Morgunblaðið - 03.09.1955, Blaðsíða 2

MORGUN3LAÐI&
Laugardagur 3. sept. 1955 ]
í 1
Sfaksfeinar
RÓGBERASJOÐUR
ÞJÓBVILJINN hefir efnt til
margra safnana á undanförnum
érurn, en ósköp hafa þær oft
gengið treglega. Þrautalending-
in hefir og einatt orðið að fara í
Túngötuna þar sem ..fátækir
verkamenn“ reynast oft mildir á
máiminn úr Úralfjöllum.
En síðasta söfnunin tók ekki
langan tíma. „Píslarsjóð" kölluðu
kommúnistar það, meðan iVIagnús
var í svartholinu. Almenningur
sá, að þarna væri vissa fyrir, að
peningunum yrði vel varið, þeir
yrðu afhentir Bjarna Benedikts-
Byni, sem kæmi þeim áfram inn í
ríkissjóð. Aliir sáu, að rétt var að
hjáipa, þessu yrði ekki varið í
neina vitleysu.
Á fimmta degi opnuðust tukt-
húsdyrnar og „Magnús minn án
hans“ hclt fagnandi út í frelsið og
rigninguna. En viti menn. Hann
hafði unnið sér inn 500 'krónur í
kaupavinnunni. Það mundu söfn-
unarmenm ekki, þegar þeir voru
að selja aðgöngumiðana. Og ein-
hverjir „fátækir verkamenn“
höfðu af misgáningi sent peninga
heim til hans. Þarna var komin
álitíeg fúlga, scm einhvernveginn
þuríti að ráðstafa.
f VANORÆÐLM
En nú voru kommúnistar í
hreinustu vandræðum með Magn-
Ús. Eftir vistina í betrunarbúsinu
var hann annar og betri maður.
„Þetta geri ég aldrei aftur“, sagði
hann við flokksstjórnina. „Ég
neita að ljúga og rægja. Skal
aldrei narta í æruna á nokkrum
manni. Ég kem ekki framar inn
fyrir dyr í nokkru húsi á Skóla-
vöröiístígnum, hvort sem það
heitir rnimer 9 eða 19“.
En Þorvaldur Þórarinsson er
klókur. Ilann sá, að of mikið fé
hafði safnazt. Sem nákvæmur
lögfræðingur vissi liann, að pen-
ingimum varð að verja í sam-
ræmi við íilgang gefendanna.
Þeir áttu allir að fara í ríkissjóð,
þeir voru gefnir með þeirri for-
sendu. Aðeins málverkið frá
Gunnlaugi Scheving mátti geyma
til þess að flytja það á Skóla-
vörðustig 9 með næsta kostgang-
ara frá Þjóðviljanum.
L.ÉT SANNFÆRAST
„Magnús minn án hans“, sagði
„maðurmn, sem har út ekkj-
«na“, við ritstjórann. —
„Vertu ekkert hræddur. Píslar-
Bjóðurinn er orðinn miklu stærri
en við þurftism á að halda. Við
Bkulum Ieggja þetta á bankabók
og þú getur sent Bjarna sektirn-
ar jafnóðum. Ef þú getur ekki
rétt þig úr kútnum, er þér að
minnsta kosti óhætt að bíta í
hæiirtn á hverjum manni í langan
tíma, alveg áhættulaust. Afgang-
nrinn af peningunum verður not-
aður tll að minnast þín og heitir
frá þessum degi RÓGBERA-
SJÓBUR“.
Og Magnús minn án hans lét
Bannfærast.
H innlngarafhöfn
Skúia
Guðjémson
f GÆR fór fram í kapellu háskól-
ans minningarathöfn um dr.
Skúla Guðjcnsson prófessor í
Árósum, en hann lézt í sumar og
hefur aska hans verið flutt heim.
Ríkisstjórnin og Háskóli íslands
heiðruðu minningu dr. Skúla með
því að gangast fyrir athöfninni.
Prófessor Björn Magnússon
flutti ræðu, Páll ísólfsson spilaði
og Guðmunaur Jónsson söng ein-
BÖng. Var þetta mjög virðuleg at-
höfn og fjölmenni viðstatt hana.
Hinar jarðnesku leifar dr.
Skúla verða nú fluttar norður til
Sauðárkróks, þar sem þær verða
lagðar í íslenzka m.ild. -
IMæsti menntamálaráð-
herrafundur ■ Stokkhólmi
6. FIJNDI menntamálaráðherra Norðurlanda lauk í gær. í lok hans
lýsti Ivar Person, menntamálaráðherra Svía, því yfir, að sænska
ríkisstjórnin byðist til þess að hafa forgöngu um fundinn næst
þegar hann verður haldinn. En gert er ráð fyrir, að það verði í
Stokkhólmi í janúarmánuði. árið 1957.
Ráðherrann þakkaði íslending-
um fyrir undirbúning fundarins
hér. Ennfremur þakkaði hann dr.
Sigurði Nordal sérstaklega fyrir
ágæta fundarstjórn. Bað hann
sendiherrann að flytja Bjarna
Benediktssyni menntamálaráð-
herra kveðjur fundarins.
Dr. Sigurður Nordal þakkaði
hinum erlendu gestum fyrir
komuna og ánægjulega sam-
vinnu á fundinum. Kvað hann
það skoðun sína, að árangur af
starfi hans hafi orðið góður.
SAMÞYKKTIR
Á fundinum voru gerðar eftir-
farandi ályktanir:
1. Fundurinn var sammála um
að samþykkja þá ályktun, sem
Norræna menningarmálanefndin
hefur gert um skipulag skóla-
mála á Norðurlöndum.
„Norræna menningarmála-
nefndin bendir á hina öru þróun
skólamálanna í helztu menning-
arlöndum og vill undirstrika
mikilvægi þess, að undirstöðu-
menntun á Norðurlöndunum sé
í samræmi við kröfur þjóðfélags-
ins og atvinnulífsins á hverjum
tíma. í þeirri heild, sem Norður-
löndin mynda er það mikilvægt,
að þessi menntun í hverju einu
af Norðurlöndunum leiði til
sama menntunarstigs, jafnt að
því er snertir bóklega og verk-
lega menntun. Menningarmála-
nefndin ræður þess vegna til
þess að þróunin í skólamálum á
Norðurlöndum verði þannig, að
eins mikið samræmi og unnt er
náist milli hinna einstöku landa.“
2. Fundurinn samþykkti að
óska eftir því, að Norræna menn-
ingarmálanefndin sjái um að
samin verði heildargreinargerð
um lestrarefni ungs fólks og ef
til vill leggja fram beinar til-
lögur um þetta efni. Fundurinn
var sammála um að fara þess á
leit við ríkisstjórnir hinna ein-
stöku landa, að þær bíði eftir
árangrinum af starfi menningar-
málanefndarinnar á þessu sviði
áður en frekari ráðstafanir verði
undirbúnar í þessu máli.
3. Fundurinn var sammála um,
að ekkert Norðurlandanna skyldi
án þess að hafa samráð við hin
Norðurlöndin, gera ráðstafanir,
sem gætu orðið bindandi for-
dæmi um sameiginlega norræna
lausn að því er snertir löggjöf
um höfundarétt.
4. Fundurinn vísaði til nor-
rænu menningarmálanefndarinn-
ar til frekari aðgerða því máli,
sem íslendingar báru fram hvort
gefa ætti út upplýsingarit um
menningarmál á Norðurlöndum
og handbók á einhverju heims-
málanna um skólamál á Norður-
löndum.
5. Fundurinn samþykkti ein-
róma uppástungu Norrænu menn
ingarmálanefndarinnar um sam-
vinnu á sviði rannsókna á lífi
í hafinu og ályktaði fundurinn
að reyna ætti að koma þessum
tillögum í framkvæmd.
6. Samþykkt var í samræmi við
tillögur Norrænu menningar-
málanefndarinnar, að veita
skyldi nauðsynlegar fjárhæðir
til prentaðs yfirlits um skólakerfi
og breytingar á því á Norður-
löndum.
7. Ákveðið var, að stcfnt skyldi
að því í hverju landi um sig,
að fylgja þeim megin reglum,
sem Noriænu menningarmála-
nefndin óskar eftir að fylgt verði
að því er snertir fjárhagslega
aðstöðu þeirra kennava, sem
kenna í skiptum fyrir kennara
í öðru norrænu landi.
8. Ákveðið var í saroræmi við
uppástungu norrænu menningar-
málanefndarinnar að loitast við
að koma því á, að börn norrænna
foreldra sem ekki eru ríkisborg-
arar í -bví kmdi, sem þau dvelja
í, njóti sömu réttinda og ríkis-
borgarar landsins að því snert-
ir námsstyrki og annan stuðning
við nám, í samræmi við hinar
norrænu samþvkktir um þjóð-
félagsleg réttindi.
í fundarlok bauð menntamála-
ráðherra Svíþjóðar til næsta
menntamálaráðherrafundar Norð
urlanda í Stokkhólmi í janúar
1957.
2. september 1955.
Ungum Sjálfstæðis-
mönnum ágætlega
tekið í Þýzkalandi
DveliastnúíMoseldalnum 1
MTNGIR Sjálfstæðismenn hafa nú ferðazt í 12 daga um Þýzka-
land. Hefur Mbl. borizt bréf frá fararstjóranum, Guðmundi
Garðarssyni cand. ökon. Hefur ferðin verið hin bezta og allir þátt-
takendur hinir ánægðustu. Hafa ungu Sjálfstæðismennirnir kynnzS
stórum hluta Þýzkalands, mönnum þar og málefnum.
ÁGÆTAR VIÐTÖKUR
Fyrst hélt hópurinn til Ham
borgar, en þaðan til borgarinnar
Plön. Þar dvaldist hópurinn í góðu
yfirlæti og hlýddi m. a. á fyrir-
Læknum veittur styrkur til
náms og ferðaiaga um Bandaríkin
BANDARÍSKA stofnunin ICA
(International Cooperation Ad-
ministration) hefur, í sambandi
við ameríska skurðlæknafélagið
(American College of Surgeons),
tekizt á hendur að gefa læknum
frá ýmsum Evrópulöndum kost á
styrk til námsdvalar eða kynnis-
ferða í Bandaríkjunum.
Kyunisferðir (allt að 3 mán.)
um Bandaríkin eru ætlaðar lækn
um er fara með stjórn heilbrigðis
mála í einhverjum greinum, há-
skólakennurum og yfirlæknum
eða reyndum sérfræðingum, er
starfa í sjúkrahúsum og annast
þar kennsiu.
Námsdvöl (allt að 9—12 mán.)
er einkum ætluð læknum, er ann-
ast eða aðstoða við háskóla-
kennslu, taka þátt í kennslu í
sjúkrahúsum eða starfa að stjórn
heilbrigðismála að einhverju
leyti.
Fyrst um sinn a. m. k. verða
þessir styrkir ekki veittir til
venjulegs framhaldsnáms að
loknu kandidatsprófi.
Ameríska skurðlæknafélagið
sér um alla fyrirgreiðslu þegar
komið er til Bandaríkjanna.
Styrkurinn nemur 12 $ á dag,
þegar um skemmri dvöl en 30
daga er að ræða á hverjum stað,
Verður mjóHtin
Á BÆJARSTJ ÓRNAR FUNDI í
gær kom fram tillaga fvá Alfreð
Gíslasyni, bftr., (A) um að bæj
arráð athugaði, hvort ekki væri
rétt að bæta mjólkina með D
vitamíni og ennfremur að auka
ljósböð í Heilsuverndarstöðinni
og skólunum.
Dr. Sigurður Sigurðsson, bftr.
(S) gat þess, að þegar væri
búið að ákveða að taka upp
ljósböð á vegum Heilsuvernd
aarstaðvarinnar um þessi
mánaðamót, og enn fremur
væri til athugunar hjá stjóm-
arnefnd Heilsuverndarstöðvar
innar bréf, sem borist hefði frá
próf. N. Dungal um að bæta
mjólkina mcð vitamínum. S.
S. taldi að þessi atriði féllu
eðlilega undir starfssvið borg-
arlæknis enda væri niðurstaða
málsins á fundinum sú, að til-
lögunni skyldi frestað þar til
fengið væri álit borgarlæknis,
enda hefðu þessi mál þegar
verið í atliugun hjá öðrum
aðilum.
NIAGAR: Alþjjóðamóti skáta
(jamboree) lauk á sun.radaginn.
Ellefu búsund skátar frá 68 þjóð-
um tóku þátt í mótinu.
en ella 8 $ og er hann greiddur
mánaðarlega (fyrirfram). Frá
mánaðarupphæðinni dragast þó
3,09 $ vegna sjúkra- og slysa-
tryggingar. Nokkur styrkur er
veittur til bókakaupa — allt að
75—125 $ eftir lengd dvalartíma.
Þá er og greiddur allur ferða-
kostnaður innan Bandaríkjanna,
en hins vegar ekki kostnaður af
ferðinni til Bandaríkjanna og
heim aftur.
Styrkveitendur (ICA) hafa um
boðsmann í París og fara allar
umsóknir, sem til greina geta
komið, um hendur hans. En sér-
stök nefnd lækna í hverju landi
hefur milligöngu milli umsækj-
enda og umboðsmanns.
í íslenzku nefndinni eiga sæti:
Dr. Sigurður Sigurðsson yfir-
læknir, Níels Dungal prófessor og
Júlíus Sigurjónsson prófessor.
Nánari upplýsingar og umsókn-
areyðublöð fást hjá nefndar-
mönnum. Umsóknir frá íslenzk-
um læknum sendist nefndinni
fyrir 20. sept. n.k. Gert er ráð fyr
ir að styrkveitingar þessar komi
til framkvæmda um næstu ára-
mót og haldi áfram um óákveð-
inn tíma.
lestur, sem einn af þingmönnunj
Hamborgar flutti um VestuiM
Þýzkaland, atvinnulíf og menn-
ingu þess. Síðan var haldið til
Kiel, en þar var móttaka í ráðn
húsi borgarinnar. Tók þar m. a.
á móti íslendingunum dr. Hanfl
Kuhn, sem er forseti norrænu-
deidar Kielarháskóla. Þá voru þaí
skoðaðar hinar kunnu HowaldtS*
skipasmíðastöðvar.
1
HJÁ VON BISMARCK
Síðan var förinni haldið áfranS
til Liibeck og dvalist þar nokkuð
en þaðan til Travemiinde. Það er
frægur skemmti- og baðstaðabæt
á Norðursjávarströndinni. Síðaö
var haldið áfram til Lauenborgaí
og Ratzeborgar, en þar hélt borg*
arstjórinn Islendingunum veizlu.
Þá var komið á óðal járnkanzþ
arans Bismarcks, og grafhýsi hana
og landareign skoðuð. Sonarsonur
Bismarcks, Otto von Bismarck og
kona hans, sem er sænsk að ætt*
höfðu boð fyrir íslenzka hópinn.
i
HJÁ MOSEL n
Síðan var haldið til Dortmund,
stáliðjuver Vestfallenhiitte skoðuð
og loks komið til Bonn. Þar tók
dr. Krone, formaður þingflokka
kristilegra demokrata á mótl
hópnum, bauð hann velkominn og
sýndi þinghöllina. Síðan var hald-
ið til Koblenz og Linz fyrir þrení->
ur dögum og átti að dveljast f
Moseldalnum í 4 daga.
BIÐJA AÐ HEILSA
Þaðan verður haldið til háskóla-
bæjarins Göttingen og komið heinS
8. september.
Þátttakendur fararinnar róm£
allir einstakar viðtökur í Þýzka-
landi, og láta.hið bezta af hag
sínum.
r
átáiff samband milli Isiands
oi annarra NorSurlanda
Frá fulltrúaíundi Norrænu félagðnna í Reykjavík
DAGANA 26.—28. ágúst héldu
Norrænu félögin hinn árlega full-
trúafund sinn að þessu sinni í
Reykjavík undir forsæti formanns
íslenzka félagsins, Gunnars Thor-
oddsens, borgarstjóra. Fundinn
sóttu fulltrúar frá Danmörku,
Finnlandi, Islandi, Noregi og Sví-
þjóð.
Fulltrúafundurinn lét í Ijós þá
von, að nefnd sú, sem skipuð var
að frumkvæði Norðurlandaráðsins
til að fjalla um samgöngur milli
íslands og annarra Norðurlanda,
muni geta bent á leiðir og ráð
til að auðvelda samskipti Islend-
inga og annarra norrænna þjóða,
hvað ferðalög snertir.
Fulltrúafundurinn harmaði þær
deilur, sem risið hafa á sviði nor-
xænna flugsamgangna, og lýsti
þeiri'i von sinni, að vandamálin
verði leyst í anda norrænnar sam-
vinnu.
Fulltrúafundurinn vænti þess,
að sú sérstaða, sem ísland hefur
ennþá með því að viðhalda í fram-
kvæmd vegabréfsskyldu ríkisborg-
ara annarra Norðurlanda, verði
úr sögunni sem fyrst.
Fulltrúafundurinn hvatti Nor-
rænu félögin til að stuðla enn
frekar að J»ví að styrkja hin-
I menningarlegu tengsl Islands og
annarra Norðurlanda með því að
auka hina gagnkvæmu fræðslu-
starfsemi með kvikmyndum og
fyrirlestrum, auknum kennara- og
nemendaskiptum og farandsýning-
um á bókum og listaverkum.
Ákveðið var að halda NorrænaBi
Dag í þriðja sinn í nóvember 1956
og kanna möguleikana á sameig-
inlegri ferð íbúa frá vinabæjuffll
annarra Norðurlanda til Islandfl
sumarið 1957.
Fulltrúafundurinn ákvað a3
skipa nefnd til að vinna að skýrslu
sem Norðurlandaráðið hefur ósk.
að eftir, um það, hvernig eflaj
mætti norræna menningai’sjóði|
sem fyrir eru, eða mynda nýja.
Forseti Islands bauð þátttalc-
endum fulltrúafundarins ti|
Bessastaða. .
□-
-□ 1
Merkið,
sem
klæðir
landið.
T1
□-
-u