Morgunblaðið - 14.05.1954, Blaðsíða 2

MÖR G U AfB LAÐIÐ
Föstudagur 14. maí 1954 ]
Guðmundur Egilsson loítskeytamaður:
Skólabygging í Kópavogi
ÞÓTT segja megi að nokkuð í
myndarlega hafi verið af
filað farið, eins og þá stóð á,
Jiegar núverandi skólabygging
var reist í Kópavogi, verður ekki
annað sagt en að kúfurinn hafi
fallið af þeim glæsibrag í bví
fivefnmóki, sem ríkt hefir í þess-
,\im málum síðan.
Skólanefndin í Kópavogi hefir
gert ítrekaðar tilraunir til þess
■að leita stuðnings og aðstoðar
lireppsnefndarinnar til sameigin-
legra átaka í skólamálum hrepps-
ins. Hefir hún í því sambandi
sent bréflegar áskoranir og bóðað
*til fundar um þessi mál, en af
fiálfu hreppsnefndarinnar hefir
■öUu sffku ekki verið sinnt, ýmist
með því að oddvitinn hefir hrein-
lega stungið bréfunum undir
«161, eða meirihluti hreppsnefnd-
ar hefir ekki haft tíma til þess
að mæta á fundi, eins og fram
lcom s. 1. vor, þegar skólanefnd
hoðaði hreppsnefnd, skólastjóra,
lcennara og námsstjóra til við-
ræðna um þessi mál.
Allir, sem einhver kynni hafa
haft af skólamálum hreppsins,
vita, að hér hefði þurft að vera
betur á verði vegna hinnar öru
fólksfjölgunar í hreppnum. Virð-
ist ekki til of mikils mælzt, að
hreppsyfirvöldin hefðu tekið
höndum saman við þá, sem vildu
leggja málunum lið. Aukning
skólaskyldra barna hefir orðið
scm hér segir:
Árið 1947 ........ 105 börn
— 1948 ........ 11-5 —
— 1949 ......... 143 —
! — 1950 ......... 186 —
? — 1951 ..........266 —
— 1952 ......... 300 —
— 1953 ......... 378 —
Finnbogi Rútur hefir haft bá
vinnuaðferð í þessum málum sem
öðrum að bera fram sýndartil-
lögur, sem síðar væri hægt að
flagga með fyrir kosningar. Hann
hefir nokkrum sinnum sótt um
ijárfestingarleyfi og einnig látið
gera uppdrátt að viðbótarbygg-
ingu, þar sem hans eigið sjónar-
mið réði öllu um útlit og fyrir-
komulag og engra ráða leitað til
annarra. Enda fór svo um þenn-
an uppdrátt oddvitans, að hann
var talínn alls óhæfur að dómi
^crfróðra manna, sem um þessi
*nál eiga að fjalla.
Þegar fjárhagsráð fór fram á
að kostnaðaráætlun fylgdi um-
aókninni, fékkst Finnbogi ekki til
Jtess að svara, enda ekki hægt,
þar sem nákvæm athugun hafði
<?kki farið fram og uppdráttur-
trm það ófullkominn að ekkert
var á honum að byggja. Mikil
áherzla var lögð á stóran og
glæstan samkomusal, en að
mestu gengið framhjá brýnustu
tiauðsynjum til kennslu og heil-
brigðisþarfa barnanna.
Þegar þannig ■ hafði verið á
málum haldið af ráðamönnum
hreppsins sá skólanefndin sér
c-ki annað fært en taka þetta mál
fóstum tökum og hefir nú feng-
ið því tíl leiðar komið að nú
liggja fyrir raunhæfar teikningar
•og áætlanir um viðbyggingu við
xiúverandi skólahús og einnig er
undirbúningur hafinn að nýrri
*kólabyggingu úti á Kársnesi.
Það skal tekið fram, að ég ber
«ugan persónulegan óvildarhug
•til Finnboga Rúts og hefi enga
löngun til þess að gera lítið úr
l>eim hæfileikum, sem hann kann
Æið vera gæddur, en það fullyrði
«g að hreppnum í heild er það
mjög skaðlegt að þröngt einka-
sjónarmið hans eigi að ráða þar
1 einu og öllu. Finnbogi Rútur
hefir haft svo óskorað vald yfir
meirihluta hreppsnefndar, að þar
eru samþykktar umyrðalaust all-
■ar tillögur hans og fyrirtektir,
hverjar svo sem þær eru.
Kjósendum í Kópavogshreppi
verður það vonandi Ijóst, þegar
þeir ganga að kjörborðinu næst
komandi sunnudag, að heilla
vænlegast mun það reynast, að
Sjálfstæðisflokkurinn fái rík ítök
Sextugsafmæli forseta íslands
stjórn hreppsins, því þótt á-
greiningur sé ef til vill einhver
manna á milli innan þess flokks,
sem annarra flokka, þá ætti sú
víðsýna og raunhæfa stefna, sem
flokkurinn berst fyrir að vera
næg trygging fyrir því, að ekki
verði kastað til höndunum, þeg-
ar um velferðarmál almennings
er að ræða. Það er aðalsmerki
flokksins. Ég óska Kópavogsbú-
um þeirrar gæfu að þeir fái að
njóta krafta hans og hollra ráða
í framtíðinni.
FÉÞÚFA KÓPAVOGS-
HREPPPS
Þótt framfarir hafi verið hæg-
fara og litlar í neðri-bygðum
Kópavogshrepps og fólkið, sem
þann hluta byggir, hafi haft ríka
ástæðu til að kvarta yfir sleifar- ^
lagi hreppsnefndarmeirihlutans,
þá tekur út yfir allan þjófabálk,
hvernig búið hefir verið að íbú-
um í Vatnsendalandi. Þar búa um
50 manns, og má með sanni segja
að aldrei virðist munað eftir
þeim nema þegar jafna skal nið- (
ur útsvörum. Þá fá þeir að taka
þátt í gamanleiknum til jafns
við aðra hreppsbúa. Hreppsnefnd
armeirihlutinn hefir sýnt þessu
fólki skammarlegt skeytingar- ]
leysi. Sú staðreynd er vel kunn,
að oddvitinn með hreppsnefndar- |
meirihlutann hefir staðið gegn,
því að rafmagn fengist í þetta |
hverfi, svo ekki sé minnst á
vatns- og skolpleiðslu.
Þau einu útgjöld, sem hrepp-
urinn hefir haft vegna þessa
fólks, eru þau, að undanfarna
vetur hefir börnunum verið ekið
í skólann í bifreið, sem ríkið
greiðir þó að hálfu og börnin
sjálf að nokkru. Hin rétta „um-
hyggja“ oddvitans fyrir þessu
fólki birtist greinilega í ófærð-
inni s. 1. vetur, er hann neitaði
að lána ýtu hreppsins til að ryðja
vegarspotta, þannig að börnin
kæmust í skólann.
IJfvarpsávarp Bjarna Benedikfs-
SGnar í gærkvöldi
RÍKISÚTVARPIÐ minntist afmæiis forseta íslands í gærkveldi
r með svohljóðandi ávarpi, sem Bjarni Benediktsson, settur
forsætisráðherra, flutti:
TÍMINN í gær, 13. maí, flytur
lesendum sínum all langa grein
um FLUGVALLARBLAÐIÐ, und
irritaða af GKJ.
Þar sem í grein þessari er á
lævíslegan hátt reynt að rægja
mig, bæði við lesendur Tímans
og Varnarliðið á Keflavíkurflug-
velli, þar sem ég hef starfað að
undanförnu, vil ég biðja Morgun-
blaðið að koma þessari leiðrétt-
ingu á framfæri.
Starf mitt á Keflavíkurflug-
velli er eingöngu fólgið í frétta-
miðlun frá Varnarliðinu, bæði til
blaðanna í Reykjavík og þó mest
ritun fréttagreina fyrir erlend
blöð. Fréttamaður er ég að at-
vinnu og starfa sem slíkur hjá
fréttadeild Flugvarnarliðsins, en
um þá skrifstofu fara eingöngu
fréttir almenns efnis.
Það eru því vísvitandi ósann-
indi greinarhöfundar Tímans, að
ég starfi hjá Base Intelligence
Section. Starfstitill minn er
Information Liaison Technician
og hefur kaupskrárnefndin lagt
það út sem blaðafulltrúi á ís-
lenzku samkvæmt starfslýsing-
unni enda ekki um annað heiti
að ræða.
Aðdróttanir greinarhöfundar
um vinnusvik af minni hálfu er
réttast að taka fyrir á öðrum vett-
vangi.
Þó að kommúnistar hafi oft ráð
ist á mig í blaði sínu hefði Tím-
inn betur látið þeim það einum
eftir. Með þessari grcin sinni
hefur b.lað utanríkisráðherrans
hafið svívirðileg skrif um starfs-
menn á Keflavíkurflugvelli fleiri
en mig, ogvirðist þó annað standa
þessum aðilum nær.
Daði Hjörvar.
í DAG á sextíu ára afmæli herra
Ásgeirs Ásgeirssonar er rétt að
hugleiða eðii þess trúnaðar, sem
þjóðin hefur veitt honum, og þess
vanda, er hún hefur á hann lagt,
með því að kjósa hann fyrir for-
seta Islands.
Hér á landi héfur ríkisvaldið
lengst af verið í höndum erlendra
manna, og sjálfur bjóðhöfðing-
inn, sá, sem öðrum fremur átti
að véra ímynd ríkisheildarinnar,
var útlendur í nær sjö aldir eða
frá 1262—1944. Þetta á ríkan þátt
í einu óheillavænlegasta fyrir-
bærinu í íslénzku þjóðlífi: Sjálft
ríkið, samfélag allra þjóðfélags-
borgaranna, er mönnum of fjar-
lægt. Vegna þátttöku sinnar í
stjórnmálaflokkum, stéttafélög-
um og sérhagsmunasamtökum
gleyma menn um of þeirri holl-
ustu, sem ríkið þarf á að halda, ef
vel á að fara. Auðvitað er margs
konar félagsskapur nauðsynleg-
ur í frjálsu nútíma þjóðfélagi. En
hann er ekki einhlítur. Meira
þarf til. Ef friðurinn á ekki að
slitna, frelsið að glatast og sjálf-
stæðið að tapast, þá verða menn
ekki aðeins að lúta lögunum, held
ur setja heildarsamtökin, ríkið,
ofar öllum öðrum félagsskap.
★ □ ★
Samkvæmt stjórnarskránni
skiptist ríkisvaldið í þrjá megin
þætti: löggjafarvald, framkvæmd
arvald og dómsvald. Forseta ís-
lands er ætlað að eiga hlut að
meðferð tveggja þessara þátta:
löggjafarvalds og framkvæmdar-
valds. Ekki er þó til þess ætlast,
að hin raunverulegu völd í þess-
um málum séu í hans höndum,
heldur Alþingis og ríkisstjórnar
og þar sem allt orkar tvímælis
þá gert er, hlýtur oft eða öllu
heldur oftast að standa styrr um
þessa aðila, sem ákvarðanirnar
verða að taka og ábyrgðina að
bera.
Forsetinn er að vísu ekki „frið-
helgur“ svo sem sagt var um
hinn arfgenga konung, því að
hann er kjörinn fulltrúi þjóðar-
innar, og á stöðu sína undir
trausti hennar, en hann er
ábyrgðarlaus á stjórnarathöfnum
og á því að halda sér utan við
deilur og vera afskiptalaus um
venjuleg úrlausnarefni, vera hlut
laus um málefni og menn. Hann
á að fylgjast með, gæta réttra
forma, og tryggja samhengið í
stjórn ríkisins eftir því sem hann
megnar, svo sem mest reynir á
við stjórnarmyndanir. Forsetan-
um er ætlað að vera eitt af tákn-
unum um ríkiseininguna og efla
samúð með ríkinír og valdi þess.
★ □ ★
Öll þau ríki, sem viðurkenna
frelsi borgaranna, þurfa á samúð
þeirra og hollustu að halda, en
því meiri er þörf hennar sem
vald rikisins er minna, og hvergi
fulltrúi þéss gagnvart þess eigin
borgurum heldur einnig gegn
öðrum þjóðum. Hafði lengi verið
ráðgert, að forseti Islands færi
í heimsókn til hinna Norðurland-
anna til að gefa frændum vorum
og vinum þar færi á því í fyrsta
sinn í sögunni að heilsa íslend-
ingi, sem þjóðhöfðingja íslands.
Frestur varð á ferðinni vegna
veikinda og andláts vors fyrsta
forseta, herra Sveins Björnsson-
ar. Nú, þegar úr förir.ni varð, var
það sjálfsagt, að forsetanum væri
tekið þar með sömu virðingu og
þegar aðrir þjóðhöfðingjar koma
þar í slíkar heimsóknir. Frásagn-
arverðara er það, sem skilríkir
menn herma, að á bak við hina
hefðbundnu viðhöfn hafi búið
einlægur fögnuður og vinarhugur
til íslenzku þjóðarinnar. Hitt
þarf ekki að færa í frásögur hér
á landi, að forseti íslands og hans
glæsilega frú hafi komið þar
hvarvetna svo fram, að íslandi
sé sómi að. Allir íslendingar vissu
áður en í förina var lagt, að svo
mundi verða.
★ n ★
Þjóðin þekkir af langri reynslu
ágæta framkomu þeirra hjóna.
Ásgeir Ásgeirsson hefur verið í
ýmsum þýðingarmestu stöðum
þjóðfélagsins nú um þrjátíu ára
skeið. Hann tók fyrst sæti á Al-
þingi 1924 og sat þar þangað til
hann varð forseti íslands. Á því
tímabili gegndi hann fjölda trún-
aðarstarfa bæði innanlands og
utan og enn stendur hann í starfi
sinu við góða heilsu og fúlla
krafta. Það er því enn of snémt
að meta á hlutlausan hátt þátt
hans í sögu íslands. En traust það,
sem þjóðin hefur sýnt honum,
talar þar sínu skýra máli. Sá dóm
ur er meira virði en margar lof-
ræður. Ég minni aðeins á, að
Ásgeir Ásgeirsson hefur verið
forsætisráðherra og fjármálaráð-
herra og að 1930 var hann ungur
að árum kosinn forseti Samein-
aðs Alþingis og leysti störf sín á
Alþingishátíðinni af hendi með
slíkri prýði, að síðan hefúr verð
við brugðið.
Það er því ærin ástæða til þess
að flytja herra Ásgeiri Ásgeirs-
syni þakkir fyrir öll hans marg-
háttuðu störf í þágu þjóðarinnar
fyrr og síðar. Geri ég það í nafni
ríkisstjórnar íslands jafnframt
því sém ég þakka honum hennar
vegna ágæta samvinnu við hana
frá því að hann tók við sinni nú-
verandi stöðu, hinni æðstu meðal
íslendinga.
★ □ ★
En nú skulum vér ekki aðeins
minnast hins liðna heldur um-
fram allt horfa fram á veginn.
Þess vegna hefi ég í þessum fáu
orðum fyrst og fremst leitast við
að gera grein fyrir cðli sjálfs
forsetastarfsins, þess starfs, sem
Ásgeir Asgeirsson nú gegnir í
þjónustu allrar íslenzku þjóðar-
innar. Þar er mjög komið undir
margháttaðri lífsreyns’u, hygg-
indum og góðvild sjálfs fórsetans.
Allt er það fyrir hendi. En til
þess að hann geti gegnt sínu göf-
uga starfi svo að til góðs verði,
þarf hann að njóta samhugs
þeirra, sem verka hans eiga að
njóta.
Ég vona því, að ég mæii fyrir
mun alþjóðar, er ég nú árna for-
seta Islands, herra Ásgeiri Ás-
geirssyni og hans ágætu frú allra
heilla og bið þau lengi lifa.
Finnskir háfíðafónieikar í
Þjóðleikhúsinu á sunnudag
Jussi Jalas sfjórnar Sinfóníuhljómsveifinni
og Anfti Koskinen syngur einsöng
IJÍKISÚTVARPIÐ efnir til finnskra hátíðatónleika í Þjóðleik-
húsínu n. k. sunnudagskvöld. Gestir á tónleikunum verða
Jussi Jales, hljómsveitarstjóri við finnsku óperuna í Helsinki og
óperusöngvarinn Antti Koskinen. Stjórnar Jales Sinfóníuhljóm-
sveitinni, en Koskinen syngur einsöng.
, er ríkisvaldið veikara en á ís-
landi, þó að ríkisafskiptin séu
óvíða meiri. Það er þess vegna
vissulega rétt, að forseti Islands
hefur virðulegu verkefni að
1 gegna, jafnvel meðan aðrir hand-
hafar ríkisvaldsins gegna skyldu
sinni, og ef þeir bregðast eða
óvæntir atburðir gerast getur
hann haft úrslitaáhrif á örlaga-
stundum.
Alls þessa er hollt að minnast
nú, þegar menn á þessum tíma-
mótum í ævi herra Ásgeirs Ás-
geirssonar, heiðra hann og hylla
■ sem forseta Islands.
Nú stendur og svo á, að for-
setinn og frú hans eru alveg ný-
; lega komin úr ferðalagi, sem rifj-
ar upp annan þátt í verkefni hans.
IHonúm er ekki aðeins ætlað að
efla ríkið inn á við og vera æðsti
I GOÐUM HÖNDUM
Báðir hafa þeir Jalas og Kosk-
inen komið hingað áður. Var
Jussi Jales fyrsti útlendingurinn,
sem stjórnaði Sinfóníuhljóm-
sveitinni á Sibeliusar-tónleikum
vorið 1950. Hann hefir nú þeg-
ar hafið æfingar með hljómsveit-
inni og sagði blaðamönnum í
gær, að hljómsveitin hefði ber-
sýnilega verið í góðra manna
höndum þessi fjögur ár.
TVEIR HLJÓMLEIKAR Á
12 TÍMUM
Koskinen kom hér sem ein-
söngvari með kór finnskra verk-
fræðistúdenta ,sem var á leið til
Bandaríkjanna haustið 1950. —
Hafði kórinn 12 stunda viðdvöl
hér og söng á þeim tíma tvisvar
fyrir fullu húsi í Austurbæjar-
bíói. Síðan hefir Koskinen sung-
ið við finnsku óperuna og víðar
um Norðurlönd.
EFNISSKRÁIN
Á tónleikunum verða verk eft,-
ir 4 finnsk tónskáld. Meðal við-
fangsefna eru Karelin-forleikur,
„En saga“ og Finlandia eftir
Sibelius, þættir úr Kalevalasvítu
eftir Uuno Klami og sönglög eft-
ir Leevi Medetoja, höfund óper-
unnar „Austurbotningar11, sem
flutt var hér af gestum frá
finnsku óperunni í fyrra.
Þá syngur Koskinen sönglög
eftir Sibelius og loks eru á efnis-
skránni nokkur Karlakórslög
eftir Toivo Kuula og Sibelius,
sem Fóstbræður syngja undir
stjórn Jóns Þórarinssonar.
Tónleikar þessir standa í sam-
bandi við finnsku iðnsýninguna
og er æskilegt að gestir mæti í
hátíðabúningi.
Jussi Jalas fer héðan aftur á
mánudag, en Koskinen á fimmtu-
dag.
„Spark\öJlur“
fyrir drengi í
Kleppsholti
STJÓRN íþróttavallanna hefur
skrifað bæjarráði varðandi nauð-
syn þess að komið verði upp>
knattspyrnuvelli, svonefndum
sparkvelli fyrir drengi í Lang-
holtsbyggð, að æfa sig á. Þar er
nú enginn slíkur völlur, en byggð
in þar orðin mikil og er enn S
vex,ti. Stjórn íþróttavallanna
bendir á land þar í hverfinu, sem
ekki er byggt á, Kleppsmýrar-
blett 5. Er landið talið á mjög
heppilegum stað þar í hverfinu,
skammt frá Skipasundi.