Morgunblaðið - 20.08.1953, Blaðsíða 7

Fimmiudagur 20. ágúst 3953
MORCUNBLAÐIÐ
7
4
Hópferð ísiendinga um Spán:
Sinn er siður í landi hverju
HÖFUÐBORGIN jfonso Cano, Goya, o. m. fi. •—j Er þetta afar seinlegt verk og
Madrid er mesta borgin á Spáni Þar eru einnig málverk eftir j eru þrír menn ef til vill heilt
(um 2 millj. íbúa), enda höfuð-1 fræga erlenda málara svo sem ár að vefa meðallagi stóran dúk.
Rubens, Bueghel,] En fagrir eru þeir og litirnir
Tizian, Veronese, hreinir og skærir, svo að myrid-
Botticelli, Watteau,; irnar í dúkunum eru oft glæsi-
939. Spánverjar náðu virkinu! Nicolas Poussin, Claude Lorraine,1 legri heldur en hinar máluðu
3047, en um nokkrar aldir var! Teniers, Rembrandt o. m. fl. En1 frummyndir, sem þær eru gerð-
þarna aðeins lítilsháttar þorp.1 Það er ekkert áhlaupaverk að ^ ar eftir. Þarna var 'ui verið að
En Filip II. gerði það að höfuð 1 ' -■*
foorg ríkisins. Upphaflega gerðu Van Dyck,
Márar þarna vígi, sem þeir! Tintoretto,
nefndu ,,Ma'gerit“. Það var árið . Rafael,
foorg vegna þess að það var í
miðju landi og því sem miðdepill
ríkisins, en það var þó ekki fyr
en á 18. öld að þarna gat talist
stórborg. Áður hafði hún fengið
nafnið „Villa del Oso y del
Madrona“ (Staður bjarna og
jarðarberja, og var það nafn gef-
ið vegna þess að birnir og jarð-
arber voru í skjaldarmerki hans).
Seinna breyttist þetta svo í
Madrid.
Ekki er Madrid jafn fögur og
sumar aðrar borgir Spánar. Þó
eru þar miklar og fagrar bygg-
ingar og þar er eini skýakljúí-
urinn, sem til er í landinu, 26
hæðir fyrir ofan jörð og gnæfir
foann yfir alla borgina er maður
sér hana tilsýndar. í því húsi
eru eingöngu skrifstofur.
í hjarta borgarinnar er torg,
sem nefnist „Puerta del sol“ (eða
Sólartorgið). Þar koma saman 10
götur og er torgið þó ekki stórt.
Út frá því eru öll hús í Madrid
1 skoða þetta, þvi að í safninu eru' vefa mynd eftir einu má'verki
97 sýningarsalir og málverkin eru'Goya og fanst oss mjög til um
Hér bjó ferðamannahópurinn
3000 að tölu. Þarna var fjöldi nákvæmni, handlagni og þolin-
málara að vinnu og voru þeir all-
tölusett í allar áttir og er því ir að gera eftirlikingar af verk-
gott að rata í borginni. Ekki um meistaranna til þess að læra
þarf annað, ef maður er viltur,1 af þeim. Skyldi nokkurn tíma og
en að ganga eftir lækkandi tölum í nokkuru landi verða reist höil
á húsum og þá hlýtur maður að til þess að geyma í verk „ab-
lokum að komast á Sólartorgið. stract" málara nútimans? Og
Umhverfis það í allar áttir eru skyldi það þá geta komið fyrir
stórbyggingar. Þar eru hallir í framtíðinni að uppvaxandi
ráðuneytanna, bankanna og stór-j listamenn eyði tíma sínum í það
verzlana og þar eru einnig hin að gera eftirmyndir af klessu-
stóru gistihús. Konungshöllin er( málverkum þessarar aldar?
og skamt þaðan. Þar er nú þjóð- j
minjasafn. Utarlega í borginni er MYNDVEFNAÐUR
gríðar stór og fagur skemtigarð-| Annan stað skoðuðum vér
ur, sem kallast Retiro. Þangað einnig þarna, sem gaman var að
sækja Madridbúar mjög í frí- sjá, en það er flosdúka og mynd-
stundum sínum, einkum unga ( vefnaðar (gobelin) verksmiðja,
fólkið, sem sagt er að eigi þar sem stofnuð var af Filip V.
margar sælustundir. í garðinum snemma á 18 öld. Frá þessari
er tilbúin tjörn, svo sem helm- verksmiðju hefir komið mikið af
ingur á móts við Reykjavíkur- þeim myndvefnaði, sem skreytir
tjörn, en þykir mjög merkileg,1
því að þetta er eina „stöðuvatn-
veggi í mestu viðhafnarsölum
Spánar og kirkjum. Verksmiðja
ið“ á Spáni. Skemta menn sér þessi er styrkt af stjórninni enn
við að róa þar á bátum. Þa* við
tjörnina er geisistórt minnis-
í dag, eða rekin af henni, svo að
þessi þjóðlega list falli ekki nið-
merki um Alfons konung XII. og ur.
speglast fagurlega í vatnsflet- Þar sem myndvefnaðurinn
inum.
mæði vefaranna.
Flosdúkarnir eru ofnir á ann-
an hótt. Þar er haft mjög gróít
ívaf og bregða menn þráðunum
með fingrunum í skilin og klippa
af við hvert bragð. Þarf t'l þess
mikla leikni að bregða ivafirm
og ekki síður aðgæslu til þess að
mynstrið komi rétt fram. Það
voru geisilega stórir dúkar, sem
þarna var unnið að, og var fjöldi
fólks við hvern og hafði hver
sinn sérstaka reit að hugsa um.
Kaupið er eflaust lógt, en dýrir
verða þessir dúkar samt, því að
ekki sést miklu miða við hvert
dagsverkið.
MATARÆÐI Á SPÁNI
í Madrid fengum vér inni í
nýju gistihúsi, sem heitir Hotel
Ronda og stendur í útjaðri borg-
arinnar. Og þar sem ferðalaginu
er nú lokið, er ekki úr vegi að
minnast ofurlítið á mataræðið.
Það er mjög ólíkt á Spáni og
hér heima. Rausnarlega var fram
borið alls staðar og þótti sumum
maturinn góður fyrst í stað, en
svo fór að leifarnar urðu stærri
fer fram, er uppistaðan sett a
tvö kefli eða rifi og liggja þræð- .
PRADO-SAFNID irnir lóðrétt upp og niður og út- *og stærri eftir ÞV1 sem á leið,
En til einkis þótti mér jafn línur myndarinnar dregnar þar og sasJ a fandlrln fór “ð
mikið koma í Madrid sem Prado- á. ívafið er þrætt upp á nálar, a a 0lyst a fæðunni.
safnsins. Höllin, sem það er í, sem ekki eru ósvipaðar netnál- j Venjulegast var maturinn
var bygð af Karli III. á 18. öld. um. Bregða menn þeim undir þessi: Á morgnana var kaffi og
Þetta er eitthvert elsta og fræg- þræðina af miklum fimleik, en , brauð með og tveir sykurmolar
asta listasafn í heimi. Eru þar^ brögðin eru mjög mismunandi, | vafðir í pappír. Kaffið á Spáni
! ---—' -- • -1!-L-! ’ L -* er öðruvísi en hér. íslendingar
hafa rjóma eða mjólk út í kaffi,
en Spánverjar hafa kaffi út í
málverk eftir allá frægustu mál-| alveg eins og í glitsaumi því að
ara Spánverja svo sem Velazquez stöðugt verður að.taka tillit ti!
Murillo, Ribera, Zurbaran, Al-i myndarinnar og litavals í hana.
Skóburstarar í Granada
mjólk. Hella þeir flóaðri mjólk
í bollann meir en til hálfs og
bæta svo ofurlitlu af kaffi út í.
Þetta er baunakaffi, bleksterkt
og ég held að kaffibaunirnar hafi
verið kolbrendar. Menn geta vel
vanist því að drekka þetta kaffi
og það er sjálfsagt hollara held-
| ur en kaffið hérna. Væri ekki
úr vegi að athuga hvort ekki
er hægt að koma íslendingum
upp á að drekka svona kaffi.
Með því mundi að minsta kosti
vinnast það, að vér spöruðum
kaffikaup, en ykjum jafnframt
mjólkurneyzlu í landinu. — Morg
unmatur er venjulega þurt
hveitibrauð saltað, salat löðrandi
í viðsmjöri, ein sneið af pylsu,
ein sardína í olíu, tvær litlar
sneiðar af tómat og saltaðar
olivur. Svo kemur einhver fisk-
réttur (en hér er allur fiskur
óætur að vorum dómi, og óskaði
margur eftir að hann væri orðinn
að glænýrri ýsu), þá er þunn
kjötsneið, hituð upp í viðsmjöri,
með þessu er svo eitthvert græn-
meti löðrandi í viðsmjöri. Á eftir
er svo ein appelsína og einn
banan á mann. Kvöldverðurinn
er eins, nema þá er súpa fyrst
með sterku viðsmjörsbragði. Það
var þetta viðsmjör er gerði mat-
inn leiðigjarnan og lyktin af
því var svo hvimleið, að það lá
við að maður fengi velgju. Einu
sinni átti að géra okkur gott til
og var þá borinn á borð þjóð-
réttur (þeir eru annars margir
þjóðréttirnir og sinn í hverju hér-
aði). Þetta voru hrísgrjón, soð-
in eða steikt í viðsmjöri með ein-
hverju gulu mauki, og sniglum,
marflóm og kröbbum út í. Allir
gáfust upp við þann dýrindis-
mat.
Um verðlag á gistihúsum má
geta þess, að á Ronda kostaði
morgunverður 14,80 peseta, há-
degisverður 37 peseta og kvöld-
verður 37 peseta. Þar kostaði eins
manns herbergi með baði 37
peseta, tveggja manna herbergi
með baði 67,20 peseta (en 3—6
pesetum lægra, ef ekki fylgdi
bað). Er þó hægt að fá ódýrari
herbergi á góðum gistihúsum í
borginni. í matarverðinu var inni
falið 12% þjónustugjald og 10%
skattur.
BYGGINGAR
Mörg eru gömlu þorpin á Spáni
afar einkennileg. Tilsýndar virð-
ist manni sem þetta sé rústir ein-
ar, svo eru þau fornfáleg og
standa húsin svo þétt að þau
Götusópari í Granada í einkenn-
isbúningi.
renna þá saman í eitt. En þarna
er búið í hverju húsi og þarna I
hefir máske sama ættin búið
mann fram af manni um aldir.
Alt er þar með gömlu sniði, fólk-
ið hefir alist upp við kyrstöðu og
kærir sig ekkert um nýungar.
Það ræktar landið á sama hátt
og forfeðurnir, plægir með göml-
um plógum, sem það beitir ösn-
um fyrir eða múldýrum eða ux-
um. Það er eins og tíminn hafi
staðið kyr þarna. En svo eru
máske á næsta leiti snotur nýbýli,
og einkum er það uppi á háslétt-
unni, þar sem akrarnir eru mest-
ir. Og þvílík akurflæmi er ekki
hægt að yrkja með gömlu að-
ferðinni. Þar hljóta menn að hafa
jarðyrkjuvélar, þótt ekki sæum
vér þær, enda var plægingu og
sáningu lokið fyrir nokkru. A5-
eins á stöku stað og einkum í
fjalllendum, sáum vér fólk vera
að vinna ó ökrunum.
SKÓBURSTARAR
Ekki má skiljast svo við þessa
ferðasögu, að ekki sé minst á
eina stétt manna, sem er mjög
áberandi í borgunum. Það eru
skóburstarar. Þeir hafa með sér
öflugan félagsskap og ekkert
gistihús má láta bursta skó gesta
sinna, því að skóburstararnir
eiga að sitja að þeirri atvinnu.
Þeir taka daginn snemma og eru
komnir út á götu með kassa sína
og áhöld þegar fyrstu rpenn.
koma á fætur. Það þykir mesta
ósvinna á Spáni að ganga a ó-
burstuðum skóm, og þeir kuþína
að færa sér þetta í nyt. Þeir
koma til manns eins og þeir
gera honum stóran greiða uneð1
því að sýna honum fram íi a5
skórnir hans séu rykugir. Og þacf
endar með því, að annað Ávort
sezt maður, ef þeir hafa nokkurt
sæti að bjóða upp á, eða maður
hallar sér upp að húsvegg^Jöff
réttir fram fótinn. Þeir hafa m|ð-
ferðis öfugan leist, sem þeirfæta
mann standa á og svo setjast þeir
á hækjur sínar, eða á gangstétt-
ina og grufla ofan í kassa líilia.
Kassinn er mesta þarfaþing og
geymir ýmislegt. Hann er fileð
handarhaldi á miðju og tveiiþför
lokum. í honum er fyrst^’og
fremst svartur og gulur áburðnr,
tuska og bursti og hlífar tfPað
stinga niður með skónum své'að
ekki fari neitt á sokkana. í4ir
bera á og bursta af mikilli lélkni
og skifta oft um hönd á btffgt-
anum og láta þá smella háW! í,
eins og þeir klappi saman ‘)öf-
unum. Það mega þeir eigaj’úð
þeir bursta skóna vel, svo aðfþteir
verða fagurlega gljáandi. En^áW
fara þeir að þukla um só]anárTog
rausa heil ósköp. Útlendingúr-
inn, sem ekkert skilur, kirfkar
kolli brosandi til þess að sýnast
vingjarnlegur og þakklátur t^r-
ir hvað skórnir eru orðnir figr-
ir. En það hefði hann ekki átt atf
gera, því að nú draga þeir ‘tbg-
leðurssóla upp úr kassanum og
negla þá undir skóna, því að í
kassanum er líka hamar og nagl-
ar. Maður lætur þetta gott héita.
Og svo fer skóburstarinn að
rausa að nýu og aftur kink'ar
maður kolli brosandi í þakklæfis-
skjmi fyrir sólninguna. Þá fara
þeir enn ofan í kassann og drága
þar upp járn og negla neðafí á
togleðurssólana. Svo draga Jjcíf
upp sígarettur og eldspýtur,
þeir vilja selja manni, og máéke
eitthvað fleira, því að þeir íkika
pukurverslun í sambandi við iðn
sína. Annars eru þetta skefifti-
legustu menn, eins og Spánve'rjW
yfirleitt. Einu sinni kom ég út
snemma morguns og rakst á fí9tfr»
eða sex skóburstara, sem ekkert
höfðu að gera. Ég gaf þeim Áil
kynna að mig langaði til að táka
mynd af þeim. Því urðu þÖir
afar fegnir, hoppuðu af gleSÚOg'
hlógu mikið. En um leið o^Íég'
hafði tekið myndina slógu þéir-
hring um mig og vildu fá 5 peseta
hver fyrir. Ég gretti mig illiíéga.
og bað þá á góðri íslenzku áð
fara norður og niður. Þegar þeir
sáu að ég tók þessu þannig, fðru
þeir aftur að hlæja og létu rrijg
lausan með miklum blíðmælírÁi,
alveg eins og þeir vildu se.fjfa:
„Vertu ekki reiður, við gerðúnv
þetta bara að gamni okkáÚ'.
Þannig er Spánverjinn, fljðtkr
úr einu í annað og altaf er þa?
gleðin og góða viðmótið sem éérð
ur ofan á.
Spánverjar nota mikið handa-
pat og svipbrigði þegar þeir táfa.
Það má jafnvel segja að þeir táli
jafn mikið með höndunum . <jg
látbragði eins og með vörunúm.
Þess vegna má oft fara nærri
um það hvað þnir eru að segja,
og þess vegna getur mállaus mað-
ur gert sig skiljanlegan fni'ðu
oft með handapati og bending-
um.
HÖFUÐSKÝLUR
Elcki má kvenfólk ganga ber-
höfðað i kirkju. Þegar vér voruift
að skoða kirkjurnar varð kven-
fólkið altaf að setja eitthvað á
höfuðið, ef þær höfðu ekki hatt.
Ef ekki var annað við hendina
Frh. á bls. 11