Morgunblaðið - 21.01.1954, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 21. janúar 1954
MORGUNBLAÐIÐ
7
Tíma-slúðri hnekkt
ÞAÐ er oft furðulegt, hvað ein-
stöku menn geta lagt sig fram að
blása út smámuni, sem í raun og
yeru eru hégómamál, ef þeir hafa
von um að geta með því gert and-
stæðingum sínum eitthvað til
skammar. Glöggt dæmi um þetta
er, hvernig Tímamenn hafa reynt
eð blása út þetta framfærslumál
þeirra Húsvíkinga vegna Jó-
hanns Benediktssonar. Síðast í
gær, sunnudaginn, skrifar alþing-
jsmaður Karl Kristjánsson lang-
hundsþvælu í Tímann og vill
vera ósköp fyndinn og gáfaður.
Ber hann þar, að honum finnist
þungar vítur á okkur framf.fulltr.
bæjarins. Ekki nenni ég að fara
að svara orði til orðs, þesusm
yaðli Karls né annarra þeirra,
sem undanfarið hafa verið að
kjamsa á þessu hégómamáli í
Tímanum. En málið sjálft er
þannig: Tveim ógæfumönnum og
ráðleysingjum slær saman, þar
sem þeir búa í sama bragga sinn
í hvorum enda en aðskildar íbúð-
ir, þeir ergja hvern annan, bera
hvor á annan ýmsar sakir. Þetta
endar þannig, að Jóhann fer úr
sinni íbúð ofan í Herkastalann,
án þess að við framfærslufulltrú-
arnir hafi hugmynd um það, fyrr
en nokkru síðar. Þetta er allt
máliff.
Svo byrjar Tíminn og birtir
um þetta fyrstu skröksöguna,
sem er sú, að við höfum ráðstaf-
að þessari fjölskyldu á closett í
Hjálpræðisherskastalanum og
kjamsar nú listugt á góðgætinu.
En í gær upplýsir, eða réttara
yiðurkennir, herra Karl Krist-
jánsson, að hann hafi ráðstafað
fjölskyldunni á Herinn, en af-
Jeiðing þess varð sú, að síðar um
nokkrar nætur svaf konan og
barnið á baðinu, ekki closetti,
vegna þrengsla á hótelinu. Jó-
hann var þar aldrei. Um þetta er
svo vaðinn óhróðurs eigurinn i
Tímanum dag eftir dag. Ekki
nenni ég að vera að eltast við öll
skrök og skammir, sem Tíminn
er búinn áð möka utan um málið,
en vil þó nefna nokkur atriði.
1. Skröksagan e rsú, að við
höfum ráðstafað fjölskyldunni á
klósett.
2. Að Ásgrímur Klemens, sem
var í sama bragga og Jóhann sé
hættulegur maður í sambýli. —
Hann hefur verið hér svo skiptir
tugum ára og aldrei gert flugu
mein svo ég viti eða hafi heyrt.
3. Sagan er sú að Ásgrímur sé
geðveikur. Þess hef ég aldrei orð-
ið var og þótt læknir hafi gefið
um það vottorð, er ekki þar með
sagt, að hann sé það meira en
margur annar, því að heyrt hef
ég eftir iækni, að um eða yfir
90% af öllum mönnum séu að
einhverju leyti geðveilir. —
Skriffinnar Tímans ekki undan-
skildir. Þá ætti ekki að vera
meiri vandi að búa við Ásgrím,
en t.d. Tímamenn og verðum við
þó að sætta okkur við það.
4. Skröksagan er, að það sé
einhver óhæfa að vilja ráðstafa
Jóhanni á Arnarholtshælið vegna
þess að þau séu með barn með
sér. Þar hafa í mörg ár verið
hjón með börn og eru enn og
fer allt vel.
5. Skröksagan er sú hjá Karli
í gær, að á Arnarholti sé þannig
fólk, að ekki sé boðlegt fyrir Jó-
hann að umgangast ?að. Því segir
maðurinn þessa vitleysu. Hvar
er nú mannvitið, góðleikinn og
mannúðin, sem hann er að revna
að punta sig með á kostnað'fá-
tækrastjórnarinnar í Reykjavík,
að bera þessar sakir á saklausa
auðnuleysingja, sem örlögin
hafá með ýmsum hætti dæmt úr
leik til að bjarga sér hjálpar-
laust og þess vegna orðið að leita
á náðir þess opinbera um aðstoð
alveg eins og Jóhann. — Nei, Jó-
hann hefur undan engu að
kvarta öðru en því, að við höfum
verið ófúsir til að veita honum
þau fríðindi fram yfir aðra framf.
þurfa að kostahannogfjölsk.hans
á hóteli, það er öll okfíar sök, —
Honum standa opnar 2 íbúðir og
báðar góðar, utan bótelsins,
Ég hef enga löngun til að vera
neitt að hnýta í Jóhann. Hann er
hafður hér að skjálkaskjóli fyrir
þá Tímamenn. Þeir ætla að reyna
að slá sér eitthvað upp á honum
í sínum brengingum, en tekst að
vonum heldur ófimlega, því að
öll ádeiluatriðin eru sannanleg
skrök eða ótilhlýðilegar getsakir
á menn og stofnanir, svo sem
Arnarholtsheimilið, að þar sé
ekki verandi. Þess skal þó að
lokum getið, að svo mikið sem
Jóhann og Tíminn kvarta undan
Ásgrími Klemens er þó miklu
fleiri sem kvarta undan sambúð
við Jóhann.
Ég læt alveg ósagt hvor þess-
ara sambýlismanna, Jóhann eða
Ásgrímur, á meiri sök í þessu
sambýlismáli. Auðvitað eru þeir
báðir sekir um tillitsleysi hvor
til annars, og því ástæðulaust,
eins og Tímaskriffinnarnir gera,
að vera alltaf að réttlæta Jó-
hann á kostnað Ásgríms.
Þá er rétt að geta ummæla Jó-
hanns þegar ég minntist á það
við hann, hvort hann vildi ekki
fara til Húsavikur aftur, úr því
honum líkaði ekki betur en
þetta hér; Svarið va rstutt og
laggott: „f þann h.... stað fer
ég aldrei“, og lagði í svarið mik-
inn alvöruþunga. Mér er sagt að
Karl Kristjánsson hafi í þann
tíma farið með framfærslumál á
Húsavík. Sannleikurinn er sá, þó
Karl og fleiri leggi í skrifum sín-
um mikið kapp á að rægja fá-
tækrastjórnina í Reykjavík núna
fyrir kosningarnar, þá er hún þó
ekki verri en svo, að þó þessir
herrar gengju mann frá manni
meðal framfærsluþurfa hér,
mundi ekki einn einasti þeirra,
karl eða kona, fást til að fara úr
þessum bæ, undan þessari stjórn,
til að gerast framfærsluþurfi
hvorki Húsavíkur eða annarra
sveita, svo miklu betur er búið að
þeim hér en á nokkrum stað öðr-
um á landinu, og er þó ekki þar
með sagt að nokkurs staðar sé
búið illa að þeim. Og það má
segja meira, að eftir því sem við
þekkjum til hér í næstu löndum,
er aðbúð og fjárveitingar til
þessa fólks miklu betri hér.
Þetta er sannleikurinn í málinu.
Reykjavík, 18. jan. 1954.
Sig. Á. Björnsson
frá Veðramóti.
AðaKundur félags
•jfvinnuflugmanna
AÐALFUNDUR Félags ísl. At-
vinnuflugmanna var haidinn s.l.
mánudag 18. þ. m. í stjórn fé-
lagsins voru kosnir: Gunnar V.
Frederiksen, formaður, Jóhannes
Markússon, varaformaður og með
stjórnendur þeir Björn Guð-
mundsson, Stefán Magnússon og
Sverrir Jónsson.
Markmið félagsins er að vinna
að öryggi flugsins og hagsmuna-
málum atvinnuflugmanna.
Innan félagsins starfar Bygg-
ingarsamvinnufélag og ríkir
mikill áhugi meðal félagsmanna
fyrir því, að geta hafist handa
um byggingarframkvæmdir, svo
framarlega, sem lánsfjármögu-
leikar eru ryrir hendi.
Eins og er, stendur F.Í.A. í
kaup- og kjarasamningum við
fiugfélögin, en samningar eru út-
runnir 1. febr. n.k.
Meðlimir félagsins eru nú 36,
og hafa þeir allir réttindi sem
atvmnuflugmenn skv. lögum fé-
lagsins. Á síðast liðnu ári var
Sigurður Jónsson kjörinn fyrsti
heiðursfélagi F.Í.A. í tilefni af
25 ára flugafmæli hans, en Sig-
urður er fyrsti íslenzki flugmað-
urinn, eins og kunnugt er.
X BEZT AÐ AUGLÝSA X
T t MORGUNBLAÐINU ▼
ÖRMH/EUB
FÁTÆKT EN „FLOTTHEIT“
AF eðlilegum orsökum eru það
langt frá því allir bæjarbúar,
sem komast yfir að lesa hin
mörgu blöð, sem koma út í bæn-
um.
En þeir, sem leggja slíkt á sig
hljóta að taka eftir að sjaldan
kemur það fyrir í blöðum and-
stæðinga-flokka Sjálfstæðis-
manna, að þeir beri fram eitthvað
sem er nýtt.
Þær fáu lummur, sem þessi
blöð bera fram eru allar sáman *
gamlar.
Það er mjög eðlilegt, að í blöð-
um Sjálfstæðismanna, sé gerð
grein fyrir því, sem meirihluti
bæjarstjórnarinnar hefur beitt
sér fyrir á undangengnum árum
og ætlast fyrir i framtíðinni.
Á sama hátt hefði það verið
eðlilegt að andstæðingarnir
hefðu nú bent á eitthvað áþreyf-
anlegt, sem þeir hefðu barizt fyr-
ir í bæjarmálum. Ef litið er á
blöð þeirra eða aðrar útgáfur,
örlar varla á slíku. í stefnuskrá
kommúnista er t. d. birt mynd af
Landsbókasafninu sem er um 50
ára gamalt hús og Fiskiðjuveri
ríkisins en hvorugt þetta getur
komið kommúnistum að haldi,
eins og vonlegt er, en sýnir fá-
tækt þeirra.
Sömuleiðis hefði verið eðlilegt,
að andstæðingarnir hefðu birt
einhver dæmi þess, að þeir hafi
á undangengnum árum átt upp-
ástungur um nytjamál fyrir bæ-
inn og um leið bent á leiffir til
aff hrinda þeim áleiðis.
Þetta liggur heldur ekki fyrir.
Að vísu skrifa andstæðingablöð-
in stundum um einstöku tillögur,
sem fulltrúar þeirra í bæjarstjórn
hafi borið fram en allt er þetta,
meira og minna svífandi í lausu
lofti. Það mun vera næstum því
í einasta skiptið, sem andstæð-
ingarnir hafa lagt sig fram um
að benda á tilteknar leiðir en það
er þegar Þjóðviljinn gat um að
rétt væri að bærinn tæki stór-
fellt erlent lán til vissra fram-
kvæmda.
Kommúnista hefur ekkert mun
að um að bera fram á tveim eða
þrem bæjarstjórnarfundum til-
lögur um útgjöld fyrir F.eykja-
víkurbæ, sem glej'pt hefðu öll
útsvör bæjarbúa í 3 ár. En hvar
átti þá að taka féð, sem þarf til
alls annars? Fátækt kommúnist-
anna á raunhæfum málefnum
sýnir þó „flottheit“ þeirra um
leið, en bæjarbúar skilja auðvitað
þýðingarleysi slíkrar málsmeð-
ferðar.
ÞAÐ VERSTA ER EKKI
OF GOTT
EN NÚ munu þeir spyrja, sem
ekki komast yfir að lesa öll and-
stæðingablöð Sjálfstæðismanna,
hvað það sé þá, sem þau einkum
beiti sér að í sambandi við bæj-
arstjórnarkosningarnar.
Því er í rauninn fljótsvarað.
Þau tala minnst um hvað eigi að
framkvæma. Sízt af öllu ræða
þau um hvað hefur verið vel og
myndarlega gert af Reykvíking-
um á liðnum tíma.
Það sem þessi blöð eyða öllu
sínu rúrni í er að týna upp eitt-
hvað sem miður kann að hafa
farið í hinum umfangsmikla
rekstri höfuðstaðarins, sem berst
við vandamál hins öra vaxtar, í
mörgum myndum. Mestallt, sem
þessi blöð skrifa um bæjarmál,
miðast við að finna eitthvað, sem
geti verið Reykvíkingum eða jafn
vel aHri þjóðinni til skammar og
er þá oft seilst langt og sjaldnast
skeytt um hvað er satt og ekki.
En af slíku og þvílíku geta
Reykvíkingar séð hvaða pólitísk-
an hug þessir menn bera til
þeirra.
Hið versta er of gott handa
Reykvíkingum á máli þessara
blaða.
f DAG fer fram frá Fossvogs-
kirkju útför frú Emilie Lorange,
Freyjugötu 10, hér í bæ. Hún var
fædd í Stykkishólmi 16. febrúar
1877, dóttir Emils Möllers, lyf-
sala þar og konu hans Máhxíðar
Jónsdóttur Möller. Ólst Lún þar
upp með foreldrum sínum, ásamt
systrum sínum tveim, er upp
komust, Dórótheu, er var tvíburi
við hana, og Kristensu, er var ári
yngri. Allar voru þær systur
mjög samrýndar og kært með
þeim, svo af bar. Eru þær systur
hennar báðar látnar fyrir fáum
árum.
Innan tvítugs fór Emilie til
frændfólks síns í Kaupmanna-
höfn, og dvaldist þar um skeið.
Hún hafði alizt upp við mikinn
menningarbrag og háttvísi á
heimili foreldra sinna, og fengið
góða menntun, m.a. í hljóðfæra-
leik, og nú komst hún í enn nán-
ari kynni við gróna menningu
stórborgarinnar, og mátti jafnan
glögglega sjá þess merki í fram-
komu hennar, er var í senn
frjálsleg og fyrirmanníeg, hisp-
urslaus og kurteisleg. En brátt
hvarf hún aftur í „Hólminn“, og
giftist eftirmanni föður síns,
Aage Reinholdt Lorange, lyfsala,
hinn 28. júlí 1903. En hann and-
aðist eftir tæpa fjögra ára sam-
búð, hinn 26. juní 1907. — Þau
eignuðust þrjá syni: Kaj, verzl-
unarmann hér í bæ, Harry, heild-
sala í Kaupmannahöfn og Aage,
píanóleikara hér í bænum.
Nú reyndi mikið á dugnað og
hagsýni hinnar ungu ekkju, sem
stóð eftir með synina þrjá korn-
unga. En með aðstoð guðs og
góðra skyldmenna sigraðist hún
á þeim örðugleikum, og kom
henni nú að góðu haldi menntun
hennar, fjölhæfni og þrek. Elzti
sonurinn ólst upp að mestu hjá
móður hennar, meðan hennar
naut við, en var á hennar vegum
upp frá því til fullorðinsára, og
áttu þau mæðgin jafnan síðan
sama heimili, enda mjög sam-
rýnd. Innan fermingar fór Harry
til föðurfólks síns í Kaupmanna-
höfn og ólst þar upp, og ílentist
í því landi sem fyrr segir. Var
það að vísu þungbært móðurinni
að skiljast svo við drenginn
sinn, en hún mat meira framtið-
arheill hans, þar sem hún vissi
að hann átti kost menntunar og
frama, sem hún gat ekki veitt
honum. Yngsta soninn hafði hún
jafnan hjá sér, þar til hann stofn-
aði eigið heimili.
Aðalstarf frú Lorange, eftir að
hún fluttist hingað til Reykja-
víkur fyrir nær fjórum áratug-
um, hefur verið kennsla i hljóð-
færaleik. Er það orðinn stór
hópur, sem hún hefur kennt að
leika á píanó eða harmóníum, og
meðal þeirra sumir hinir kunn-
ustu hljóðfæraleikarar. — Hafði
hún jafnan orð á sér sem af-
bragðs kennari byrjenda, með
því að leggja traustan grundvölli,
jafnt fræðilegan og tæknilegan,
enda oftast mikil aðsókn til
hennar. Jafnframt stundaði hún
þó oft önnur störf, svo sem sauma
og var þar ekki síður vel verki
farin. Um allt, er laut að heim-
ilisstjórn og húsmóðurstörfum
var hún afbragðs vel að sér, enda
oft fengin til að veita forstöðu
stórum veizlum, meðan húxv
dvaldist í Stykkishólmi.
Á heimili hennar var jafnan
gott að koma, alúð og gestrisni
áttu þar heima, fjör og gleði og
frjálslegur menningarblær á
öllu. Og hvar sem frú Lorange
var komin, þótti hún ætíð bera
með sér hressandi blæ. Öllum
leið vel í návist hennar. Hún var
kona mjög fróð og víðlesinr
og vandlát á lestrarefni. Mest
mat hún ferðasögur frá fjarlæg-
um löndum eða liðnum tímum,
eða þau skáldverk, sem lýstu
menningu liðinna tíða eða fjar-
lægra þjóða. Sjálf hafði hún yndi
af að ferðast, og fór ál'efri árum
nokkrum sinnum til Danmerkur
að heimsækja son sinn og venzla-
fólk. Annars var henni ljúfast að
koma í Hólminn, og rifja upp
gömul kynni og minningar. Hún
var bundin órofaböndum vift
æskustöðvarnar, enda Var tryggð
in óbilandi. Þótt hún væri alin.
upp í þorpi og ætti aldrei heim-
ili í sveit, var hún þó innilegur
unnandi íslenzkrar náttúru,
kunni að meta bæði angan úr
jörð og hrikafagurt útsýni. En.
ekkert var henni kærara en
breiðfirzka náttúrufegurðin, með
eyjum og sundum, og holtum og
lyngmóum á Þórsnesinu. Þar
dvaldist hún síðast í sumar um
skeið, og endurnýjaði kynni við
gömul hús og grónar berjabrekk-
ur — og við fólkið, þótt flest sé
nú horfið af því, sem með henni
dvaldist þar á hennar yngri ár-
um.
Frú Lorange var kona með ó-
venjumikinn lífsþrótt, og hraust
til heilsu alla ævi, svo að varla
mun hún hafa legið rúmföst fyrr
en seinust.u dagana. Hún elskaði
lífið, fegurð þess og fjölbreyttni,
og var jafnan ung, þótt árin væru
orðin nokkuð mörg. Ég vissi
aldrei til, að hún kviði neinu, en
það veit ég, að henni hefði sízt
fallið, að vera lengi kararmaður
öðrum til byrði.
Henni veittist sú likn, að svo>
varð ekki. Það vissu varla aðrir
en hennar nánustu, að hún þjáð-
ist af nokkru meini, er þeir
mættu henni á förnum vegi fyrir
tæpum þrem vikum. Og bæði
hún og venzlamenn hennar von-
uðu, að það mein væri ekki al-
varlegt. Það reyndist þó svo. —
Hún var síðustu tíu ævidagana
í Landsspítalanum, vel hress og
hafði lengstum nokkra ferlivist.
En síðustu einn tiT tvo sólarhring
ana þyrmdi yfir. Hún andaðist að
morgni þess 14. þessa mánaðar.
Með frú Emilie Lorange er
fallin í valinn mæt lrona, er verð-
ur öllum eftirminnileg, er henni
kynntust. Hún var merkur full-
trúi sinnar kynslóðar, fulltrúi
eins þáttar í íslenzkri menningu,
sem oft er ekki eins metinn og
skyldi: menningu hinna gömlu
og grónu verzlunarstaða. — Sú
menning var blönduð áhrifum
erlendrar heimsmenningar, en
ekki fyrir það ómrekari, Vér vin-
ir hennar og ættingjar söknum
hennar og munum minnast henn-
ar með þakklátum huga. Vér
biðjum Guð að blessa henni nú
tryggð hennar, vinfesti og sann-
leiksást.
Björn Magnússon.
Churchill
fékk Iraust
LUNDÚNUM 20. jan. — Brezka
stjórnin fékk í dag traustsyfir-
lýsingu vegna stefnu hennar í
húsnæðismálunum. Greiddu 291
þingmaður stjórninni atkvæði
"itt, en 247 voru á móti — þess
má geta að íhaldsflokkurinn
hefur 16 atkvæða meirihluta í
þinginu, en nokkrir þingmenn
Verkamannaflokksins eru nú fjar
verandi. •—Reuter-NTB