Morgunblaðið - 13.12.1953, Blaðsíða 7

Sunnudagur 13. des. 1953
MORGUNBLAÐIÐ
7
Arfur kynslóðmma
KKISTAI. GUÐMUNDSSON
Ritsafn IV. Arfur kynsióð-
anna. — Borgarútgáfa 1953.
ENDA þótt höfundur þessarar
bókar, sem inniheldur tvær önd-
vegissögur hans, Morgunn lífsins
og Sigmar, sé löngu þjóðfrægur
maður, er kannski ekkert á móti
því að minna lesendur góðra bók-
mennta á þessa nýútkomnu bók.
ftiiræður í dag
alveg raunhæfar sögur og, eins
og venja er hjá þessum höfundi,
ramlega byggðar án allra útúr-
dúra. Þær voru samdar á beztu
tímum nýbókmennta okkar á
þessari öld, í skáldsagnagerð. Nú
virðist einhver lægð í gerð stórra
skáldsagna, góðar, hressilegar
sögur, ritaðar í íslenzkum anda
koma strjált og með dræmingi.
Annars vil ég staðhæfa, að ís-
lenzkar skáldsögur, langar og
stuttar, t.d. sögur Kristmanns
Guðmundssonar, standa alls ekki
að baki samskonar bókmenntum
annara þjóða á þessari öld. Krist-
mann er fullgildur og í fremstu
röð, hvar sem er, og þessar tvær
sögur eiga mikilsverðan þátt í
því að svo er. Arfur kynslóðanna
er fyrirmyndar skáldverk. Það
er saga stórbrotins fólks, séð og
rituð af sönnum listamanni.
Þorsteinn Jónsson.
GuðnMindur Tómas Eggertsson
ÞEIR MENN, sem á undanförn-
um áratugum, hafa að staðaldri
unnið fyrir sínu daglega brauði
við fermingu og affermingu
skipa í Reykjavíkurhöfn, munu
minnast margra, sem smátt og
smátt hafa fallið úr þeim flokki
af ýmsum ástæðum, meðal ann-
Kristmann Guðmundsson
Kristmann er löngu kominn í
hóp hinna útvöldu og einmitt
þessar tvær sögur eru meðal
allra beztu ritverka hans. Þær
hafa verið þýddar á fjölda tungu-
mála menningarþjóða heims og
borið hróður skáldsins og íslands
um víða veröld. Upphaflega voru
þær skrifaðar á norsku, en í Nor-
egi dvaldi skáldið, sem kunnugt
er, lengi. Guðmundur Hagalín
hefur áður þýtt Morgunn lífsins
á íslenzku, ágætlega vel, en þetta
er ný þýðing eftir Helga Sæ-
mundsson. Ég vil ekki dæma
milli þýðinga þessara, enda hef
ég ekki þýðingu Hagalíns við
hendinga, en víst er það, að ís-
lenzkun Helga er afbragðsvel af
hendi leyst, málið lifandi og list-
rænt. Ingólfur Kristjánsson, rít-
höfundur, hefur þýtt Sigmar vel
og smekklega og af mikilli vand-
virkni. Þessi prýðilega skáldsaga
hefur ekki áður komið út á ís-
lenzku, þó merkilegt sé, þar eð
hún er engu lakari en Morgunn
lífsins frá efnislegu og skáldlegu
sjónarmiði.
Það er ákaflega gaman að lesa
þessar rómantísku hetjusögur
Kristmanns, þar sem heilbrigð
æska, manndómur og trú á lif
og þroska, þrátt fyrir allt, andar
á móti manni svo að segja frá
hverri blaðsíðu. Þó eru þetta
1. fl. keppni lokið
hjá Bridgefélagi
Hafnarfjarðar
HAFNARFIRÐI — Síðastliðinn
föstudag lauk keppni í 1. flokki
hjá Bridgefélagi Hafnarfjarðar.
Sex sveitir tóku þátt í keppninni
og varð sveit Sigmars Björnsson-
ar stigahæst. Næstar og jafnar
varð sveit Péturs Auðunssonar
og Ólafs Guðmundssonar. —
Þessar þrjár sveitir færast upp
í meistaraflokk.
Næstkomandi þriðjudag hefst
firmakeppni hjá bridgefélaginu
og taka þátt í henni 40—50 firmu.
í fyrra var Akurgerði h.f. sigur
úr bítum, en Gunnlaugur Guð-
mundsson tollþjónn spilaði fyrir
það fyrirtæki. — G.
Alliance Francaisc
í DAG efnir Alliance Francaise
til kvikmyndasýningar í Nýja
Bíó fyrir félaga sína og gesti
þeirra. Hefst sýningin stundvís-
le,ga kl. 1 e.h. Myndin, sem sýnd
verður heitir „Les Dernieres
Vacances“ með Odile Versois,
Pierre Dux, Michel Francois og
Jean dYd í aðalhlutverkum.
Félagið hefir aflað sér þessar-
ar myndar beint frá París, en þar
hefir hún vakið mikla athygli,
eins og annars staðar, þar sem
hún hefir verið sýnd.
ars fyrir aldurs sakir. Einn þeirra
manna, sem þannig hefur lagt
niður vopnin, er Guðmundur
Tómas Eggertsson á Freyjugötu
10 A, en það er ekki langt síðan
— sex ár eða þar um bil — og í
dag heldur hann níræðisafmæli
sitt, svo að auðséð er, að hann
hefur ekki horfið af vinnustaðn-
um fyrr en kvöld var komið. —
Samverkamenn hans munu líka
minnast hans sem þess manns,
er aldrei lét sig vanta á vinnu-
'staðinn, hvernig sem viðraði og
og aldrei skoraðist undan nt.in-
um snúningi eða handarviki,
sem á þurfti að halda. Var öllum
góður og ástundaði samlyndi við
hvern og einn.
Guðmundur fluttist til Reykja-
víkur 1920, en áður hafði hann
verið bóndi í fæðingarhreppi sín-
um, Kolbeinsstaðahreppi í
Hnappadalssýslu, í nærfellt 30 ár,
lengst af í Tröð. Hinir eldri
Ilnappdælingar hafa að minnast
árvakra og starfsama bóndans
þar og hans snyrtilega búskapar,
með þrifnað og reglusemi á
hverri grein, þar sem hugsað var
um það fyrst og fremst, að rækja
sem bezt allar skyldur, án alls
yfirlætis og kappkostað að halda
vinfengi og friði við alla. Þess er
líka að minnast frá heimili Guð-
mundar, að öll börn hans, f jögur
talsins, voru látin öðlast miklu
meiri skólamenntun en skylt var
að lögum, og var slíkt fullkomið
einsdæmi meðal Hnappdælinga
þeirra tíma. Að vísu mun það
ekki hafa verið einvörðungu Guð
mundar ráð, því hann átti mjög
mikilhæfa konu. En starfsemi
húsbóndans og forsjálni hans um
búreksturinn var alltaf undir-
staða efnahagsins og afls þeirra
hluta, er gera skyldi.
Guðmundur fæddist að Syðri-
Skógum í Kolbeinsstaðahreppi
og ólst upp þar og í Miðgörðum
í sama hreppi, hjá foreldrum sín-
um, Eggerti Eggertssyni, bónda
og Þorbjörgu Kjartansdóttur,
konu hans. Guðmundur var næst
elztur sex alsyskina, er upp kom-
ust. Er hann nú einn þeirra á lífi,
en þau náðu öll háum aldri.
Tveim þeirra hefur hann fylgt til
grafar á þessu hausti, með fárra
daga millibili,
Guðmundur hóf búskap 1892
og kvæntist sama ár Pálínu
Matthildi Sigurðardóttur, ljós-
móður frá Tröð, hinni ágætustu
konu. Stóð hjónaband þeirra í
full 50 ár. Hún dó 1943. Öll börn
þeirra lifa: Sigurður, lengi starfs-
maður Vinnumiðlunarskrifstof-
unnar í Reykjavík; Eggert, verka
maður hjá Reykjavíkurhöfn; Val
gerður, kennari við Austurbæjar
skólann og Gísli, tollþjónn í
Reykjavík. Nú dvelst Guðmund-
ur á heimili Sigurðar, sonar síns
og konu hans, Kristjönu Helga-
dóttur. Hann er enn furðu hress
eftir aldri, hefur ferlivist og get-
ur lesið, en heyrn hans er mjög
á þrotum.
Fyrir mína hönd og annarra
Hnappdælinga færi ég Guðmundi
beztu árnaðaróskir á þessum
merkisdegi hans, þakka honum
öll unnin störf og langa og góða
viðkynningu, og óska þess að
lokum, að honum megi auðnast
mildir ævidagar, unz yfir lýkur.
Guðlaugur Jónsson.
1 - X - 2
ÚRSLIT getraunaleikjanna í gær
urðu:
Arsenal 2 — WBA 2 x
Aston Villa 1 — Tottenham 2 2
Blackpool — Newcastle 3 2
Chelsea 3 — Manch. Utd 1 1
Huddersfild 2 — Presíon 2 x:
Portsmouth 5 — Liverpool 1 1
Sheff. Utd 3 — Bolton 0 1
Sunderland 2 — Charlton 1 1
Bury 3 — Plymouth 0 1
Everton 3 — Nottingham 3 x:
Hull 3 — Birmingham 0 1
Notts Co 2 — Leeds 0 1
Úrslit annarra leikja:
Cardiff 1 — Middlesbro 0
Manch. City 3 — Sheff. Wedn 2
Wolves 1 — Burnley 2t
Blackburn 3 — Rotherham 0
Brentford 0 — Stoke 0
Bristol 2 — Fulham 1
Derby 2 — Leicester 1
Doncaster 1 — Swansea 0
Lincoln 1 -— West Ham 2
Oldham 1 — Luton 2
1 — x — 2
Röðin fyrir 12 rétta er: x 2 2-
— lxl — 111— x 1 1.
Entlurminningar Eyjólfs frá Dröngum segja
frá Jóni Rauðseying, Friðrik Eggerz, Kristjáni
kammerráði, Jóni Mýrdal, Sigurði Geiteying
Holger Ciausen, Gram kaupmanni, Hannesi
stutía, Guðbrandi í Fagradal, Ingibjörgu
Magnússen, Hafliða í Svefneyjum, norskum
kaupmönnum og miklum fjölda annarra
manna.
Kaldur á köflum
er kjörin jó'abók handa öllum þeim. sem unna þjóðlegum
fróðleik og skemmlilegum frásögnum.
ÚTGEFANDI
Lislvinasalsens
annaS kvöid
ráSunaulsins
LISTVINASALURINN heldur
annað kynningarkvöld sitt á
vetrinum á mánudagskvöldið 14.
þ.m. í Þjóðleikhúskjallaranum ogr
hefst það kl. 8,30.
Að þessu sinni verður á dag-
skránni eftirtalið efni:
Magnús Pálsson leiktjaldamál-
ari flytur erindi, er hann nefnir
Leiksvið og leiktjöld, og mun þar
sýna fram á þróun ieiksviðslistai
hin síðari ár. Með erindinu verða.
sýndar skuggamyndir.
Annað atriðið er það, að þýzka
tónskáldið Hans Ulrich Engel-
mann mun leika frumsamda són-
ötu fyrir píanó, opus 5. Dr. Engel-
mann er meðal þekktustu af hin-
um yngri tónskáldum Þjóðverja
og byggir hann á hinu svonefnda
12 tóna kerfi. Hann hefur bæði
samið hljómsveitarverk og óper-
ur, og var hin síðasta ópera hans
Helför Fausts, frumsýnd í Ham-
borgaróperunni 1951.
Að loknu veitingahléi verður
sýnd litkvikmynd um barna-
teikningar. Eins og venjulega er
aðgangur ókeypis fyrir alla
styrktarfélaga Listvinasalarins,
og skulu skírteini sýnd við inn-
ganginn.
Sýning Þorvaldar Skúlasonar í
Listvinasalnum hefur verið frá-
bærlega sótt, og hafa sjö myndir
selzt. Sýningunni lýkur í kvöld
kl. 23.
Sklpverjar á bv Gylfa

AKUREYRI, 12. des. — Það vakti
nokkurt umtal hér fyrir nokkru,
er Bjarna Arasyni, ráðunaut
Sambands nautgriparæktarfélags
Eyjafjarðar var sagt upp starfi
sínu, en hann hefir sem kunn-
ugt er nýtekið Þjóðvarnartrú og
gerzt ábyrgðarmaður málgagns
þeirra Þjóðvarnarmanna hér á
Norðurlandi.
Fjölmennur bændafundur hald
inn 9. þ. m. á Svalbarðströnd,
mgótmælir harðlega gjörræði
stjórnar Sambands nautgripa-
ræktarfélags Eyjafjarðar, er hún
í bréfi dags. 11. nóv. s. 1. segir
Bjarna Arasyni upp starfi, sem
ráðunaut sambandsins og for-
stjóra sæðingarstöðvarinnar á
Akureyri, án þess að bera fram
nokkur frambærileg rök fyrir
uppsögninni.
Samþykkti fundurinn mótat-
kvæðalaust áskorun til stjórnar
innar um að taka nú þegar aft-
ur uppsögn sína, ef það mætti
verða til þess að Bjarni fengizt
til þess að halda starfinu áfram.
Jafnframt vottaði fundurinn báð-
um starfsmönnum sambandsins,
þeim Bjarna Arasyni og Bjarna
Finnbogasyni, sitt fyllsta traust.
Þá var og kosin nefnd á fund
inum til þess að boða alla bænd- LUNDtJNUM, 12. des. — Sam-
ur á sambandssvæðinu til fund-|band járnbrautarstarfsmanna
ar á Akureyri hið bráðasta til fyrirskipaði í dag 400 þúsund
þess að taka þar upp málið að félögum sínum að hefjá allsherjar
nýju, ef umrædd stjórn verður | verkfall hinn 20. desember næst
ekki við tilmælum fundarins um ! konfSndi. ‘— Fer sambandið rram
afturköllun uppsagnarinnar. [á 15% launahækkun þessum
— Vignir. starfsmönnum íil handa.
á Palreksfirði rausn-
arlega jólayjöf
PATREKSFIRÐI, 12. des.: —
Skipshöfnin á bv. Gyífa, gekkst
nýlega fyrir fjársöfnun um borð
í togaranum til kaupa á jólagjöf-
um handa sjúklingum á sjúkra-
húsinu hér á Patreksfiiði.
Adolf Hallgrímsson, loftskeyta
maður, afheníi í dag, fyrir hönd
skipshafnarinnar, yfirhjúkrunar-
konunni Ásdísi Magnúsdóttur,
rausnarlega peningagjöf að upp-
hæð kr. 5.600.00 í því skyni.
Um leið og þessi gjöf skapar
gott fordæmi til eftirbrcytni ber
hún Ijósan vott um mannfélags-
legan hugunarhátt. — Karl.