Morgunblaðið - 16.10.1952, Síða 11

| Fimmtudagur 16. okt. 1952
BORGAR það síg að ferðast
austan frá Japan, syðst sunnan
úr Afríku, vestast úr Arneríku og
norðan af íslandi til Parísar, til
þess eins að hlusta á er indi nokk-
urra fræðimanna urn áfengismál,
og umræður þar að lútandi? —
Sumir, er sátu þing þetta, urðu
áreiðanlega t'yrir einhverjun
vonbrigðum, en hvað er það sen
borgar sig í heimi manna? Borgi
sig allar þingræður þjóðanna, öll
skólakennsla og allar piédikanii
manna?
Sem betur fer spyrja aldrei
þeir menn, sem hugsjónir eiga,
hvort það borgi sig að lifa oé
starfa fyrir þær. Léleg hefð
þroskasaga mannkynsins orðið.
ef allir hefðu spurt, hvort þetta
eða hitt borgaði sig. Ég var ekki
kominn iangt á haf út, er ég
þóttist sannfærður um, að fyrii
mig mundi ferðin borga sig. —
Jafnvel samtal við eirin mann,
getur verið nokkurra þúsunda
króna virði.
GLÆSÍGNOD ÍSLENÖINGA
Án þess að ég væri upphaflega
hvatamaður þess, varð það úr að
ég færi til Parísar og sæti þar
þetta alþjóðaþing um áfengismál.
Ég íór á vegum ríkisstjórnarinn-
ar og Stórstúku íslands, og lögðu
báðir aðilar til ferðakostnað, sem
ég þakka hér með.
Ferðasaga verður hér engin
sögð að þessu sinni, aðeins þess
getið, að báðar leiðirnar milli ís- |
lands og Danmerkur fór ég með
Gullfossi, en hann er nú glæsi-
gnoð okkar íslendinga, prýðilegt
og skemmtilegt skip, og mega
það heita sældarkjör að ferðast j
með Gullfossi. Öll er viðgerð og
þjónusta hin prýðilegasta. Mig
fýsti að fá nokkurra daga hvíld
á sjónum og fór því þessa ieið,
en frá Danmörku fór ég, í fylgd
með ágætum samferðamönnum,
með hraðlest um Vestur-Þýzka-
land, Holland og Belgíu til Frakk
lands. Þetta eru fögur og frjó-
söm lönd og leiðin liggur um
ýmsar stórborgir. Við gistum i
Amsterdam og hefðí ég gjarnan
viljað mega staldra þar við leng-
ur.
í SVARTASKÓLA
Þingið í París stóð dagana 8.
til 12. september og hafðist við
í húsakynnum Sorbonne-háskól-
ans, sem íslendingar hafa löng-
um kallað Svartaskóla, og er
sú mikla húsaþyrping heldur
skuggaleg til að sjá. Vinnubrögð
þingsins voru góð að því leyti,
að fundir hófust hvern dag kl. 9
árd. og stóðu til klukkan 5 eítir
hád.
Það var ekki sá glæsibragur á
þessu þingi, sem stundum er á
bindindisþingum og ráðstefnum
okkar Norðurlandamanna. Þess
varð líka vart, að fulltrúar frá
Noregi og Danmörku og sjálfsagt
Svíþjóð líka, voru að ýmsu leyti
sáróánægðir með þingið.
Frakkland þarfnast slíkra
þinga, en heppilegasti staðurinn
fyrir þau er París þó ekki. Von-
andi er, að undirbúningsnefnd |
næsta alþjóðaþings um áfengis-
mál læri eitthvað af þessu þingi,
einnig það, að tilkynna fyrir-
fram, hvaða tungumál verði not-
að. Einn frakkneskur klerkut
sagði við mig: ,,Við erum ókurt-
eisir við gesti okkar, að tala
næstum eingöngu frönsku“. —
Hann var einn þeirra fáu manna,
sem ég» hitti í París, er skildu
og töluðu ensku.
Franskan var ákaílega þreyt-
andi á þinginu, fyrir okkur sem
skiljum ekki frönsku. Hefði ég
haft grun um það fyrir hálfu ári
að ég ælti að sitja þetta þing og
svo væri ástatt í París, að varla
væri hægt að spyrja til vegar, án
þess að kunna frönsku, þá helci
ég að ég hefði reynt að læra
nokkur orð í frönsku, þótt ég sé
tekinn að eldast.
SKILJA ADEINS SITl’ MÁL
Ég varð undrandi á þessu.
Einu gilti, hvort ég snéri mér til
lögregluþjóna á götum úti, veit-
jngamanna eða gæzlumantna á
MORGUNBLAÐIÐ
31
Pétur Sigurðsson.
söínum, næstum engir töluðu
ensku, nema ef ég rakst á Kín-
verja eða Japani, þeir skildu og
tiiiuðu ensivU. f ulúrúinn frá Jap-
an talaði ensku ágætlega. Eg
snéri mér eitt sinn að dr. Paul
Perrin, sem flutti lengsta erindið
á þinginu og reyndi að fá hann
til að tala ensku við mig, en
jafnvel hann sá ágæti lærdóms-
maður, sagðist vera stirður í
enskunni. Eftir þann mann hafði
ég lesið eitthvað og vildi gjarnan
þakka honum fyrir fylgi hans við
bindindismálefnið.
Á þinginu voru flutt milii 30
og 40 erindi, að mestu leyti
fræðslueríndi og vísindalegs eðl-
is. Flest voru þau flutt á frönsku
og þeir fáu fulltrúar, sem töluðu
ensku, að fráteknum Englending-
um, Ameríkumönnum og full-
trúa Ástralíu, töluðu málið ekki
vel. Útdrátt úr öllum ræðunum
fengum við á ensku, og er það
allmikill bunki. Þar er margs
konar fróðleikur um þessi mál,
þó auðvitað ekki allt nýtt. Full-
trúar voru frá 24 eða 25 þjóðum,
og það hafði sína þýðingu að
geta hitt menn frá Bandaríkjun-
um, Canada, Englandi, öllum
Norðurlöndunum, Tyrklandi,
Japan og viðar. Það gaf mér
tækifæri til að efla sambönd mín
út á við, og met ég það alltaf
mikinn feng.
MINNISSTÆSUR MAÐUR
Ýrnsir þingmenn verða mér
minnisstæðir, eins og til dæmis
dr. Gökay, sem er borgarstjóri í
Istanbul í Tyrklandi, og pró-
fessor í læknavísindum. Hann er
ekki hár á velli, en hneilinn og
fullur af fjöri og krafti. Hann
gerði sér enga tæpitungu við
vandamálið.
Tillögur hans voru: að bind-
indisfræðsla hæfist strax í fyrstu
bekkjum barnaskólanna, æsku-
menn væru fræddir og þjálfaðir
í allri reglusemi, áfengissjúkling-
um bannaður hjúskapur og ung-
um hjúum ekki veitt vín í brúð-
kaupsferð þeirra.
Hann taldi það æðstu skyldu
allra forustumanna þjóða að
vernda og tryggja þióðirmi frið-
samt líf. Eftir 30 ára baráttu gegn
áfengisbölinu og sem borgarstjori
í miiljónaborg, taldi hann sig
geta talað af reynslu.
Hann iét blöðum í té þær upp-
lj'singar, að hann hefði mælt svo
iyrir í sínu umdæini, að hver
msður, er léti sjá sig ölvaðan,
/rði fyrst skoðaður af lækni lög-
eglunnar og svo af öðrum lækni,
og kæmi í Ijós, að áfengisneyt-
andinn væri kominn út á hála
braut, yrði hann hafður undir
:ftirliti um tíma.
Prófessorinn talaði af krafti og
áheyrendur klöppuðu mikið.
.STANDÍÐ VERST í
VÍNFRAMLEIÐSLU-
IERUDUNUM
Fyrsti fyrirlesari þingsins, dr.
Paul Perrin, talaði á aðra klukku
stund. Hann hafði þau orð eftir
hinum fræga sálfræðing, Krae-
pelin, að áfengisneyzlan, eins og
hún nú tíðkaðist, væri svo al-
rnenn og útbreidd truflun á sál-
arlífi manna, að yfirleitt væri
litið á hana sem eðlilegt (nor-
malt) ástand í samfélagi manna.
Hann minnti og á það, sem mik-
ill heimspekingur hefði eitt sinn
sagt, að drykkjuskapurinn væri
hið „eina brjálæði, sem maður-
inn tæki á sig sjálfviljuglega".
Ölæði, sagði doktorinn, að
fylgdi oftast aðeins langvarandi
drykkjuskap, venjulega á 35. til
40. aldursskeiði manna, en í
víníramleiðsluhéruðum Vestur-
Frakklands bæri á ölæði allt frá
20 ára aldri. Hann taldi það mik-
ið þjóðarböl, jafnvel verra, en
sumar sjúkdómsfylgjur áfengis-
neyziunnar, að sú sálartruíiun,
er hin almenna áfengisneyzla or-
sakaði, mætti heita viðurkennd
Æem eðlilegt ástand. Það væri
þessi hætta, sem hrundið hefði af
stað 1942 samtökum lækna í
Frakklandi til rannsókna á áfeng
isneyzlunni, og að skipulögð var
landsnefnd til varnar áfengissýk-
inni.
Fyrirlesarinn minnti og á þá
kenningu vísindamanna, að í
framheila mannsins væru þær
stöðvar, er stjórnuðu hinu göfug-
asta í fari hans, en þessar stöðv-
ar gerði áíengisneyzlan næstum
strax óvirkar, þótt aðrar heila-
stöðvar væru þá enn lítt trufl-
aðar.
VERSTA MEINIB
,*Róttækasta og umfangsmesta
orsök áfengissýkinnar er hið
ranga almenningsálit," sagði dr.
Perrin. „Hið virðulegasta fólk,
sem hryllir við að sjá drukkinn
mann, vinnur þó að því í allri
einfeldni, dag eftir dag, að koma
sendisveininum, póstmanninum
og öðrum er að dyrum ber, út á
braut drykkjumannsins (með því
auðvitað að bjóða alltaf áfenga
drykki). Það er talið hreysti-
merki að geta drukkið öðrum
fremur, að ekki sé hægt að minn-
ast betur hátíðlegra stunda, en
með áfengisdrykkju í félagsskap
vina og vandamanna, og að veita
og drekka sem mest, að ekki sé
hægt að sýna öðrum betur virð-
ingu, samúð né þakklæti, en með
því að veita honum áfenga
drj'kki.
Á þenna hátt byrjar hver og
einn að drekka, eins og hinir.
Þannig er sið þessum þröngvað
upp á menn, ílöngunin fer svo
stöðugt vaxandi, unz'hún er orð-
in miskunnarlaus krafa.“
GE0VEIKLUN EKKI ALLTAF
UNDIRRÓTIN
Þá sagði fyrirlesarinn, að lang-
varandi reynsla sérfróðra manna,
er meðhöndla áfengissjúklinga
og drykkjumenn, einkum í vín-
ræktunarhéruðunum, afsannaði
þá kenningu, að drykkjuskapn-
um yrðu þeir einir að bráð, sem
haldnir væru einhverri með-
fæddri geðbilun, hversu lítil sem
hún kynni að vera. Læknar
hefðu veitt því lengí eftirtekt,
hversu ungir menn, fullhraustir
á sál og líkama, vendust smátt
og smátt á áfengisneyzluna, þok-
uðust hægt og hægt niður á við
til hnignunar og andlegs sljóv-
leika. Það væri fásinna, að full-
yrða, þegar 70—80% fullorðinr.a
manna á vissum svæðum, væru
áfengissjúklingar í einhverri
mynd, að þeir hefði allir fæðst
með einhverri geðbilun. Hér yrði
því að hefja sterkar varnir gegn
drykkj uvenj unni, og flest í þeim
efnum væri enn látið ógert. Að‘
síðustu mættu menn ekki gleyma
því, að lítt stoðaði að fordæma
aðeins í orði áfengisneyzluna, ef
fordæmið fylgdi ekki.
Framhald á bls. 12
I^agasr Grstci Hcirliifc
vcsr dages i „paradís“
GRETA GARBO fékk nýja reynzlu, sem sagt það, að hún bjó í
14 daga, eins og réttur og sléttur borgari. Það var ekki meira tekið
eftir henni heldur en þér og mér. Hún tók óáreitt þátt í Hfi fólksins.
Garbo, sem segir að allt umtaliS
þessir dagar heil „paradis“, þ. e.
FRÚ BROWN FRÁ AMERÍKU
Sem „Frú Brown frá Ame-
ríku“ bjó hún í 14 daga á Ilótel
Post í Ischl í Þýzkalandi.
Henni var kleift að sr.æða í
borðsal veitingahússins, í staðinn
fyrir að fela sig í einkaherbergi
sínu. Hún gat lagt dökku gleraug-
ur. til hliðar, en þau hylja vaná-
Hin undurfagra Greta Garbo.
lega hin frægu augu hennar fynr
íorvitnum fjöldanum. Hún gat
klæðst því sem hana langaði til
og gert það, sem hún vildi án
þess að nokkur tæki eftir henni
eða áreitti hana.
Hún hafði mikla ánægju af
þessum „frídögum, þegar enginn
þekkti hana“.
LEYNDARiMÁLID
VEL GEYMT
Þjónustufólk hótelsins vissi
hver hún var, en það geymdi
leyndarmál sitt vel. En gestirnir
vissu það ekki. Og það leið ekki
á löngu þar til hún varð mjög
vinsæl meðal þeirra. Þeir kunnu
einkar vel við „frú Brown frá
Ameríku”, sem hafði þýðan mái-
róm, talaði svo fallega þýzku og
sem aldrei gleymdi að bjóða
sendisveinum eða þeim, sem
gerðu henni greiða, sígarettu. Og
frú Brown naut lífsins reglulega.
Hún hafði í kringum sig gamla
vini sína, Goldschmidt-Rotschild
barón og fjölskyldu hans, sem
hún hafði komið með til Isehl og
og blaðaskrifin þreyti sig, voru
a. s. á meðan þeir stóðu yfir.
sem hún hafði þekkt lengi heima
í Ameríku.
KLÆDDIST EINFÖLDUM
FÖTUM
Hún ók fallega dökk-gráa
Kadillakinum sínum um hið
fagra umhverfi Ischl og heim-
sótti staði þá, sem ferðamenn
skoða helzt.
Hún klæddist einföldum fötum,
peysu og pilsi, kné-buxum, lág-
hæluðum skóm eða bandaskóm.
Ekki bar hún skartgripi fyrir uc-
an einfalt armband.
Hún spjallaði vingjarnlega og
óþvingað við alla. Hér var "tim
aðlaðandi, venjulega persónu að
ræða, einungis gest á hóteli.
KEMST UPP UM
FRÚ' BROWN
Þetta varði þangað til dag nokk
urn að hún kom í lítinn bæ, ná-
lægt Salzburg. Þar varð á vegi
"hennar amerískur blaðamaður,
sem þekkti hana. Þegar hún neit-
aði hinu rétta nafni sínu og þótt-
iset einungis vera frú Brown frá
Ameríku, var grennzlast eftir þvi
á hótelinum og leyndarinálið var
ekki lengur neitt leyndarmál.
Greta Garbo var eítir sem áður
á Post Hotel í Ischl. En eftir þetta
snæddi hún í einkaherbergi sínu,
gekk að jafnaði með barðastóran
hatt, vegna allra blaðaljósmyr.d-
aranna sem fylltu anddyri veii-
ingahússins. Hún notaði eldhús-
dyrnar og lét færa bíl sinn á af-
| vikna hliðargötu.
ELTINGARLEIKURINN HEFST
Én nú byrjaði eltingarleikur-
inn fyrir alvöru. Blaðamenn, ljós
myndarar, undirskriftasafnarar,
ferðamenn, kvikmyndaaðdáendur
fylltu stræti Ischl, fylltu hótelið.
Vörður var hafður við bakdyrnar
og reynt var að múta þjónustu-
fólkinu og þeim, sem unnu í bif-
reiðageymslunni, til þess að skýra
frá íyrirætlunum leikkonunnar.
Reynt var að ná myndum af
henni, tali af henni og allir vildu
reyna afo i!á eitthvað til minn-
ingar um uina víðfrægu stjörnu.
| Frú Brown frá Ameríku, hin
aðlaðandi, einfalda ótilgerðarlega
kona, með fallegu röddina var
fræga kvikmyndastjarna hafði
komið til þess að dveljsst á Hotel
Post í Bad Ischl.
! (Eftir fréttaritara Reuters).
MÓfHEáfUB
ósrkast tíí kaups
Tilboð merkt „Nótabátur — 876“ lcggist inn
á afgreiðslu biaðsins fyrir 1. nóvember.
um breytingu á tilkynningu fjárhagsráðs frá 10. sept-
ember 1951 um byggingu smáíbúðarhúsa.
Síðasti málsiiður 1. töluliðs tilkynningarinnar orð-
ist svo:
Rúmmál hússins má ekki fara yfir 340 rúmmetra.
Reykjavík, 15. október 1952.
Fiárhagsráð
- AUGLÝSING ER GULLS ÍGILDI -