Morgunblaðið - 16.11.1954, Qupperneq 8

8
MORUVTSBLÁÐIÐ
Þriðjudagur 16. nóv. 1954
Útg.: H.í. Árvakur, Reykjavík.
Frarnkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðaraa.1
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vlgvr.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanianda..
1 lausasölu 1 krónu eintakið.
i J c
UR DAGLEGA LIFINU I

ALMAR skrifar:
D
Hver hefir skommað hvern?
TÍMAMENN eru orðnir dálítið orðið þeim til stórkostlegs hagn-
undarlegir. S.l. sunnudag ber aðar. Innan vébanda Sjálfstæðis-
blað þeirra sig mjög aumlega yf- flokksins eru álíka margir bænd-
ir því, að málgögn Sjálfstæðis- ur og í Framsóknarfl. — Þessi
flokksins hafi undanfarið verið hluti bændastéttarinnar, sem
að „skamma“ Hermann Jónasson skipaður er mörgum þróttmestu
fyrir ræðu þá, sem hann flutti á og myndarlegustu leiðtogum
Alþingi, er rætt var vantraust hennar, hefur haft forystu um
á menntamálaráðherra. Segist franakvæmd raunhæfrar og stór-
Tíminn vera aldeilis undrandi á huga stefnu í landbúnaðarmál-
því „hvernig íhaldið láti út af um. Um mörg málefni sveitanna
hógværri ræðu“ formanns Fram- hafa þeir haft góða samvinnu
sóknarflokksins í þessum útvarps
umræðum.
Þessi ummæli aðalmálgagns
Framsóknarflokksins byggjast á
hinum mesta misskilningi. —
Hvorki Morgunblaðið né önnur
málgögn Sjálfstæðisflokksins
hafa tekið fyrrgreindri ræðu með
neinum „skömmum" um for-
mann Framsóknarflokksins. Þau
hafa þvert á móti talað um hana
í hálfgerðu spaugi, enda var eng-
in ástæða til annars. Á það hefur
verið bent, hversu annarleg mála
fylgja þessa aðalleiðtoga Fram-
sóknarmanna var í útvarpsum-
ræðunum. Hann eyddi öllum
ræðutíma sínum í það að skamma
samstarfsflokk sinn, og reyna að
sýna fram á, að hann væri sam-
eiginlegur óvinur flokks síns og
allra stjórnarandstöðuflokkanna
þriggja.
við stéttarbræður sína í Fram-
sóknarflokknum. Og Sjálfstæðis-
flokkurinn, sem er byggður upp
af öllum stéttum þjóðfélagsins,
hefur stutt þessi hagsmunamál
bændanna, oft í beinni andstöðu
við hina sósíalisku flokka. j
En formaður Framsóknar-
flokksins er óánægður með
þetta samstarf framleiðenda
til lands og sjávar. Þess vegna
kemur hann fram í útvarp og
lýsir því yfir, að Sjálfstæðis- j
flokkurinn sé hinn sameigin-
legi óvinur flokks síns og
hinna sósíalísku flokka. En
samtímis játar hann þó, að
ekki sé um annað að gera en
að viðhalda samstarfi Sjálf-
stæðismanna og Framsóknar-
manna.
FJOLBKEYTT DAGSKRA
AGSKRÁ útvarpsins sunnu-
sunnudaginn 7. þ. m. var
sérstaklega fjölbreytt og vel til
hennar vandað. Hófst hún með
morguntónleikum, og var þar
hvert tónverkið öðru ágætara,
enda gat þar að heyra músik
eftir Bach, Bizet, Dvorák, Mouss-
orgsky og önnur merk tónskáld.
Síðar um daginn flutti Róbert
Abraham Ottósson, hljómsveit-
arstjóri fyrsta erindi sitt í er-
indaflokki, sem hann nefnir:
Hljómsveitin og hlustandinn. —
Gerði hann þar glögga og
skemmtilega grein fyrir upp-
runa ýmsra hljóðfæra og þróun
þeirra um margar aldir til vorra
daga. Róbert Abraham Ottósson
er mikilhæfur tónlistarmaður, og
lærður vel í öllu er að tónlist
lýtur, enda er jafnan mikill feng-
ur í því e-r hann leggur til mál-
anna á því sviði. Og auk þess
flytur hann mál sitt prýðisvel og
á svo góðri íslenzku að furðu
gegnir um erlendan mann.
Þá var og skemmtilegt að
hlusta á þættina úr óperunni
Jrá
„DON JUAN I HELVITI“
ÞETTA sama kvöld var fluttur
þátturinn „Draumurinn“ eða
„Don Juan í helvíti“ úr leikrit-
inu „Menn og ofurmenn", eftir
hinn mikla og snjalla írska rit-
1 höfund Bernard Shaw. „Menn og
„Don Pasquale“, eftir Donizetti, ofurmenn“ er eitt allra stórbrotn
með ágætlega sömdum og vel asta verk þessa frábæra snillings
i ói
útuarpimA
^iióta uiLa
fluttum skýringum Guðmundar
Jónssonar óperusöngvara. Þessi
óperuflutningur mun halda á-
fram í vetur og er það vel farið,
því að margar óperur hafa að
geyma hina fegurstu tónlist, að-
gengilega öllum þorra manna.
Barnatíminn, sem Baldur
Pálmason sá um að þessu sinni,
var ágætlega úr garði gerður. —
Skiptist þar á söngur og lestur
smásagna mjög við hæfi barna
og unglinga. Sungin voru gam-
alkunn og fögur þjóðlög, en sög-
og „draumurinn“ þar hvað kjarn
mestur, enda þótt honum sé oft-
ast sleppt úr þegar leikritið er
sýnt. En það er gert vegna þess
hversu langt það er, en „draum-
urinn“ er innskot höfundarins,
þar sem hann af heillandi and-
riki fjallar um dýpstu rök til-
verunnar, mannlífið, og hin marg
víslegu tilbrigði þess og viðhorí
mannanna til hinna siðferðilegu
lögmála. Samtölin glitra og glóa
af andríki höfundarins og speki
! og um leið af þeirri fyndni og
urnar voru Krummahreiðrið eft- ' kaldhæðni, sem hann á í ríkari
ir Þórodd Guðmundsson, góð oaæli en flestir aðrir. Leikstjóri
saga, er Óskar Halldórsson kenn- | var Lárus Pálsson og fór hann
ari las einkar laglega, og Tarzan
eftir Óskar Aðalstein Guðjóns-
son, er Baldur las. Saga þessi er
að mörgu leyti góð, en of mikið
mál fannst mér vera um Tarzan-
myndina í svo stuttri sögu.
uu andi ábrifar:
Það er engin ástæða til þess
fyrir málgögn Sjálfstæðisflokks-
ins að hefja skammir um Her-
mann Jónasson fyrir þessa af-
stöðu hans. Þetta er hans skoðun.
Hann telur það henta bændum
betur að freista pólitísks sam-
starfs við hina sósíalisku flokka,
lag ríki milli þeirra um o u en ag starfa með hinum bænda-
stefnuna í þessum malum. Hins flokknum j landinu>
sem jafn-
vegar haía stjorna:° . framt hefur allar aðrar stéttir við að hnoða snjóbolta, kastast á,
flokkarmr lyst sig í - injlan vébanda sinna. Hins vegar búa fi] snjékerlingar — og jafn-
stoðu við meginste j 11 ~ er ekkert eðlilegra en að mál- ve] snjóhús og svo við að renna
mnar. aiian siáifstæðisrr.anna veki at- ' sér á sleðunum sínum eftir göt-
Það er alþjóð kunnugt, að
Sjálfstæðisflokkurinn og Fram-
sóknarflokkurinn hafa bundizt
samtökum um stórfelldar fram-
kvæmdir í flestum mestu hags-
munamálum þjóðarinnar. Ekki er
annað vitað en að gott samkomu-
Snjórinn á bak og burt
ÞÁ ER snjórinn farinn og þeir,
sem undanfarna daga hafa
barmað sér mest og skammazt
yfir honum geta verið ánægðir.
En það er samt áreiðanlegt og
víst, að þessi fyrsti verulegi vetr-
arsnjór í ár var ekki öllum jafn
óvelkominn. Allir krakkar voru
í sjöunda himni, eins og alltaf,
þegar hann kemur með mikinn
snjó, ekki sízt þann fyrsta á vetr
inum, og þykir nú meira en lítið
súrt í broti að hann skuli farinn
aftur.
Skemmtu sér
konunglega
G það er engin furða, þótt
krakkarnir sjái eftir snjónum,
þau skemmtu sér svo konunglega
Oc
Ui
gögn Sjálfstæðismanna veki at-
Svo kemur formaður Fram- hyg]i á þvi> hyersu hjákátleg
sóknarflokksins fram ynr þesg- afstaða formanna Fram-
alþjóð í útvarpi, ekki til þess séknarflolíl?sins sé Qg það er
að bregða skildi fyrir rikis- það> sem Morgunblagið hefur
stjórnina og stefnu. hennar í gerf
vantraustsumræðum, heldur, Hofuðmálgagn Framsóknar-
til þess að lýsa löngun sinm flokksins hefur á hinn bóginn
til samstarfs við stjornaran - haldið Uppj svæsnum svívirðing-
um um Sjálfstæðisflokkinn, svo
að segja í allt s.l. sumar og haust.
Leiðtogar hans hafa verið stimpl-
aðir glæpamenn, sem helzt mætti
líkja við bófaflokka í Suður-
Ameríku.
stöðuna. Oll ræða formanns
Framsóknarflokksins var
brennandi hvatning til hinna
sósíalisku flokka um að sam-
einast í eina fylkingu með
Framsóknarmönnum, gegn
höfuðóvininum, Sjálfstæðis-
flokknum.
★
Síðastliðin 15 ár hafa Sjálf-
stæðismenn og Framsóknarmenn
starfað nær óslitið saman að
stjórn landsins. Ýmsir meinbugir
hafa verið á þessu samstarfi. Mis-
munandi skoðanir hafa eðlilega
komið fram í afstöðunni til ým-
issa þjóðmála. En þetta samstarf
hefur engu að síður verið nauð-
synlegt. — Hinir svokölluðu
„vinstri* flokkar hafa ekki getað
komið sér saman um neitt, nema
skatnmirnar um Sjálfstæðisflokk
irín. En þeir hafa sífellt talað um
nauðsyn „vinstri stjórnar.“
Allur almenningur í landinu
er löngu hættur að taka mark
á þessu gali, ekki sízt af vörum
ýmsra leiðtoga Framsóknar-
manna. Framsóknarflokkurinn
hefur allan þennan tíma setið í
stjórn með Sjálfstæðisflokknum.
Bændum landsins er það ekki
hvað sízt ljóst, að þetta hefur
um og gangstéttum, enda þótt
margir af vegfarendum yrðu til
að banna þeim og sneypa fyrir
glannaskapinn.
Þvílíkur munur nú á götunum,
gráum og forugum. Ævintýra-
heimurinn orðinn að óttalega
leiðinlegum hversdagsleika á ný.
Hyggni í stöðuvali
ÞAÐ rifjast upp fyrir mér dá-
lítið atvik, sem ég varð sjón-
ar- og heyrnarvottur að hér á
leiðinni niður í Miðbæ nú á dög-
unum, er snjórinn var yfir allt
Slíkt orðafleipur snertir ekki
við þeirri staðreynd, að Sjálf-
stæðisflokkurinn mun hér eftir
sem hingað til starfa sem frjáls-
lyndasti umbótaflokkur þjóðar-
innar. Illmælgi Framsóknar verð
ur til einskis annars en að bænd-
ur sem og aðrar séttir lands-
manna, fái fullan skilning á
þeirri þröngsýni, sem þar býr að
baki.
Sjálfstæðismenn munu ekki
taka upp slíkan málflutning.
Þeir meta þau miklu hags-
munamál alþjóðar, sem nú-
verandi stjórnarflokkar hafa
bundizt samtökum um að
hrinda í framkvæmd, meira en
pólitísk vígaferli á miðju kjör
timabili. Þeir telja, að tveir
stærstu flokkar þjóðarinnar, og lífið lék í lyndi fyrir krökk-
þurfi fyrst og fremst að ein-! unum. Ég gekk fram hjá húsa-
beita kröftum sínum til þess garði einum fullum af krökkum.
að standa við loforð sín um Þau ætluðu að ráðast í hvorki
umbætur, sem öll þjóðin teng- meira né minna en að búa til
ir við miklar vonir. snjóhús.
— Ég tek skófluna og moka,
sagði einn snarlegur strákur —
og ég fer og ber að snjóinn —
sagði annar. — Ég ætla að byrja
hér á að hlaða upp vegginn, sagði ur fara í því efni, en sérstaklega
auk þess með eitt af aðalhlut-
verkunum. Aðrir leikendur voru:
Þorsteinn Ö. Stephensen, Harald-
ur Björnsson, Regína Þórðardótt-
ir og Rúrik Haraldsson. Leikritið
var flutt með þeim ágætum að
unun var á að hlýða.
„UM DAGINN OG VEGINN“
O. FL.
ÞRIÐJUDAGINN 8. þ. m. flutti
Hjörtur Kristmundsson kennari
þáttinn „um daginn og veginn“
og ræddi að mestu um móður-
málskennsluna í skólum landsins.
Fór kennarinn ekki leynt með
það, að honum þætti margt mið-
sá þriðji. — Já, þú getur verið
þarna, ég hleð upp hér — og
svona snerist allt strákagerið við
undirbúning húsbyggingarinnar.
— En rétt þar hjá stóð lítil og
kotroskin stelpuhnáta, sem horfði
á aðferðir strákanna og hugsaði
sitt ráð: — Ég panta að vera
verkstjóri, ganga um og gera ekki ar.
neitt! | Guðmundur Jónsson óperu-
Lét ekki sitt eftir liggja, sú söngvari söng þetta sama kvöld
litla! nokkur íslenzk og erlend lög með
1 píanóundirleik Fritz Weisshapp-
deildi hann á hið mikla mál-
fræðistagl, sem ætti sér stað við
kennsluna. Er Hjörtur einn af
mörgum, sem lítur þannig á þetta
mál, enda er það orðin hávær
krafa almennings að kennslu-
málastjórnin taki mál þetta til
alvarlegrar athugunar og úrbót-
K
A flugstöðinni í Osló.
ÆRI Velvakandi!
r
Fyrir nokkru var ég á ferð,
flugleiðis, frá Kaupmannahöfn
til Reykjavíkur á einni af ís-
lenzku millilandaflugvélunum
okkar. Við komum við á flug-
stöðinni í Osló og höfðum þar
dálitla viðdvöl. Nú stóð svo á, að
els. — Guðmundur fór 'vel með
þessi lög, en þó er slík tónlist
ekki allskostar við hans hæfi.
Hin glæsilega rödd hans nýtur
sín bezt við stærri viðfangsefni
og með hljómsveit.
„GULL“
HELGI HJÖRVAR hefur nú lok-
ég þurfti endilega að senda sím- ið ágætum lestri sínum á skáld-
skeyti heim til íslands, en átti
ekki neinn aur af neinu tagi
eftir í buddu minni annað en
nokkrar íslenzkar krónur. Ég
þóttist nokkurnveginn viss um,
að ég fengi að borga skeytið í ís-
lenzkum peningum undir þess-
um kringumstæðum. En — nei
takk, það var ekki hægt með
nokkru móti, ekki heldur í norsk-
um banka þar á flugstöðinni —
og virtist mér þó afgreiðslufólkið
vera allt af góðum vilja gert til
að greiða fyrir mér.
Hvernig getur slíkt
komið fyrir?
G sagði fátt — mér er alltaf
svo hlýtt til Norðmanna, að
ég vildi ómögulega fara að hreyta
þama í þá neinum ónotum. En —
É
sögunni „Gull“ eftir Einar H.
Kvaran. Saga þessi er fyrir
margra hluta sakir hin merkasta.
Skáldið þekkti samtíð sína út í
æsar, enda vitur maður og mann-
þekkjari mikill. Allir tímar eiga
sínar veilur og það er köllun
skáldanna að deila á það sem
miður fer í þjóðfélagsháttum og
samskiptum mannanna, og benda
á heilbrigðar leiðir til betra lífs.
Þetta hefur Einar Kvaran gert
í sögum sínum. — Því miður er
hann ekki á meðal vor nú, því
að þá hefði hann án minnsta
vafa tekið til meðferðar hið and-
styggilega þjóðfélagsmein hér, —
kommúnistana, — og gefið þeim
ærlega og eftirminnilega hirtingu
svo að undan hefði sviðið,
fyrir skefjalaust Rússadekur
varð mér hugsað, er ég stóð þeirra og blinda þóknun við ein-
þarna í vandræðum mínum með
íslenzkar krónur í lófanum, sem
frændur mínir, Norðmenn, vildu
ekki viðurkenna gjaldgengar í
landi sínu — hvernig getur slíkt,
hvernig má slíkt koma fyrir á
þessum sömu tímum, sem talað
er með fjálgleik og sannfæringar-
krafti um gildi hinnar „norrænu
samvinnu“? — Ég veit ekki,
hvort mér fyrirgefst, er ég játa,
að í huganum setti ég líka háðs-
merki fyrir aftan spurninguna
— í gremju minni. ■— Ferðalang-
ur“.
ræðisherrana í Kreml, og opnað
með því augu margra hinna
„meinlausu sakleysingja", sem
látið hafa ginnast til fylgis við
þessa föðurlandslausu óláns-
menn.
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
SINFÓNÍUHLJÓMSVEITIN und
ir stjórn Olavs Kiellands, hélt
tónleika í Þjóðleikhúsinu þriðju-
daginn 9. þ. m. og var einleikari
á píanó frú Jórunn Viðar. Var
tveimur fyrri verkunum á efnis-
Framh. á bls. 12