Morgunblaðið - 16.06.1955, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 16. júní 1955
MORGUNBLAÐIÐ
Héisldin Emmmm
samvinnumanna loktf
Hinir nýbrautskráðu stúdentar ásamt skólameistara sínum
Ljósm. Mbl. Ól. K. M.
25 stédentaf líautskiéiir fré
Menntaskélunum að Laugarvatni
Menntaskólanum
að Laugavatni var slitið
hinn 14. þ. m. og brautskráðir
voru 25 stúdentar, sem er annar
Stúdentaárgangur skólans. Við
skólauppsögnina, sem hófst kl. 2
e. h. voru viðstaddir ýmsir gestir,
aðstandendur hinna nýju stúd-
enta o. fl. Var athöfnin hin há-
tíðlegasta.
Skólameistari, dr. Sveinn Þórð
arson, gerði í skólaslitaræðu
sinni grein fyrir störfum skólans
yfir veturinn: í honum stund-
aði nám 101 nemandi, þegar
flest var, en nokkrir forfölluð-
ust frá námi. — Félagslíf og
íþróttastarfsemi innan skólans
var með talsverðum blóma, tóku
nemendur skólans þátt í nokkr-
um íþróttamótum á vegum
Í.F.R.N. og stóðu sig mjög sæmi-
lega. Meðal margra góðra gesta,
sem heimsóttu skólann á skóla-
árinu var forseti íslands, herra
Ásgeir Ásgeirsson og biskupinn
yfir íslandi, herra Ásmundur
Guðmundsson.
Kvillasamt var í skólanum,
eins og víðar og truflaði það
skólastarfið talsvert og olli ýms-
um erfiðleikum.
SKÓLINN ILLA SETTUR
JVIEÐ HÚSNÆÐI
Um húsakost skólans tók skóla-
meistari það fram, að ekki hefði
reynzt unnt að bæta hann á
skólaárinu en í ráði væri að gera
nokkurn hluta af kjallara skóla-
hússins nothæfan í sumar, en í
honum verður mötuneyti skólans,
nokkurt íbúðarrúm og miklar
geymslur. Þó myndi ekki nema
lítill hluti kjallarans, sem er
mjög stór, komast í gagnið fyrir
næsta haust eða næstu áramót
og er því skólinn enn mjög illa
settur með húsnæði og á mikið
undir velvild og fyrirgreiðslu
Héraðsskólans á Laugavatni og
íþróttakennaraskóla íslands, sem
áður.
f SENN FRÆÐSLU-
OG UPPELDISSTOFNUN
„Þessi skóli“, sagði skólameist-
ari, „er nú búinn að starfa í
rösk tvö ár og er enn að sjálf-
sögðu margt frumbýlingslegt. En
í skóla, sem jafnframt er heim-
ili nemenda yfir námstímann,
verður að sjálfsögðu að gera þá
kröfu til nemenda, að þeir séu
góðir nemendur, sem rækja
námið vel og eru jafnframt góðir
heimilismenn. Því að enda þótt
skólinn hafi miklu hlutverki að
gegna sem mennta- og fræðslu-
stofnun, þá er hitt ekki síður
mikilvægt, að hann reynist holl
uppeldisstofnun, sem móti víð-
sýna og lundsterka menn — og
til þess hygg ég, að dvöl í sveit
sé vel fallin."
DEILAN UM „HVÍTBLÁINN“
í ræðu sinnidvaldist skólíi-
meistari alllengi við fánamál
skólans, sem nokkrar deilur hafa
staðið um milli hans og UMFÍ,
Frá skólasiiium 14, þ,m. og
,Hví!bláins"-málinu
H'
en málavextir eru þeir, að á
stofndegi skólans, h. 12. apríl
1953, var honum færður að gjöf
útfararfáni Einars skálds Bene-
diktssonar. Gerði það Jónas
Jónsson fyrrv. ráðh. og fylgdi
sú kvöð gjöfinni, að á afmælis-
degi skáldsins skyldi fram fara
í skólanum kynning á ritum þess
og verkum og þá jafnframt hafð-
ur frammi fáninn Hvítbláinn,
sem Einar Benediktsson er höf-
undur að. Skólinn tók fegins-
samlega þessari ágætu gjöf og
við skólasetningu árið 1953 var
hinn mikli kjörgripur hafður
frammi í skölanum í fyrsta sinn,
og lýsti ég þá yfir því — sagði-
skólameistari, — að Hvítbláinn
RÁÐSTEFNA norræna samvinnusambandsins, NAF, var haldin
hér í Reykjavík í fyrrakvöld. Var þar m. a. rætt um útflutning
samvinnufélaganna á Norðurlöndum, um lækkun á dreifingarkor' -
aði og verkaskiptingu í iðnaði Norðurlanda — en aðalumræðum. 1
fundarins var um norræna mynt. Aðálfundinn sátu forsvarsmenn
samvinnufélaga á Norðurlöndum og halda þeir heimleiðis í dag,
morgun og laugardag.
Á hátíðisdögum og merkisdög-
um skólans blakta Hvítbláinn og
íslenzki þjóðfáninn hlið við hlið.
væri fáni skólans og merki og
var frá þessu skýrt í blöðum og
útvarpi. Engin mótmæli bárust
vegna þessarar yfirlýsingar minn
ar fyrir hönd skólans. — Hefur
Hvítbláinn numið land hér og er
þegar tengdur skólanum föstum
böndum, er hafður við hún á
flaggdögum, er í innsigli skólans
og á íþróttabúningum nemenda.
Það kom því mjög á óvart, er
UMFÍ lýsti yfir því s.l. vetur, að
á n.k. landsmóti þess, sem hald-
ið verður á Akureyri í sumar,
væri ráðgert að vígja fána ung-
mennaféiaganna, bláhvíta fán-
ann, og að gengið verði undir
þeim fána í skrúðgöngu.“
SKÓGRÆKTARFÉLAG
ÍSLANDS og ,.HVÍTBLÁINN“
Síðan hefur skólameistari
skipzt á bréfum við stjórn Ung-
mennafélags íslands, sem heldur
því fram, að réttur sambandsins
til Hvítbláins, sem félagsmerkis,
sé óvéfengjanlegur og vitnar í
lög félagsins, síðustu málsgrein,
2. grein: „Fáni og merki UMFÍ
er hvítbláinn, kjörorð íslandi
allt“.
í svari skólameistara er bent
á, að þetta ákvæði í lögum
UMFÍ frá árinu 1949 hafi fram
að þessu ekki verið annað en
dauður bókstafur, sem á engan
hátt hafi komið til framkvæmda,
en á meðan hafi það gerzt að
hinn nýi menntaskóli að Laugar-
vatni hafi hlotið fánann í vöggu-
gjöf og þegar helgað sér hann
sem sitt skólamerki og samein-
ingartákn. Skólameistari bendir
og á í bréfi sínu, að Skógræktar-
félag íslands hafi um nokkurt
skeið haft hug á að helga sér
Hvítbláin sem merki og fána, en
þar eð því hefði ekki verið kom-
ið í kring áður en Menntaskól-
inn að Laugarvatni hefði helgað
sér hann, hefði það mál verið
látið niður falla og hefði for-
manni félagsins, Hákoni Bjarna-
syni, farizt drengilega, er hann
færði skólanum að gjöf hvítblá-
an fána, sem Skógræktarfélagið
hafði þegar látið útbúa fyrir
sig. — Var þar með öll misklíð
úr sögunni.
í síðasta bréfi skólameistara
um þetta efni til sambandsstjórn-
ar UMFÍ bendir hann á, að til
samkomulags mætti fara þá leið,
að stafirnir UMFÍ verði hafðir í
efri reit, næst stöng í fána sam-
bandsins, haldi það fast við að
gera Hvítbláin að fána sínum. —
Við þessari uppástungu hefði
ekkert svar borizt og hefði það
valdið honum nokkrum von-
brigðum.
ÁRANGUR PRÓFA
Er skólameistari hafði reyfað
þetta mál, svo mjög hugfólgið
skólanum, sneri hann sér að því
að brautskrá hina nýju stúdenta.
26 nemendur gengu undir stúd-
entspróf, þar af 23 innanskóla og
stóðust þeir allir prófið, en af
þremur utanskólanemendum stóð
ust tveir prófið. •
Af 19 máladeildarstúdentum
hlutu fjórir 1. ágætis einkunn,
þeir Hjalti Kristgeirsson og Þór
Vigfússon. Hlutu þeir jafna með-
aleinkunn, 9,26, sem var hæsta
stúdentsprófseinkunnin og jafn-
framt yfir allan skólann. Enn-
fremur hlutu ágætiseinkunn í
máladeild þeir Gunnlaugur Arn-
órsson, 9,07 og Guðjón Jóhannes-
-k RÁÐSTEFNUFULLTRÚAR
Blaðamenn ræddu við ráð-
stefnufulltrúa í gærdag. Erlend-
ur Einarsson forstjóri kynnti
hina norrænu fulltrúa, en þeir
eru frá Svíþjóð: Albin Johans-
son form norræna sambandsins,
Carl Lindskog og S. H. Sören-
sen, frá Finnlandi: Paavo A.
Viding og dr. Uuno Takki, frá
Noregi: Olav Meisdalshagen
landbúnaðarráðherra og Rolf
Semmingsen, frá Danmörku:
Refsgaard Thögersen og Ebbe
Groes og einnig sat fundinn
framkvæmdastjóri norræna sam-
bandsins Mogens Efholm.
★ HIÐ NORRÆNA SAMBAND
Síðan skýrðu óinir norrænu
gestir frá starfsemj sambandsins.
Kváðu þeir sambandið hafa inn-
an sinna vébanda samvinnuhreyf
ingu allra Norðurlandanna. NAF
er rekið sem viðskiptafyrirtæki,
er annast margvísleg innkaup
Slúdenfar frá Laugavalni
HÉR fara á eftir nöfn nústúd-
enta Menntaskólans á Laugar-
vatni:
| Fara hér á eftir nöfn hinna
nýju stúdenta í stafrófsröð:
Máladeild:
Auður Ingólfsdóttir, Selfossi,
Árnessýslu
Bjarni Guðjónsson, Uxahrygg,
i Rangárvallasýslu
Björgvin Helgason, Reykjavík
i (utanskóla)
Björgvin Kjartansson,
Brekkum, Rangárvallasýslu
Björgvin Salómonsson, Ketils-
1 stöðum, Mýrdal, V.-Skaft.
Einar Ólafsson, Þorláksstöðum,
Gullbringusýslu
Eyjólfur Pálsson, Vestm.eyjum
Guðbjörg Sveinsdóttir, Reyni,
Mýrdal, V.-Skaftafellssýslu
Guðjón-Jóhannesson, Kleifum,
Dalasýslu
Guðmundur Vilhjálmsson,
Fúskrúðsfirði, S.-Múlasýslu
Guðný Jónsdóttir, ísafirði
Gunnlaugur Arnórsson, Gröf,
Hrunamannhr., Árness.
Hjalti Kristgeirsson, Klængs-
seli, Flóa, Árnessýslu
Ingiberg Hannesson, Akranesi,
| Borgarfjarðarsýslu
Kristinn V. Jóhannsson, Nes-
kaupstað, S.-Múlasýslu
Nína S. Sveinsdóttir, Selfossi,
Árnessýslu
Rannveig Gunnarsdóttir, Rvík
| (utanskóla)
Sigríður E. Sveinsdóttir, Reyni,
Mýrdal, V.-Skaftafellssýslu
Þór Vigfússon, Selfossi, Árness.
Stærðfræðideild:
Gunnlaugur Skúlason, Bræðra-
tungu, Bisk., Árness.
Jón D. Þorsteinsson, Drangs-
hlíðardal, Rangárvallasýslu
Knútur Jónsson, Herríðarhóli,
Rangárvallasýslu
Lúðvig A. Halldórsson, Sauðár-
j króki, Skagafjarðarsýslu
Ormar Þór Guðmundsson,
i Akranesi, Borgarfjarðars.
Þórir Ólafsson, Varmalandi,
i Mosfellssveit. Gullbringus.
Hinir nýju Laugavatnsstúdent-
' ar fara utan með Gullfossi n.k.
laugardag í skemmtiferð til
Kaupmannahafnar og verða viku
í förinni.
son, 9,02. Efstur í stærðfræðideild
var Þórir Ólafsson með 8,69.
15 stúdentar útskrifuðust með
1. einkunn, 4 með aðra einkunn
og 2 með 3. einkunn.
fyrir norræna samvinnumenn og
hefur sparað þeim stórar fjár-
hæðir á þann hátt. Velta NAF
er yfir 1000 milljónir ísl. króna
árlega og hefur sambandið skrif-
stofur í Kaupmannahöfn og
London.
Til skamms tíma hefun NAF
eingöngu annast innkaup vara
fyrir samvinnufélögin á Norður-
löndum, en í maí í vor var stofn-
uð við það söludeild útflutnings-
afurða samvinnufélaga á Norð-
urlöndum. Hefur starfsemi þeirr-
ar deildar farið vel af stað, en
reynsla er enn ekki fengin að
fullu, en fulltrúarnir eru von-
góðir um að þessi nýja skipan
mála verði árangursrík.
NAF var stofnað 1918 og voru
þá Noregur, Danmork og Sví-
þjóð ein í sambandinu. 10 árum
síðar bættust Finnar í hópinn og
1949 gerðist SÍS aðili að sam-
bandinu.- Starfsemi NAF hefur
aukizt hröðum skrefum — velt-
an var 1952 240 millj. d. kr. en
1954 408,2 millj. d. kr.
NAF var í upphafi aðeins ætl-
að að verzla — kaupa inn fyrir
samvinnufélögin og nú síðar að
selja fyrir þau. En smám saman
hefur verið farið inn á aðrar
brautir, svo sem tilraunir til að
auka og efla samvinnu félag-
anna — þ. e. að treysta norræna
samvinnu. Á þeim vettvangi hef-
ur starfsemin beinzt inn á svið
fræðslu og menningarmála, sam-
ræmingu iðnaðar o. fl.
Á AÐALFUNDIR
Aðalfundir sambandsins nor-
ræna eru haldnir til skiptis í
aðildarlöndunum 5. SÍS sá fyrst
um aðalfund árið 1950 og nú aít-
ur 1955. Næsta ár verður aðal-
fundurinn í Noregi.
Á þessum aðalfundi er venja
að taka fyrir auk venjulegra við-
skipatmála eitt málefi^ sem orð-
ið gæti traustur hlekkur í nor-
rænni samvinnu. Umræðuefnið á
þessum nýafstaðna aðalfundi,
eða Norrænu stefnu, eins og þeir
eru nefndir, var: Norrænt gjald-
miðilsbandalag, skilyrði þess og
gagnsemi.
Ræddu um það mál fimm
menn — einn frá hverju landi •—.•
Thorkil Kristensen fyrrv. fjár-
málaráðherra frá Danmörku,
Bruno Suviranta próf. frá Finn-
landi, Gylfi Þ. Gíslason próf,
Knut G. Wpæd skrifstofustjóri
frá Noregi og Erik Lundberg
próf. frá Sviþjóð. Voru fulltrúar
mjög ánægðir með umræður
þessar.
Úlsýn efnir !il auka-
ferðar vegna mikill-
ar
FERÐAFÉLAGIÐ ÚTSÝN hefir
ákveðið að efna til þriðju ferðar-
innar utan í sumar, þar sem að-
sókn hefir verið það mikil að
hinum tveimur fyrri. Hefst hún
19. júlí frá Reykjavík. Alls hafa
á annað hundrað manns óskað
þátttöku í ferðum félagsins,
þannig að þegar er mikið pant-
að í aukaferðina.
Fyrsta ferð Útsýnar hefst 5.
júlí, næsta 19. júlí og sú þriðja
16. ágúst. Aukaferðin, sem hefst
19. júlí, verður með sama sniði
og hinar tvær ferðirnar, og hef-
ir áður verið skýrt frá þeim.