lög ákvæði, er stuðlað gætu
að því, mun ríkisstjórnin flytja
tillögur á síðara stigi málsins í
þá átt.
Ástæðxxlaust að draga úr
vígbúnaði.
PARÍS — Collins, hershöfðingi,
hefur nýlega sagt, að ekki sé nein
ástæða fyrir V.-Evrópulöndin að
draga út' hervæðingu sinni, þótt
ný kjarnorkuvopn verði tekin í
nptkup.^ _