Morgunblaðið - 31.07.1955, Blaðsíða 11

[j Sunnudagur 31. júlí 1955
MORGUNBLAÐIÐ
II
- ÚR HRÍSEY
Framh. af bls. 6
mun geta orðið af framkvæmd-
um í sumar. Er áætlað að verkið
kosti 7—800.000 krónur og verði
framkvæmt á næsta ári.
Eitt frystihús er í eynni og
vinnur það stærstan^ hlutann af
bátaaflanum, en nokkuð er saltað
af honum og unnið í skreið. —
Munu afurðir frystihússins hafa
verið á 4. millj. króna s.l. ár og
er það sannarlega há upphæð og
drjúgar gjaldeyristekjur, sem
svo lítið byggðarlag hefur aflað
sjálfu sér og þjóðarbúinu.
Þá starfa tvær síldarsöltunar-
Stöðvar í eynni og leggur togar-
inn Jörundur þar upp. Hefur þar
Verið mikil atvinna við söltun í
sumar, og lagt í þúsundir tunna,
því togarinn hefur fiskað skipa
mest af síldinni, svo sem kunnugt
er, þetta sumar sem önnur. Eig-
andi hans og útgerðarmaður
Guðmundur Jörundsson óx upp
í Hrísey og stundaði þar útgerð
Elllengi ásamt föður sínum, en
gerir nú togarann út frá Akur-
eyri.
En þótt sjósóknin sé aðalat-
vinna flestra manna í Hrísey,
Vanrækja þeir þó ekki jörðina
Ög flestir þeirra stunda einhvern
b'úskap í hjáverkum.
Um 300 fjár eru í eynni, en
það er óhæfilega mikill fjár-
Stofn. Ber beitilanö eyjarinnar
ekki svo margt fé og spillir það
jjörðinni. 30—40 kýr eru í fjós-
um og þarf ekki að kaupa nema
lítið eitt af mjólkurafurðum að
Úr landi. Sökum mæðiveikinnar
var allt sauðfé skorið niður í
eynni og sauðlaust þar í tvö ár.
Varp var áður töluvert og
höfðu Hríseyingar af því nokkur
hlunnindi. Nú er það að mestu
þrotið og hefur veiðibjallan átt
þar drýgstan þáttinn í. Jafnframt
hefur vaxandi umferð átt sinn
þátt í því. Harma Hríseyingar
það og telja miður farið.
r* RAFMAGN OG
HITAVEITA
Lífsafkoma fólksins í eyjunni
má teljast góð og atvinnuleysi
er þar ekki svo teljandi sé. Hafa
allir þar nóg fyrir sig að leggja
Og nær allir hafa afkomu sína af
sjónum.
| En það eru fleiri gjöld sem
hafa lækkað. Útsvörin í eynni
lækkuðu um 12.000 frá því í
; fyrra, í 240.000 krónur og mættu
fleiri byggðarlög gjarnan feta
' þar í fótspor Hríseyinga í þeim
j efnum.
I Annars getur svo farið að sam-
göngur til Hríseyjar stórbatni.
! Hægt mun vera að byggja flug-
j völl efst á eynni, svo stóran að
j áætlunarflugvélar eiga að geta j
r sezt þar. Engin áform eru þó orð- i
in enn með byggingu vallarins,1
en skiljanlega myndu Hríseying- .. , , ......
ar taka slíkri samgöngubót fegins ' oðru h™ru og smavegis leikstarf.
hendi. Líka má geta þess, þegar, serm' Lækm hofum við heldur
rætt er um samgöngur, að innan ongau.[ oynni’ Verðum að sækja
skamms mun bilakostur eyjar- ‘
innar tvöfaldast. Standa vonir til
— Það er erfitt fyrir okkur a5
mennta ungdóminn, í svo litlu
byggðarlagi. Hér höfum við bara
barnaskóla og svo unglingaskóla
endrum og eins. Því verðum við
að senda börnin okkar burt, ef
við viljum koma þeim í lang-
skóla. Dýrt er það bæði og svo
annað verra, að þá fer oft svo,
að þau snúa ekki heim að loknu
náminu. Þetta eru erfiðleikar,
sem við eigum engin vopn gegn.
Heldur þykir unga fólkinu líka
dauflegt hér á vetrum. Við höf-
um ekkert bíó, dansleikir eru hér
að inn verði fluttir tveir bílar í
viðbót og verða þeir þá alls fjór-
ir talsins.
Þegar við höfum spjallað sam-
an góða stund um helztu fram-
faramálin í eynni, víkur Þar
steinn talinu að þeirri fólksfækk-
un, sem átt hefur sér stað í eynni
að undanförnu.
( hann til Dalvíkur, en prest ungan
og ágætan.
En þrátt fyrir nokkra ein-
angrun og þá eðlilegu ókostl
sem því fylgja að búa fjarri
fjölbýlinu, una hér flestir
glaðir við sitt og líta bjart-
sýnir til framtíðarinnar cg
þess, sem hún ber í skauti sér.
G. G. S.
Það hefur þó valdið sjó- og
f útgerðarmönnum í Hrisey,
! svo sem annars staðar á Norð-
1 urlandi, þungum áhyggjum,
! hve ýsuverðið hefur hríð-
I lækkað og telja þeir að hér
I þurfi ríkisvaldið að grípa í
1 taumana og gera þær ráð-
1 stafanir sem dugi.
Samgöngur við eyna mega telj-
ast góðar. Flóabáturinn Drangur
kemur þar við fjórum sinnum í
viku og lítil ferja gengur jafnoft
upp á Árskógssand, eins og í
Hrísey er mælt. Eyjan sjálf er
stór og víðlend, 7 km á lengd og
2 á breidd, og hafði Þorsteinn
það eftir Páli Bergssyni, sem
manna kunnugastur var í eynni,
að stærðarhlutföll hennar og
Grímseyjar væru 11:7, Hrísey
ákranes-Yíkingur 6:
Þeir kunna lífinu vei, þessir Hríseyingar, og víða er hægt að
bregða á leik bæði í fjörunni og uppi á eyju.
-
það stærri. fbúðarhús í eynni eruytri enda eyjarinnar, niðri í
um 50 talsins, ný og gömul eins
og gengur, en öll snoturleg og
mjög þrifaleg, jafnt úti sem inni.
íbúar eru rétt 300 og hefur þeim
heldur farið fækkandi á undan-
förnum árum. Hafa 380 manns
búið í eynni, þegar flest hefur
verið.
Hríseyingar telja það eitt
stærsta hagsmunamál sitt, að
næsta sumar hefur verið afráðið
að þeir skuli fá rafmagn frá Lax-
árvirkjuninni. P’rá 1946 hafa þeir
notazt við rafmagn frá vélasam-
stæðu, sem þeir keyptu þá af
setuliðinu. Er hún 80 kw. og er
orðin of lítil. Að sumri mun raf-
magnsstrengur lagður út í eyna
og þar reistar spennistöðvar. —
Mun kostnaður af því verða um
1.3 millj. króna.
* IIITAVEITAN
Annað mikið framfaramál
er og á döfinni í eynni. Er
það hiíaveita.
Æð af heitu vatni mun
flæðarmáli, og er hitastigið þar
um 70 gráður. í um kílómeters
fjarlægð frá þorpinu er líka að
finna lindir í flæðarmálinu 38
gráðu heitar. Taldi Trausti Ein-
arsson prófessor góðar líkur til
að nýta mætti vatnið í hitaveitu
um eyna og mun sérfróður mað-
ur vinna að rannsóknum á því
í sumar.
Binda Hríseyingar miklar von-
ir við að þeim takist að hagnýta
þessi náttúruauðævi, serrí í jörðu
þeirra finnast. — Sundlaug hafa
þeir í byggingu, sem nú er ekki
unnið að sökum fjárskorts. —
Myndi stórum ódýrari og auð-
veldari rekstur hennar ef unnt
yrði að leiða heita vatnið í hana.
Annað merkt fyrirtæki er ný-
tekið til starfa í eynni. Er það ;
slökkvilið með hinn fullkomnasta
handslökkvivagn, búinn beztu1
tækjum. Að vísu brýzt eldur
blessunarlega sjaldan út í eynni,
ekki einu sinni árlega, en við
tilkomu hinna nýju tækja lækk-
liggja á skakk yfir Eyjafjörð, uðu brunabótagjöld eyjarskeggja
um Hrísey, og má sjá heita strax um 15% og eldvarnar-
vatnið vella upp í firðinum. j öryggi þeirra jókst að sama
Eru fundnar heitar lindir á skapi.
í NÍUNDA LEIK fyrstu deildar
keppninnar sigruðu Akurnesing-
ar Víking með 6 mörkum gegn
einu. í heild sinni var leikurinn
ekkert sérstakur nema hvað Vík-
ingar veittu harðvítuga mót-
spyrnu og léku maður á móti
manni meðan úthaldið entist og
þá fyrst, er úthald þeirra þraut
tókst Akurnesingum að skora,
svo um munaði.
Víkingar léku móti vindi fyrri
hálfleikir.n og náðu oft að leika
skemmtilega saman upp að víta-
teig og áttu nokkur skot á mark-
ið, en ekki tókst að skora. Akur-
nesingar áttu nokkuð mörg mark
tækifæri, sem ekki nýttust þeim,
annaðhvort var skotið framhjá
eða þá, að Ólafur Eiríksson
markvörður Víkings kom til
skjalanna og bjargaði oft mjög
laglega á hættulegum augna-
blikum. Víkingar létu annan
framvörðinn leika sem nokkurs-
konar „extra miðframvörð" og
gafst það ágætlega allan fyrri
hálfleikinn og styrkti svo miðj-
una, að erfitt var að leika þar
í gegn, en í síðari hálfleik hurfu
þeir frá því, en hefðu heldur átt
að halda því áfram þrátt fyrir
að þeir höfðu vindinn með sér í
seinni hálfleiknum. Akurnes-
ingum tókst tvisvar að skora 1
fyrri hálfleiknum og var þar
Þórður Þórðarson að verki í bæði
skiptin. Fyrra markið var sett á
30 mínútu eftir að Ríkharður
hafði gefið knöttinn utan frá
vinstri yfir á hægri til Halldórs
Sigurbjörnssonar, en honum mis-
tókst spvrnan og knötturinn
hrökk til Þórðar, sem skoraði
auðveldlega í gegnum þvögu.
Síðara markið skoraði svo Þórð-
ur fimm rnínútum síðar. Þar átti
Ríkharður einnig upptökin, gaf
knöttinn inn á miðju frá hægri
til Sveins Teitssonar sem síðan
sendi hann áfram til Þórðar, sem
skoraði viðstöðulaust úr nokkuð
erfiðri aðstöðu.
í síðari hálfleik höfðu Víking-
ar vindinn með sér og þegar á
3 mínútu eru þeir frammi við
Akranesmarkið. Vinstri innherj-
inn Pétur Bjarnason átti í höggi
við annan bakvörðinn og Magnús
markvörð og hvarf knötturinn
sjónum okkar í stúkunni góða
stund, en úr þvögunni kom
knötturinn fyrir opið markið og
Pétur fylgdi fast eftir og skor-
aði auðveldlega. Á 8. mínútu fær
Jón Leósson sendan knöttinn inn
á miðjuna, þar sem hann stóð
Höfnin: Hér er aðalathafnasvæðið. Frystihúsið er lága byggingin til hægri, og það vinnur afurðir j óvaidaður og leiðin að markinu
fyrir á 4 millj. króna árlega. Nýtt verðbúðarhús stendur ofan við bryggjuna, en til hægri eru síldar- j opin. Á vítateig skaut Jón yfir
honum og hafnaði knötturinn
örugglega í tómu Víkingsmark-
inu. Víkingar ná af og til upp-
hlaupum, en heldur voru þau
lin og síðasta stundarfjórðung-
inn áttu Skagamenn alveg. Á 29.
mínútu bætti Ríkarður fjórða
markinu við með fallegú föstu
skoti af vítateig, eftir að hafa leik
ið sig frían á miðjunni. Á 33.
mínútu fá Víkingar aukaspyrnu
á Akurnesinga á um 30 metra
færi, Jens miðframvörður fram-
kvæmdi spyrnuna, en skaut rétt
yfir markið. Á 35. mínútu skora
svo Skagamenn 2 mörk. Hið
fyrra skoraði Þórður Jónsson eft
ir samleik við nafna sinn Þórð-
arson og Ríkharð, en hið síðara
skoraði Ríkharður eftir samleik
við Þórð Þórðarson.
Heildarsvipurinn yfir samleik
Akurnesinga var nú ekki sá sami
og maður hefur átt að venjast,
þ. e. a. s. spilið verkaði þyngra
en vant er og ekki eins fljótandi
og lipurt cg oft áður. Þórður og
Ríkharður áttu góðan leik, hið
sama má segja um Jón Leósson,
en hann á það til að vera svo-
lítið seinn stundum, einkum var
það í fyrri hálfleik. Framverðirn-
ir voru ekki í essinu sínu í þetta
sinn, þó sótti Sveinn á er á leik-
inn leið. Lið Akurnesinga hefir
sýnt áferðarfallegasta samleikinn
á þessu íslandsmóti, það verður
ekki af þeim skafið þó mörkin
séu alltaf allsráðandi um úrslit
leikjanna.
Lið Víkings virðist geta komiS
mörgu til leiðar, ef það æfði vel
saman. Það sannaði þessi leikur.
Þeir reyndu stöðugt að leika stutt
saman en tilfinnanlega vantar
liðið í heild úthald og hefði það
verið fyrir hendi hefði ósigurinn
ekki þurft að vera svona stór.
Ólafur í markinu var bezti
maður liðsins og bjargaði marg-
oft af hinni mestu prýði. Jens,
Björn, Jóhann og Pétur voru
einnig hinir traustustu kraftar.
Leitt er til þess að vita, aS
ölvuðum mönnum virðist vera
hleypt óhindrað inn á vallar-
svæðið og hafa þeir oft í frammi
hinn mesta hávaða og hróp. Þetta
hefir komið fyrir undanfarna tvo
ieiki og reyndar oft áður í sum-
ar. Óskandi væri, að vallarstjórn-
in og lögreglan veitti þessum
mönnum nokkra athygli, þar sem
þeir spilla oft ánægju áhorfenda
og hafa síður en svo góð áhrif á
krakkahópinn, sem jafnan hefir
tilhneigingu til þess að fylgja
þeim eftir, ef þeir hafa sig 1
frammi.
Stöðvarnar og úti á höfn liggja bátarnir.
Ólaf, sem kom hlaupandi í móti
Hans.