Morgunblaðið - 31.03.1955, Blaðsíða 2

2
MORGVNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 31. marz 1955
Lagt til að ráðimi verði
cinskonar umferðaprestur
Ætti oð þjóno í prestoböllum,
þor sem sóknorprestur foriullust
■]»/|ENNTAMÁLANEFND Efri deildar Alþingis hefur borið fram
1*4 frumvarp þar sem biskupi er heimilað að ráða prestvígðan
mann til þess að gegna prestsþjónustu um stundarsakir í þeim
prestaköllum, þar sem prestur er veikur eða kall er prestlaust
‘ af öðrum ástæðum.
- Landhelgin
Framh. af bls. 1
á þeim með festu og ekki
slakað til.
TILLAGA CM SAMTÖK
Ólafur Thors forsætisráðherra
mælti þessi orð að gefnu tilefni,
þar sem Einar Olgeirsson og
tveir aðrir kommúnistar höfðu
borið fram tillögu um að íslend-
ingar eigi að stofna til samtaka
allra þjóða, sem halda fram
landhelgi breiðari en 3 mílur.
Forsætisráðherra kvaðst ekki
vilja leggja endanlegan dóm á
þessa tillögu kommúnista. Hún
yrði að sjálfsögðu athuguð í þar
í frumvarpinu er tekið fram að ráðningartími prests þessa skuli til bærri þingnefnd. Hann leiddi
Mikil ánægja á skemmii-
fundi Alliance Francaise
SKEMMTIFUNDUR Alliance
Francaise í Tjarnarcafé s.l. þriðju
dagskvöld var mjög fjölsóttur og
vel heppnaður.
vera allt að 3 árum í senn. Skal hann hafa sömu laun og sóknar-
prestur, en ferðakostnaður hans skal greiddur úr ríkissjóði, svo
og húsaleiga þar sem hann er settur til þjónustu.
PRESTAR RAÐNIR TIL
SKAMMS TÍMA
heppilegast, að ráðinn verði til
ákveðins tíma í senn, t. d. 3 ára,
Skýrt er frá því í greinargerð sérstakur prestur til þess að
að frumvarpið sé flutt að beiðni gegna prestsstörfum um stundar-
Jrirkjumálaráðherra. Er mikil sakir hvarvetna þar, sem biskup
þörf slíks ákvæðis. Síðan nú- vísar honum til og þörf er á
verandi biskup tók við embætti vegna veikinda eða fjarveru
snemma á fyrra ári hefur orðið ^ sóknarprests. Kynni svo að fara,
að ráða presta til að þjóna í sem reynsla bendir til, að ein-
veikindaforföllum í Vestmanna- j hvern tíma yrði ekki bein þörf
«yjum, Bjarnarnesi og á Akur-' fyrir starf prestsins í forföllum
oyri. Varð um tíma að ráða þrjá ' þjónandi presta, þá er ærið s’tarf
presta samtímis til þjónustunnar. annað, bæði þjónusta prestlausra
prestakalla, skólaheimsóknir o.fl.
í þessu sambandi er vert að
geta þess, að nefnd sú, er undir-
bjó frumvarp um skipún presta-
kalla árið 1951, lagði til, að stofn-
uð yrðu tvö slík aðstoðarprests-
embætti. Sýnir það, að nefndin
að athuguðu máli taldi þarna
vera fulla þörf fyrir hendi. Hafa
þó síðan verið sett áðurnefnd lög
um skyldur og réttindi embættis-
manna, sem gera þörf þessa enn
brýnni en áður.
VÍGSLA Á AÐ VERA TIL
VARANLEGRAR ÞJÓNUSTU
Nú er það svo, að á þessum
ráðningum eru sérstök vand-
kyæði að því er prestastéttina
sriertir og skal hér gera grein
Jyrir því:
1) Eigi er unnt að senda til
slíkrar þjónustu nema prestvígða
menn, þar sem vígslan er skil-
yrði fyrir því að halda megi full-
lcomna messugerð, útdeila sakra-
mentum. Úr hópi vígðra manna
er vart um aðra að velja en aldr-
aða presta, sem látið hafa af
embætti. Hafa þó reynzt \7and-
kvæði á áð fá þá til slíkra starfa.
2) ‘Það þykir ekki viðkunnan-
legt að vígja unga kandidata til
aðeins eins til tveggja mánaða
bráðabirgðaþjónustu, enda ekki
til þess ætlazt að kandidatar séu
vígðir nema til varanlegrar þjón-
ustu.
3) Enda þótt nú yrði horfið að
því ráði að vígja kandidata til
síuttrar þjónustu, sem þó er eigi
talið æskilegt, og þótt stöku sinn-
um mætti takast að fá unga em-
bættislausa presta til að taka við
bráðabirgðaþjónustu, þá fylgja
slíku þeir annmarkar, að það
mælist eðlilega illa fyrir meðal
prestanna, ef maður er settur til
þjónustu í gott brauð og honum
þannig fengin í hendur aðstaða
til þess að afla sér fylgis í presta-
kallinu og standa betur að vígi
en aðrir í prestskosningu ef
þrauðið losnaði.
NÓG STARF FYRIR
TJMFERÐ APRE ST
Af þessum ástæðum, sem nú
«r getið, er talið eðlilegast og
Silungsveiði á Arnar-
valni gegnum ís
BORGARNESI, 30. marz: — S.l.
sunnudag fóru nokkrir menn úr
Borgarnesi skemmtiferð í snjóbíl
með Páli Sigurðssyni í Forna-
hvammi. Ekið var frá Forna-
hvammi austur heiðar' um Tví-
dægru til Arnarvatns hins stóra.
Voru höggvin nokkur göt á
ísinn á vatninu, sem var allt að
150 cm. þykkur, og dorgað fyrir
silung. Fengust 14 silungar og
sumir allvænir. Til baka var ek-
ið norður heiðar og ekki stað-
næmst fyrr en á hátindi Trölla-
lcirkju, sem mun vera rúmir 1000
metrar yfir sjó. Var þaðan dýrð-
jlegt útsýni til allra átta, enda
veður bjart og fagurt. Mikill snjór
er á heiðum uppi og fserð fyrir
snjóbíla ákjósanleg. — Fr. Þ.
athygli manna að því, að réttur
þeirra þjóða, sem hefðu land-
helgi breiðari en 3 mílur væri
ekki allur studdur sömu rökum
og án efa væri réttur íslendinga
meiri en margra annarra, ef ekki
allra.
GÆTI VERIÐ FÁSINNA
Þessa staðreynd yrðu menn
að hafa hugfasta áður en þeir
tækju ákvörðun um að ísiend-
ingar hefðu forgöngu um að
kalla saman slíka samkundu
margra þjóða. Islendingar
verða að gera sér grein fyrir
að hve miklu ieyti þeir ættu
samleið með þessum þjóðum.
En á athugun á því ylti hvort
framkomin tillaga væri skyn
samleg eða hrein fásinna.
Primo Montanari — Söngur hans
hlaut fádæma lu-ifningu. *
Til skemmtunar var kvik-
myndasýning, einsöngur Primo
Montanaris og spurningaþáttur.
— Söngur Montanaris með und-
irleik Fritz Weisshappels vakti
geysilegt hrifningu og varð hann
að syngja hvert aukalagið eftir
annað.
Albert Guðmundsson knatt-
spyrnumaður, stjórnaði spurn-
ingaþættinum og þóttu þeir, sem
til svara urðu, standa sig hið
bezta.
MIKIÐ FJÖK OG KÁTÍNA
Franski sendiherrann Monsieur
H. Voillery og kona hans voru á
fundinum og kynnti sendiherrann
dagskrárliði af skemmtilegri rögg
semi og fjöri. — Dansað var á
milli skemmtiatriða og eftir sjálfa
dagskrána til kl. 1 e. m. Var þar
og farið í ýmsa verðlaunaleiki,
sem vöktu mikla kátínu. — Nokkr
ir nýir félagsmenn bættust fé-
laginu á fundinum.
Þótti þetta hin ágætasta
skemmtisamkoma.
LONDON, 30. marz: — Fróðir
menn í Lundúnum segja, að
Winston Churchill muni draga sig
í hlé og segja af sér ráðherra-
embætti fvrir páskana. Er talið
að Eden, sem tekur við, muni þá
þegar rjúfa þing og efna til nýrra
kosninga. — Reuter.
Ungur bóndasonur hlýfur
bana undir traktor á Akurevri
AKUREYRI, 30. marz.
NÓTT er leið andaðist hér í sjúkrahúsinu ungur maður, Helgi
Stefánsson frá Hallgilsstöðum í Fnjóskadal. Varð hann fyrir
því slysi á þriðjudagskvöldið að hvolfa traktor.
— Hlarshall-hjáSpin
Framh. af bls. 1
Hærings 625 þús. $, til Síldar-
verksmiðja rikisins 159 þús. $,
til Lýsi og mjöls í Hafnarfirði
98 þús. $, til síldar og fiskiðju-
vers á Akranesi 45 þús. $ og
til síldar- og fiskiðjuvers í
Reykjavík 36 þús. $. Lán þessi
voru veitt með 214% vöxtum
til 10 ára.
LÁN TIL MARGRA STAÐA
Árið 1949 var veitt 677 þús.
$ lán til Faxaverksmiðjunnar.
Var það til 30 ára. Þá voru og
veitt lán til Kaupfélags Stein-
grímsfjarðar 17 þús. $, Hrað-
frystihúss Eskifjarðar 17 þús.
$, Fiskiðjuvers í Bolungarvík
12 þús. $, Kaupfélags Dýrfirð-
inga 12 þús. $, Ilraðfrystihúss
Ólafsvíkur 21 þús. $, Sigurðar
Ágústssonar Stykkishólmi 27
þús. $. Þessi lán voru til 10
ára, en lántakendum gefinn
kostur á að framlengja láns-
tímann til 15 ára.
Afgangur þessa Marshall-láns
var notaður til vörukaupa. Er allt
féð í útlánum nú að undanskild-
um 500 þús. kr.
SÍLDARVERKSMIÐJUR
VIÐ FAXAFLÓA
Bjarni Benediktsson dómsmála
ráðherra las upp greinargerð frá
Jóhanni Þ. Jósefssyni, sem dvelst
erlendis, en hann var fjármála-
ráðherra á þeim tíma sem lánið
var tekið.
Gerði hann þar grein fyrir,
hvernig láni þessu var fyrst
og fremst varið til þess að
bæta skilyrði fyrir móttöku
síldarafla hér við Faxaflóann.
Hafði Hvalfjörður þá fyllzt af
síld tvo vetur í röð, en það
háð mönnum mjög um nýtingu
aflans að ekki voru til neinar
stórar síldarverksmiðjur hér
til þess að taka á móti aflan-
um. Varð það til bjargar. að
hægt var að taka til þessara
nota stór amerísk flutninga-
skip, sem þá voru í vöruflutn-
ingum fyrir Eimskip. Fluttu
þau mikið síldarmagn norður
til Siglufjarðar, en flutnings-
kostnaður varð mikill.
HÆRINGUR OG FAXI
Stærstu framkvæmdirnar voru
kaupin á Hæringi, sem hefði gef-
ið af sér góðan ávöxt ef síldin
hefði komið áfram, og bygging
Faxa-verksmiðjunnar. Ríkis-
stjórnin hafði áhuga fyrir að
stuðla að byggingu slíkrar stór-
virkrar síldarverksmiðju, eink-
um þar sem að með henni átti að
taka upp ýmsa nýbreytni og full
komnar vinnsluaðferðir. Var rík-
ið eigandi fyrirtækisins að mikl-
um hluta. Til þess að styðja að
byggingu verksmiðjunnar var
ákveðið að það lán vrði til 30 ára.
Var það með 2%% vöxtum eins
og sjálft Marshall-lánið og skyldi
greiðast skv. gengi dollara á
hverjum tíma, ef Marshall-lánið
væri endurkræft. En ef Marshall-
láninu fengist breytt í óendur-
kræft framlag skyldi greiða lán-
ið eftir penginu þegar um það
var samið.
OF SEINT AÐ VERA
VITUR EFTIRÁ
Þá tók Lúðvík Jósefsson til
máls og hélt allmikla æsinga-
ræðu um það að Neskaupstað-
ur hefði ekki fengið neitt
Marshall-lán. Virtist þessi
þingmaður kommiinista nú í
fyrsta skipíi gera sér nokkra
grein fyrir þeim stórkostlegu
hagsbótum, sem þjóðin hefur
orðið aðnjótandi á mörgum
sviðum með Marshall-aðstoð-
inni. Er það nokkuð seint fyr-
ir þennan þingmann að skilja,
nú þegar Marshall-hjálpinni
er lokið, að hún gat orðið
byggðarlagi hans eins og öðr-
um byggðarlögum til happs.
í sambandi við þessa frá-
sögn er rétt að taka fram að
ekki er öruggt um að allar til-
greindar lánsupphæðir til fisk
iðjufyrirtækja séu nákvæm-
lega rétt nefndar hér, og staf-
ar það af því að aðbúð frétta-
manna við Alþingi er ekki eins
góð og æskilegt væri.
VORU AÐ SÆKJA NÝJAR
DRÁTTARVÉLAR
Þetta hörmulega slys átti sér
stað hér í lænum. Helgi Stefáns-
son var ásamt tveim sveitungum
sínum á le:ð austur í Fnjóskadal,
sem er 2—3 tíma ferð á traktor,
með þrjá nýja Ferguson traktora.
Þegar þeir óku héðan úr bæn-
um, fóru beir eftir Skipagötunni,
Á nýjum kafla götunnar fyrir
framan samkomuhúsið hér, vildi
slysið til.
Fór Helgi fyrstur og sáu sam-
ferðamenn hans hvar hann
skyndilega sveigði út af götunni,
sem er allbreið og stakkst trak-
torinn fram yfir sig niður í grjót-
urð í fjörunni.
Samferðamenn hans komu hon-
um til hjálpar að lítilli stundu lið-
inni. Lá Helgi þá undir traktorn-
um cg var meðvitunarlaus. Með
aðstoð manna sem bar þar að,
var Helga náð undan traktorn-
um og fluttur í sjúkrahúsið. Ekki
komst Helgi til meðvitundar aft-
ur og klukkan tvö í nótt lézt
hann.
Ekki er vitað hvað olli því,
að Helgi skyndilega eins og missti
stjórn á traktornum, sem var
alveg nýr. en Helgi var sjálfur
bifreiðarstjóri þaulvanur og gæt-
inn.
Helgi var sonur Stefáns bónda
að Hallgilsstöðum og var milli
tvítugs og þrítugs. —Vignir.
Hégni Þórðarson kjörinn form.
SJáifsfæðisfél. isfirinp
Aðalfisndur fél. var haldinn s.l. þriðjud.
ÍSAFIRÐI, 29. marz: — Aðal-
fundur Sjálfstæðisfélags ísfirð-
inga var haldinn að Uppsölum í
gærkveldi. Formaður félagsins,
Ásberg Sigurðsson framkvæmda-
stjóri, setti fundinn og stjórnaði
honum. í upphafi fundarins las
formaður upp inntökubeiðni 30
nýrra félagsmanna og voru þær
allar samþykktar samhljóða Síð-
an flutti formaður skýrslu stjórn-
arinnar fyrir síðasta starfsár, en
Hannes Halldórsson gerði grein
fyrir rekstri Uppsala og fjárhags
afkomu Vesturlands. Var síðan
gengið til stjórnarkosninga og
baðst fráfarandi formaður. Ás-
berg Sigurðsson, eindregið und-
an kosningu. Var Högni Þórðar-
son bankagjaldkeri, kjörinn for-
maður í einu hljóði, en aðrir í
stjórn félagsins voru kjörnir:
Guðmundur B. Jónsson vélsmið-
ur, Grímur Samúelsson járnsmið
ur, Böðvar Sveinbjörnsson kaup-
maður og Eyjólfur Bjarnason raf
virki. f blaðnefnd Vesturlands
voru kjörnir Jón Páll Halldórs-
son, Ásberg Sigurðsson og Svein-
björn Sveinbjörnsson. í húsnefnd
Uppsala voru kjörnir Hannes
Halldórsson, Einar Guðmundsson
og Albert Karl Sanders.
Að loknum aðalfundarstörfum
hófust almennar umræður um
bæjarmál og tóku margir fundar-
menn til máls. — Jón Páll.
Tillaga um fsrjá nýja
ríkisborgara
SIGURÐUR Ágústsson, þingmað
ur Snæfellinga, hefur borið fram
breytingartillögur við frumvarp
um ríkisborgararétt, Leggur hann
til að þremur útelndingum verði
veittur ríkisborgararéttur, en
þeir eru þessir:
Maria Elisabet Fich, húsmóðir
í Hrísdal í Miklaholtshreppi,
þýzk.
Klaus Ernst Levermann, tré-
smiður í Reykjavík, þýzkur.
Miroslaw Randolph Mikulcak,
forstjóri í Reykjavík, tékkneskur.