Morgunblaðið - 13.01.1955, Síða 8

8
MORGLNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 13. jan. 1955
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
li
* w*

{ Uk DAGLEGA LIFINU
M'
Viðbrögð stjórnarandstöðunnar
ENGINN vitiborinn og hugsandi
maður á íslandi gengur þess
áreiðanlega dulinn um þessar
ar mundir, að nýtt kapphlaup
milli kaupgjalds og verðlags og
gengnisfelling í kjölfar þess hefði
í för með sér stórkostlega hættu
fyrir afkomuöryggi alls almenn-
ings í landinu. Þegar forsætisráð-
herra landsins vekur athygli á
þessari hættu í áramótaávarpi
sínu mætti ætla, að aðvörunar-
orðum hans væri almennt vel
tekið. Svo mun og yfirleitt hafa
verið. Yfirgnæfandi meirihluti
þjóðarinnar hefur áreiðanlega
talið hin rökföstu aðvörunarorð
Ólafs Thors á gamlárskvöld fylli-
lega tímabær.
En stjórnarandstaðan er þó á
öðrum buxum. Hún hefur haldið
uppi heiftarlegum árásum á for-
sætisráðherra fyrir áramóta-
ávarp hans. Segja málgögn henn-
ar að ríkisstjórnin og sérfræðing-
ar hennar í efnahagsmálum sé að
undirbúa gengislækkun vegna
kjarabóta þeirra, sem verkalýð-
urinn hafi knúið fram undanfar-
in ár.
Kjarni þessa máls er auð-
vitað sá, að það þegar gengið
var fellt árið 1950 og ýmsar
aðrar ráðstafanir gerðar til
þess að skapa jafnvægi í efna-
hagsmálum þjóðarinnar, var
gert ráð fyrir því, að kaup-
gjald héldist að mestu óbreytt.
Það var ein af forsendum þess,
að gengislækkunin kæmi út-
flutningsframleiðslunni að til-
ætluðum notum. En síðan hafa
þó orðið stórfelldar kauphækk
anir í landinu. Á það ekki
hvað sízt þátt í því, að halla-
rekstur hefur á ný haldið inn-
reið sína í ýmsar atvinnu-
greinar.
Bæði ríkisstjórninni og öðrum
hugsandi mönnum er ljóst, að ef
svo fer enn fram um skeið hlýtur
það að leiða til nýrrar gengis-
lækkunar. Og það er einmitt slík
óheillaþróun, sem forsætisráð-
herra varaði við í áramótaávarpi
sínu.
Á það var einnig bent í mjög
glöggum greinum, sem dr. Benja-
mín Eiríksson ritaði hér í blaðið
fyrir skömmu, að þegar svo væri
komið að miklum hluta útflutn-
ingsframleiðslunnar væri haldið
uppi með ríkisstyrkjum væri úti-
lokað að launþegar gætu bætt
kjör sín með allsherjarkauphækk
unum.
Einnig þessar ábendingar hafa
gefið kommúnistum tækifæri til
hrópyrða að hinum merka hag-
íræðingi.
Það er yfirleitt orðið þann-
ig, að þegar þjóðmál eru rædd
af þekkingu og viti þá rjúka
málgögn kommúnista, krata
og Þjóðvarnarmanna upp með
fíflskap cg ókvæðisorðum.
Hverskonar varnaðarorð eru
talin „á.'ás á alþýðuna“ o. s.
frv.
Það er sannarlega ekki von, að
traust þjóðarinnar á hinum
sósíalísku flokkum fari vaxandi.
Hefur það líka komið í ljós við
hverjar kosningar, sem fram hafa
farið undanfarin ár að kommún-
istar og kratar hafa átt stöðugt
minna fylgí að fagna. Fyrir Al-
þýðuflokkinn hefur hin ábyrgð-
arlausa framkoma hans m. a. haft
þær afleiðingar að hann er nú
margklofinn. Sá hluti hans, sem
mest mark hefur tekið á hróp-
yrðunum og ábyrgðarleysishjal-
inu hefur hlaupið yfir á snæri
kommúnista og hjálpað þeim til
þess að ná völdum í heildarsam-
tökum verkalýðsins.
Það er mikil ógæfa fyrir ís-
lenzku þjóðina, að þeir flokk-
ar, sem forystu hafa innan
verkalýðssamtaka hennar
skuli haga baráttu sinni af
jafnmiklu ábyrgðarleysi og
raun ber vitni. Verkalýðssam-
tökin hafa mikið vald, sem
hægt er að nota bæði til góðs
og ills. í höndum kommúnista
og samstarfsmanna þeirra
verða þessi víðtæku samtök
fyrst og fremst notuð í þágu
pólitískra hagsmuna stjórn-
málaflokks, sem lýtur yfir-
stjórn erlendrar einræðis-
klíku. Afleiðingar þess geta
orðið örlagaríkar fyrir afkomu
og atvinnuöryggi íslenzks al-
mennings:
hafa góða atvinnu af því að
spá í stjörnurnar fyrir „stjörn-
urnar“ o. fl. Eitt bandarískt kvik-
myndatímarit kom nýlega að
máli við einn kunnasta stjörnu-
spámanninn þar og bað hann
leita frétta i stjörnunum um
hvernig hið nýbyrjaða ár myndi
reynast ýmsum kunnum kvik-
myndaleikurum. Hér á eftir birt-
ast stuttir útdrættir úr spádóm-
um þessa vísa manns:
JJrá
sam-
vinnuYerzlunm.
FORMAÐUR Framsóknarflokks-
ins lætur að því liggja í áramóta-
grein sinni, að „milliliðaokrið" í
verzluninni sé eitt þeirra fyrir-
brigða, sem „vinstri samvinna"
þurfi að*beinast gegn.
Athugum nú þetta nokkru nán-
ar. Að sjálfsögðu hljóta allir að
vera sammála um það, að æski-
legast sé frá sjónarmiði neytenda,
að hvers konar vörur séu sem
ódýrastar, sem minnstur kostnað-
ur hlaðist á þær við dreifinguna.
En hér á landi eru það fyrst og
fremst tveii aðilar, sem dreif-
inguna annast, þ. e. kaupmenn og
kaupfélög. — Innflutninginn til
landsins annast hins vegar svo-
kallaðir heildsalar. — Stærstur
þeirra eru heildarsamtök kaup-
félaganna, Samband íslenzkra
samvinnufélaga. Milli einkaverzl-
unarinnar og félagsverzlunarinn-
ar stendur svo samkeppnin um
viðskipti fólksins.
Ef sú kenning Tímans og sumra
Framsóknarmanna væri rétt, að
einstaklingsverzlunin hrúgaði ó-
hóflegum kostnaði vegna ótal
milliliða á vörur þær, sem hún
selur almenningi, hlyti það fyrir
löngu að hafa haft þær afleið-
ingar að meginhluti allrar verzl-
unar í landinu væri kominn yfir
til kaupfélaganna. En því fer víðs
fjarri að svo sé. Almenningur
veit, að vöruverðið er hið sama
í verzlunum samvinnufélaganna
og hjá einkaverzlununum. Hafa
þá kaupfélögin einnig gerzt sek
um „milliliðaokur", eða hvað? —
Það er óþarfi að fjölyrða um
þessar spurningar. Þjóðin veit, að
hin frjálsa samkeppni í verzlun-
inni er bezta tryggingin gegn
hvers konar okri og óheilbrigði.
Þess vegna hefur stefna Sjálf-
stæðismanna jafnan verið sú, að
standa vörð um verzlunarfrelsið.
Einstakir Tímamenn hafa hins
vegar lagt mikið kapp á að út-
rýma samkeppninni.
Frægasta dæmið um það er
framkoma kaupfélagsstjórans
í Vík í Mýrdal. Hann barðist
eins og ljón gcgn því að önnur
verzlun, enda þótt hún starf-
aði á samvinnugrundvelli,
fengi starfað í héraðinu. Ein,
aðeins ein verzlun í hverju
héraði, er að áiiti þröngsýn-
ustu Tímaliðanna, bezta trygg-
ingin fyrir heilbrigðum verzl-
unarháttum.
Marilyn Monroe.
Marilyn Monroe (f. 1. júní):
Hún mun verða enn frægari á
þessu ári og ritstjórar blaða og
tímarita munu rita meira um
—JJodl^LVOOcí
hana i blöðum sínum en þeir hafa
gert til þessa. Hún mun fá nýtt
hlutverk í kvikmynd og gera því
aðdáanlega góð skil. Hun mun
fara í langt ferðalag.
★
Frank Sinatra (f. 12. des.):
Vandræðum þeim, sem steðja að
Frank mun ekki Ijúka árið 1955,
en á miðju árinu mun hann þó
detta í lukkupottinn og jafnframt
því verða ástfanginn. í júní mun
hefjast tveggja ára erfiðleika-
tímabil fyrir honum.
Rita Hayworth (f. 17. okt.):
Andstaðan gegn henni mun ekki
réna fyrr en á miðju árinu. Hún
ætti að sjá sig um hönd og taka
þeim tilboðum sem henni hafa
boðist. Hún ætti að hætta að berj
ast og reyna að eignast fleiri vini
og vera samvinnuþýðari.
Dean Martin (f. 7. júní): Út-
litið er gott fyrir Dean ef hann
reynir að gleyma mótlæti fortíð-
arinnar. Ýmislegt nýtt bíður
hans, en hann skyldi vara sig á
að gera nokkrar breytingar á
sambandi sínu við aðra. Hann
ætti að reyna að þroska skapgerð
sína betur og vera líkari sjálfum
sér en hann hefur verið hingað
til!
Vetud andi óbrifar:
k
Húsnæðisvandræði
barnafólks.
ÆRI Velvakandi!
Engir nema þeir, sem
þekkja það af reynslunni gera
sér fulla grein fyrir hvílíkar
brösur og erfiðleika húsnæðisleit
og húsnæðisvandræði hafa í för
með sér. Allra verst er þetta þó
;fyrir barnafólk. Það fær ósjald-
’ an þvert nei í andlitið þegar að
samningsborðinu kemur. Allir
hljóta þó að skilja, að engum
frekar er þörf á þaki yfir höfuðið
, en einmitt þeim fjölskyldum, sem
' hafa velferð barnahóps um að
1 annast. Húseigendur hafa iðulega
|orðið fyrir aðkasti fyrir fram-
komu sína undir þessum kring-
um stæðum og það vafalaust
stundum maklega. En víst er
þeim vorkunn líka. Það er því
miður alltof algengt að leigjend-
ur sýni vítavert skeytingarleysi
um það, hvernig gengið er um
húsnæði það, sem þeir hafa tekið
á leigu. Vitanlega kemur þetta
helzt til greina, þar sem börn eru
annars vegar. Börn eru alltaf
börn, hvort sem er í leiguhús-
næði eða ekki og hafa tilhneyg-
ingu til ýmissa skemmdarverka,
sem foreldrunum er í lófa lagið
að afstýra sé vilji og áhugi fyrir
hendi.
Þarf ekki að vera svona.
ÞAÐ er engin furða þótt húseig-
endum sárni, þegar þeir sjá,
J að leigjendur lofa börnunum að
göslast áfram átölulaust og valda
! skemmdum og eyðileggingu á
húsnæðinu. — En þetta þarf ekki
, að vera svona: Víða erlendis er
| þannig frá húsaleigusamningum
gengið, að ekki aðeins húseig-
andanum, heldur einnig leigjend-
unum er það beint í hag, að þeir
síðarnefndu gæti ábyrgðar og
hirðusemi í umgengni húsnæðis-
ins.
Sparar mikil óþægindi.
LEIGJENDUM er fengið hús-
næði í hendur í óaðfinnan-
legu ásigkomulagi og með þeim
skilyrðum, að þeir beri ábyrgð á
vissum hlutum, sem því fylgja og
greiði kostnað af skemmdum,
sem á þeim kunna að verða af
þeirra völdum — allt eftir fyrir-
fram samkomulagi og samning-
um. Þetta er á allan hátt miklu
betra og skynsamlegra fyrirkomu
lag heldur en það, sem tíðkast
hjá okkur og mundi spara báðum
aðilum, húseigendum og leigjend
um mikil óþægindi, nagg óg úlf-
úð. Hvers vegna þá ekki að
breyta til? — Leigjandi“.
Margir óánægðír.
NÚ hafa mér borizt margar ó-
ánægjuraddir yfir því að
„Harnlet" skyldi fluttur aftur í
útvarpið með svo stuttu millibili,
frá því er hann var fluttur um
jólin. Þannig skrifar Tófi:
„Marga mun furða á þeirri
ráðabreytni Ríkisútvarpsins að
endurtaka flutning á leikritinu
„Hamlet" aðeins nokkrum dög-
um eftir að það hafði verið flutt
í tvennu lagi í útvarpinu.
Hamlet er að sjálfsögðu ágætt
og mikið listaverk. En það er
mjög illa fallið til flutnings í út-
varp. Það var líka mjög óheppi-
legt, að flutningi leikritsins
skyldi skipt í tvennt, er það var
flutt um jólin.
En mér er spurn: hvernig
stendur á því, að útvarpið endur-
tekur þetta mikla og þunga verk
rúmri viku seinna? Átti það ekk-
ert meira í fórum sínum eða
hvað? Ef svo hefur verið, virðist
frekar hart í ári hjá þeim, sem
annast eiga leiklistarstarfsemi
þessarar menningarstofnunar“.
Fyrirspurn Tófa er hér með
ýtt úr vör.
Oft veldur
falskur vinur
falli.
Dean Martin og Jerry Lewis.
Jerry Lewis (f. 16. marz);
Framtíðin fyrir Jerry er mjög
björt. Honum mun misheppnast
eitthvað til að byrja með og berj-
ast innri baráttu. Hann mun
verða starfssamur á árinu, en
ætti að fara varlega svo hann
verði ekki veikur aftur.
★ ★ ★
Donald O’Gonnor hefur nýlega
gert samninga við sjónvarps-
stöðvar og kvikmyndafélög, serri
gilda allt til ársins 1965. Það mun
því verða nóg að starfa hjá hon-
um unz þeir samningar renna út.
Aðspurður hvað væri frétta í
ástamálum hans, svaraði hann:
— Hvernig ætti ég að hafa tíma
til slíks!
★ ★ ★
Burt Lancaster segist vilja
hætta að leika í kvikmyndum
sem allra fyrst. — Ég er orðinn
40 ára gamall, segir hann, og
langar mest til að verða leik-
stjóri. Mér þykir heldur ekki eins
gaman að leika á tjaldinu eins og
á leiksviði. Þessvegna hef ég
ákveðið að reyna að gerast leik-
stjóri, þangað hefur hugur minn
alltaf stefnt
Judy Garland.
★—★—★
LOKIÐ er töku kvikmyndarinn-
ar „Sjarna fæðist", en þar
leikur Judy Garland aðalhlut-
verkið á móti James Mason. —
Þetta gæti verið ævisaga mín,
segir Judy. En hlutverk mitt sem
söngkona, er verður fræg kvik-
myndastjarna, er það erfiðasta,
sem ég nokkru sinni hef fengið.
Myndatakan stóð yfir í 10 mán-
uði og það liðu 2 ár áður en mynd
in var frumsýnd og hún kostaði
Warner-bræður um 100 millj. ísl.
króna.
★—★—★
Jonnie Ray, hinn mikli grát
söngvari, er nú að leika í kvik
mynd, ásamt Marilyn Monroe,
Ethel Merman o. fl. Ýmis óhöpp
hafa steðjað að kvikmyndatök-
unni og tafið hana — eða alls 13
sinnum. Jonnie skildi við kon-
una sína fyrir nokkru, en segir
að vel geti verið að þau taki
saman á ný. — Ég hef aldrei séð
hana jafn oft og núna þessa dag-
ana, jafnvel ekki þegar við vor-
um gift, sagði hann.
★—★—★
Audrey Totter mætti til vinnu
við töku kvikmyndarinnar
Kvenfangelsið, einum mánuði
eftir að hafa eignast dóttur. Ýms-
ar aðrar leikkonur sem eignast
hafa börn hafa tekið sér tveggja
mánað frí á eftir. — Ráðið er bara
að giftast læknir, segir hún,
vegna þess að leik- og læknis-
listin eiga svo ágætlega saman!