Morgunblaðið - 20.08.1953, Blaðsíða 9

Fimmuidagur 20. ágúst 1953
MORGUNBLAÐIÐ
9
99
a sam-
Evrópa kallar“
starf þjóðanna
Sýning í Höfn, sem sannc
ar nauðsyn samstarfsins
AÐ SYNA STEFNUNA
í VERKI
Kaupmannahöfn í ágúst 1953.
FÁNAR allra aðildarlanda Evr-
ópuráðsins hafa undanfarna daga
blakt við hún á framhlið stór-
verzlunarinnar „Magasin du
Nord“ á Kongsins Nýjatorgi. —
Ástæðan til þess er sú, að leið-
togar Evrópuhreyfingarinnar 1
Danmörku hafa efnt þarna til
sýningar, til þess að gera fólki
Ijósa nauðsyn aukinnar sam-
vinnu milli lýðræðisþjóðanna í
Vestur-Evrópu.
„Það er ekki nægilegt, að Evr-
ópuráðið haldi fundi og sam-
þykki ályktanir. Það er ekki síð-
ur áríðandi, að almenningur í að-
ildarlöndum skilji, að náið sam-
starf þeirra á milli er þessum
löndum blátt áfram Iífsnauðsyn“,
sagði einn af forgöngumönnum
sýningarinnar við míg.
Kraft, utanríkisráðherra, opn-
aði þessa sýningu. Frode Jakob-
sen, einn af fulltrúum Dana í
Evrópuráðinu, hélt þar ræðu. —
En aðalræðan var haldín af R.
W. G. Mackay, brezkum stjórn-
málamanni úr verkamanna-
flokknum. Hann er eindreginn
fylgismaður Evrópuhreyfingar-
innár, þótt hann sé Breti, og hef-
ur átt sæti í Evrópuráðinu.
Hann sagði m.a.:
AUKIN VELMEGUN OG
STYRKUR EF ÞJÓÐIRNAR
SAMEINA KRAFTANA
— Ég er sannfærður um, að
Bandaríki Evrópu verði stofnuð
fyrr eða síðar. í stórum dráttum
má segja, að heimurinn skiptist í
Rússland-Kína öðru megin, USA,
brezka samveldið og Vestur-Evr-
ópu hinum megin. Vestur-Evr-
ópuþjóðirnar eru hver um sig
veikar og áhrifalitlar í stjórn-
málum. En ef þær sameinuðust,
þá mundi efnahagsleg velmegun
og pólitísk álirif þeirra aukast
stórkostlega.
Hvers vegna eru Bandaríkin í
Ameríku auðug? Af því að þau
eru stór og ráða yfir ógrynnum
af efnivörum, segja sumir. En
Vestur-Evrópa er Mka stór og
ræður yfir miklum efnivörum.
Það er annað, sem er að. Við-
skiptahöftin og gjaldeyrisvand-
ræðin standa atvínnulífí Vestur-
Evrópuþjóðanna fyrir þrifum.

Trá sýningunni „Evrópa kallar“ á Kóngsins Nýja torgi í Höfn
Endurreisnarstorlið
hnfið í Suður Róreu
790 þús. íbúðarhús lágu þar í rústum.
TJÓNIÐ af styrjöldinni í mannvirkjum, sem verður hrund
Kóreu er gífurlegt. Sennilega ' jg j framkvæmd á næstu árum.
meira en dæmi eru til í Er gert ráð fyrir að 99 þeirra
nokkru einstöku landi á síð- Verði fullgerð næsta sumar.
ustu áratugum.
Telur stjórnin, að 1—114 ■ NÝSMÍÐI SKÓLA
milljón borgara hafi látið lífið j Skólar hafa verið endurbættir,
þótt vestrænum mönnum mynd«
enn þýkja þeir ærið frumstæðir.
Um 70 milljón dölum hefur verið
lofað eða veittir af S. Þ. til um-
bóta þessara mála.
Suður-Kóreumenn skortir mjög
þekkingu á tæknisviði. Þeim hef-
ur aldrei gefizt kostur á að afla
hennar. Japanir kúguðu þá 4
mannsaldra og þá langar mjög
til að auka þekkingu sína á
tæknilega sviðinu. í þriggja ára
áætluninni er gert ráð fyrir auk-
inni tæknimenntun þeirra.
Eitt aðalvandamálið, sem við
er að etja er að þótt 80 af hundr-
aði íbúanna stundi akuryrkju, þá
er talsvert af iðjufyrirtækjum.
Raforka og eldsneyti hefur kom-
ið frá Norður-Kóreu og Man-
churiu. Það verður því að vinda
bráðan bug að því að afla þess
að sameining sé á næsta leiti.
(Stytt eftir New York Times).
SAMSTAÐAN HJALPAR
liANDARÍKJ UNUM 1
Þegar Paul Hoffman árið 1950
tók að sér að stjórna OEEC
(Efnahagsstofnun Evrópu), þá
sagði hann við blaðamenn, að í-
búarnir í USA, rúmlega 150 millj.
að tölu, framleíði fyrir 260
milljarða dollara á ári, en íbúar
Vesíur-Evrópu, 280 milijónir að
tölu eða nálega helmingi fleiri,
franileiði aðeins fyrir 160 millj-
arða dollara áriega.
Þetta stafar ekki af því, að
Vestur-Evrópuþjóðirnar skorti
dugnað eða tækniíega kunnáttu
til að geta staðið BancLaríkja-
mönnum á sporði. Þaer gætu
skapað sér eins góð lífskjör og
Bandaríkjamenn hafa gert, ef
þær afnæmu viðskíptahöftin sín
á milli og hefðu sameiginlegan
gjaldeyri.
Marshallaðstoðin var nauðsyn-
3eg og reyndist blessunarrík. En
líklega helmingur hennar hefði
verið ónauðsynlegur, ef Vestur-
Evrópuþjóðirnar hefðu skapað
frjáls viðskipti sín á milli. Sem
dæmi þess má nefna, að ítalir og
Frakkar fengu m.a. járnbrautar-
vagna fyrir 200 milljónir sterl-
ingspunda, sem Marshallhjálp.
Þessa vagna hefði verið hægt að
smíða í Sviss, Svíþjóð eða í Bret-
landi. Og þar hefðu ítalir og
Frakkar getað keypt þá, ef þeir
hefðu haft svissneska franka,
sænskar krónur eða sterlings-
pund til kaupanna.
Öðru vísi er ástatt í USA. Þar
kemur aldrei fyrir, að íbúarnir í
t.d. New York, Mlchigan eða
Kansas geti ekki vegna gjald-
eyrisskorts aflað sér vara, sem
framleiddar eru í hinum ríkjun-
um.
EF VIÐ HÖNGUM
EKKI SAMAN
I viðtali við blaðamenn minnt-
ist Mackey á tregðuna af hálfu
Breta gagnvart sameiningu Vest-
ur-Evrópu og sagði:
— Ég vona að Vestur-Evrópu-
löndin sameinist og geri það með
þátttöku Breta. En Bretar gera
aldrei neitt fyrr en marghleyp-
unni er otað að þeim. Bretland
var heimsveldi, en áður en þessi
öld er á enda, þá er það ekki
annað en Evrópuríki. Þaff er
, f jarstæða aff halda, aff íbúarnir á
j eyju vestan viff Evrópu geti kom
j izt af án þess aff sameinast hin-
um lýðræffisþjóffum álfunnar.
' „Ef viff höngum ekki saman,
þá verffum við hengdir hver um
sig“, sagði Ameríkumaðurinn
Hamilton á sínum tíma, þegar
unnið var að stofnun Bandaríkja
Ameríku. Sama má nú segja um
þjóðirnar í Vestur-Evrópu.
Á þessari sýningu í Höfn er
fólki skýrt frá því, hvernig land-
vinningastefna Rússa og efna-
hagslegir erfiðleikar Vestur-
Evrópu gerðu að verkum, að
Evrópuráðið var stofnað, til að
skapa sem nánasta samvinnu
með Vestur-Evrópuþjóðunum. —
Sýningargestirnir eru fræddir
um það sem gert hefur verið og
áformað er að gera, til þess að
efla samvinnuna. Eru þar fyrst
og fremst nefnd áformin um
Evrópuherinn, kola- og stálsam-
lagið og hin svokallaða Græna-
áætlun, sem miðar að því að
auka framleiðslu landbúnaðaraf-
urða.
ýmsar íslenzkar vörur: Matjes-
síld, rækjur, æðardúnn, fataefni,
gæruskinn, prjónavörur o. fl.
Á Kongsins Nýjatorgi eru
sýnd auglýsingaspjöld frá ferða-
stofum aðildarlanda Evrópuráðs- ’
ins. Þau eru flest vel gerð og
glæsileg. Eru þau líkleg til að
skapa löngun hjá fólki til að ferð
ast til þessara landa. Þarna eru
10 spjöld frá hverju landi nema
frá íslandi. „Þaðan voru erigin
slík spjöld fáanleg“, sagði Frode
Jakobsen, þegar hann skýrði
blaðamönnum frá sýningunni.
Páll Jónsson.
í þessum hildarleik. Um 700
þús. heímili hafa verið lögð í
rústir með sprengjum og öffr-
um hætti. Sennilega eru 40
hundraðshlutar þjóðarinnar
flóttafólk, öreigar, sem ekki
eiga skjól yfir höfuffiff. Smá-
söluverff hefur hækkaff tutt-
ugu sinnum frá 1950. 100 þús.
börn eru orffin munaffarlaus.
Ástandiff er með sanni sagt
ákaflega alvarlegt, því aff
heilar borgir hafa verið jafn-
aðar viff jörffu og um leið
mikið af iðjuverum landsins,
sjúkrahúsum og öffrum stofn-
unum.
SKJÓT AÐSTOÐ
NAUÐSYNLEG
j Syngmann Rhee komst svo að
orði nýlega, að ef Suður-Kóreu
bærist ekki skjót og nægileg að-
stoð, myndi hún falla í hendur
kommúnistum og blóðfórnir
j Bandaríkjamanna og Kóreu-
manna væru þá gagnslausar.
Endurreisnarstarfið í Kóreu
hefur legið að mestu niðri með-
an ekki var bundinn endir á
styrjöldina, nema hvað reynt var
að byggja íbúðarhús og unnið
að því að bæta matvæladreifing-
una.
21 slúlka hlaut slyrk
úr Menningar- cg
Þriðja vika
verkfallanna
PARÍS, 19. ágúst: — Enn eru um
milljón manns frá vinnu í Frakk-
landi. Er nú að hefjast þriðja
vika verkfallanna. Virðist. nú
hafa dregið svo úr verkföllunum,
að almenningur er farinn að
sætta sig við þau og lætur þau
ekki lengur koma sér úr jafn-
vægi.
Hermenn annast enn fólksflutn
inga á götum Parísar. Sömuleiðis
aðstoða þeir við útburð bréfa og
við símaafgreiðslu.
Alvarlegustu verkföllin eru nú
í kolanámunum í Norður-Frakk-
landi. Munu um 80% námuverka-
manna neita að mæta til vinnu.
Áframhaldandi verkfall nokkurs
hluta járnbrautarstarfsmanna
veldur og erfiðleikum, þannig að
póstur frá París til annarra
borga er fluttur flugleiðis.
— Reuter.
EVROPA KALLAR
„Evrópa kallar“ heitir sýning-
in. „Sameinaðar hafa Vestur-
Evrópuþjóðirnar öll skilyrði fyr-
ir að geta orðið sterkar út á við
og geta ráðið fram úr vandræð-
um sínum inn á við“, segir á einu
sýningarspj aldinu.
Á sýningunni er sérstök deild
fyrir hvert aðildarríki Evrópu-
ráðsins. í íslenzku deildinni er
mynd af forseta Islands. Þar eru
líka myndir af Alþingishúsinu,
af heyvinnu og síldarvinnu. —
Skýrt er frá helztu atvinnuvegum
landsins. Og þarna eru til sýnis! breytt. — Reuter.
sfjérnarfaunuiin
RÓMABORG 19. ágúst: — Giu-
seppe Pella hinn nýi forsætisráð-
herra Ítalíu tók í dag formlega
við embættinu af De Gasperi. Á
morgun munu hefjast umræður
í þinginu um stefnuskrá nýju
stjórnarinnar. Pella hefur lýst
yfir að stefna Italíu í varnarsam-
tökum vestrænna þjóða sé ó-
AÆTLUN
TIL FJÖGURRA ÁRA
John Foster Dulles, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, sagði
nýlega, að Eisenhower hefði á-
kveðið að leggja fram endur-
reisnaráætlun fyrir S-Kóreu,
þegar vopnahlé hefði verið sam-
ið. Verður áætlunin gerð til fjög-
urra eða fimm ára og gert ráð
fyrir miklum fjárveitingum.
En fari stjórnmálaráðstefnan
út um þúfur verður erfitt að
framkvæma áætlunina.
Enda þótt íbúar S-Kóreu hafi
enn ekki samið heildaráætlun
um endurreisn landsins, hafa
þeir hlúð að sínu eftir fremsta
megni og nú má sjá bros færast
yfir langþreytt andlit þeirra. Að
vísu hefur þeim verið veitt lítils-
háttar aðstoð með framlagi frá
Vesturlöndum ásamt aðstoð S.Þ.
En þeir eiga þó mestan þáttinn í
því sjálfir að hagur þeirra hefur
vænkazt, vegna framtaks þeirra
og óbilandi hugdirfðar.
Margir sérfræðingar hafa lagt
leið sína til Kóreu til að ganga
úr skugga um, hvort þjóðin verð-
skuldi aðstoð og hvort slík að-
stoð komi að notum. Allir voru
þeir sannfærðir um verðleika
þjóðarinnar sem vinnur baki
brotnu í sveita síns andlitis án
kveinstafa yfir ömurlegu hlut-
’ skipti sínu.
| Frá byrjun styrjaldarinnar hafa
S.Þ. lagt fram 670 milljón dali
til birgðakaupa og öflunar tækja
auk þjónustu, sem veitt hefur
verið íbúunum. Þessi starfsemi
heldur áfram.
BYGGING RAFORKUVERA
Nú er hafin bygging 17 raf-
orkuvera í Suður-Kóreu. Er það
mjög mikilvægt því að rafmagns-
skortur hefur mjög háð almennu
endurreisnarstarfi.
Nýlega var undirrituð af hálfu
Suður-Kóreu og S.Þ. áætlun um
að verja 1.500.000 dölum til
vatnsveitna og framræslu. -— Er
þetta viðbót yið 20.000.000 dala
framlag S. Þ. til Kóreu.
kvenna
NYLEGA er lokið úthlutun
styrkja fyrir yfirstandandi ár úr
Menningar- og minningarsjóði
kvenna. Til úthlutunar komu að
þessu sinni kr. 34.000,00. Umsækj
endur voru 37, en aðeins 21 urðu
aðnjótandi styrks, og eru það
þessar:
Adda Bára Sigfúsdóttir, Rvík,
Veðurfræði kr. 2000,00, Anna E.
Þ. Viggósdóttir, Rvík. Tannsmíði
kr. 1500,00, Auðbjörg G. Stein-
bach, Rvík, Tungumál kr. 1500,00,
Ásdís Jakobsdóttir, Rvík. Kirkju-
legur listsaumur kr. 1000,00, Ás-
dís E. Ríkarðsdóttir, Rvík. Söng-
ur kr. 1500,00, Ásta Hannesdóttir,
Rvík. Heilsugæzla kr. 500,00, Guð
rún Friðgeirsdóttir, Akureyri:
Uppeldisfræði, kr. 2000,00, Guð-
rún Kristinsdóttir, Rvík. Hús-
mæðrakennsla kr. 1000,00, Hrönn
Aðalsteinsdóttir, Rvík. Sálar-
fræði kr. 2000,00, Iðunn Jakobs-
dóttir, Ryík. Kirkjulegur list-
saumur kr. 1000,00, Ingibjörg
Steingrímsdóttir, Akureyri, Söng
ur kr. 1500,00, Ingigerður Högna-
dóttir, Árnessýslu. Listmálun kr.
1500,00, Ingveldur H. Sigurðar-
dóttir, Patreksf. Hannyrðir kr.
1000,00, Kristín Þorsteinsdóttir,
Rvík. Heilsugæzla kr. 500,00,
María Sigurðardóttir, Rvík. Við-
skiptafræði kr. 3000,00, Ólafía
Einarsdóttir Rvík. Fornleifafræði
kr. 3000,00, Óiöf Pálsdóttir, Rvík.
Höggmvndaeerð kr. 2000,00, Ólöf
Pálsdóttir, Árnessýslu. Heimilis-
hagfræði kr. 2000,00, Sigrún
Gunnlaugsdóttir Akureyri. Mynd
list kr. 2000,00, Vigdís Kristjáns-
dóttir, Rvík. Myndvefnaður kr.
1500,00, Þórey Kolbeins, Rvík.
Tungumál kr. 2000,00.
(Frá Menningar- og minningar-
sjóði kvenna).
HRAÐAÐ LUKNINGU
MANNVIRKJA
Samkvæmt þessari
hafa verið lögð drög
áætlun
að 137
Mef í hellarannsóknum
PARÍS, 19. ágúst: — Tveir fransk
ir hellarannsóknamenn komust í
dag niður í 730 metra djúpan
helli í Pyreneaíjöllum. Hefur
enginn maður fyrr komist svo
djúpt niður í iður jarðar.
— Reuter.