Morgunblaðið - 03.10.1952, Blaðsíða 7

Föstudagur 3. okt. 1952
MORGVTS BLAÐIÐ
7
fi ijáístðínInxK
levnzt ve
ÞotsSsinn Þorsleinssoii sýslumaður
N
ÞORSTEINN Þorsteinsson, sýslu- NÝI TJÁaSTOFiJINN
maður Dalasýslu, er fyrir REYNIST FESL.
skcmmu kominn í bæinn. Frétta- — Hvernig likar bændum yfír-
maður Mbl. kom að tali við hann leitt við hinn nýja fjárstoín?
og spurði hann frétta úr héraði. — Mönnum hefur reynzt hið
— Hvaða framkvæmdir hafa aðkeypta fé vel, svarar Þorsteinn.
verið helztar í Dölum.í sumar? —Aður fyrr var rnjólk úr Suður-
Dölutn geJjd til Eorgarness, mjólk-
UNNIB AB VEGAGERÐ urbúsir.s þar, en nú hyggja mesn
í SVÍNADAL OG SKÓGA- fiekar á að cfla sauðfjárræktma
STRANDARVEGI j og telja hana arðsamari, enda
— Það er þá fyrst að nefnaviða ágæt r.fréttaríönd.
vegagerðir. Nokkuð hefur verið
um nýbyggingar vega. Unuið
hefur verið að Vesturlandsvegi, f , j
aðailega í Svínadal, vegurinn þar
var á alllöngum kafla ruddur inn
í hlíð og hlaðinn upp.
Unnið hefur verið að Skógar-
strandarvegi. Það er nýbygging
og er nú komin óslitin akbraut
út undir Ketilsstaði í Hörðudal.
Einnig er unnið að Skógar-
strandarvegi vestan frá. Er ætl-
ast til að brautir þessar nái sam-
an og akbraut verði lögð yfir
Snæfellsnessfjallgarð hjá Bíld-
hóli um Heydal og suður í
Hnappadal, sem talið er, að verði
þá varla ófær vegna snjóþyngsla
á vetrum. Ykist þá mikið öryggi
í samgöngum úr Breiðafjarðar-
byggðum við Borgarfjarðarundir
-lendi. Hefur sýslunefnd Dala-
sýslu þrásinnis óskað eftir þeirri
Vegagerð.
er hægf margfaldi úfirækkjólgirðin
ar hægf al faksnarka úfirækfun garðávaxta
EINS og Stofán Árnason garð-
yrkjubóndi gat um í blaðinu :í
gær, er Ingimar Sigurðsson í
Fagrahvammi cirm framtaksam-
asti garðyrkjumaður landsins.
Encla hsfur hann fjölbrcytta
framleiðslu í garðyrkjustöð ninni
og hefur á ýmsa lund haft for-
ystu um nýjungar í garðyrkju á
undanförnum árum.
Ég hitti Ingimar að máli í gær
og bað hann að sogja mér, hverj-
ar væru helztu fyrirætlanir garð-
yrkjumanna landsins.
MARGT IÍÆGT A9 GERA
— Frá þeim vorður ckki skýrt
í stuttu máli. sagði Ingimar. G-arð
yrkja á íslandi getur átt nikla
framtíð bæði moð bættri aðstöðu,
aukinni reyr.slu og aukinni fjöl-
breyttni í vali nytjaplantna.
Eins og getið var um hjá þér
í blaðinu í gær eru gróðurhúsin
oiðin rúmir 7 hektarar að flat-
armáli á öllu landinu. En bygg-
ingarkostnaður þeirra er ayo
mikill, að við verðum á næstu
árum að snúa okkur meira að
ræktun unair beru lofti.
Ingimar Sigurðsson vill fjölskrúð-
ugan kennslugarð í Reykjavík.
Ingimar Sirurðsson
— Það get ég ekki sagt í fljótu
bragði. En það cr mín skoðun
að íslenzkri garðrækt séu lstil
takmörk sett frá náttúrunnar
hendi. Það sem takmarkar í'ram-
leiðsluna hjá okkur eða ræður
tegundavaiinu er fyrst og fremst,
iö við þurfum að geta ræktað
visst magn af matvælum á hverj-
um fermetra lands. Gúrkur geta
t. d. gefið 30 kg á fermetra þeg-
ar ræktunin er í góðu lagi en
tómatarnsr geta orðið 26 itg á
fermetra. Þetta er hægt og við
vitum um bennan möguleika.
Til samanburðar má geta þess,
að bananaræktin er alltaf hæpin
hcr m. a. vegna þess að ekki er
hægt að fá meira af banönum
en 6—8 kg á fermetra hverjum í
húsi.
SKJOLGIRÐINGARNAR
Þið skógræktarmenn,
FROSTÞOLNAR TEGUNÐIR
Hægt er að auka að mun rækt-
un gulróta í heitum jarðvegi
ur.dir fceru lofti. Gulræturnar
þola allt að fimm stiga frost ef
notaðar eru réttar iegundir.
Og svo er ein ræktarjurt sem
ails ekki hefir verið ræktuð hér
Þorsteinn Þorsteinsson
Sauðfé mun nú vera fleira
— Vegur fyrir Klofning um Vesturssýslunni (6 vesturhrepp-
Skarðsströnd var orðinn bílfær unum), en þegar niðurskurður
■fyrir nokkrum árum, þótt ýmsar fór fram. Hyggja menn enn á að
ár væru þá óbrúaðar. í sumar ’ fjölga því til muna. Hið aðkeypta
Var Búðardalsá og tvær minni ár fé reynist vel ein$, og ég sagði.
brúaðar, ea af þeim, sem óbrú-1 Það er ágætt til frálags, enda
aðar eru er mest þörf að brúa! yfirleitt betur með farið og fóðr-
Hvolsá í Saurbæ þegar á næsta að en venjulegt var. Hleypt hef-
ári, þar sem vörufiutningar frá ur verið tj,l lambgimdra og er þá
Salthólmavík, einkum kjötf'.utn- nauðsynlegt að fóSra þær vel
íngar á haust.in f^ra þar um. I fyrstu þrjú árin til þess að þær
Þá er sím hagning. Lokið vero- verði jafovænar og nái "ullum
ur í sumar við að Ieggja notenda- þroska. í haust virðist féð ætla
síma á þá bæi, sem ekki var áður að verða í vænna lagi til frálags,
lagt til í Skarðshreppi og til nokk enda var jörð ekki fljótgróin og
urra bæja í Fellsstrandar- og giös hafa seint visnað.
Klofningshreppum. Eru nú eftirj
10 bæir í sýslunni, þeirra sem nEYSKAPUR 0G GARB-
oskuðu eftir cima, en eigi hafa
fengið hann.
ið iiin garðlöndin í opnum ræs-
um. Með því móti að sjá görð-
unum fyrir skjóli með skjólgirð-
inum tryggjum við það að guf-
sagði una leggur úr opnam ræsunum
hann, hafið enn sem komið er yfir garðana þega.r frostnæíur
gefið skjólgirðingunum of lítinn i;oma> og ver j,á beiniínis frosí-
gaum. Það er mín skoðun að ínu, að minnsta kosti því frosti,,
skjólgirðingarnar geti komið senl maður verður aS búast viö á landi að heitið Seti °S Það er
þjóðinni að meira gagni en sjálf-, ag gefi komið meðan á hinum hið svonefnda Pastinak. Það er
ir .íyt.iaskógarnir. | venjulega sprettutíma garð-
Ég benti Vini mínum Ingimar pjantiítuanna ctentíur.
að lítið. gagn væri í hugleið- A* leggja slík hitaræsi um
ingum um nytsemi skjólgirðinga,1 garðána kostar ekki meira cn
meðan reynsla í því efni væri 20—30 kr. á fermctra í garðinum
hverfandi lítil. En það er aug- ; stað þess að fc.rmcter í gróður-
ljóst mál, að gagnið af skjólgirð-, húgi kostar 3_400 krónuv. Er:
ingum við alls konar ræktun cr það mikill munur. Með ^ssn
skjótfengnara, skjólgirðingarnar fyrirkomulagi reynist mér ótrú-
koma fyrr í gagnið, en fullvaxnir lega ,nunur á uppskePunni
nytjaskógar verða höggnir, utl 0g innl er um 2r a,g ræða kál,
því þeir verða ekki komnir í gUiraetur og þess konar garð-
fulla hæð fyrr en á 50 100 ár- ávexti. Með þessu fyrirkomulagi
um. Að sjálfsögðu er það mjög getum við t. d. hægloga ræktað
JARBRÆKTARFRAM-
KVÆMBIR OG NÝHÝLI
— Hvernig hefur gengið með
jarðræktarframkvaimdir í Döl-
um?
—; Þær hafa verið töluverðar í
altl sumar. Tvö jarðræktarsam
— En hvernig hefur heyskap-
urin" gengið hjá vkkur í sumar?
— Heyskapur hefur verið fram
undir meðaliag. Hann bvrjað
seint eða í síðari hiuta júlí. En
tíðarfar hefur yfirieitt verið gott
eftir að s’áttur hófst. í Vestur-
svslunni æFuðu menn að skapa
bönd eru í sýsiunni og nafa bau1 E®r >>sumarauiía með því cð fæia
bæði látið viima að jarðrækt r.ú í réttir aítl,r um viku’ en sú vikp
leyndist óþerrascm og varð lítið
sumar, m.a. með dráttarvéium og
jaröýtum. Unnið var með skurð-
gröfu í Saurbæ og var grafið
meira og minna til þurrkunar og
ræktunar á fiestum bæjum sveit-
arirmar,
Tvö nýbýli hafa verið reist í
sýslunni í sumar. Armað í landi
höfuðbólsins Skarðs. E- það
tengdasonur bóndans likarði,
Eggert Ólafsso*1, sem bað hefur
ceift. Hitt nýbýlið er við Brautar
holt, reist af Gunnari Aðalsteir.s-
syni. Harm er sonur Aðalsteins,
bónda og kaupmanns í Brautar-
holti.
Annars hefur lítið verfð gert
af íbúðarhúsum í sýslunni. Bvgg-
ingrrkostnaður þykir of bár. A-ft-
ur á rnóti töiuveri byggt af úti-
húsum, heyturnum og öðrum
votheystóftum.
Menn hyggja miög á rð stækka
tún sín og gera þau öll vé’.tæk.
Hafa miiii 10 og 20 d~áttnrvéiar
verið fluttar inn í hérað’ð í sum-
ar. Treysta rrvenn nú rneira á hey-
úr hej’skap.
Kartöfluuppskera var víðast
með ialtara móti, en þó sums-
staðar í meðallaei Það leit ekki
illa út með kartö£lu»-æktina, en
nseturfrost í ágústmánuði gerðu
mikinn skaða, og féllu bá kart-
öfiugrcs. Rófurækt er iíti'l í svs’
ii*"ii rú. en,da cerir msðkur víð-
ast vart við sig.
ALKíN FISKÍSÆKT
— Rétt er að minnast á það
sesir Þorstcinn. svslumaður, —
að áhugi er að auka veiði í ám
í Döium þar sern ekki hefur ver-
io fiíkhækt áður. Hefu- nú vcri*
stofnað til fiskiræktar í ánum í
Saurbæ og Búðavdalsá. Annars |
nefur lavveiði veríð með tregara
móti í Ilaukadalsá og Lr.xá, en
aiigcð í Fáskrúð. Nú í sumar hef-
n- einnig v"iðst t»Isv.e-t af lai.’i í
Kjallaksstaðaá. Hún hefur ekki
þurrefnisríkasti rótarávöxtur
cem til er. Norðmenn rækta það
allt norður til endimarka Noregs.
Og þannig mætti lengi telja þeg-
ar rætt er um framtiðarmögu-
leika í íslenzkri garðyrkju.
TENNSLUGARDUR
:' REYKJAVÍK
En úr því ég ér farinn að
spjalla við þig, sagði fngimar, þá
er rétt að ég minnist k eitt áhuga
mál :nitt.
Reykvíkingar þurfa að koma
fróðlegt og' eftirtekt&rvert. þag- frostþolið hvítkál og gulrætur sér »PP „botaniskum" garði bar
ar þið garðyrkjumennimir getið sem geta staSið j garðinum langt
bént á ákveðnar staðreyndir um fram á vetur
nytsemi frjágróðurs sem gróður-
ættur er til skjóls fyrir garða og
hvers konar :iytj,agróður.
MEÍRI ÚTIRÆKTUN
— Það er skoðun min, segir
ingimar, að við garðyrkjumonn
sem r.emendur skóianha geta
fengið tækifæri til að kynnast
öllum helztu tegundum í gróð-
urríki landsins og húsinæðurnar
geta kynnst þar ræktun og með-
ferð allra maíjurta sem hór koma
íil greina.
Gott væri að hafa vermihús í
, ... .. , , cambandi við garðinn svo þar
vatn til að ylia upp íarðveg ai
v,v,: 'L ■ verðl hægt að rækta ymislcgt af
UPPSKERAN furbu
GÓB f ÁR
Nytjaplönturnar þoia ótruiega
mikinn hita í jarðveginum. Á
hinn bóginn er hægt að nota
sem eigum völ- á miklu heitu , ,
vatni, eigum að leggja áhcrzlu ennan d • 'jem 0 r er ser cga þvi sgm ekki þrifst undir beru
á, að hita jarðvegirm, þar sem
við ræktum viðkvæmar 'lrytj.a-
plöntur cn einskorðum okki
ræktun okkar eins mikiö og gert
hefir vcrið við það. að ræKta
undir gleri.
Ég sagði honum að fyrir löngu
síðan tjáði garðyrkjumaður mér,
að það væri til lítils að ætla sér
heitt, t. d. afrennslisvatn frá
íbúðarhúsum eða gróðurhúsum.
Það sést bezt í ár að ,við höf-
um gert allt of iítið að úfirækt-
i lofti.
, Aldrei verður gott lag á grasa-
: íræðikcnnslu, fyrr en slíkur garo
T ... ._ , ! reitur er kominn hér upp. Jafn-
un. Þott sumarið hafi verið til- „ . « , Y ,
,... , , ,, , , „ , , framt verður hann að miklu
toiulega kalt her .sunnanlands, ,, , . _
, . , , , . _ , ’ ■ gagni fyrir allan almenmng og
þa er uppskeran xurðu goð, þar. r - , , . , ,
, . , , , , . husmæðurnar serstaklega cem
söm hun er vel stunduð og í , , . , , , T ...
, ,, ekki hafa haft nem cða miog
fuliu lagi.
takmörkuð kynni af ræktun
að hafa not af jarðhitanum und-' , nytjajurta og skrautblóma.
ir beru lofti, því þá yrði svo TOMATAR UNDIR BERU LOFTI Ég hitti oft fólk sem kallar
’niikið ósamræmi á milli hins “ Geturðu hugsað þér að þið þll skraut’olóm „rósir“ og allt
heita jarðvegs og hins kalda getið ræhtað tómata undir fceru j grænmeti hcntkál í vanþekkingu
lofts, óvarinn jarðvegur meö iott-? _ | sínni.
heitu vatni reyndist sér Ltið ^a> vissulega. Eftn fregnum i — Hvar viltu hafa þennan ís-
fcetri en kaldur, vegna þcss að 1 nýíum garðyrkjuritum, eni1 lenzkan jurtagarð eða kennslu-
lofthitinn takmarkaði Afrakstur- Englendingar farnir að rækta ..eit7
inn. | tomata sem Þ°!a allt að fjögurraj _ Það gkiptir ekki mcginmáli
— Þetta cr ekki mín .reynzla, Etl®a frost- Aður höfum við þvar hann er En helzt hefði ég
sagði Ingimar. Maður gctur lcitt heyrt getið um arangur af til-. hugsað mér, að hann yrði stað-
heita vatnið um jarðvaginn, ylaS raun“m Russa með frostþolnar | settur j' Laugardalnum í ná-
hann upp. En til þass að slíkar kartoflur. En þar oð karíoflu-j munda við hið fyrirhugaða
aðgerðir komi að verulegu gagni, P'antan og lomatplantan eru iþrottasvœði.
þarf maður að sjá um að garð- mjög skyldar er ekki nema eðli-
löndi njóti góðs skjóls. ] ^gt að hægt sé að framleiða af-
i brigði beggja sem ,vcrða írost-
YLRÆKT GEGN j t>°liri-
>ÆTL’RFííOSTUM I huesa mer að vlð gróður-
— Og hvernig ætlið þið’ að setjum tómatana í vermihúsún-
veita vatninu um jarðveginn svo urn °3 nöí'um vómatolönturnar
vel 'ari? lnnl framanaf vaxtartimanum.
— Á mýrlenai er meira að Bn satjum þær síðan út fcegar kvæmd.
ssgja hægt að notast við kilræsi. tími er til kominn. Verði pær
Annars er nægt að ieiða vatnið i'œktaðsr í upphituðum jarðvcgi
Þetta er fögur og góð hug-
mynd hjá Ingimar. Þegar bærinn
hefir fengið stofnkostnað Hita-
veitunnar borgaðan, ætti að vera
hægt að láta eitthvað .af tekjum
þessa fyrirtækis renna ti! þess að
koma þessari hugmynd í frtm-
V. St.
?ri.ð rett í hana nokkur undan-
skan oí önnur laT’dhúnaðarati'Vf i farin ár og fossar upp frá henni
með vélum, en telja sér ekki í Flokkudaisá verið sprengdir í
fært að afla lieyja á reitingssöm-
um útengjum, vegna mannfæð-
ar.
verið talin sérstök laxá.-en klak í grjótræsum eða í pípum af ýihs- '-mdir heru lofti- 1 oru«Sú skjón
um r-orðum. i við irjágróðurskjólgirðingarnar. STOKKHÓLMI — Margaretha,
— En hvað þá með nætur-’ _ I elzta dóttir Sibyllu prinsessu og
frostin? HVE MIKIB Á FERMETRA? 1 Gustafs heitins Svíaprins, er nýír
__ Þarna komum við einmilt — Hvaða matjurtatcgundir komin til Englands. Verður hún
að aðalatriðinu. Þar sem vatn er verða það aðallega, að þinu áliti, þar um 6 mánaða skeið við enskö.
nægilegt leiðum við heita vatn-’. ssjn þið ræktið i íramtíðinni? nam.
sumar með þeirn árangri að þeir
eru nú laxgengir.
Frh. á bls. 10