Morgunblaðið - 31.07.1955, Blaðsíða 9

Sunnudagur 31. júlí 1955
MORGUNBLAÐIÐ
W
Reykjavíkurbréf:
Laugardagur 30. júlí
*
Svipur verzlunarinnar í dag — SkiEyrði bættra lífskjara og velmegunar — Abyrgðar-
laus vaðall blaðs fjármálaraðherra — Ógeðþekkt yfirbragð stjórnarsamvinnu —
Nauðsyn meirihlutastjórnar — Stóra húsið og pínulitli flokkurinn
^ Svipur verzlunarinn-
ar í dag
UM þessa helgi halda íslenzkir
yerzlunarmenn hina árlegu hátíð
sína. Hið innilokaða <rerzlunar-
og skrifstofufólk leitar út úr
kaupstöðum og bæjum til þess
að njóta nokkurrar tilbreytingar
um skamma stund í skauti
náttúrunnar. En ef að líkum læt-
ur verður dimmt í lofti hér
sunnanlands um þessa helgi, eins
og aðrar á þessu regnvota sumri.
Mun það vafalaust kyrrsetja
marga, sem ella hefðu haldið út
í sveitina eða upp til fjalla. En
hver er svipur verzlunarinnar
sjálfrar í dag?
Hann er í aðalatriðum sá,
að innflutningur hefur verið
nægur á árinu. Búðirnar eru
fullar af vörum. Almenning-
ur á kost á að fá allar venju-
legar nauðsynjar sinar keypt-
ar, hvar sem hann vill.
í þessu felst mikil breyting
og góð frá því sem var fyrir
fjórum til fimm árum þegar haf-
ist var handa um að draga úr
höftum og bæta úr þeim vöru-
skorti, sem bitnaði mjög á neyt-
endum. Þá ríkti hér svartur mark
aður og biðraðir og bakdyraverzl
un settu svip sinn á viðskipta-
lífið.
Nú hafa yfir 70% innflutnings-
ins verið sett á frílista. Erum við
þó skemmra komnir áleiðis á
því sviði en flestar aðrar þjóðir
Vestur-Evrópu.
1 . Skilyrði bættra
lífskjara og velmegunar
DR. Jóhannes Nordal ræðir í
síðasta hefti Fjármálatíðinda
nokkuð um viðleitni vestrænna
þjóða til þess að endurreisa frjáls
viðskipti og útrýma gjaldeyris-
Og viðskiptahömlum. Telur hann
mikinn árangur hafa af henni
©rðið. Síðan kemst hann að orði
á þessa leið:
„íslendingar hljóta að fylgjast
af athygli með þróun þessara
mála. Með vaxandi frelsi í al-
bjóðaviðsk'ptum mun samkeppn-
ín harðna, bæði um verðlag og
vörugæði. Þau lönd, sem geta
staðið sig í þeirri samkeppni,
snunu uppskera ríkulegan ávöxt
1 bættum lífskjörum og aukinni
velmegun. En hinsvegar er hætt
við, að þeim þjóðum, sem ekki
tekst að koma á jafnvægi 1 gjald-
•eyrismálum og standa verða utan
við, reynist þungur róðurinn á
hinum frjálsu mörkuðum og eigi
«rfitt með að losa sig úr viðjum
hafta og vöruskiptaverzlunar.
Einnig er líklegt, að þessum
'þjóðum verði síður rétt hjálpar-
hönd en að undanförnu“.
Því miður hefur jafnvægis-
stefnan átt örðugt uppdráttar
hjá okkur íslendingum síðustu
mánuði. Launabreytingar, sem
•enga stoð eiga í aukinni fram-
leiðslu þjóðarinnar hafa veikt
grundvöll gjaldeyrisins að mun.
Það er ekki leiðin til þess að
bæta aðstöðu sína í samkeppn-
inni við aðrar þjóðir um mark
aðina. Það er þess vegna ekki
leiðin til þess að bæta verzlun-
arkjörin og lífskjör almennings.
Frjáls og haftalaus verzlun
er ekki fyrst og fremst hags
munamát verzlunarstéttarinn-
ar heldur hins almenna neyt-
anda. Einstakir verzlunaraðil-
ar geta stundum beinlínis
grætt á höftunum enda þótt
þau séu verzluninni yfirleitt
fjötur um fót. En fólkið, al-
menningur í landinu tapar
mest á þeim. Það er verður að
kaupa allt, sem að því er rétt.
Frelsið til þess að velja og
hafna er úr sögunni, samkeppn
in líður undir lok En hún ein
ið fyrir að vilja komast í eigið
húsnkæði.
En einhvernveginn hefur það
ekki enzt Alþýðublaðinu til
giftu að vera til húsa í áratugi
í veglegri húsakynnum en nokk-
uð annað íslenzkt blað. íslenzk-
ur almenningur fær heldur ekki
séð að þetta blað litla flokks-
ins í stóra húsinu vaxi að veg-
semd og manndómi fyrir það, að
hamast gegn því að útbreiddasta
blað landsins fái sæmileg starfs-
skilyrði í eigin húsnæði.
Alþýðuflokkinn á íslandi
skortir hugsjónalega undir-
stöðu. Honum dugir ekki að
blað hans hafi það að höfuð-
áhugamáli að hindra annað
blað i að öðlast skapleg starfs-
skilyrði. í því felst hvorki
frjálslyndi né víðsýni. Það ber
þvert á móti vott músarholu-
sjónarmiðum, sem hvorki
vekja traust né tiltrú.
„Alþýðuhúsið“ í Reykjavík — Stórt hús — pínulítill flokkur!
getur tryggt eðlilega og rétt-
láta verðlagningu.
Ábyrgðarlaus vaðall
blaðs fjármálaráðherra
REYKJAV ÍKURBÆR hefur orð-
ið að hækka útsvör borgara sinna
um 8,6 millj. kr. vegna hins
hækkaða kaupgjalds, sem um
var samið eftir verkfallið á s. 1.
vetri. Ennfremur vegna útgjalda
sinna í hinn nýja atvinnuleysis-
tryggingasjóð.
Kommúnistar og kratar, sem
stóðu fyrir kauphækkununum,
snérust arðvitað gegn því, að
bærinn aflaði sér tekna til þess
að standa undir hinum auknu
útgjöldum Þeir greiddu meira
að segja atkvæði gegn því að
bæjarsjóður fengi peninga til þess
að geta borgað í atvinnuleysis-
tryggingasj óðinn!
En bæjarfulltrúi Framsóknar
tók sömu afstöðu. Og Tíminn
lýsti því yfir rétt á eftir að bæj-
arstj órnarn.eirihluti Sj álfstæðis-
manna hefði „opnað allar flóð-
gáttir“ fyrir dýrtíð og verðbólgu
með þessari hækkun útsvaranna.
Varla verður annað sagt en að
blað fjármálaráðherrans sé nú
orðið ábyrgðarlausasta blað, sem
gefið er út á íslandi. Það hikar
ekki við að slöngva slíkri ásökun
framan í bæjarstjórnarmeirihluta
Sjálfstæði-manna í Reykjavík
eftir að albjóð hefur heyrt Ey-
stein Jónsson lýsa yfir því í út-
varpsumræðum á Alþingi,
að auðvitað verði ríkissjóður
að afla sér aukinna tekna með
nýjum sköttum til þess að
mæta þeim auknu útgjöldum,
sem hækkað kaupgjald leggi
honum á herðar að greiða. Og
ríkisstjómin er meira að segja
byrjuð á að afla sér þessara
tekna. Það eru þegar liðnar
vikur og mánuðir síðan verð á
brennivmi var hækkað veru-
lega af fyrrgreindum ástæð-
um.
Svo kemur Tíminn og segir að
Sjálfstæðismenn í Reykjavík
hafi „opnað flóðgáttir" með
þeirri hækkun útsvaranna, «em
leiðir af hinum nýja kjarasamn-
ingum!!
Framsóknarmálgagnið er svo
sem ekki að sveigja að stjórn-
arandstöðunni, hinum sósíalísku
flokkum, fyrir að bera ábyrgð á
auknum útgjöldum ríkis og bæja.
Nei, það skellir allri skuldinni á
| Sjálfstæðismeirihlutann í bæjar-
istjórn Reykjavíkur
Ógeðþekkt yfirbragð
stjórnarsamvinnu
Það er sannarlega engin furða
þótt mörgu fólki virðist yfirbragð
núverandi stjórnarsamvinnu frek
ar ógeðþekkt. Tveir stærstu
flokkar þjóðarinnar hafa gert
með sér málefnasamning um
framkvæmd margra þjóðnytja-
mála, sem fullkomin eingin ríkti
um. Það ríkir enginn ágreining-
ur um rafvæðingu landsins eða
um umbæturnar í húsnæðismál-
unum, milli Sjálfstæðismanna og
Framsóknarmanna. Ekki heldur
um hverskonar mögulega eflingu
bjargræðisvega landsmanna til
sjávar og sveita. Hinir tveir
flokkar eru sammála um stefn-
una í þessum málum 1 stórum
dráttum.
En málgagn annars stjórnmála-
flokksins, Tíminn, leggur engu
að síður á það höfuðáherzlu að j
freista þess, að ljúga æruna af j
samstarfsmönnum flokks síns. Á1
því er hamrað viku eftir viku og j
mánuð eftir mánuð að Sjálfstæðis
menn séu mótfallnir rafvæðing-
unni og sitji á svikráðum við
hana og umbæturnar í húsnæðis-
málum, svo ekki sé nú minnst
á stuðninginn við landbúnaðinn,
Fiskveiðasjóð o. s frv. Tíminn
segir að Sjálfstæðismenn séu á
móti öllu slíku. Þetta sé heldur
ekkert óeðlilegt, þar sem Sjálf-
stæðisflokkurinn sé bcfaflokkur,
„Suður-Ameríkuíhald“, sem eigi
þá hugsjór. æðsta að svíkja og
stela af alþýðu manna.
Á hinu leitinu segir Tíminn
svo fullum fetum, að full hætta
sé á að bófaflokkurinn, sem
Framsóknarmenn eru í stjórn
með vinni hvorki meira né minna
en 10 þingsæti af Framsóknar-
flokknum í næstu kosningum.
Ekki er nú samræmið mikið í
málafylgjunni. Og ekki virðist
virðing Tírnamanna rótgróin fyr-
ir heilbrigðri dómgreind almenn-
ings í landinu.
Það er ekki hægt að komast
hjá að segja það, að allur mál
flutningur Tímans og fram-
koma þessa aðalmálgagns
Framsóknarflokksins gagnvart
samstarfsflokknum retur mjög
ógeðþekkan blæ á stjórnar-
samstarfið í augum þjóðarinn-
ar, a. m. k. út á við. Af mál-
flutningi Tímans verður ekki
annað séð en að eilífur eldur
brenni innan ríkisstjórnarinn-
ar, enda þótt ekki sé vitað að
þar ríki neinn ágreining-
ur um stjórnarstefnuna í heild.
Sýnir nauðsyn
meirihlutastjórnar
EN allt sýnir þetta betur en áð-
ur nauðsyn þess að hreinar línur
skapist í stjórnmálum íslend-
inga. Þjóðin þarf að fá einum
flokki hreinan þingmeirihluta.
Þá getur l.ún dregið hann einan
til ábyrgðar fyrir stjórnarstefn-
una, styrkt aðstöðu hans ef hon-
um ferst stjórnin vel en svipt
hann völdum og fengið þau öðr-
um ef hann stjórnar illa.
Þetta er það, sem þarf að ger-
ast til þess að heilbrigt og rétt-
látt stjórnarfar skapist í land-
inu. Og þjóðin vill skapa sér
heilbrigt stjórnarfar og hreinni
línur í þjóðmálabaráttuna. Hún
er orðin leið á klögumálum sam-
stjórnarflokka, sem reyna að
firra sig allri ábyrgð, þakka sér
allt sem sæmilega hefur tekist
en kenna samstarfsflokknum eða
flokkunum, allt það, sem miður
hefur farið.
Tíminn hefur orðið til þess,
bæði beint og óbeint, að draga
galla samstjórnarskipulagsins
fram í dagsljósið. Hinar lúalegu
og drengskaparlausu bardaga-
aðferðir hans gagnvart samstarfs
flokknum hafa dregið íslenzka
stjórnmálabaráttu niður á lægra
stig en henni ber, og lengra nið-
ur en almenningur í landinu
kann við Það munu þeir menn
áreiðanlega staðreyna, sem gef-
ið hafa tóninn í skrifum Tímans.
Stórt hús — pínulítill
flokkur
ALÞÝÐU FLOKKURINN á ís-
landi er lítill flokkur, — pínulítill
flokkur. En hann á stærra hús
fyrir flokksbækistöðvar en nokk-
ur annar flokkur í landinu. Þar
eru flokksskrifstofur hans og
blað til húsa.
Svo einkennilega vill til, að
málgagn Alþýðuflokksins, sem
átt hefur þetta stóra hús í um
það bil tvo áratugi er ákaflega
áhugasamt um að rægja Morgun-
blaðið fyrir það, að vilja eignast
þak yfir starfsemi sína. En Mbl
er eins og kunnugt er leigjandi
í einu elzta húsi höfuðborgar
innar og býr þar við þröngar og
gersamlega ófullnægjandi að-
stæður.
Alþýðublaðið hefur mánuð eft-
ir mánuð skammað Morgunblað-
Búlgarar telja að-
stöðu sína il!a
LONDON, 30. júlí:
TIL marks um það að Búlgarar
sjálfir telja aðstöðu sína illa í
sambandi við árásina á Israels-
flugvélina, hefir verið vakin at-
hygli á því, að a. m. k. fjórir ráð-
herrar eru í nefndinni, sem búlg-
arska stjórnin hefir sett til þess
að rannsaka málið. Meðal ráðherr
anna éru utanríkisráðherrann,
innanríkisráðherrann og land-
varnamálaráðherrann.
★
BRESKI flugstjórinn, Stanley
Hinks, sem stjórnaði Israels-flug-
vélinni, sem skotin var niður yfir
Búlgaríu, átti mikinn frægðarferil
að baki sér.
Hinks gekk í þjónustu brezka
flughersins árið 1938 og varð síð-
ar kennari flugliða í Kanada. Síð-
ar var hann í þjónustu brezku
hirðarinnar. Hann stýrði flugvél-
inni, sem flutti Georg VI. og
drottningu hans til Norður-lr-
lands árið 1945, og var það í
fyrsta skifti sem brezkur konung-
ur ferðaðist með flugvél. — Við
þetta sama tækifæri hlaut þáver-
andi Elísabeth prinsessa, flugskírn
sína.
Hinks hafði áður stýrt flugvél-
um er fluttu Sir. Winston Churc-
hill, Attlee, forsætisráðherra, Alan
brook marskálk, o. fl.
Á meðan Hinks gengdi flugþjón
ustu í Argentínu, flutti hann m. a.
Evu Peron, forsetafrú á Evrópu-
reisu hennar.
— Siglufjarðarbréf
Framh. af bls. 7
hefur Alþingi nú, íyrir forgöngu
Einars Ingimundarsonar, þing-
manns Siglfirðinga, samþykkt þá
vegagerð.
HAGSMUNIR RÍKISINS
Á þessu sumri eru 25 ár síðan
Síldarverksmiðjur ríkisins tóku
fyrst mót síld til vinnslu hér í
Siglufirði. í dag á ríkið hér verk-
smiðjur og byggingar upp á
marga milljónatugi. Á 25 ára af-
mæli þessa ríkisfyrirtækis blasir
við sú staðreynd, að áframhald-
andi síldarleysi myndi,- ef ekki
verður. gripið til róttækra ráð-
stafana, þýða fólksflótta úr Siglu
firði, hrörnandi bæ, sílækkandi
verðmæti þeirra miklu eigna,
sem ríkið sjálft á hér. Ríkið sjálft
á því mikilla hagsmuna að gæta
hér, hagsmuna sem ráðandi aðil-
um væri hollt að minnast á 25
ára afmæli Síldarverksmiðja rk-
isins.
| 25. júlí 1955.
Stefán.