Morgunblaðið - 30.07.1953, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 30. júlí 1953
MO KGU [SBLAÐIÐ
7
Kommúnistar og „bræður“ þeirra, Þjóðvc rnarmenn
luia vel hag sxnum ó Keflavíkurilugvelli
ÞEIR sem eiga leið um veginn
suður með sjó, eða venja kom-
ur sínar niður að höfninni í
Reykjavík, verða varir við áber-
andi mikla flutninga á vörum,
vélum og nýstárlegum tækjum,
sem stefna til Keflavíkur.
Það er kunnara en svo að frá
þurfi að segja, að í Keflavík eru
aðalstöðvar varnaríiðs þess, sem
hingað er komið, samkvæmt
sáttmála þeirra þjóða, sem eru í
Atlantshafsbandalagínu, til vernd
ar frelsis og mannréttinda,
þeirra hugsjóna sem eru öllum
^nnum íslendingum meira virði
en allt amjað. Af afstöðunni til
þessara mála, má gjarnan marka
hver maðurinn er. Því er verr
að mannkyninu er skipt í tvo
andstæða hópa, annan sem leyfir
að tala, hugsa og skrifa, svo sem
samvizkan býður mönnum. En
hinn flokkurinn trúir á sálar-
lausa framkvæmd á vélrænu
kerfi. — Þeir um það. — Þakk-
látir erum við fyrir að geta enn-
þá valið og hafnað eftir vild. —
Það er okkur fyrir mestu.
★
í þessu Keflavíkurbréfi verð-
ur aðeins drepið á nokkur atriði
hinnar umfangsmiklu starfsemi,
sem á sér stað í sambandi við
byggingu flugvallaríns. Um 2700
Islendingar vinna að fram-
kvæmdum þessum í samvinnu
við ameríska borgara.
A Keflavíkurflugvelli eru
menn að störfum frá öllum lands
hlutum og flestum sýslum. Al-
menningi er þó ekki Ijóst, hvérn-
ig starfsdagurinn hér er. Það er
heldur ekki ^bllum Ijóst að í
kringum flugvöllinn er risinn
stór bær mikilla athafna og
nýrra og áður óþekktra starfs-
hátta.
Á mörgum stöðum er unnið
dag og nótt. Milli 6 og 7 á morgn-
ana hætta starfsmenn næturinn-
ar og aðrir koma í staðinn. Stórir
fólksflutningavagnar annast
þessa fólksflutninga. Ganga þeir
nú orðið mjög greiðlega þó þess-
ir flutningar væm erfiðleikum
bundnir í vetur og vor, enda or-
sakaði skortur vagna þá oft ó-
þörf leiðindi. í morgunbílunum
er oftast hljótt, að undanskild-
um. dagmálahósta reykinga-
manna. Flestir dotta, þangað til
að ruðzt er í röðina við númera-
skúrinn. — En hver starísmaður
Helgi S
þar og
iýsir frðRikvæmdum
dagiegum
hætta fyrir „málið og menning-
una“. Sé svo, er það okkar
sjálfra sök en ekki hinna. Þeir
sem rífa skyrtuna upp úr bux-
unum, jórtra allan guðslangan
daginn, nota amerískt hrogna-
mál yfir íslenzk hugtök, eftir
stutta sambúð við útiendingana,
þeir eru ekki þær stoðir, sem
íslenzk menning hvíiir á og
munu hvergi reynast slíkir.
SAMBÚÐIN
Öll umfangsmikil starfræksla
er þeim annmörkum háð, að þar
má að mörgu finna. — En sjald-
an veldur einn, þá tveir deila.
Verkafólk á flugvellinum hef-
ur verið forustulaust. En nú horf-
ir það til betri vegar fyrir at-
beina þeirra íslendinga, sem
þarna ráða málum, auk þess sem
bandaríska verktakaféiagið laun-
ar nú íslenzka starfsmenn til að
aðstoða verkamenn við að ná
skolpleiðslur eru lagðar og göt- rétti sínum og fá leiðrétt mistök
ur malbikaðar og frá flestu geng- í launagreiðslum og öðru sem þá
ið á fulikominn hátt. Er ekl:i varðar.
trútt um að nokkur öfund vakni, Á hverjum föstudegi er greitt
þegar hugsað er til okkar þúsund kaup liðinnar viku. Er það alía
polla-gatna í Keflavíkinni. jafna gert með ávísunum, sem
„ÞARABYGGГ En þó er það nokkur bót í gefnar eru út til Landsbankans,
Svæði það sem hinir samein- máli að sja mörg og falleg hús á nafn og númer hvers verka-
uðu verktakar, bandarísku, hafa rísa af grunni í Keflavík, að manns. Nemur þessi launa-
til umráða, er í daglegu tali kall-j mörgu og miklu leyti fyrir verka greiðsla um 220 þúsund dollur-
að „Sea weed“, eða Þarabyggð —j launin af „vellinum", þó margar um á viku. Auk þess munu tugir
enda komin langleiðina niðurj aðrar stoðir renni þar undir. | þúsunda greiddir fyrir önnur við
undir Ósabotna í Höfnum. Naín- Ef Bandaríkjamenn og Rússar skipti, svo og skip, bifreiðar og
ið mun stafa frá gömlum sjó-j væru nú í bandaiagi, fyndu kostnað við flutninga efnis og
liðaherbúðum, sem þarna voru á kommarnir eitthvert fallegt nafn áhalda. Flugvallar starfsmenn
stríðsárunum. yfir þessa auknu hagsæld Suður- i vinna því ekki síður að öflun er-
íbúðarhús verkamanna á Keflavíkurflugvelli
um að lengja vinnudaginn og
stytta vinnuævina og nota skóla-
tímann betur en gert er. Þá væri
líka hægt að stytta hann með
sama eða betri árangri.
fbúðarhús í smíðum. Sameinaðir verktakar vinna að þessum byggingum. — Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.
verkamanna, innlendra og er-
lendra, í breiðum röðum við
beinar götu. Öll eru húsin lág-
reist. En þegar inn er komið
verður að sækja sitt vinnunúmer hitta menn mjög góðar vistar-
þangað og skila því aftur að verur. 24 menn búa í hverju húsi
kvöldi. Þetta er regla sem verður í tveggja manna herbergjum. í
lends gjaldeyris en aðrir þegnar
þessa þjóofélags.
Ekki er annað hægt að segja
en að sambúðin við Ameríku-
mennina, sé með afbrigðum góð.
sem ekki hefur hugrenningar í
þá átt. Hitt er svo mál stúlkrj-
anna sjálfra. — Og hvað er urp
hið fornkvwðna: „Betra er a<5»
passa hundrað flær á hörðij,
vskinni
Á Keflavíkurflugvelli er sam-
an komið af okkar hálfu mjög'
athyglisvert „fulltrúaval“ þjóð-
arinnar. Þar eru gamlir, þraut<-
reyndir verkamenn, sem aldríji,
hafa mátt vamm sitt vita í neinij,
Þar eru gamlir skipstjórar og
aflakóngar, upþgjafa kaupmenn,
kaupfélagsstjórar og heildsalar-
Þar eru menn, sem hafa beði$
lægra hlut í lífsbaráttunni á eirjr
hvern hátt — skólafólk, stúdent-
ar, lögfræðingar, prestar og kenn
arar, bændur og bændasynir og
hefðarfrúr úr sinni heimasveit,
Nokkuð fjölmennur er hópup
óráðsettra æskumanna, sem.
hyggja lítt til framtíðarinnar, erj
lifa fyrir líðandi stund. Það þar.f.
engan að undra þó hnökrót.t
verði sambúðin við fólk svipaðr-
ar tegundar með mjög ólíkor-
venjur og óhka lífshætti.
HVAÐ ER VERIÐ AÐ GERA?
í fám orðum sagt, það er veriðí
að styrkja og undirbúa varnir
frjálshuga þjóða, gegn yfirvofr
andi árásarhættu frá bölvaldjt*
mannkynsins, — kommúnisman-
um. — Varnarstöðin á Keflavík-
urflugvelli er látin í té frá okkar.
hálfu með yfirgnæfandi meiri
hluta þjóðarinnar, sem okkar
framlag til þessara lífsnauðsyn-
legu varna friðar og frelsis þjóð-
anna.
Hverja þýðingu hinar einstöku
framkvæmdir í þessu sambandi
hafa, er ég ekki dómbær um. -—
Þurfi aldrei á þessari varnarstöð
að halda — sem vonandi verður
— þá er þó ailtaf eftir á Há-
leitinu við Keflavík ein bezt
búna og stærsta alþjóðlega flug-
stöð veraldar, sem íslendingar
nú þegar eiga og ráða að öllu,
þegar ekki er nauðsyn hervarna
gegn árásarhættu.
Vinnuvélarnar starfa dag og
nótt. Þær minna á ófreskjur forn.
aldarinnar sumar hverjar, þegar
þær eru að störfum. Stálarmar
rísa og hníga, rétt eins .og viti
gædd vera sé að verki. Svo er að
nokkru leyti, því vitið í hinum
tröllauknu tækjum, er maður-
inn, sem stjórnar. Það er athygl-
isverð bending um stefnu fram-
tíðarinnar hvernig hin stórvirku
mikil áherzla er lögð á að koma j verkamenn 188 krónur á viku, frá öðrum löndum. Þetta er nú fyrir Þvi góða, sem hægt er að
réttstundis til vinnu, en nokkuð
minna hugsað um hitt, hvernig
unnið er.
miðað við 3 máltíðir á dag.
I þessum starfsmannabæ
Mikið er talað um, að dvöl sé rennt til kvenna. — Sem bet-
þes^ra útlendinga hér, sé mikil ur fer er sú manntegund fámenn,
A þessu svæði eru íbúðarhús nesjabúa og þeirra, sem flúið
hafa undan umsjá kommúnista
og kratanna, víðsvegar að, á
landinu, til þessa margumtalaða
staðar.
Á Keflavíkur flugvelli eru Að sjáifsögðu eru hér misjafnir
greiddar í vikuleg vinnulaun á sauðir í mörgu fé. Mjög sjald-
milli 3 til 4 mihjónir króna í er- j an kastast í kekki milli manna.
að viðhafa þar sem margir starfs miðju húsinu eru hreinlætistæki iencjum gjaldeyri, og kaupmátt- i En fari svo, er því fremur haldið; tæki leysa hendur mannanna af ■
menn eru, enda þótt mörgum og baðklefar. Ræsting húsanr.a ur þess gjaldeyris er jafn mikill a lofti, en hinu, sem betur fer. j hólmi. — Klettarnir klofna og
finnist hún hvimleið. t annast starfsmenn vinnuveit- 0g hins sem fæst fyrir útfiutning Valdastreitan í hliðinu er saga út molna. Heiðasteinunum, sem
Frá númeraskúrnum er gengið anda. Fer jafnframt fram ^ fiski til Bandaríkjanna, og af fyrir sig, sem ekki verður rak- eiga að baki alda ró, er ýtt til
rólega á vinnustað, svo framar- greiðsla fyrir hita og ljós. Fyrir heldur betri en þess, sem fæst í in hér — en það er þar, eins og hliðar, nýjar byggingar, nýir
lega sem tími er nægur, því húsnæði og fæði greiða íslenzkir rnismunandi góðum vöruskiptum annars staðar, engin takmörk vegir, nýjar flugbrautir verða tih
k f. ■ax Vnm- 1 iqq í,a „jb-,, - • - - .... _ . t--=■■*------------1----* — -* Hinn öri andardráttur þessa
staðar færir okkur heim sann-
inn um að ísland er ekki lengur,
úr alfara leið, heldur erum við
nú á krossgötum, þar sem ekki
er þörf minni manndóms, en áð-
ur, þegar íslenzka þjóðin vann
sín afrek sem hafa ævarandi
gildi. Ef þjóðin ekki stenzt þessa
framvindu, á hún ekki skilið að
vera til. Það er vandi okkar nú
að kikna ekki undan því, sem
örlögin hafa fært hér að strönd-
um — ég hef takmarkalausa fyr-
irlitningu á mönnum, sem ekki
þora að horfast í augu við vanda-
mál líðandi stundar, og verða
meiri menn af að leysa þann
vanda. Sumir menn eru alltaf
vælandi gegn öllu. Þeir væla um
vernd gegn sínu eigin auðnuleysi
— vernd gegn rás viðburðanna
— vernd gegn öllum þessum
„vondu mönnum", sem halda um
stjórnvölinn og eru gersamlega
J| fráhverfir þjóðaeyðingu komm-
únismans.
En þegar mikill _hluti mann-
kynsins berst hetjubaráttu til
verndar frelsinu og almennum
mannréttindum, þá halda þessir
sömu menn að þeirra pólitísku
hugarfóstur séu efniviður í nýjar.
íslendingasögur!!
Eramhald á bls. 8
það, sem allir vita en ýmsir þora koma til leiðar, ef viiji er fyrir
or ekki að viðurkenna — og hér hendi.
sameiginlegt mötuneyti þar sem fara þþ-i Saman landvarnir og Það er ekki teljandi til „örð-
Störfin eru margvisleg og má 700 menn geta matazt samtímis., vinnulaun. ugleika í sambúð" þó hýru auga
segja að þar seu stunduð öll Frá klukkan 6 til 7,30 fyllast sal-
störf, sem fyrir koma í meðal irnir hvað eftir annað. Eru þar
stórum bæ, þó að sjálfsögðu beri bæði þeir sem hefja vinnu að
mest á byggingaframkvæmdum,1 morgni, og hinir sem eru nð'
móttöku á efnivörum og dreif- hætta næturvinnunni. Hádegis-
ingu þeirra. Margs er vant þegar i verður hefst klukkan 11 og stend
byggja skal stóran bæ, og gera ] ur til kl. 1. Oft verða biðraðir
hann sæmilega vel úr garði, þó j við dyrnar og oft er biðröðin
að flestar byggingarnar beri mest klukkan 6 á kvöldin, því
nokkurn bráðabirgða svip, eða þá koma flestir um sama leyti.
séu ekki byggðar til 1000 ára, Þessar 3 máltíðir kosta verka-
eins og okkar steinsteyptu bákn,1 mennina 24 krónur.
enda eru allar þessar frara-1 Maturinn er að vísu nokkuð
kvæmdir ætlaðar til timabund- j frábrugðin því sem íslendingar
innar starfrækslu, sem framtíðin eiga að venjast, en alltaf nægur
ein er megnug að skera úr, hver og vel fram borinn. Alla fram-
endir verður á. . ! reiðslu annast íslenzkar .stúlkur
Á flugvellinum hefst skrifstofu og eru þær samtals 70, starfslið
vinna öll um sama leyti og úti- eldhúsanna er einnig að mestu
vinnan, þegar skrifstofufólkið í íslenzkt. Stúlkurnar eru allar
Reykjavík kemur syfjað á sína vinsamlegar og kurteisar.
vinnustaði um 10-leytið, þá eru' Verið er að byggja stóran
stéy~fsíélagar þeirra í Keflavik skemmtistað ■' fyrir starfsmenn
búnir að vinna 14 tíma. . i' hínna smefísku verktaíýa og verð
Ég held það væri hollt fyrir ur þar margt til st& stýtta stundir I . . . . .. . .... ...,. _ .»
okkur að taka upp þennan ame- að loknu verki. Vonandi tekst „ ,
ríska sið í stað ýmsra annarráj að haldá þeim stáð sýo 'knyrti- i b,andað og síðan ekið 111 eatnagerfar og lagninga nýrra flugbrauta.
og greiða skrifstofu- og verzlun
arfólki tímakaup fyrir þann
tíma sem það vinnur. Yið þurf-
legum sem fil er stáiriaðí;
í „Þaranum“ er stöðugt veriðj
að byggja. Voldugar vatns- og i til hinna ýmsu bygginga
—- Til hægri ér steypublöndunarstöðin. Hún vinnur dag og nótt.
Færibönd og vélskóflur flytja efnið að, en bílar flytja steypuna