Morgunblaðið - 15.10.1952, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 15. okt. 1952
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði, innanlands.
lausasölu 1 krónu eintakið.
B úfrss ðikennslan
í héra ðsskólum
FÉLAG íslenzkra búfræðikanai-
data hefur gengist fyrir þvi, að
búfræðikennsla verði tskin upp
í nokkrum héraðsskólum lands-
i.ns, í Skógaskóla, Núpsskóla og
Reykjaskóla. Tilraun var gerð
með þetta í Skógaskóia í fyrra-
vetur og reyndist vel. Nemendur
tóku þessari nýbreytni fegins
hendi og höfðu áhuga fyrir rnál-
inu. Kennslu annaðist þar Júl-
íus Daníelsson er á undanförnum
árum hefur stundað búfræðinám
í Svíþjóð.
Upphafsmaður að nýbreytni
þessari .mun að vissu leyti vera
Ólafur Jónsson ráðunautur á Ak-
ureyri. Hefur hann á undanförn-
um árum vakið máls á því í ræðu
og riti, að nauðsynlegt sé, að
beina hugum skólaæskunnar að
hagnýtum störfum. Því stærri
sem nemendahópur héraðsskól-
anna er, þeim mun sjalfsagðara
að gefa þeim kost á, að kynn-
ast grundvallaratriðum í atvinnu
vegum þjóðarinnar. Á þann hátt
fá þeir hagnýta undirstöðu til
þeirra starfa, er þeir verða að
leggja stund á, þegar ut í lífið
kemur.
Eins og kunnugt er, hefur náms
tilhögun bændaskólanna verið
sú í aðalatriðum, að fyrra ár
námstímans er að miklu leyti
notað til kennslu í almennum
gagr.fræðafögum. Nemendur fá
þá svipaða kennslu og þeir fá
í hinum almennu héraðsskólum.
Búfræðin er svo kennd síðara
skólaárið.
Þegar lögin um bændaskól-
anna voru samin, voru héraðs-
skólarnir ekki til og almenn gagn
fræðamenntun af mjög skornum
sk^mmti í landinu.
Nú er öldin önnur. Nú hafa
héraðsskólarnir tekið við kennsl-
unni í þeim greinum er nem-
endur bændaskólanna fá fyrra
árið.
Samtímis þessari breytingu
hefur þörfin á búfræðikennslu
orðið miklum mun meiri en fyr-
ir 40—50 árum, er fyrirkomu-
lag bændaskólanna var ákveðið,
það, sem síðan hefur haldist. j
Starfshættir í landbúnaði hafa
tekið miklum breytingum. Véla-
vinnan er komin til sögunnar f
stórum stíl, tilbúinn áburður,
bættar og fullkomnari heyverk-
unaraðferðir, og jarðræktar-1
bændur þurfa nauðsynlega að
hafa undir höndum víáttumikil
sáðlönd til túnræktar o. fl. o. fl.
Skólamenntun í landbúnaði
er því mikiu nauðsynlegri
fyrir bændur en áður var.
Entía heyrast bændur
kvaría yíir því, að þeir hafi
ekki íengið nægilega undir-
stöðumenntun til þess að hafa
fullkoinið vald á nauðsynleg--
um framkvæmdum í atvir.nu-
rekstri sínum. I
Manni skilst, að í framtíðinni
geti verið um tvennt að velja í
búfræðikennslunni. Að leggja
niður kennslu bændaskólanna i
hinum almennu gagnfræðafögum
og ,hafa búfræðikennsluna eina
í þessum skólum. Þau fög, sem
, aðallega voru kennd síðara árið
í bændaskólunum yrðu látin
liægja þar, ef aðsóknin að bænda
skólunum ykist verulega. Gæti;
þar komið til mála að hafa að
eins eins árs skóla. Ellegar að
aukin ýerði kennslan i búfræði-!
greinunúm svo skólarnir yrðu
tveggja ára skólar ems og þeir
hafa verið, enda þótt sleppt yrði
kennslu í þeim námsgreinum,
sem héraðsskólarnir hafa á sinni
,könnnu.
| Fyrir helgina átti Helgi Elías-
| son fræðslumálastjóri og Gísli
’ Kristjánsson ritstjóri Freys, tal
við blaðamenn um þessa ný-
j breytni í skólamálum. Hefur
greinargerð frá þeim birzt í
blöðum bæjarins.
| Fræðslumálastjóri skýrði svo
frá, að áhugi fyrir verknámi sé
mjög vaxandi hjá hinni upprenn-
andi kynslóð í landinu og er það
eðlilegt tímana tákn.
I Mikil skólamenntun kcmur
aldrei að tilætluðu gagni nema
hún sé í lífrænu sambandi við
atvinnulíf þjóðarinnar. Með því
að fylla héraðsskólana á hverju
ári af nemendum úr sveitum og
kaupstöðum landsins og láta
kennslukerfi skólanna vera utan
við landbúnað, er beinlinis verið
að gera hina uppvaxandi kynslóð
fráhverfa landbúnaði.
CÉIcsMnaælas1 í ailsaar leIgaMisr©ISiar í
Heykfavákj HafnarSirði s&cuco
FRÁ og með deginum í dag að
telja er óheimilt að aka fólksbif-
reiðum í Reykjavík, Hafnarfirði
og Keflavík í leiguakstri, án
gjaldmæiis, nema ef sérstaklega
stendur á t. d. ef gjaldmælir bil-
ar í ökuferð o. s. frv. Sérstakur
löggildingarmaður hefur verið
skipaður til þess að hafa eftirlit
með því að gjaldmæiar í bifreið-
um séu réttir.
VERÐUR NÚ FRAM-
FFLGT FAST
Stjórn bifreiðastjórafélagsins
Hreyfils skýrði fréttamönnum frá
þessu í gær. í s.l. mánuði var gef-
in út reglugerð þessa efnis og áítu
ákvæðin að ganga í gildi 1. okt.,
en vegna þess að nokkra gjald-
mæla vantaði hefur reglunum
ekki verið framíylgt fast á eftir
fyrr en með deginum í dag að
telja, þegar réttir gjaldmælar
eiga að vera komnir í allar leigu-
bifreiðir.
REKA AF SÉR SLYÐRUORÐ
Foi maður bifreiðastj óraféiags-
ins, Bergsteinn Guðjónsspn,
skýrði svo frá að með þessari
ákvörðun væri merkilegum
áfanga náð. Vegna þess að bifreið
arstjórar hefðu legið undir ámæli
um það að þeir ákvæðu verð fyr- \ . ,,
ir akstur af handahófi, þá hefði Nvju gjaldmælarnir eru sænskir, af svonefndn Halda-gerð, sem
stjórn félagsins haft forustu fyrir
því að þeir rækju af sér það
eru eftirsóttir víða um heim. Eintak af Halda-gjaldmælinum sést
t. v. á myndinni. Á miðri myndinni sést einn af gömlu gjaldmæl-
slyðruorð, sem að ósekju hefði á «num, sem notaðir voru í Leigubifreiðum í Reykjavík á árunum
þeim legið. Nú kæmi slíkt ekki 1928—29.
lengur til greina.
Jálnimi (onljórans
FORSTJÓRI Áfengisvcrzlun-
ar ríkisins, sem er drengilegur
og frómur maður, játar það hrein
skilnislega í grein, sem hann
skrifar í Tímann í gær, að vín
hafi verið sent unglingum í póst-
kröfu og að þetta hafi gerst und-
ir yfirstjórn fjármálaráðhorrans,
Eysteins Jónsosnar. Er þetta mik-
ið áíall fyrir Halldór á Ivirkju-
bóli, sem skrifað hefiu' hvern
langhundinn á fætur óð'um tii
þess að bendla núverandi dóm-
málaráðherra við allt það, sem
miður fer í áfengisrnálum okk-
ar, enda þótt vitað sé að hann
hafi hafi haft forustu um um-
bætur, scm miða að skaplegra
ástandi í þersu.m máium. Er
Halldór nú á hröðu undanhaldi
og þykir mörgum flokksmönnum
hans, sem hann hafi gert flokkn-
um leiða glennu með brenni-
vínsrausi sinu.
Vegna þessara ófara ritstjórans
hótar Tíminn því í svarleiðara í
gær, að ræða framvegis ýms
dæmi um þá réttarvörzlu, sem
þjóðin eigi nú við að bua
Mbl. mundi fagna því, ef Tím-
inn léti verða af þessu. Það væri
miklu sæmilegra en að nalda
uppi stöðugum rógi og dylgjum
í garð þeirra, sem fara með yf-
irstjórn dómsmálanna. Ef Tim-
inn færir ekki rök að því, að
ákæruvaldinu hafi t. d. verið
misbeitt í einstökum málum, er
sjálfsagt að dómsmálaráðherrann
svari þeim ásökunum opinber-
lega.
Mbl. endurtekur þá skoðun
sína, að ekki sé ástæða til þess
að hefja umræður um oinsíök
atriði í máli Helga Benediktsson-
ar, sem sætir nú mcðferð lög-
legra dómstóla. í því mun ganga
dómur á sínum tíma. Niðurstaða
hans er aðalatriðið. Opmber varn
arskrif hins ákærða eru auka-
atriði.
Því má svo hvcr trúa, sem vill,
að vörn Tímans í olíumálinu
og verðlagsmáli Heíga Bene-
diktsSonar sýni sérsíakan
áhuga blaðsins og flokks þess ]
fvrir „heiðarlegri réttar- j
vö 'zlu" í þessy landí!!! i
EINS OG VOGARLAUS
VERZLUN
Hann jafnaði því saman, að
leigubifreið væri gjaldmælislaus
og að vog skorti í verzlun. Því
hefði sú ákvörðun verið tekin að
skyida leigubílstjóra til að hafa
'gjaldmæla í bifreiðum sínum.
^ TAXTARNIR FJÓRIR
Þeim yrði þannig fyrir komið
j í leigubifreiðum að viðskipta-
vinir gætu auðveldlega séð hvað
verði akstursins liði. Hann þyrfti
þó að kynna sér hina mismunandi
taxta. Þeir væru fjórir. Á svæð-
inu í Reykjavík, innan Elliðaár
og Fossvogslækjar gilti taxti nr.
1 á rúmhelgum dögum, en taxti
nr. 2 að nóttu, helgidögum og al-
mennum frídögum.
Utan Elliðaár kemur tvennt til
greina. Á rúmhelgum dögum
gildir taxti 1 ef farþeginn er með
báðar leiðir, en taxti 3, ef farþegi
er með aðra leiðina.
Að næturlagi og á helgidögum
gildir taxti 2, ef farþegi er með
báðar leiðir, en taxti 4 ef hann er
með aðra leiðina.
Dagvinna telst frá kl. 7—18
virka daga, nema laugardaga til
klukkan 12 á hádegi.
TÖFLUR ER SÝNA RÉTT VERÐ
Gjaldmælarnir sýna ekki hið
raunvetulega verð, sem greiða á
fyrir aksturinn. Stafar það af því
að gjald fyrir akstur tekur sífelld
um breytingum, en ekki er hægt
að breyta gjaldmælunum í sam-
ræmi við það. í stað þess hefur
verið sett upp i öllum leigubif-
reiðum tafla er sýnir hið rétta
verð, er leigutaka ber að greiða,
þegar gjaldmælir sýnir vissa upp-
hæð.
Farþegar hafa aðgang að þess-
ari töfiu og geta fullvissað sig um
hið rétta gjald.
Bifreiðastjórafélagið leigir fé-
lagsmönnum gjaldmælana til 10
ára.
ERU AF GERÐINNI IIALDA
Gjaldmælar þeir, sem fengnir
hafa verið eru allir af sömu teg-
und frá Halda Aktiebolaget í Sví-
þjóð. Hafa þeir fengizt hingað
fyrir milligöngu Gísla J. Johnsen,
stórkaupmanns. Mælar af þessari
tegund eru litiir fyrirferðar og
tiltölulega léttir, enda notaðir
víða um heim, m. a. í Ameríku.
Velvakandi skriíar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Símamál Vífilsstaða.
ILÖNGU bréfi frá ,,Gesti“ er
kvartað mjög undan ástandinu
í símamálum Vífilsstaða. Kemst
bréfritarinn að orði á þessa leið:
„Kæri Velvakandi.
Símamál Vifilsstaða hafa um
langan aldur verið með þeim ó-
dæmum, að þar þarf mikilla um-
bóta við, svo viðunandi sé fyri:
alla aðila. Á sjúkrahúsi, sem tel-
ur yfir 200 sjúklinga, eru aðeins
tvö símatæki í sjálfu ’nælinu.
Einnig er eitt númer úti í svo-
kallaðri Eilífð, sem er hús úti á
lóð hælisins. Þar dvelja nokkrir
sjúklingar. Afnot af þessum þrem
símum hafa því allir sjúklingar á
Vífilsstöðum, auk alls starfsfólks,
og annað númerið inni í hæiinu
er að auki ætlað til afnota fyrir
eldhúsráðskonu og hennar starfs-
fólk með millisambandi, sem hún
getur rofið, hvenær sem er.
Það er ös við símann
á Vífilsstöðum
Að auki eru þessir símar á
þeim stöðum í húsinu, að engin
skilyrði eru til fyrir fólk að tala
í þá í friði, þar sem ekki eru
símaklefar.
Ilafa sérstöðu.
VÍFILSSTAÐIR hafa þá algeru
sérstöðu umfram önnur sjúkra
hús, að þar dvelur fólk langdvöl-
um, meir en á nokkru öðrú sjúkra
húsi, og líka þá sérstöðu, að þar
er fólk almennt á ferli, svo það
getur notið þeirrar ánægju að
hringja vandamenn sína og vini
upp í síma.
Þá má geta þess, að Landsíma-
viðtöl verða líka að fara fram í
þessum símum og við þau slæmu
skilyrði, sem áður voru nefnd.
I Eg hefi nú stuttlega lýst ástandi
um símaþjónustu á Vífilsstöðum,
þar sem ég um 20 ára skeið, hefi
| verið nákunnugur þar suður frá,
þótt ég hafi ekki verið þar sjúkl-
ingur, og tel mig því dómbæran
um.
Þarfnast umbéta.
EG bið þig að vísa þessu máli til
þeirra aðila, sem hlut eiga að
máli, sem eru að mínum dómi
l'þrír: Húsbændur Vífilsstaða,
Símamálastiórnin og þá ennfrem-
ur félag sjúklingá á Vífilsstöðum,
Sjálfsvörn, er ætti að leita um-
: sagnar hjá um tilhögun um úr-
, bætur í þessu efni, því sjúkling-
| unum má vera það kunnast
, hyernig þessu yrði sem bezt fyrir
' komið, svo allir gætu vel við
unað.
Ég skal taka það fram, að fram-
anritað er ekki sett fram til á-
deilu á húsbændur á Vífiisstöð^
um, heldur sem ábending, er
mætti verða öllum til góðs.
Gestur“.
Við þessi ummæli bréfritarans
er aðeins ástæða til þess að bæta
því, að umkvartanir hans Virðast
ekki bornar fram að ófyrirsynju.
Ætti að vera unnt að bæta síma-
þjónustu Vífilsstaða ár^stórfellds
kostnaðar.
Skrýtið fyrirkomulag.
ARGIR hafa furðað sig á því,
að úrslit í prestkosningunum,
sem fram fóru s.l. sunnudag skuli
fyrst verða kunn 4 dögum síðar.
Er vandséi) hvaða ástæða er tíl
þess að draga talningu atkvæða
fram á fimmtudag.
Annars bendir margt til þess
að prestkosningar verði afnumd-
ar áður en langt um llður hér á
landi. Þeirri skoðun eykst stöðugt
fylgi að presta eigi að skipa í
embætti á sama hátt og lækna og;
dómendur. Hörð kosningabarátta,
sem oft er svæsnari en viðj)ólí-
tískar kosningar, er mjög lélegur
undirbúningur fyrir starf prests-
ins í söfnuði sínum.