Morgunblaðið - 17.07.1955, Blaðsíða 2

MORGVN BJjAÐIÐ
Sunnudagur 17. júli 1955 1
Príðrík Björnsson:
— Uxahryggjaleið —
ijDYRirt TVEIMUR árum skrif-' sjálfsögðu datt mér ekki annað í
Q aði ég grein um Bláskóga- hug á þeim tíma, en að allir
fieiði, sem kom út í Visi (28. og þekktu Bláskógaheiði, og að ekki
29. maí) og síðar i Tímanum (23. þyrfti að taka það fram, að það
og 24. júlí) sumarið 1953. Var sem hér var um að ræða, var
þ>að ítarlega rökstudd greinar-
gerð um nauðsynlegar leiðrétt-
j.ngar örnefna á Bláskógaheiði,
aðeins lítill hluti hennar, aðeins
örnefni á heiðinni, sem vitanlega
gat aldrei komið í staðinn fyrir
;em aiímikið hafa brenglazt í, heiðarnafnið sjálft. Þó skal það
seinni tíð. vegr.a vanþekkingar I tekið fram, að ennþá meiri fjar-
Jpeirra, sem þar um hafa fjallað stæða er það, að kalla heiðina
.sem heimildarmenn Kortagerðar-
Innar um örnefni heiðarinnar;
,3vo og um heiðarnafnið sjálft.
Grein þessari var ætlað að
verá hvorttveggja í senn, þ. e.
leiðréttingar á landabréfi heið-
arinnar, og leiðbeiningar fyrir
ókunnuga ferðamenn, sem um
heiðina fara, og óska kynnu að
fræðast eitthvað um hana eins
og titt er þegar farið er um
ókunnar sloðir. Kortagerð ríkis-
j.ns hefur þegar kynnt sér þessar
ieiðréttipgar, og munu færa þær
inn á landabréfið á sínum tíma,
oftir því, sem ráðamenn þeirra
mála ákvæða nánar þar um.
Hins vegar virðist þessi
„Kaldadal" eins og áður var títt
og stundum heyrist ennþá. Þvi
að Kaldidalur er alls ekki á Blá-
skógaheiði, hann getur í hæsta
lagi talizt liggja að henni, þvi að
Kaldidalur er áðeins skarðið —
eða svæðið milli suðurenda Oks
og Þórisjökuls.
Sú áíyktun mín, að allir
mundu þekkja Bláskógaheiði,
hefur ekki reynzt rétt. Þvert á
móti kemur í Ijós sú staðreynd,
að ótrúlega margir þekkja lítið
til Bláskógaheiðar. Og jafnvel þó
að flestir þeirra kunni að líta
svo á, að þeir geti vel komizt af
án þeirrar þekkingar, þá kunna
þó að vera einhverjir, sem hefðu
Lýðveidisiiimms-
varði reistur
á 15 ára afmæli
i
s
* „
! A FUNDI bæjarraðs á föstudag-
inn gerði Þór Sandholt, formað-
ur þjóðhátíðarnefndar Reykja-
víkur, grein fyrir þeirri hug-
mynd nefndarinnar að reisa lýð-
veldisstofnuninni minnisvarða.
Nefndin hefur nú undir hönd-
um nokkurt fé, ágóða af merkja-
sölu á þjóðhátíðardaginn, veit-
ingaleyfum o. fl. — Nefndin er
þeirrar skoðunar, að fé þetta og
annað sem inn kemur á þessum
hátíðisdegi þjóðarinnar,, verði
ekki látið til þess að standast
straum af kostnaði við hátíða-
höldiji, til þess að reisa lýðveldis-
stofnunni veglegan minnisvarða
hér í Reykjavík.
Nefndin vi!I að efnt verði til
hugmyndasamkeppni railH lista-
manna um slíkan minnisvarða og
að hann skuli reistur á 15 ára
afmæli lýðveldisstofnnnarinnar
árið 1959,
•jl
• .jt*
„fræðsla" um heiðina, víðáttu ekkert á móti því að kynnast
hennar og legu o. s. frv., hafa Þessari fornfrægu samgönguleið
farið fram hjá forustumönnum, dálítið nánar, og fyrir þá eru
ferðalaga um heiðina, eða þeir, j Þessar greinar aðallega sknfað-
nf einhverjum ástæðum, ekki1 er- En á það skal bent, að í aður-
talið sér henta að taka það tii. nefndi i grein frá 1953, er þetta
/jreina. Þessa ályktun virðist mál á allan hátt ítarlegar jætt
mega draga af því, að þrátt fyrir * °S rökstutt, og vísast því til
tíð ferðalög u mheiðina, og það hennar um frekari skýringar.
oft fjölmennar hópferðir, sést Þíið má vel vera að þáð full-
þess aldrei getið í augiýsingum tilgangi sínum, svo langt
um þessar ferðir, að farið sé „um sem það nær, að nefna^ aðeins
Hláskógaheiði“, sem þó óneitan- Uxahryggi þegar auglýst eru
'fega er fallegt nafn, og múndi ferðalög ,rim Bláskógaheiði. En
prýða hverja auglýsingu, heldur ’pað veitir enganvegin ókunnugu
or venjulega aðeins sagt, að far- ferðafóiki þær upplýsingar, sem
18 sé „osn Uxahryggi“. En það Það annars gæti gert ef rétt væri
or aðeins örnefni norðan til á a«glýst, t. d. að farið yrði: „Ilm
heiðinni, sem notað er til að- Þingvöll og Bláskógaheiði —
greiningar frá Kaldadalsleið, sem Uxahryggjaíeið". Eða: „I7m Þing-
einnig er stundum farin. Eða og Bláskógaheiði — Kalda-
auglýst er: „Um Þingvöil og dalsleið“, ef fara ætti um Kalda-
rjxahryggi", alveg eins og aug- dal.
lýsandinn þekki ekki nafnið á geri ráð fyrir að leiðsögu-
jnu mikla landsvæði þar á milli, menn og fararstjórar, gen sér
oða að hann haldi að það heiti yfirleitt far um að kynnast sem
allt saman Uxahryggir, vegna bezt leiðum þeim, sem þeir fara
ókunnugleika, af sömu ástæðu og um með ferðafóik víðsvegar um
fólk áður kallaði alla heiðina landið, til þess, meðal annars, að
„Kaidadal“, jafnvel aila leið að geta frætt samferðamenn um
HíngvöRum. Smbr. áðurnefnda þær að einhveiju leyti. Um
igrein. Þar er einníg lýst víðáttu Bláskógaheiði ætti þeim að vera
heiðarinnar og legu, og skal það þetta sérstaklega hugðnæmt
ondurtekið hér tii þess að út- metnaðarmál, því að hér er um
)ýma þeim ókunnugleíka hjá að ræða fjölfömustu og sögu-
Jóeim, sem óska að vita hið rétta frægustu þjóðleið íslendinga allt
(. þessu máli. frá þeim tima er Alþingi var
Bláskógaheiði nær yfir alit hið stofnað á Þingvölltim.
imikla landsvæði, sem aðskilur | Á Bláskógaheiði mætast þrjár
Dingvailasveit frá Borgarfjarðar-, fornar aðalleiðir að norðan og
iiéraði, og afmarkast af fjalla -1 vestan (við Sæluhúsahæðir og
toringnum: Ok. Meðfram fjalla- Brunna). Þ. e. Uxahryggjaleið.
Ihrirgnum í austri. Um Skjald- Okvegur og Kaidadaisvegur.
foreið. Lágafell. Ármannsfeíl, Eftir þessum leiðum var íarið
HCvigindisfell. Og svo þaðan um Bláskógaheiði með fjöl-
Tttngraá, sem úr því rennur <11 mennustu heri og þingmannalið
lúundarreykjadals. | Sturlungaaldarinnar. Þar voru
Af þessu má sjá, að allt ið orustur háðar og víg unnin, og
«nikEa landsvæði, sem við augum má segja að heiðin öll sé á ýmsan
bla-ir af sandkluftum til austurs hátt þrungin af sögulegum minn-
og norðurs. heitir einu nafni ingum frá fomöldinni, sem óaf-
►íláskógahejði. Það er þvi augljós máanlegar verða tengdar við
f jarstæða, að kenna alla leiðina' nafn heiðarinnar um alla fram-
við eftt sérstakt örnefni á heið-
iilni. Ég skal að vísu viðurkenna,
«ð í skrifnm mínum um Uxa-
hryggjaieið, og sem ég mun hafa
byrjað á nokkru fyrir 1930, þá
ialaði ég nokkuð einhiiða um
Wxahryggi án þess jafnframt að
íninnast nokkuð verulega á Blá-
♦ íkögaheiði og sama gerðu aðrir.
ísL sendiráðið
inótmælii
AÐ gefnu tilefni skal tekið fram,
að sendiráð Islands í London
hefur nú eins og í vetur, er út-
færslu fiskveiðitakma’-kana var
kennt um, að tveir brezkir togar-
ar fórust hér við land, svarað
auglýsinga- og áróðursherferð
brezku togaraeigendanna með
fréttatilkynningu til fjölda
brezkra blaða, þar sem hraktar
eru rangfærslumar og ósannind-
in.
(Frá utanríkisráðuneytinu).
Forsetí Bandarikjanna og íslands og Hutchinson hershöfðingi heilsa
Jtjóðsöngvum landanna.
— Heimsókn Eisenhotvers
Framh af bls •
Betri laflýsing
við AiisturvöII
Á FUNDI bæjarráðs er haldinn
var í fyrradag, var lögð fram
áætlun raímagnsstjóra um end-
urbætur á raflýsingunni við
Austurvöll.
í þessum tíllögum er gert ráð
fyrír verulegum umbótum enda
ekki vanþörf á, og samþykkti
bæjarráð að fela rafmagnsstjóra
að láta framkvæma endurbætur
með haustinu.
Stór Ijósastaur
eyðilagðiír
LÖGREGLAN var árdegis í gær
að leita að leigubilstjóra, sem í
fyrrinótt ók bíl sínum á annan
hinna miklu Ijósastaura fyrir
framan Þjóðleikhúsið. Hefur það
orðið harður árekstur því staur-
inn, sem er mikið bákn og stein-
steyptur, féll um og brotnaði.
Ekki höfðu lögreghunennimir
fundið bílstjórann, en bílinn
fundu þeir fyrir framan viðgerð-
arverkstæði P. Stefánssonar, all-
illa útleikinn eftir áreksturinn.
Grunuf leíkur á því að bílstjór-
inn hafi verið drukkinn.
inn á ísienzka grund. Einnig tóku
á möti þeim Bjarni Benedikts-
son dómsmálaráðherra og frú,
Eýstemn Jónsson fjármálaráð-
herra og frú, sendiherra Banda-
ríkjanna John J. Muccio og frú
og Donald R. Hutchinson hers-
höfðingi yfirmaður varnarliðsins
á Keflavíkurflugvelli.
Forséti íslands bauð Eisenhow-
er forseta veikominn með nokkr-
um orðum. Hann gat þess að
dvol hins bandaríska forseta hér
yrði aðeins stutt, enda skildum
við hve tíminn væri naumur og
hve mikilvæg þessi för til Genf-
ar værL En við íslendingar ósk-
um yðar aíls góðs og vonum að 1
vænlegur árangur verði af hinu
þýðmgarmikla staríi í Genf, sagði
forseti.
VEIZLA HÍKISSTJÓUN-
AKINNAR
Þjóðsöngvar beggja landanna
voru leiknir og þvínæst könnuðu
þeir forsetarnir heiðursvörðinn í
fylgd með Hutcbinson hershöfð-
ingja. Þá sátu forsetahjónin og
íslenzku forsetahjónin veizlu í
boði ríkisstjórnarinnar. Ólafur
Thors forsætisráðherra bauð þau
velkomin með nokkrum vel völd-
um orðum.
Veizluna sátu og Mr. John J.
Muccio, sendiherra Bandaríkj-
anna og frú, Mr. Dillon Anderson
ráðunautur Eisenhowers, Mr.
Murray Snyder blaðafulltrúi hans
og Goldpastor aðstoðarmaður
hans, Hutchinson hershöfðingi
og Thomas Dillon fulltrúi í banda
ríska sendiráðinu hér. Magnús V.
Magnússon skrifstofustjóri utan-
ríkisráðuneytisins og Henrik Sv.
Björnsson forsetaritari.
í hádegisverðarboðinu voru
hinir beztu íslenzku réttir á borð
□--------------------------□
WASHINGTON, 16. jiilí. — Eis-
cnhower forseti Bandaríkjanna
sagði í ræðu, sem hann flutti
skömmu áður en hann hélt frá
Washington til Genfar, að menn
þyrftu ekki að óttast úrslit Genf-
p rráðstef nunnar, ef yfirlýsing
EulganáMs frá í gær er af alvörm
og góðum huga fram sett. —
Forsetinn bætti því við, að allt,
sem Bulganin hefði sagt, værl
honum sjálfum efst í huga.
Eisenhower forseti Bandaríkj-
anna savði ennfremnr, að hann
hefði lofað að koma heim fyrir
næsta sunmidag, 24. júlí, — og
ljóst væri, að svo stutt ráðstefna
gæti ekki gert út um ö!l deilu-
málin. Margt biði úrlausnar. Ea
þó mundi miða áfram í rétta átt,
cf gagnkvæmur skilningur Og
umburðarlyndi væru í fyrirrúmh
— Ueuter.
tíð.
Það væru öneitanlega dálítið
kaidhæðnisleg örlög, ef ið fagra
og sögufræga nafn Bláskógaheiði
ætti að hverfa úr sögunni, og
gleymast vegna tómlætis, jafn-
framt því, sem ferðalög aukast
um gamlár og nýjar sióðir, og
gömul og ný örnefni eru vakin
tiem' tókw undir það mál með. upp og virðulega skrásett enda
raer.
Ástseðan var sú, að einhverjir
langíerðajpenn höfðu ófrægt
'Uxahryggi, o gkomið á þeim orð-
Hfómi, að þar væru sérstaklega
«3rfK?tr~faf8ídá3mar, sem erfitt
yrðij áff yfxrstígjL Til þess að
bri'ueia þesearí fir'ru, þurfti því
Mokfuð <>ft að nefna Uxahryggi,
og ijr.eð því að hugmyndin um
þessh léið varð brátt vínsæl og
ubimkið rædd. varð nafnið Uxa-
þótt þau venjulegast eigi sér
enga sögu. Fr. B.
F Y R I R milligöngu félagsins
Norsk- Islandsk Sarnband geta
tveir piltar fengíð ókeypis skóla-
vLst við bændaskólann í Sogn-
og Firðafylki, á Mo í Förde og
í Aurland.
Umsóknir um skölavist þessa,
ásamt meðmælum, óskast send-
ar félaginu Ísland-Noregur sem
fu-ygglT br&tt á allra vörum. Að allra fyrst.
Raíveiíumenn
starfí ekki að
raflögnum
Á FUNDI bæjarráðs er haldinn
var á föstudaginn, var gerð þar
samþykkt varðandi aukastörf
ákveðinna starfsmanna Raf-
magnsveitunnar. — Samþykktin
hljóðar svo:
Bæjarráð telur, að það geti
ekki samrýmzt störfum fastra
starfsmanna Rafmagnsveitunnar,
er starfa við eftirlit og úttekt
raflagna og rafmæla, að þeir taki
jafnfrámt að aér á eigin ábyrgð
framkvæmd raflagna eða vinrú
á annan hátt Sem löggiltir raf-
magnsvirkjar.
Vildí útvarpa
leildýsingu
í FYRRAKVÖLD er kappleikur-
inn milli Reykjavíkurúrvalsins
og Gautaborgaranna stöð yfir,
voru gerðar um það fjölmargar
fyrirspumrr tii blaðsins, hverju
það sætti, að ekki væri útvarpað
frá reiknum, ölium eða einhverj-
um hluta hans, t. d. síðari hálf-
leik.
Mbl. beindi þessari fyrirspum
í gær áfram til Sigurðar Sigurðs-
sonar íþróttafréttaþuls, er kvað
ekki hafa staðið á Útvarpipu til
þess útvarps, en þar hafi aðrir
aðilar sem hlttt áttu að máli, kom
ið tíl skjalanna og ekki hirt um
að sinna óskum Útvarpsins um
þetta.
-□
□-
um. Þar voru BíIdudalsrækjur„
Ölfusárlax, steiktar rjúpur, tóm-
atar og agúrkur úr gróðurhúsum
o. m. fl.
Eisenhower dvaldist á Keflavík
urflugvelli nákvæmlega í tvær
klukkustundir. Hann hélt fór
sinni áfram rakleitt til Genfar
klukkan eitt eftir hádegi. En þar
var búizt við að flugvél hans yrði
um sjö-leytið í gærkvöldi.
1

m i
í I)AG astlar Lúðrasveit Reykja-
víkur að efna til sumarhátíðar
sinna í Tivolígarðipum, „Karni-
valsins“, sem fresta varð um síð-
ustu helgi vegr/a veðurs. Verður '
margt tíl skem.jtunar fyrir börn 1
sem fuilörðna. En áður en hátið
liefst man lúðrasveitin aka um
badnn í skrautvagni, og leika á j
1,,'iÁuo crí-no öílf hvaJft af telcnr 1
— Valdabaráfla
Framh. af bla. I
Rauða hersins. Tveir nýir menn
tóku þar aftur á móti sæti, þeir
A. Suslov og Kírisjenkó, sem
báðir hafa látið skipulagsmál
flokksins mjög til sín taka. —.
Suslov var einn mesti áhrifa-
maður miðstiórnar flokksins og
hægri hönd Krusjeffs, aðalritara.
Hann hjálnaði Sadanov og Molo-
tov til að koma Kominform á fót
1947 og sá um kommúnistaáróð-
urinn í öðrum löndum. — Kír-
sienkó er aðalritari kommúnista-
flokksins í Úkraínu. Það starf
hafði Krusjeff, áður en hann
komst tíl meiri áhrifa. — Þá er
fylgzt nákvæmlega með aðal-
ritstjóra Práv'da, Dimitri Shepí-
lov, en hann er orðinn einn
áhrífamesti maður Sovétríkjanna
og margir telja, að hann muni