Morgunblaðið - 21.06.1955, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 21. júní 1955
Tómas Alhertsson
MORGUNBLAÐIÐ
/
LDAVINUR Tómasar Alberts-
sonar, sem á sínum tíma vann
með honum að undirbúningi og
Btofnun Lúðrasveitar Reykjavík-
ur, Hljómsveitar Reykjavíkur,
Tónlistarfélagsins og fjölda ann-
arra fyrirtækja er til heilla
horfðu landi hans og þjóð, og var
náinn samstarfsmaður hans í
bliðu og stríðu, til dauðadags,
sagði eitt sinn um hann, að hann
Væri einn mesti og hreinhjartað-
asti idealisti, sem hann hefði átt
samleið með á lífsleiðinni. Munu
efalaust margir vilja taka undir
þessi orð, og meðal þeirra sá, sem
þessar línur skrifar.
Aðstaða til þess að sinna áhuga
málum og koma hugsjónum á
framfæri, er mjög á ýmsan veg
með mönnunum. Sumum er siglt
undir skínandi seglum auðs og
gæfu og fá trauðla undan þvi
komist að láta fjós sitt skína, en
aðrir eru fæddir til þess að þreyta
brimróður meðan líf og kraftar
andast. En einkennilegt er það,
hve þetta tvennt virðist oft litlu
ráða um það hve aflögufærir
menn reynast í volki veraldar-
hafsins um fagurt fordæmi, heill-
andi bjartsýni og úrræði.
Tómas Albertsson var alla tíð
í senn skipstjóri og háseti, og
lífsfley hans var aldrei knúið
neinni vél, heldur beitt handafli
einu til þess að halda því á floti.
Það er mikið átak fyrir daglauna-
mann að seðja tíu munna, klæða
og hýsa svo stóran hóp og styðja
til mennta, og raunar óhugsandi
nema eiga samhendan lífsfélaga.
En Tómas brást aldrei skyldunni
við hversdagsstörfin og föðurlega
forsjá. Heimili þeirra hjóna var
ávallt veitandi, og aldrei mælt
æðruorð, þó naumt væri á stund- j
um um veraldarauð, en gleði
'ríkti þar oft eins og í höll kon-
ungs, og hefir mér alltaf verið
það mikið og áleitið umhugsun-
arefni hvaðan sá kraftur kæmi,
er léti slíkt gerast hér, en mis-
heppnast þar sem allt er svo
vandlega í pottinn búið fyrir
háværan mannfagnað. En þetta
verður mér sjálfsagt óráðið úr-
lausnarefni enn um stund, nema
að því leyti sem ráðningin felst
í þeirri staðreynd, að hugur
idealisma og fórnarlundar var
var alla tið hinn raunverulegi
húsbóndi á heimili Ásu og Tómas-
ar í Tómasarhaga, og sannast þar,
sem oftar, er okkur var kennt
með kristindóminum í gamla
daga, að menn verði aðeins ríkir
af því að veita og gefa.
Það var lýjandi verk og varla
holt, að sitja í tólf klukkustundir
við setjaravél í þungu eiturlofti
prentsmiðjanna hér áður, eins og
Tómas gerði iðuglega, og mundi
sjálfsagt nú þykja nóg unnið
þann daginn, þótt ekki væri bætt
upp með svo sem tveggja til
þriggja tíma æfingum á erfitt
hfjóðfæri. En óbrigðul ábyrgðar-
tilfinning og ómótstæðileg löng-
un til þess að vera veitandi en
ekki þiggjandi í heiminum voru
allsráðandi í fari Tómasar og
mættu ýmsir ungir menn nú læra
af hans fordæmi. Hann var mjög
heilbrigður maður og frjálslynd-
ur, áhugi hans jafn brennandi
fyrir umbótum í andlegum efn-
um sem í efnahagsmálum, en
hann flæktist aldrei í neti
neinna ofstækisfullra' trúar-
bragða.
Þó ekkert sé eðlilegra en að
mannleg áreynsla eigi sér viss
takmörk, kemur okkur það alltaf
jafn sárlega á óvart, hversu allt
tekur enda, svo kraftar sem líf,
og oft því fyrr sem afrek og
fórnir eru stærri og lífið dýr-
mætara. Hitt gleymist líka mörg-
Um, að göngumoðum manni er
hollast að njóta hvíldar með
nokkurri varúð.
Tómas Albertsson og kona hans
tóku sér fyrir nokkrum dögum
fari með skipi til útlanda í því
skyni að njóta fyrstu næðisstund-
anna í lífinu, í svipinn líklega
óminnug þess að hamingja þeirra
MiniiiiigerorS
undanförnu í Félagsprentsmiðj-
unni. Árið 1925 dvaldizt hann
um skeið i Þýzkalandi og nam
þar meðferð ,,Typograph"-setj-
aravéla, og er þá rakm starfsaga
hans í stórum dráttum.
Þann 9. maí 1925 kvæntist
Tómas eftirlifandi konu sinni,
Ásu Sigríði Stefánsdóttur úr
Reykjavik. Eignuðust þau tíu
börn, og eru niu þeirra á lífi, —
Ólina Þórey: Albert Eyþór, flug-
maður hjá hollenzka flugfélag-
inu KLM; Bryndís; Arndís Lára,
gift Garðari Magnussyni frá
Höskuldarkoti; Ómar flugmaður;
Þorbjörg; Stefán; Tómas og
Messíana.
Árið 1933 festi Tómas kaup á
litlum sumarbústað inin í Lang-
holti, og vann síðan hverja stund,
sem til féll um sumarið, að því
að gera hann íbúðarnæfan að
«- ------- vetrarlagi, og fluttust þau hjón
var fólgin í því að veita öðrum, ! Þangað i septembermánuði um
og að lifið ann þeim börnum haustið. Hafa þau buið þar síðan
sínum engrar hvíldarstundar. alla tið- °S *»* af börnum þeirra
Þetta hafa alltaf verið örlög eru Þar fædd- Þröng voru *>essi
þeirra, sem guðirnir unna. j Mbýli °« bægind-isnauS fyrst í
Þessar línur enda ég með Is,að> verzlun "æst mðri í bæ,
kveðju og þökk okkar félaga
þinna í Tónlistarfélaginu. sern
geymum minr.ingar fjórðungs ald
ar samstarfs, sem enginn skuggi
hefir fallið á.
Ragnar Jónsson.
UM áramótin 1934—"35
langt í vatnsból og stórgrýtisurð,
þar sem bæjarstéttina þraut.
Eins og að líkindum lætur var
efnahagurinn þröngur, er fyrir
svo mörguni börnum var að sjá,
en þau hjórún voru samhent og
bjartsýn, og jafnan ríkti friður,
ást og eining að Tómasarhaga.
Tómas var þrekmaður, lagði nótt
mátti'við daS> °S hlífði sér hvergi.
Langholtið enn heita ónumið og j Hann la8ði vatnsæð heim, langa
óbyggt að mestu. Suðvestan i
holtinu stóðu nokkrir iitir sum-
leið, vann þar einn að, er venju-
legum starfsdegi lauk, og af
arbústaðir. því að þarna var hæfi Þeirri vandvirkni, að hvorki hef
ur vatnið frosið eða leiðslan bil-
að. Stórgrýtisurðina braut hann
til ræktunar og gerði fallegan
túnblett umhverfis husið, girtan
háum grjótgarði, *»n husakynnin
byggði hann upp og stækkaði
árið 1941. Umhyggjan i'yrir fjöl-
skyldunni, heimilisræknin og
híbýlatryggðin var einn sterkasti
þátturinn i fari hans, eKkert var
honum ljúfara, en ,ið forna barna
hópnum og skiiningsríkri eigin-
konu starfskröftum sínum, ekk-
ert kærara, en að geta bætt hag
og aukið öryggi ástvina sinna.
Göfugar dísir biessuðu honum
eriiðið Börnin stækkuðu, gerð-
ust mannvænleg og dugmikil og
auðsýndu henum og moður sinni
þakklæti iratt ineð þvi að veita
þeim alla þá aðsloð, er þau máttu.
í vor gengust þau fyrir því. að
foreldrarnir gæíu tekizt ferð á
hendur til meginlandsms og not-
ið þar hvíldar og skemmtrnar.
Lögðu þau hjór.in af stað með
m.s. Gullfossi, þann 4. þ. m.
áleiðis til Kaupmannahafnar, þar
sem börn þeirra, Bryndís, er að
undanförnu hefur dvalizt í Stokk
hólmi, og Albert ilugmaður, er
átti sumarleyfi um þær mundir,
hugðust taka á móti þeim. Kunni
Tómas vel að meta þann þakk-
lætisvott og hugulsemi, og ein-
kennilega vildi ti!, að hann, sem
yfirleitt sást aldrei bera ytri
merki hryggðar eða fagnaðar,
gerðist allur annar maður, er að
faðir hans Albert Brynjólfsson
skipstjóri. Föður sinn missti
Tómas ungur, móðirin stóð ein
uppi með fimm börn, og kom sér
þá vel, hve frábær dugnaðar- og
mannkostakona hún var, og
Góð 2ja herbergja
béð
óskast til leigu frá 15. júlí
eða frá 30. ágúst. Reglu-
semi áskilin. (Hlunnindi:
Atvinnnumöguleikar). Til-
boð sendist Mbl. fyrir 1. júlí
merkt: „Verkstjóri — C13"
Öxlar með hjólum
fyrir aftanívagna og kerr-
ur. Bœði vörubíla- og fólks-
bílahjól á öxlunum. Líka
dekk 900x18" til sölu 'hjá
Kristjáni Júlíussyni, Vest-
urg. 22, Rvik. — Sendi
gegn póstkröfu.
Skrststofísmaður ...
með verzlunarskólamennt-
un, vanur bókhaldi, ver^
unarbréíaskriftum á ensku
og dönsku og öðrum algeng-'
um skrifstofustörfum, ósk-
ar eftir atvinnu í haust. —
Tilboð merkt: „RX 619^
leggist inn á afgr. Mbl.
fyrir 30. þ. m. m
• i-i i ¦¦ r — iV' .
Vöruhifraid
til sölu, 4ra tonna með
sturtum, model 1947 í góðv
ásigkomulagi. Skifti á jeppa
eða fólksbíl koma til greina.
Tilboð sendist afgr. Mbl!
fyrir miðvikudagskv. merkt
„V. 169 — 634".
4ra manna bíll
Vil kaupa 4ra manna bíl,
ekki eldra model en 47. —
Tilboð er greini verð og
aldur sendist afgr. Mbl.
fyrir kl. 5 í dag, merkt:
646.
HÆÐ
tilbúin eSa í byggingu. V
kaupa hæð í nýju húsi. Þav
ekki að vera fullbyggt eða
komast í samband við mann
sem hefði Jóðaréttindi. Til-
boð með upplýsingum
merkt: „íbúð — 625" send-
ist.afgr. Mbl. fyrir fimmtu-
dagskvöld. —
lega langt uppi í sveit til þess,
að unnt væri að dveljast þar yfir
sumarmánuðina, og atunda þó
vinnu sína i borginni.
Á gamlárskvöld 1834 mátti sjá
blys loga á steini úti fyrir einum
af þessum bústöðum, og ljós
skinu þar úr giuggum. Um tólf-
leytið gekk maður nokkur,
vörpulegur á velJi og hvatur i
spori á hlað út og umhverfis bú-
staðinn. Stökkti hann víni á
veggi og þil. og hafði um leið
yfir bæn þessa:
Göfugar dísir, góðir vættir,
gæfu veiti um glugga og gættir,
ríki friður, ást og eining
alla daga
í Tómasarhaga.
Þannig skírði og vigði Tómas
Albertsson prentari þau híbýli,
sem hann hafði búið sér og fjöl-
skyldu sinni. Sú athöfn var hon-
um ekki neitt hátiðlegt forms-
atriði, heldur einireg alvara, og
bænin mælt af heiium huga.
Húsakynnin voru að vísu lág-
reist, en hverju skipti það, ef
göfugar dísir og góðir vættír
stóðu vörð um þau, og þar rikti
friður, ást og eining. Þau mátt-
arvöld, sem hann nefndi sér til
liðs, brugðust heldur ekki trausti
hans.
Tómas Albertsson var Vest-
firðingur, fæddur á ísafirði, þann
23. desember 1396. Móðir hansj „
var Messíana Sæmundsdóttir, ferðmni ,dro- °S ''evndl ekki a
neinn hatt að dyha hve akaft
hann hlakkaði til. Hann lézt í
^a&^ tsmn
llíll ósk&ðst
Vil kaupa 5—6 manna
bíl. Vel með farinn eldri
gerð kemur til greina. Til-
boð er greini verð og teg-
und sendist Mbl. fyrir
fimmtudagskvöld, merkt:
„Staðgreiðsla — 618".
Sveinn Finnssoa
bórifð-.f!Ó!iis)öginjjður
lögfræðistörf og fasteignasala.
Hafnarstræti 8. Sími 5B81 og 6288
£ BEZ'l Afí AUGLfSA |^
W t IHOHCVm' ABIW W
svefni fyrstu nótt i hafi, aðfara-
nótt þess 5 júní.
Tómas var þrekmaður og
hraustmenni alla æfi. Garpsleg-
Nýkomnir ádýrir
DUNLOP GÚMMÍHÁNZKAR
Friörik Bertelsen & Co. h.f.
Hafnarhvoli.
Bifvélavirkjor — Vélvirkjor
Til sölu er á góðum staðjiti á landi allstórt járnsmíða-í
og bifreiða-verkstæði ásamt nýlegri ibúð.
Tii staðar eru fullkomnar vélar og verkfæri til vél-
smíöa- og bifreiðaviðgerða.
Selt ódýrt, ef samið er strax. — Allar nánari upplýs-
ingar í síma 6439 kl 4—6 e. h. í dag og á morgun.
Söinisiesðns1
¦;
m
':
l
li
...
ísl
minntist Tómas hennar jafnan|ur á velli, léttur í hreyfingum,
með ást og virðingu. Tómas varð | og svo hvatur í spori, að hann
því skjótt að vinna fyrir sér við (taldi sig lítt muna um það, þótt
ýmiss störf. stundaði hann meðal j hann færi fótgangandt heim að
annars sjómennsku um skeið, en'loknu dagsverki, gekk þá hratt,
hóf siðan prentnám hjá Arngrimi og herti jafnan gönguna, er heim
Fr. Bjarnasyni, sem starfrækti dró. Svipmikill var hann og svip-
þá prentsmiðju i ísafirði. Að hreinn, dulur í skapi, tilfinninga-
loknu námi fluttist Tómas suður,' næmur, geðmikill og ör, en hafði
vann fyrst i prentsmiðju á Sel-, t*'mið skap sitt svo, að ekki sást
fossi, en síðan í Gutenberg. Þeg-
ar útgáfa Alþýðublaðsms hófst,! væri um atburði nokkra að ræða. ; með vélritunar- og bókhaldskunnáttu óskast til starfa í
gerðist hann prentari við það,
fyrst í prfcntsmiðjunni i Berg-
staðastræti og síðan í Alþýðu-
Stórt iðnfyrirtæki vantar duglegan sölumann strax 3
eða mjög bráðlega. Þagmælsku heitið varðandi umsækj- ;
endur. Tilboð ásamt upplýsingum um fyrri störf og !
menntun, óskast send afgr. Mbl. fyrir fimmtudagskvöld, ¦!
merkt: ..Sölumaður — 638". , ¦
'tkrifstofusfúlka
hvort honum féll betur eða verr, >
Kappsfullur var hann í starfi
og skyldurækinn, nress og reifur
í viðmóti. drenglundaður, glaður
prentsmiðjunni, og vann þar semif.g spaugsamur i vinahópi. Hann
vélsetjari óslitið til ársins 1952. j unni mjög tónlist. lék á ýnuss
Vann hann síðan um hrið i prent- j blásturshljóðfæri, bæði í lúðra-
smiðju Morgunblaðsms, og nú að I Framh. á Wb. 12
skrifstofu vorri. — Uppl. í dag og á morgun kl. 11—-12
í skrifstofu vorri Klapparstíg 26. — Upplýsingar verða
ekki gefnar í sima.
VÁTRYGGINGAFÉLAGIÐ H.F.