Morgunblaðið - 31.03.1955, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 31. marz 1955
MORGUNBLAÐIÐ
11
Bainondi mnnni er bezt nð liío
eftir Ó!af Gurmarsson sálfræbing
DR. MATTHÍAS Jónasson skrif-
ar enn einu sinni um lestrar-
kennslu í Morðunblaðið þann 18.
marz. Að bessu sinni hefur hann
vent sínu kvæði í kross. Hann j
gerir litlar tilraunir til þess að.
bera brigður á, að Þjóðverjar séu 1
ekki bundnir við hljóðaaðferð j
eina saman að því er varðar lestr- !
arkennslu. Hann minnist ekki á'
uppáhaldsskólann sinn hér í
Reykjavík. HaHnn minnist ekki!
á tvíburarannsóknir Svía, sem
hann taldi áður stjórnað af látn-
um manni. Þessi ánægjulega
breyting getur stafað af tvennu:
1) Dr. Matthías hefur sýnilega
lesið nokkrar nýjar heimilidir
um lestrarkennslu og lært nokk-
uð af þeim. Væri vel, ef hann
héldi áfram á þeirri braut, því
að ekki eigum við íslendingar
margra manna völl, sem sérþekk-
íngu hafa á þessu sviði, en munur
er jafnan að mannsliðinu. 2)
Breytingin getur líka stafað af
því, að dr. Matthías mun hafa
sé, «ð hann var kominn á tor-
færar leiðir með málaflutning
sinn og þess vegna þótt ráðlegt
að breyta til. Iívort þetta eða
eitthvað annað veldur þá er full
ástæða til þess að gleðjast yfir
framförunum, því að batnandi
manni er bezt að lifa
Afstaða manna til lestrarað-
ferða mótast af ýmsu, en meðal
annars af takmarkaðri þekkingu,
sem stundum getur orðið nærri
því alvarlegri en vanþekking.
Svo er, e ftrúin á eina aðferð
verður svo sterk, að allar aðrar
aðferðir verði í huga manna ó-
færar. Sé slík tröllatrú samfara
brennandi áhuga og miklum
dugnaði getur svo farið, að að-
ferðarunnandinn geri meira tjón
en gagn, en sú er vitanlega raun-
in, þegar svo harðlega er barizt
fyrir einni aðferð, að fólk, sem
hlotið hefur frekari þekkingu á
þessu sviði, þorir ekki að láta
álit sitt í ljós af ótta við óþæg-
indi, sem sllíkt getur valdið nán-
um skyldmennum, en slíks eru
dæmi hér í Reykjavík.
Það, sem ég hef ritað og rætt
um lestraraðferðir, byggist ein-
vörðungu á löngun til þess að
koma litlum börnum að liði, en
eins og nú standa sakir, er hlut
þeirra ekki allsstaðar vel borgið
í okkar landi, hvað lestrar-
kennslu snertir. í samræmi við
þá ósk, að gera börnum gagn,
gerði ég að tillögu minni, að
Kenaraskóli íslands tæki upp æf-
ingarkennslu í þremur aðallestr-
araðferðunum, stöfunaraðferð,
hljóðaaðferð og orðmyndaaðferð.
Vitanlega kæmi kennsla í þess-
um greinum þó því aðeins að
gagni að sérmenntaðir menn sæu
um kennsluna og hefðu til þess
bæði nauðsynlegar bækur og1
kennslutæki. Kennaraskóli ís-!
lands og menntamálaráðuneytið ;
hafa ekki +ekið opinbera afstöðu;
til þessarar tillögu, en dr. Matt- j
hías kan henni sýnilega illa. Að
hann er henni í raun og veru1
andvígur er m. a. sjáanlegt af
því, að hann ruglar staðreynd-
um í grein sinni í Morgunblaðinu
þann 18. marz og telur, að ég hafi
ráðlagt kennurum að leggja
hljóðaaðferðina niður, en taka
upp orðmyndaaðferð í staðinn.
Það, sem ég hef raunverulega
gert og geri enn, er að ráðleggja
kennurum að rígskorða sig
ALDREI við eina lestraraðferð,
en nota allar aðalaðferðirnar jöfn
um höndum, en þó misjafnlega
mikið eftir hver aðferðin á bezt
við nemendur þá, sem kenna
skal. Þessari skoðun hélt ég fram
íerindi því sem ég hélt á lestr-
arnámskeiSi kennara þann 28.
sept. 1954, og síðan í tveimur
greinum, sem ég hef skrifað í
Morgunblaðið til þess að leið-
rétta nokkurn misskilning, sem
fram hefur komið í skrifum dr.
Matthíasar. Ég endurtek nú
þessa skoðun í fjórða sinn, og
nægi það ekki til þess að dr.
Matthías skiiji kjarna málsins,
fer ég að óttast, að hann lesi með
rangri lestraraðferð.
Framh. af bls. 7
Úrslit 26. marz' 1955:
1. deild:
Arsenal 3 — Bolton 0
Burnley 1 — Wolves 0
Cardiff 1 — Tottenham 2
Everton 2 — Portsmouth 3
Leicester 4 — Aston Villa 2
Preston 0 — Manch. Utd 2
Sheff. Utd 2 — Huddersfield 2
WBA 2 — Charlton 1
Undanúrslit bikarkeppninnar:
Manch. City 1 — Sunderland 0
York City 1 — Newcastle 1
2. deild:
Birmingham 1 — West Ham 2
Bury 3 — Plymouth 1
Hull 2 — Liverpool 2
Ipswich 2’— Derby 1
Leeds 3 — Port Vale 1
Lincoln 0 — Bristol Rov. 2
Luton 3 — Natts Co 1
Middlesbro 4 — Blackburn 3
Nottingham 3 — Doncaster 1
Rotherham — Svansea (restað)
Stoke 1 — Fulham 1
Staðan er nú:
Minningarcfð
HINN 28. apríl 1954 lézt að heim-
ili sín Helgi Jónsson bóndi og
smiður í Merkigarði í Lýtings-
IHSHALL-RAFIUAGKSORGEL, fyrir heimahús
hafa 2 manuala, pedal og þessi registur:
Man. I. Man. II. Pedal
16’ Bourdon 8’ Dulciana 16’ Violone
16’ Dulciana 8’ Diapason 16’ Bourdon
8’ French Horn 8’ Trumpet 16’ Gedeckt
8’ Vox Humana 8’ Flute 8’ Diapason
8’ English Horn 8’ Aeoline
8’ Melodia 4’ Violin
8’ Obeo Horn 4’ Flute
8’ Gemshorn 2’ Piccolo
8’ Orch Oboe
4’ Clarion
4’ Flute Brilliance, Vibrato Controls
2’ Salicet Manual-Coupler,
L U J T Mörk St.
Chelsea 35 16 10 9 69:51 42
Wolves 34 16 9 9 78:56 41
Manch. City 34 16 8 10 70:57 40
Portsmouth 33 15 8 10 61:48 38
Everton 33 15 8 10 56:48 38
Sunderland 34 11 16 7 50:44 38
Burnley 35 15 8 12 44:41 38
Manch. Utd 33 16 5 12 65:61 37
Charlton 33 15 5 13 68:55 35
Arsenal 34 13 8 13 56:53 34
Preston 34 14 5 15 69:51 33
Tottenham 33 13 7 13 63:58 33
Sheff. Utd 34 14 5 15 54:71 33
Bolton 33 11 10 12 51:53 32
Cardiff 33 12 8 13 56:62 32
Aston Villa 33 13 6 14 53:66 32
WBA 34 12 8 14 64:77 32
Huddersfld 33 10 11 12 52:61 31
Newcastle 31 12 5 14 67:71 29
Blackpool 34 10 8 16 46:57 28
Leicester 33 8 9 16 59:76 25
Sheff Wedn 33 7 3 22 55-71 17
L U J T Mörk St.
Luton 33 19 5 9 72:40 43
Blackburn 35 20 3 12 104:70 43
Leeds 35 18 5 12 56-51 41
West Ham 34 16 8 10 65:57 40
Notts Co 34 17 4 13 60:60 38
Rotherh. 32 17 4 11 71:64 38
Stoke 32 14 9 10 48:37 37
Middlesb. 34 16 4 14 62:65 36
Liverpool 34 15 6 13 76:73 36
Birmingh. 30 14 7 9 58:31 35
Bristol 33 15 5 13 65:60 35
Fulham 32 13 8 11 64:63 34
Swansea 32 13 7 12 66:63 33
Bury 33 12 8 13 63:59 32
Doncaster 33 13 5 15 48:70 31
Nottm For. 34 13 5 16 43:49 31
Hull 33 10 9 14 39:51 29
Lincoln 33 10 8 15 58:69 28
Plvmout.h 35 9 7 19 50:73 25
Port Vale 33 7 10 16 37:60 24
Toswich 34 9 4 21 51-79 22
Derby 35 6 9 20 46:66 21
af formaður félagsins. Þá var . ;
hann mjög lengi í Félaginu Fram-
för, líklega 30—40 ár og heið- ,
ursíélagi þess félags síðtistu ár-
in. Loks má geta þess, að hann
var mjög lengi umboðsmaður
staðahrepoi 77 ára a ðaldri. Helgi! fyrir barnablaðið Æskuna. Hann
var fæddur að Þröm í Blöndudal ( hafði 30 eintök til að senda út og
31. janúar 1877. Foreldrar hans 1 innheimta fvrir og rækti það starf
voru: Jón Davíðsson bóndi þar ( eins og önnur með frábærri reglu
og kona hans Steinunn Jónsdótt- semi og mun hafa hlotið verð-
ir. Davíð faðir Jóns á Þröm var skuldaðar þakkir :crá útgefendum
bóndi á Austara-Hóli í Flókadal blaðsins. Fyrir nokkrum árum
og víðar. Hann var albróðir Þor- I voru sendtr menn frá blaðinu og
láks á Miðgrund, föður Gísla ! áttu þeir að taka mynd af honum,
hreppstjóra á Frostastöðum. Þeir! en svo dla tókst til að filman
voru synir Jóns bónda á Hóli í! varð ónýt og er því engin Ijós-
Tungusveit Magnússonar bónda niynd til af þessum látna heið-
þar, Gunnlaugssonar hreppstjóra ursmanni
á Hofi í Dölum. Herdís kona 1 Um búskap Helga er það að
Gunnlaugs á Hofi var fimmti segja. að hann bjó aldrei stóru
ættliður frá Hrólfi sterka á Álf- ] húi, en kaopkostaði að fara vel
geirsvöllum. Steinunn móðir. með allar skepnur, því hann var
Helga var dóttir Jóns bónda á! mikill dýravinur. Mér er minnis-
Eldjárnsstöðum Jónssonar bónda stæður fundur í Félaginu Fram-
á Steiná. | f°r Únir nær 30 árum. Helgi
Helgi óls: upp með foreldrum Jónsson kvaddi sér þar hljóðs og
sínum á Þröm og stóð fyrir búi henti á hverra úrbóta væri þörf
móður sinoar eftir að faðir hans urn meðferð á skepnum og skír-
andaðist. Árið 1903 kvæntist skotaði til þeirrar ábyrgðar, er
Helgi Þóru Kristjánsdóttur og mönnum væru lagðar á herðar.
reistu bú á Þröm það ár. Tveim Ræða Helga vakti mig og sjálf-
árum síðar flutti hann búferlum sngt marga fleiri til umhúsunar
að Hafgrímsstöðum í Lýtings-
staðahreppi og bjó þar til 1920.
Árið 1914 missti Helgi konu sína
eftir langvarandi vanheilsu. Þau
um þetta mál.
Ekki er hægt að skilja við
Helga Jónsson, án þess að minn-
ast á smiðinn, en smíði ýmiss
höfðu þá verið saman í 11 ár og konar var að öðrum þræði æfi-
eignuðust níu börn og komust starf hans. Hann stundaði mest
KASSI: Mahogny eða hnottré, utanmál: Lengd 109,5
cm., dýpt 60,5 cm., hæð 95 cm.
Myndir og önnur nánari vitneskja fæst hjá mér.
Elias Bjarnason
Sími 4155
Nýi SVEFNSÓFI - 1950 ki.
Nýtt SÓFASETT - 3950 ki.
Fyrsta flokks efni og vinna.
Grettisgötu 69 — Kjallaranum, kl. 2—7.
F A T A L 1 M-ódýrt.
LUDVIG STORR & Co.
STEIHÞÖRsl
14 karata og 18 karata.
TRÚLOFUNARHRINGIR
átta þeirra uppp. Þau eru Stein-
unn á Auðkúlu í Svínavatns-
hreppi, Elin saumakona á Akur-
eyri, Ingibcrg og Arnljótur bænd
ur í Merkigarði og Hvammkoti,
Elínborg heima í Merkigarði, Jón
smiður, síðast í Hvammkoti, dá-
inn fyrir nokkrum árum, Krist-
rún húsfreyja á Gilsbakka í Akra
hreppi, líku dáin og Anna hús-
freyja á Skíðastöðum.
Næstú árin eftir að Þóra and-
aðist minnkaði Helgi búskapinn
og bjó þá á móti tangdamóður
sinniElínu Arnljósdóttur, sem átti
jörðina. Sum börnin fóru burt
og efnahagur hans var heldur
þröngur. Árið 1920 fluttist Helgi
að Stapa og bjó þar á parti í
3 ár. Frá Stapa fór hann bú
ferlum að Merkigarði, hafði ný
lega kaypt þá jörð og bjó þar
síðan til 1952, að hann brá búi
og seldi Árnljóti syni sínum ^örð-
ina, en Arnljótur hafði verið með
honum öll árin í Merkigarði og
unnið að ’oúi hans.
Þegar Helgi fluttist að Merki
garði, réði hann til sín ráðskonu,
Ingigerði Halldórsdó'tur og var
hú nhjá honum til þess er hún
lézt árið 1938. Þau eignuðust
börn, Þóru og Halldór. Halldór
dó ungur, en Þóra komst upp og
stóð fyrir búi föður síns, þegar
hún hafði aldur til.
Helgi Jónsson var fljótur að
vinna sér hylli manna í Lýtings-
staðahrepm Tveim árum síðar
eftir að han fluttist að Hafgríms-
stöðum, var hann kosinn í hrepps
nefnd á :jölmennum sveitar-
fundi, með miklum meirihluta
atkvæða og mátti það undarlegt
, heita á þeim tíma, þar sem hann
var aðflutcur bóndi og efnalítill.
En þó að Helgi væri félítill á
þeim árum, kom annað til. Hann
var vel gefinn, prúðmannlegur
í allri framgöngu og hlýr í við-
móti. Hann var glöggur á tölur
og reglusamur, tillögugóður, en
fastur fyrir ef í odda skarst og
vildi ekki láta sinn hlut. Hann
var í sóknr rnefnd Mælifellssókn-
i ar, þegar hann bjó á Hafgríms-
| stöðum og mun hafa verið það
alllengi. Ein tillaga hans í þeirri
nefnd er athyglisverð. Hann lagði
það til að kirkjan yrði bruna-
tryggð, en meðnefndarmenn
hans máttu ekki heyra það nefnt
að leggja þar af leiðandi gjöld á
sóknarfólk. Nokkru síðar brann
Mælifellskirkja, en svo heppiíega
vildi til, að þá var búið að lög-
festa tillögu Helga.
Helgi var um 30 ár í Lestrar-
íélagi Mæiifellssóknar og lengst
járnsmíði, en fékkst þó við ýmis-
legt annað eftir því, sem hann.
hafði áhöld til. Hann var hag-
leiksmaður mikill, smiður af
Guðs náð, enda mátti segja, að
handbragð hans væri of listrænt.
Maargir vildu hafa viðskipti v.ið
hann og hann átti viðskiptavini
vítt um sveitir. Hverjum við-
skiptaman’.ii sendi hann sundur-
liðaðan reikning yfir smátt og
stórt, um hver áramót og seldi
mönnum siálfdæmi um, hvenær
þeir borguou. En fáir held ég að
hafi níðst á því og ekki kvartaði
hann undan innheimtunni.
Þegar ég lít til baka yfir líðna
áratugi og hugsa um viðskipti
min og annarra við Helga í
Merkigarði, verða mér minnis-
stæðastir sunnudagarnir á sumr-
in. Árla morgun fór að rjúka
í smiðjunm og innan skamms bar
gesti að garði. Allan daginn voru.
menn að fara og koma, sækja
eitthvað, sem hann hafði smíðað
eða gert við yfir vikuna. Stund-
um lá svo rnikið á, að menn biðu
eftir því, sem gera þurfti. Oft
var Helgi eini maðurinn í sveit-
inni, sem vann allan sunnudaginn
frá morgni til kvölds, á meðan.
aðrir hvíldu sig eða lyftu sér eitt
hvað upp til skemmtunar og
hressingar. Ekki var það svo, að
Helgi vildi brjóta helgihald hvíld
ardagsins og víst var hann hvíld-
ar þurfi eins og aðrir, því hon-
um féll ekki verk úr hendi, með-
an hann hafði þrek til að vinna. ,
Og ekki stóð hann i smiðjunni
á sunnudögum til þess að afla
sér fjár, þ ví hann seldi vinnu sína
ódöýrara en flestir aðrir. Það
var tilgangslaust fynr hann að
gera sér áætlun um, að hætta
vinnu um hádegi á laugardög-
um, þv,í allt af komu ný verk-
efni og hann gat ekki neitað
biðjandi fólki um fyrirgreiðslu,
ef það var í hans valdi að leysa
vandræðin. Að uppfylla óskir
annarra var snar þáttur í guð-
rækni hans.
Það er sagt um suma menn,
að þeir séu beztir i nokkurri
fjarlægð, séu ekki spámenn í sínu
föðurlandi. Helgi var spámaður
í sínu föðurlandi og átti vin-
sældum að fagna bæði fjær og
nær. Það var almælt, að með
sanni væri ekki hægt, að segja
neitt um hann, sem miður væri.
Vitnisburðir samtíma manna
voru einroma og jákvæðir, því:
„Lofstír hjá lýðum
Ljúfan og heiðan
Gat hann sér æ,
Með góðu verki.“
Rjörn Egilsson.