Morgunblaðið - 04.12.1952, Page 11

Fimmtudagur 4. des. 1952
MORGVNBLAÐIÐ
il
Verða prestkosn-
ingaraf numdar?
Úr rsðu Magnúsar Jónssonar
MAGNÚS JÓNSSON flutti ræðu á fundi sameinaðs þings í gær um
þingsályktunartillögu þá, sem hann flytur, ásamt þeim Sigurði
Bjarnasyni og Jónasi Rai'nar. Fjallar tillagan um endurskoðun laga
um veitingu prestakalla, og verði í því sambandi við þá endur-
skoðun sérstaklega tekið til athugunar, hvort heppilegra kunni að
verða, að taka upp nýja skipan á því máli, þannig að prestar verði
skipaðir sem aðrir embaettismenn, án kosningar.
ENÐURSKOÐUNAR ÞORF
í ræðu sinni gat Magnús þess
að tiliagan væri fyrst og fremst
fcorin fram í þeim tilgangi að
lögin um veitingar prestakalla
yrðu vendilega endurskoðuð. Þau
væru á margan hátt orðin hin
úreltustu, enda frá árínu 1915.
Auk þess vantar í þau lög ýmis-
leg ákvæði.
EÖGJÖFNUN BEÍTT
Reynt hefur verið sökum þess
að beita ýmsum ákvæðum um
kosningar til alþingis við prest-
kosningar, en þau eiga þó ekki ríkisins.
við nema að hálfu leyti. Er því
orðin full þörf á að endurskoða
þessa löggjöf. Væri eðlilegt að
um það yrði höfð samvinna við
prestastétt landsins, sagði Magn-
ús.
HVT EKKI
EMBÆTTISSKIPUN?
I Séi staklega bæri þá að at-
huga hvort ekki væri bót að taka
upp þann hátt, að prestkosningar
yrðu afnumdar, en prestar skip-
aðir sem aðrir embættismenn
eifui
valda
[snfmæli Sia-
Indriðasonar
FYRIR 130 árum var presturinn
í Glaumbæ að skíra sveinbarn í
baðstofunni á Ytra-Skörðugili á
Langholti. Barnið átti að heita
Baldvin, en maðurinn, sem hélt
því undir skírn, heyrðí fremur
illa og hafði ekki heyrt skýrt
nafnið Baldvin, en er komið var
að því, að prestur spyrði hvað
barnið ætti að heita, var kallað
hátt og skýrt úr frambaðstofunni:
Látið hann heita Indriða! og þó
að reynt væri að Leiðrétta guð-
föður barnsins, er hann sagði
Indriði, tókst það ekki, því að
hann hafði heyrt þ a ð n a f n
mjög skýrt og hélt sér fast við
það. Þannig atvikaðist það, að
sveinninn á Ytra-Skörðugili
hlaut í skírninni nafnið INDRIÐI,
fengizt við verzlunarstörf. Hann
festi ráð sitt fyrir nokkrum ár-
um, gekk að eiga Camillu Krist-
jánsdóttur kaupmanns í Borgar-
nesi Jónassonar prests á Staðar-
hrauni Guðmundssonar, og er
hjónaband þeirra með ágætum.
Ég hef verið gestur þeirra hjóna,
og minnist ég komunnar þangað
með óblandinni ánægju. Fór þar
saman alúð, rausn og ánægjuleg-
ar og hugnæmar viðræður, og
hallaðist þar ekki á með þeim
góðu hjónum. En nú er þessi
stutti þáttur helgaður mínum
kæra vini og frænda Sigvalda.
Ég naut þeirrar ánægju fyrir
rúmum áratug síðan að vinna
með Sigvalda frænda á heimili
mínu um hríð, og er þar skemmst
Víðförli - Tímarif
nm guðfræði
SJÖTTI árgangur Víðförla (1952)
hefir fyrir skömmu hafið göngu
sína. 1.—2. hefti (nóv.) hefir nú
birzt í því skyni að ritinu verði
vel tekið eins og oftsinnis fyrr,
er það hefir komið á bókamark-
aðinn, sem er nú eins og endra-
nær, fjölskrúðugur.
I Víðförla kennir margra grasa
og virðist rétt að birta fyrirsagn-
ir greina í þeirri röð og þær eru
í ritinu:
Ég þakka verkin þín, eftir Sig-
urbjörn Einarsson. Iðntúnið við
Dómkirkjuna, eftir dr. Björn Sig-
fússon, háskólabókavörð. Hin
sama tign, eftir dr. theol. síra
Friðrik Friðriksson. Þjóðkirkjan
og sérsöfnuðir, eftir Sigurbjörn
Einarsson. Yfirrabbi Gyðinga í
Búlgaríu gerist kristniboði, eftir
síra Sigurbjörn Ástvald Gíslason,
prest á E'liheimilinu Grund í
Reykjavík. Endurkoma Drottins,
eftir síra Ingólf Ástmarsson, prest
á Mosfelli í Grímsnesi. Landvætt-
irnar eftir síra Valdimar Eylands.
Lundur við Krenaluk, eftir
Björn Sigfússon. Vandalar í
| helgidóminum, eftir Sigurbjörn
Einarsson. Við málelda.
Með línum þessum langar mig
til þess að vekja athygli lesenda
þessa blsðs á tímaritinu Víð-
förla. Með því að ritstjórinn er
skólabróðir minn finnst mér, að
blóðið renni til skyldunnar, að
styðja hann, ef auðið yrði, að
opna augu fólks fyrir menning-
argildi ritsins, sem mér finnst
ætíð hafa mikilsverðan boðskap
að flytja á þessum tímum, efnis-
hyggju og efagirni á tilgang þessa
jarðneska lífs.
Hygg ég engu trúmálarita
vorra gert lítið undir höfðu þótt
sagt sé, að Víðförli sé þeirra ekki
síztur, hvað snertir margvíslegan
fróðleik. Raunar birta þessi blöð
ýmis ólík efni og sjónarmið,
Hlaut frelsi sitt með því
að stökkva út um glugga
Sendir nú Vishinski áskwusi
NEW YORK, 3. des. — Frú
Oksana Kasenkina, sem kunn
er fyrir „gluggastökk sitt til
frelsisins“ hefur skrifað Vish-
inskí opið bréf og skorað á
hann að hætta „ástæðulaus-
um árásum“ á S. Þ.
Kennslukonan, skoraði á
Vishinskí að hætta tilraun-
um sínum í þá átt að „skapa
glundroða innan samíaka S.
Þ. og meðal fólks sem reynir
að tryggja sigur sannleikans
og friðarins í heiminum".
í upphafi bréfsins lýsir Kasen-
kina flótta sinum. Hún kunni
ekkert tungumál og hafði
aldrei lesið um önnur lönd
er hún var send til starfs í
sendiráði Rússa í Bandaríkj-
unum. Þar fann hún sig
frjálsa meðai fóiks er bjó í
frjálsu landi, þó eftirlitsaugu
Rússanna fylgdu henni stöð-
ugt og hvíldu á henni sem
farg.
ic „Þau örkuml er ég hlaut vegna
stökksins út um glugga rúss-
neska sendiráðsins, hafa ekki
haft áhrif á hamíngju hins
nýja lífs míns.“
if Síðan minnlist hún á það er
manrii hennar var rænt 1937,
er þau hjónin bjuggu í
Ukraínu. „Ég vissi að þetta
var ein hinna blóðugu hreins-
unaraðferða Stalíns. Ég spurði
einskis, því ég hafði séð
hvernig fór fyrir þeim eigin-
konum sem spurðu um horfna
menn sína“.
•ár „Komjpúnistar eru, sagði Kas-
enkina. aðeins litill hundraðs-
hluti fólks í Rússlandi. Þegar
undirokaðir Rússar, verka-
menn, bændur og aðrir kom-
ast að því að til eru þjóðir
sem búa við frelsi og góS
kiör, sjá þeir þegar í stað i
hvert hyldýpi svartnættis
kommúnistar hafa leitt hina
rússnesku þjóð“.
Fullkomið hafrannsóknar-
skip til fiskileitar
Úr ræðu Péfurs OHesens
\
TIL umræðu kom á fundi í gær í sameinuðu þingi þingsályktunar-
tillaga um hafrannsóknarskip, frá Pétri Ottesen. Flutti hann ræðu
með tillögunni og fer meginefni hennar hér á eftir. Frá tillögunni
sjálfri hefur verið ítarlega skýrt hér í blaðinu áður.
enda er það svo að sínum augum þaÐ er höfuðnauðsyn íslending-’ síldarrannsóknir á hafinu austan
um að framkvæma á vísindaleg-! við ísland, en sú samvinna tekur
an hátt rannsóknir á lifnaðar- [ eingöngu til þess svæðis. íslend-
lítur hver á silfrið. Vér horfum
ólíkum augum á hlutina, enda
væri ekki æskilegt, að allir hefðu
sama álit, og sömu trúarskoðanir.
Víðförli er án efa laus við of- |
stæki í trúmálum, enda er rit-
stjórinn, sr. Sigurbjörn Einarsson,
prófessor, of lærður í guðfræði
háttum nytjafiska og leita nýrra
fiskimiða.
Rannsóknir þær sem við nú
framkvæmum á varðskipinu
Maríu Júlíu eru mjög ófullkomn-|
ar, meðal annars af því að það
ingar standa því einir að rann-
sóknum umhverfis landið og á
hafinu sunnan, vestan og norðan
við ísland.
en ekki Baldvin. Nafnið gafst frá að segja, að mér féll við hann ! ^ Þess að sníða sér of þröngan s]; jp er 0f íítið til slíkra rann
vel, enda var faðir sveinsins hverjum deginum betur, og sömu
sæmilega ánægður, þó að svona sögu hefur fólk mitt, er þar var
tækist til. Foreldrar þessa drengs þá, af honum að segja. Lengst af
voru Gísli Konráðsson sagnarit- ævinnar, þangað til hann hvarf
ari og fyrri kona hans Euphemia
Benediktsdóttir, þjóðkunn hjón.
Maðurinn, sem hélt drengnum
undir skírn, var granni Gísla, Jón
bóndi Jónsson á Syðra-Skörðu-
gili, og presturinn var Magnús
Magnússon í Glaumbæ. Tveir
synir Jóns urðu tengdasynir
Gísla og einn sonur séra Magn-
að verzlunarstörfum í Borgar-
nesi, hafði Sigvaldi fengizt við
búskaparstörf heima á Skarði á
Skarðsströnd og jafnframt við
ritstörf, þar sem hann var sýslu-
skrifari í Dalasýslu. Margt er
Sigvalda vel gefið. Söngmaður
er hann góður, enda lengi for- \
stakk eftir vexti. Aðrir greinar-
höfundar eru þekktir á ýmsum
sviðum þjóðlífsins.
Hollast mun lesendum að kynn
ast sjálfum Víðförla og „skera
upp úr honum“. Hygg ég þá ekki
verða fyrir vonbrigðum, ef þeir
á annað borð hafa nokkurn áhuga
á andlegum efnum. Mikill fróð-
leikur er í ritinu að þessu sinni,
eins og raunar endranær.
Guðfræðingum og guðfræði-
A þessu svæði öllu er mikið
verk að vinna í þessu efni o§
þýðingarmikið að framkvæmdir*
þurfi ekki að dragast vegna þess
sókna. T.d. að því er mér er tjáð,
er <*ki hægt að hagnýta í svo ag okkur skQrt. skip af hæfi] .
litlu skipi nema að nokkru leyti hpKara
úsar fékk og einnar dóttur Gísla. 1 um um skeið á fyrri árum. Þjóð-
Það er um Indriða Gíslason kunnur kvæðamaður er hann, og
að segja, að hann dvaldist í þegar sá gállinn er á honum,
Skagaf irði fram undir þrítugt, en 1 nær hann málrómi og látæði
fluttist þá búferlum vestur á inna ólíkustu manna og kvenna,
land og ól þar síðan allan sinn j en gætilega notar hann þessa
aldur. Bjó hann lengst á Hvoli gáfu sina. Honum dettur ekki í
í Saurbæ, þótti gáfaður maður, jhug að abbast upp á náungann
búhöldur góður og fékk manna- jmeð grályndis-glettni, sem sumra
forráð vestur þar, sat m. a. á er siður. — Sögur kann hann
Alþingi fyrir Dalamenn fjögur jmargar, tilsvör hnittin og skrýtin
ár. Þegar Indriði Gíslason var
sjötugur, fæddist
hans og Guðrúnu konu hans 'hann að festa þær sagnir allar a
Eggertsdóttur sonur þar á Hvoli
30. nóvember, og var hann skírð- J
ur SIGVALDI. — Ef afi Sígvalda 1
söngvari og það á þremur kirkj- nemendum er að mínum dómi
nýjustu tæki á þessu sviði. Þar
á meðal mjög þýðingar mikið svo
nefnt Asdec-tæki, sem nauðsyn-
legt er að nota samhliða dýptar-
og fiskimagnsmælingum.
Við höfum að sjálfsögðu nokk-
ur not af fiskiranr.sóknum út-
lendinga, sem uppi er haldið í
námunda við ísland^eftir því sem
fregnir berast oss um niður-
stærð til þessara nauðsyniegu
framkvæmda.
Tillaga þessi miðar að því að
rannsaka möguleika á því að fá>|
úr þessu bætt. Er mér bent á af
fróðum mönnum um þessa hiuti
að varðskipið Ægir mundi vera
hvað stærð snertir hentugt til
þessara rannsókna, en að sjálf-
sögðu yrði þar að gera einhverj-.
nauðsynlegt að eignast ritið, ef sföðvar af þeim. Samvinna hefur ar breytingar svo að fyrir hendi
*“ 0g verið nokkur með íslending- væru starfsskilyrði fyrir þá vís-
I og margs konar frásagnir um eitt
Indriða syni og annað að fornu og nýju. Ætti
‘ 1
hefði heitið Baldvin, hefðum við
líklega engan Sigvalda Indriða-
son eignazt, heldur Sigvalda
Baldvinsson eða hver veit hvað.
Ið gamla Þórs-nafn kann ég betur
við en Baldvins-nafnið, og tryggð
tóku þeir frændur við það. Ind-
riði á Hvoli, Indriði á Ballará og
Indriði miðill voru þeir feðgar
þrír, og svo Indriði Einarsson og
Indriði Waage. Það hefur lagzt í
Konráð Gíslason, sem kallaði upp
nafnið Indriði við skírn afa Sig-
valda, að vel myndi það gefast í
ættinni. — Sigvaldi rndriðason,
sem í dag er sextugur að aldri,
hefur nú um skeið átt heíma í
Borgarnesi á Mýrum suður og
pappír, svo að eigi gieymist. —
j Alúð hans, hjartahlýja og greiða-
semi er svo einstök að ég minnist
varla annars eins úr viðskiptum
við aðra menn. Sigvaldi Indriða-
json er gæddur ófreskigáfu, en
Jlætur lítt á bera. Veit ég, að oft
,]íður honum illa vegna þess, er
ber fyrir augu honum, og hann
má ekki ráða bætur á. — Góð-
viljaðri mann hef ég ekki þekkt
en hann, og einlæg og sterk er
Guðátrú hans.
U,m leið og tég þakka þér fyrir
allt gott í minn garð og minna,
bið ég Guð að blessa þig, og þína
á þessum merku tímamótum ævi
þihriar og áétíð.' Lif heill rineð
brúði þinni og öðrum ástyin-
um!
Brynleifur Tobiasson.
þeir ætla sér að „fylgjast með
straumum og stefnum í guðfræði
innanlands og utan, að ég svo
ekki tali um, þjónandi presta inn-
an kirkju vorrar. Vér ættum jafn
an að minnast þessara orða skálds
ins um kirkjuna:
að, þótt mörg sé skoðun og
margbreytt lund,
vér móður samhuga styðjum.
Aldrei hefir þess ef til vill
verið meiri þörf en einmitt nú,
að verkin, hin góðu verk sjáist í
lífi voru alira. Þess eigum vér
jafnan að minnast: að trúin er
dauð án verkanna. Kærleikur-
inn er áreiðanlega það, sem
mestu máli skiptir í kristindóm-
inum, kærleikur til Guðs og
manna. Efnishyggia nútímans
rekur ávallt sumarið á flótta. Og
hve vei sem viðrar verður vetr-
arríkið ávallt stöðugt í mann-
heiminum, ef bróðurandi nær
1 ekki tökum á oss.
I Víðförla er ætiað að efla heil-
brigða þjóðlífsménningu. Þess
vegna á hann allt gengi sitt hér
í ■ mannheiipinum undir því, að
horium verði viðtaka veitt af góð-
ium huga.
um, Norðmönnum og Dönum um
Rósfursamf á Heiff og
Kalf í gær
indamenn er sæju um rannsckn-
irriar og innu úr þeim.
Skilgetin börn njófi
sama réllar og t
óskilgetin <
ALLMIKLAR ryskingar urðu í
gærkvöldi í veitingahúsinu Heitt
og Kalt. — Höfðu menn, sem
töldu sig verkfallsverði, tekið sér
stöðu við dyrnar og meinuðu
fólki að fá sér að borða í veit-
ingahúsinu. FRAMFÆRSLUNEFNÐ Reykja-
Er nokkrir menn ætluðu að j yíkurbæjar samþykkti á fundi
ganga inn í veitingahúsið og fá sinuln nov_ s, ], eftirfarandir
sér snæðing ætluðu menn þessir áljktun: *
að meina þeim það. En þeir tóku , ;;Framfærslunefndin telur ó-
á móti og hofust þar ryskingar, viðunandi> að ski]getin born ís.
sena iauk me Þvi a ver . f ,!s 1 lenkkra mæðra, sem þær hafa
verðirmr urðu und.r og meiddist meg er,endum eiginmonnum
emn þeirra talsvert í auga. . . , .
Við framreiðslustörf í Heitt og s[nu™’ sem hafa fallið fra eða
Kait hefur eigandi veitingahúss- Vlð skuh
ins starfað síðan verkfallið hófst,! baraalifeyns til jafns við oskil-
en auk þess hefur hann fengið Setln born- sem islenzkar mæður-|
leyfi Vinnuveitendasambandsins ba^a att me^ erlendum mónnum,
og skorar á ríkisstjórn og Al-
þingi að leiðrétta þetta misrétti".
Tillagan var samþ. með sam-
hljóða atkvæðum í nefndinni og
til að kona hans starfi þar einn-
ig, að því er hann sagði frétta-
manni Mbl. í gær. — Upp úr átta
í gærkvöldi var kyrrð komin á
Ragnar Benediktsson. í veitingahúsinu.
á fundi bæjarstjórnar 20. nóv. s.L,