Morgunblaðið - 21.01.1954, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 21. janúar 1954
roginttMðfrife
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík,
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgiíarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristiniíson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskru'targjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eíntakið.
Maður fyrir borð!
HINN svokallaði „Þjóðvarnar-
flokkur" hefur orðið fyrir slæmu
áfalli með því að missa efzta
mann framboðslista síns hér í
Reykjavík fyrir borð. Morgun-
blaðið vill að svo stöddu máli
ekki leggja neinn endanlegan
dóm á þá atburðarás, sem orðið
hefur til þess að þessi frambjóð-
andi taldi óhjákvæmilegt að
draga framboð sitt til baka. En
það er staðreynd, að það er hann
sjálfur, sem hefur lagt það mat
á framkomu sína, að honum bæri
að gera það. Hinsvegar hefur það
greinilega komið fram, að flokk-
urinn hefur ekki krafizt þess af
honum. Hann hefur aðeins „fall-
ist á“ að hann drægi framboð
sitt til baka.
„Þjóðvarnarflokkurinn“ hefur
hafið göngu sína í íslenzkum
stjórnmálum með miklu yfirlæti
og hörðum dómum um menn og
málefni. Hann hefur lýst því yfir
að hann væri hinn mikli „siða-
bætir“, sem einum væri treyst-
andi til þess að gæta.hagsmuna
almennings og koma fram af full-
komnum heiðarleika. Blað hans
og málsvarar hafa ekki sparað
stór orð um „rotnun" og „spill-
ingu“, sem þeir ætluðu sér að
útrýma.
Nú er það auðvitað staðreynd,
sem allir viðurkenna, að í þessu
fámenna þjóðfélagi fer margt
miður en skyldi.
En hver er sá, aff hann
treysti Gils Guðmundssyni,
Bergi Sigurbjörnssyni og öðr-
um leiðtogum „Þjóðvarnar"
til þess að hreinsa andrúms-
loftiff og skapa aukna festu og
grandvarleik í meðferð opin-
berra mála í þessu landi?
Hver trúir því, að þessir
menn og aðrir, sem nýkomnir
eru af fjörum kommúnista,
komi með nýtt og hreint loft
inn í íslenzka stjórnmálabar-
áttu?
Því trúir auðvitað enginn,
sem lítur raunsætt á hlutina
og þekkir feril þessara manna
sem nú tilkynna það af lítil-
læti hjarta síns aff þeir séu
„frelsaðir“ og einir sannir
fulltrúar „heiðarleikans“ í ís-
lenzkri stjórnmálabaráttu.
En það er annað, sem liggur
í augum uppi í sambandi við
þennan nýja flokk, sem svo dig-
urbarkalega hefur mælt. Það er
sú staðreynd, sem allar lýðræðis-
þjóðir þekkja, að þess fleiri
stjórnmálaflokka, sem þær skipt-
ast í, þess verra, glundroðakennd
ara og spilltara verður stjórnar-
far þeirra.
fslendinga þurfa ekki að fara
í neinar grafgötur um það, að
fjölgun stjórnmálaflokka í landi
þeirra hlyti að leiða til verra
og loskenndara stjórnarfars. í
Frakklandi eru aðalstjórnmála-
flokkarnir í landinu 6, auk nokk-
urra flokksbrota. En þar hafa
líka setið um 20 ríkisstjórnir síð-
an síðustu heimstyrjöld lauk. Og
þar tókst ekki að kjósa lýðveld-
inu forseta fyrr en eftir 13 at-
rennur!
Það er þetta stjórnarfar,
sem hinn svokallaði „Þjóð-
varnarflokkur“ berst fyrir að
koma á hér á íslandi. Það er
þessi „festa“, sem er takmark
hans í íslenzkum stjórnmál-
um.
Reykvíkingum er það áreiðan-
lega ljóst, að fjölgun flokka í
bæjarstjórn þeirra skapar ekki
auknar líkur fyrir traustri og
framtaksamri forystu bæjarmála
þeirra. Yfignæfandi meirihluti
þeirra skellir þessvegna skolla-
eyrunum við yfirlæti og hroka
„Þjóðvarnar", sem krefst vax-
andi glundroða og upplausnar.
Mun nú líka almennt álitið, eftir
að Gils er orðinn efstur á lista
sínum, að hann sé þar í baráttu-
sæti.
Hvorki Reykvíkinga né aðra
íslendinga vantar fleiri stjórn-
málaflokka. Þá vantar þvert á
móti skírari línur og vaxandi
ábyrgðartilfinningu í stjórn-
málabaráttu sína. Leiðin til
þess að skapa hana er meiri-
hlutastjórnarfar í landinu. AI-
menningur í Reykjavík hefur
jafnan haft þroska til þess að
hafna glundroða minnihluta-
flokka og samstjórnarskipu-
lags. Þessvegna hafa Sjálf-
stæðismenn við hverjar kosn-
ingar fengið meirihluta í bæj-
arstjórn. Allt bendir til þess,
að síðustu atburðir muni enn
sannfæra fleiri Reykvíkinga
um nauðsyn þess að svo verði
einnig eftir þær kosningar,
sem fram fara 31. janúar n.k.
Garðrækt
Reykvíkinga.
SJÁLFSTÆÐISMENN í bæjar-
stjórn Reykjavíkur hafa á und-
anförnum árum haft forystu um,
að mikið land hefur árlega verið
brotið til ræktunar. Þúsundir
fjölskyldna og einstaklinga í bæn
um hafa síðan fengið þetta land
til afnota og hafið þar ræktun
garðávaxta og kálmetis.
Miklum fjölda fólks í bænum
hafa orðið þessi ræktunarstörf að
miklu gagni. Fólkið hefur lagt
fram eigin vinnu til þess að afla
sér nauðsynlegra og hollra mat-
væla. Það hefur jafnframt spar-
að sér mikið fé og haft ánægju af
útivistinni við ræktunarstörf og
eftírlit með garðlöndum sínum.
Samkvæmt þeim upplýsingum
sem ræktunarráðunautur Reykja
víkurbæjar gaf hér í blaðinu í
gær voru garðlöndin í ársbyrjun
árið 1950 1677. En nú í ársbyrjun
1954 eru þau orðin nærri helm-
ingi fleiri eða 3250. Segir rækt-
unarráðunauturinn að þessi garð-
lönd munu vera nytjuð af yfir
4000 heimilum, þar sem tvær fjöl
skyldur hafa oft afnot af sama
garðlandi.
Hin öra þróun í þessum mál-
um sézt greinilega af því að á
tveimur s.l. árum hafa verið tek-
in til ræktunar 1400 garðlönd og
á næsta ári verða tilbúin 500 ný
garðlönd til viðbótar.
Þannig vinna forráðamenn
Reykjavíkurbæjar að því að
breyta óræktarmóum og melum í
frjósöm garðlönd, sem veita
Reykvíkingum arð og yndi.
Það er mjög ánægjulegt að
milli einstaklinganna, sem
nytja garðlöndin og bæjarfé-
lagsins, sem haft hefur forystu
um að brjóta landið, ríkir hin
bezta samvinna. Það er stefna
Sjálfstæðismanna að þeirri
samvinnu verði haldið áfram
og að fleiri og fleiri fjölskyld-
ur eigi kost á því að fá land
til garðræktar og heimilis-
nota.
\úR DAGLEGA LIFINU Í
A ★ ENGINN ávöxtur á sér
jafn rómantíska sögu og
appelsínan. Appelsínutréð átti
einu sinni heima í Kína. Þaðan
var það flutt og gróðursett í litl-
um garði í Lissabon. Þaðan
breiddist það út um allan heim
og átti Kolumbus sinn mikla þátt
í því. Allir vita að appelsínur eru
hollar og bragðgóðar og að þær
eru m. a. ræktaðar í S.-Evrópu.
En þar með er upptalið það sem
menn almennt vita um appelsín-
ur.
X—□—X
★ ★ APPELSÍNUR eru sex
mánuði að þroskast. Appel-
sínujurtinni er eðlilegast að bera
ávöxt síðla hausts eða árla vetr-
ar, en svo mörg afbrigði appel-
sínutrjáa eru nú til, að nýjar
appelsínur er yfirleitt hægt að
fá á hvaða tíma árs sem er.
Þegar við kaupum appelsínur
viljum við helzt ekki að þær séu
með grænum blettum á, sem við
höldum að stafi af því að þær
^y4ppelóímir
iippnmLr og- óacja
eru ekki fullþroskaðar. En þessi
græna er saklaus blaðgræna —
og er öruggt merki þess að heitt
hafi verið í veðri meðan appelsin
an var að þroskast. Hitastigið
ætti að vera milli 10 og 15 gráð-
ur meðan ávöxturinn vex — ann-
ars er appelsínan alveg græn
þegar hún er fullþroska. Slíka
„græningja“ fáum við sjaldnast
að sjá, því þeir eru settir í sér-
stök hús. Þar inni er loftið bland-
að „ætelyn" sem hefur þau áhrif
að appelsínan skiptir um iit á
2—3 dögum. En slík meðferð hef-
ur engin áhrif á bragðið, því
þveröfugt við tómata og banana
heldur appelsínan ekki áfram að
þroskast eftir að hún hefur verið
slitin af jurtinni.
★ ★ EF MAÐUR vill tryggja
sér góðar appelsínur, verð-
ur það ekki gert aðeins með því
að kíkja á þær — það verður að
snerta þær. Þungar appelsínur
eru safameiri en léttah og þær
með þunnum berki safameiri en
hinar með þykkum berki — þó
undantekning sé frá því. Stærðin
hefur hins vegar engin áhrif á
gæði ávaxtarins.
X—□—X
★ ★ APPELSÍNA er hreinasta
forðabúr. í henni eru ekki
færri en 23 mikilvæg næringar-
efni. Læknar eru nú farnir að
ráðleggja appelsínur þeim sem
eru á megrunarkúr. Auk þess
þykja þær góðar þeim er hafa
háan blóðþrýsting og sjúkiingum
með magasár (sem oft þjást af
C-f jörefnisskorti).
Rangt er að sía appelsínusaf-
ann, því að í því er síast frá er
mikið af hollum næringarefnum.
Margir halda að næringargildi
safans minnki ef hann stendur.
Það er rangt. Safinn getur staðið
dögum saman án þess að missa
giidi sitt.
Gleði- og raunasaga
í senn.
ESTUR skrifar eftirfarandi
bréf:
„Getið þið hugsað ykkur nokk-
uð skemmtilegra en að vera 7 ára
og fá spánýjan og fallegan skíða-
sleða í jólagjöf? Hann ljómaði
líka af áhægju — í sjöunda himni,
hann litli vinur minn, sem eftir-
farandi saga er um. Það er í senn
gleði- og raunasaga. Hann fékk
sem sé þennan afbragðs skíða-
sleða í jólagjöf og eftir nýárið,
nánar til tekið, hinn 5. janúar,
fór hann að reyna þennan óska-
grip sinn, sem hann hafði svo
lengi dreymt um að eignast.
an, að þau fá myndir, sem ein-
hver fengur er í. Kvikmynda-
sýningar þær, sem hér er um að
ræða eru lengri en venjulegar
kvikmyndir, er sagt til að afsaka
þetta hækkaða verð, en það er
ekki nema hálfur sannleikur, því
að reynt er að teygja tímann
með ómerkilegum aukamyndum,
sem margir vildu fullt eins vel
vera án. Ég er óánægður og ég
veit, að fleiri pru sama sinnis.
Barnakarl“.
Hvar eru Fíat-bílarnir?
ÉR er fyrirspurn frá Nóa:
„Fyrir rúmum tveimur mán-
uðum auglýsti Landssamband ís-
lenzkra útvegsmanna eftir um-
sóknum um kaup á 30 Fíat-bílum
sunnan frá Ítalíu. Alls munu um
300 umsóknir hafa borizt, en um-
sóknarfrestur var veittur til 10.
nóvember.
Enn mun ekki vera farið að
úthluta bílunum, þó svo langur
timi sé liðinn. Hvað veldur?“
Fyrirspurn þessari er hér með
komið á framfæri.
X—□—X
★ ★ APPELSÍNAN á ætt sína
að rekja til Kína. Af sög-
um sem skráðar eru 1178 má sjá,
að Kínverjar höfðu þá ræktað
appelsínur um aldir og að þá
(1178) þekktust 27 tegundir
appelsína. Það voru sjómenn sem
á 15. öld fluttu með sér appelsínu
tré til Portugal, og þegar Kolum-
bus lagði upp í Ameríkuför sína
tók hann með sér nokkur tré. Þau
voru gróðursett á Haiti og döfn-
uðu vel. Og nú í dag svigna
milljónir appelsínutrjáa um stór-
an hluta heims undan ávöxtum
sínum.
X—□—X
★ ★ ÞESS eru nokkur dæmi atS
•appelsínutré hafi orðið
meira en 100 ára gamalt, en
venjulega verða þau ekki eldri
en 40 ára. En appelsínan er nýtt
til hins ítrasta í dag. Úr kjörn-
unum er framleitt olía í smjör-
líki og bindiefni til litunar gerfi-
silkis. Úr gula berkinum er fram-
leitt efni í málningu svo og a-
fjörefni. Allt hið hvíta í appelsín-
unni er notað til að framleiða
efni í ávaxtamauk og einnig efni
sem notað er við fyrstu læknis-
hjálp við djúpum sárum.
(Þýtt og endursagt)
Sleðinn horfinn.
ÞETTA var inni í Samtúni, og
litli snáðinn brá sér í sak-
leysi sínu inn í búð eina til að
kaupa eitthvað lítilræði. Þegar
hann kom út aftur var sleðinn
hans allur á bak og braut og
hann hefur ekki séð hann síðan.
Getið þið ímyndað ykkur, hví-
líkri sorg og mæðu þetta hefur
valdið honum litla vini mínum?
Sjálfsagt hefur einhver lítill
hnokki á reki við eiganda hans
fallið í freistni fyrir þessum fal-
lega grip og tekið hann trausta-
taki. Vildu nú ekki þeir, sem
varið hafa orðið við óskilaskíða-
sleða, foreldrar eða venslafólk,
barnsins, sem féll í freistni fyrir
utan búðina í Samtúni, koma
honum til skila, t.d. á lögreglu-
stöðina, það yrði mikill gleðidag-
ur fyrir litla drenginn, eiganda
hans. Ég þakka fyrir birtinguna.
Gestur".
Hækkað verð á góðar
bíómyndir.
MAÐUR nokkur, sem á mörg
stálpuð börn í skóla, kvart-
ar undan því, að það fari að
verða anzi dýrt að gefa þeim
öllum fyrir bíómiða, þegar hver
miði er kominn upp í 14 krónur.
„Mér finnst það nokkuð hart“
— segir hann — „ef kvikmynda-
húsin ætla í skjóli þess, að fólk
vill sjá góðar kvikmyndir að
spenna svo upp verðið, þá sjald-
Oddi.
SAGT er, að bæjarnafnið Oddi
eigi rót sína að rekja til at-
burðar þess, sem nú skal greina:
Einu sinni fyrir langalöngu,
var kerling ein stödd úti, þar sem
nú heitir Oddi. Það var um
kvöld og var orðið skuggsýnt.
Þegar minnst varði heyrði kerl-
ing skarkala mikinn og hávaða
fyrir ofan sig. Hún þóttist vita,
að þetta mundi vera gandreið.
Þegar ódæmi þessi bar rétt upp
yfir kerlinguna, heyrðist henni
eitthvað detta ofan úr háalofti,
fast við sig. Kerling fór að
þreyfa kringum sig og fann hníf,
sem stóð á oddinum. Þóttist hún
vita, að það hefði orðið hennar
bani, ef hún hefði orðið fyrir
hnífnum. Þegar kerling kom inn,
sagði hún upp alla sögu og sýndi
hnífinn til sannindamerkis Þótti
atburður þessi svo merkilegur, að
bænum, sem seinna var byggður
á þessum stöðvum, var gefið
nafn eftir hnífnum, sem kerling-
in fann á oddinum.
Réttlæti hins
ráðvanda gerir
veg hans slétt-
an.
Fjölsótt jólaírés-
skemmtun í KR-
skálanum
UM 700 manns sóttu jólatrés-
skemmtun K. R. s.l. laugardag.
Þar af hátt á 5. hundrað börn.
Skemmtunin fór fram í hinum
stóra íþróttasal félagsins og
þrátt fyrir þennan mikla fjölda
var ágætt rúm í salnum óg
hefði hann líklega rúmað helm-
ingi meira án þess að þrengsli
hefðu orðið.
Börnin skemmtu sér hið bezta,
gengu kring um fagurlega
skreytt jólatré og sungu jóla-
sálma og ættjarðarlög. Síðan
var dans stiginn og yngri börnin
fóru í ýmiss konar leiki og
kunnu vel við sig í svo rúmgóð-
um sal.
Ólafur Magnússon frá Mos-
felli, hinn ágæti söngvari lék
jólasvein og honum tiu aðstoðar
K.-R.-ingurinn Georg Bjarná-
son. Þá voru og sýndar skemmti
legar kvikmyndir.
Kl. 8,30 lauk skemmtuninni
með því að formaður K. R. lét
hópinn hylla gamla K. R. með
ferföldu húrrahrrópi. Skemmt-
un þessi var K.R.-ingum tii
mikils sóma. . ; ,j