Morgunblaðið - 11.09.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 11. sept 1955
o?0uní)Ja!ri!i
6lf.: 9.Í. ArvaJcur, Reykjavflfc.
Framkv.stj.: Sigíúj Jónssoc
RitstjAri: Valtýr Stefánsson (ábyr*8ann.>
Stjómmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason ixb Vifiwe,
Liesbók: Arni Óla, sími 3049.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristins#3Ku
RitstjOrn, auglýsingar og afgreiBala:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Aakriftarfjald kr. 20.00 A mánuSi inaaalasðs.
t lauaasölu 1 kréai aintakiB
rERÐALAG rússnesku bænd-
anna um landbúnaðarhéruð
Kanada gekk ekki eins að óskum
eins og í Bandaríkjunum. Þegar
bændurnir komu til Winnipeg,
t höfðu safnast á flugvelbnum um
, 300 andkommúnistar, sem hróp-
' uðu ókvæðisorðum að Rússun-
. um. Rú.ssarnir þurftu að bíða í
f^adaróencii-
tœlzi á
ýörcpanarle ftam
stundarfjórðung í flugvélinni og
þegar þeir ætluðu að fara frá
flugstöðinni til borgarinnar, var
engan bíl að fá.
Svipaður atburður gerðist I
Montreal, og að lokum hættu
bændurnir við að fara til Toronto
vegna þess að íbúgrnir þar höfðu
iýst yfir því, að þeir myndu virða
þá algerlega að vettugi.
Læhkun dreilingarkostisuður
— hogkvæmnri verzlun
VERZLUNARSAMTOKIN í
landinu hafa fengið hingað,
fyrir milligöngu Iðnaðarmála-
stofnunarinnar, erlenda sérfræð-
inga til þess að leiðbeina verzl-
unarfólki um störf sín. Tilgang-
urinn með þessari leiðbeiningar-
starfsemi er margþættur, bæði sá
að auka söluna, minnka dreifing-
arkostnað, gera afgreiðslu í
verzlunum þægilegri fyrir al-
menning o. s. frv.
í frásögn af samtali við hina
erlendu sérfræðinga, sem birtist
hér í blaðinu s.l. þriðjudag var
m. a. komist að orði á þessa leið:
„Sérfræðingamir bentu á það. að
íullkomnari söluaðferðir miðuðu
ekki aðallega að þvi, að auka sölu
einnar verzlunvr á kostnað ann-
arrar, heldur fælist það mest í því
að auka hei ídaráöluna. — Allt
héldist þetta í hendur við bætt
lífskjör fólksins. Aukin sala
þýddi að almenningur lifði við
betri kjör. Þá væru og komin
skilyrði fyrir lækkun dreifingar-
kostnaðar. Hin bættu lífskjör
hefðu svo aftur örfandi áhrif á
verzlunina".
Þetta er vissulega satt og rétt.
Þess meiri, sem velta verzlunar-
innar er þeim mun minni verður
dreifingarkostnaðurinn. En hér
er einmitt komið að einu stærsta
vandamáli íslenzkrar verzlunar.
Vegna þess, hve örfámenn þjóðin
er hlýtur verzlunarveltan að
verða hér lítil. Verzlunarkostnað-
urinn verður því tiltölulega
hærri en meðal milljónaþjóða.
Þess ber þó að gæta að fjöldi
verzlananna ræður hér all-
miklu um. Að vísu er það þægi-
legra fyrir almenning í borgum
og bæjum að verzlanir séu marg-
ar og tiltölulega skammt sé til
þeirra að sækja. En af því leiðir
aftur að velta hverrar einstakrar
verzlunar verður minni og verzi-
unarkostnaðurinn tiltölulega
hærri.
Mörgu ábótavant
ENDA þótt stórkostlegar fram-
farir hafi orðið á sviði verzlunar-
og vörudreifingar hér á landi á
undanförnum áratugum þá er þó
mörgu þar verulega ábótavant
ennþá. Margar verzlanir hafa að
vísu þjálfað verzlunarfólk sitt og
tryggt viðskiptavinum sínum
góða og kurteislega afgreiðslu.
En alltof víða verður ennþá vart
stirðbusaháttar og skorts á ein-
földustu mannasiðum. En það á
ekki eingöngu við um afgreiðslu-
fólk einstakra verzlana. Hitt er
ekki síður alg»ngt að starfsmenn
opinberra stcfnana sýni vægast
sagt mjög takmarkaða háttvisi í
umgengni sinni við almenning,
sem til þeirra leitar. Vitanlega á
fólk fullan rétt á því að fá kurt-
eislega og greiða afgreiðsiu á
slíkum stöðum, eins og vfirleitt
allsstaðar. Opinberir starfsmenn
vinna þjónustuhlutverk á sama
hátt og t. d. afgreiðslufólk í búð.
Það er hlutverk alls þessa fóiks
að fullnægja þörfum viðskipta-
vinanna og gera þá ánægða, eftir
því sem tök eru á. Opinberar
stofnanir eiga fyrst og fremst að
vera til vegna almennings í iand-
inu.
Á sama hátt hlýtur verzlun-
in að rækja sem bezt þjónustu
hlutverk sitt við þjóðina. Og
engum dylst, að það er einnig
hagur kaupmannsins eða sam
vinnufélagsins, að viðskipta-
vinirnir séu sem ánægðastir. t|
Nauðsynlegt að taka tillit
til sanngjarnrar
gagnrýni
í þessu sambandi er ekki úr
vegin að minnast á það, að stund-
um birtist gagnrýni í blöðum um
það, sem ábótavant er í þessum
efnum. Oft er sú gagnrýni sann-
gjörn og á fullan rétt á sér. Stund . , ,
um kann hún að vera óréttmæt H,nn nyi varaforsætisraðherra Dana, E. Chnstensen, sest her a
og á misskilningi byggð. myndinni lengst t. v., ásamt utanríkisráðherrum hinna Norður-
Þeir aðilar, sem réttmæt landanna þriggja, Östen Unden, Halvard Lange og dr. Kristni
gagnrýni er beint að á opin- Guðmundssyni. Myndin var tekin á utanríkisráðherrafundinum í
berum vettvangi eiga að taka Stokkhólmi fyrir nokkrum dögum.
tillit til hennar. Þeim ber að
líta á ábendingar blaðanna, ------ --------------------------------------------------------
sem rödd aimennings. j
Nokkur misbrestur er á þessu !
hjá okkur. Sumum hættir til þess 1
að líta á opinbera gagnrýni í
blöðum sem óþarfa afskiptasemi.
í stað þess að taka henni vel og
bæta úr því, sem aflaga fer, firt-
ast þeir og telja gagnrýnina til
fjandskapar við sig.
Veíd andi áhnfar:
Skemndileg nýbreytni.
ÉR hefir borizt bréf frá Hall-
dóri, þar sem minnzt er á
Sumarleikhús Heimdallar og
M
Hér má nefna lítið dæmi um Nei-ið, sem nú er verið að sýna
tillitsleysi einstakra stofnana a vegum þess. Bréfritari kemst
gagnvart opinberri gagnrýni og m. a. sv0 ag 0rði:
eindregnum vilja mikils meiri- j pag var miög skemmtileg ný-
hluta viðskipavina þeirra. Kvik- breytni, þegar Heimdallur hóf
myndahús hér á landi liafa flest leikhússstarfsemi sína nú í sum-
ef ekki öll þann sið að gera all- j ar Allir eru sammála um, að leik
langt hlé á kvöldsýningum sín- rit shaws hafi verið sérlega
um. Eru þessi hlé mjög óvinsæl skemmtilegt og hafi það verið góð
meðal kvikmyndahúsgesta, enda hugmynd að sýna það hér, enda
munu þau hvergi tíðkast nema er þessi mikli meistari orðsins
. ekki ofvel þekktur hér á landi.
Hvert eónasta blað höfuð- j Ég fór að sjá Nei-ið ekki alls
borgarinnar hefur gagnrýnt fyrir íöngu ásamt vinafólki mínu
þennan ósið og birt fjölda 0g höfðum við góða skemmtan af,
áskorana frá almenningi um enda var leikritinu prýðisvel tek-
að þau verði afnumin. Ár eftir jg Hlutverkin eru skemmtilega
ár hefur verið klifað á þess- af hendi leyst og var auðvelt að
um óskum. En árangurinn er komast í „góðan húmor“ þessa
enginn. Kvikmyndahúsin kvöldstund sem við sátum í Sjálf-
skeila skollaeyrunum við stæðishúsinu. Ég vil færa Sumar-
þeim. Þau þykjast hagnast eitt leikhúsinu beztu þakkir fyrir
hvað á sölu sælgætis í hinum skemmtunina og vona, að það
óvinsælu hléum. Og þá varð- ’ vergi fastur liður í framtíðinni.
ar þau ekkert um afstöðu yfir- ' En mér leikur forvitni á að vita,
mætti skjóta því að forráðamönn-
um Sumarleikhússins, hvort ekki
væri unnt að fara með leikritin
út á land, dreifbýlisfólki til
skemmtunar. Ég er sannfærður
um, að það yrði vel þegið. Fólk
gæti þá lyft sér upp eina kvöld-
stund og fengið góða og holla
skemmtun eftir erfiði dagsins.
Það er kannski ofseint að athuga
þetta núna, en vel mættu for-
ráðamenn Sumarleikhússins hafa
þetta í huga næsta sumar.
í yfirlýsingu sem kanadiska
utanríkisráðuneytið hefir birt
segir að „atburðir þessir hafi
verið mjög óheppilegir". í yfir-
lýsingunni er þó bent á að það
sé e. t. v. eðlilegt að tilfinning-
ar sumra nýinnfluttra manna út
af atbucðum sem gerst hafi ekki
alls fyrir löngu, séu ríkar, þótt
! þær réttlæti ekki ókurteislega
framkomu gagnvart mönnum,
sem komið hafi sem gestir.
í yfirlýsingu, sem Matskevich,
leiðtogi rússnesku bændanna, las
upp fyrir blaðam, segir hann
„að hann líti svo á að atburð-
irnir (í Winnipeg, Montreal og
Toronto) séu óþolandi". Augljóst
er að rússnesku bændurnir saka
Kanada um það, sem gerst hefir
í þessu efni og kanadisku stjórn-
ina um að hafa ekki komið í veg
fyrir að slíkir atburðir gætu
gerst.
i Ráðgert var að bændurnir færu
frá Kanada í gær laugardag.
) ★ ★ ★
R.A.F. — hinn konunglegibrezki
flugher — ætlar að fá öilum
orustuflugmönnum sínum örsmá
I handhæg radar senditæki. Tæki
þessu munu senda leiðbeiningar
til björgunarskipa eða flugvéla,
er orustuflugmennirnir hafa orð-
ið að bjarga sér úr flugvélum sín-
um yfir sjó eða vatni.
Senditækin eru sögð heyrast á
meir en 240 km svæði og geta
leiðbeint björgunarmönnum þar
til þeir eru allt að þrjátíu
metrum frá flugmanninum, sem
bjarga þarf. Tæki þetta er kallað
Sarah (search and rescue and
homing) og er einnig hægt að
nota það sem talstöð.
H;
gnæfandi meirihluta viðskipta
vinanna.
Þetta er ekkert stórmál En til
þess er vissulega ástæða að átelja
þessa framkomu kvikmyndahús-
anna. Til lengdar mun hún ekki
borga sig fyrir þau. Tillitsleysi
gagnvart réttmætri gagnrýni ger
ir það aldrei. Það skapar andúð
og óvinsældir.
Við íslendingar deilum meira , , „• ,
,, , * , , legt er að segja, hvenær synmg-
en flestar aðrar þjoðir um verzl-' „ * ,__,, _ ,, *
, ; * , * um verður hætt. En þa verður
unina. Vel ma vera að það * •**„*•*■
, . , ._ siðasta viðfangsefmð í sumar sett
spretti af þvi, að um langt skeið ■ * %
, , ,. . ,. ta svið og verðum við að biða
var hun rekm af utlendingum, ', ,T . .*
& ’ þohnmoð þangað til. — Nei-ið er
hvaða verk verður tekið til sýn-
ingar næst. Og hvenær.
Góður kunningi.
EG þakka Halldóri bréf hans,
en því miður get ég ekki sagt
honum, hvað Sumarleikhúsið ætl
ar að sýna næst. Því síður veit ég
hvenær það verður. Nei-ið hefir
gengið mjög vel og hefir aðsókn
verið svo góð að því, að ómögu-
sem fyrst og fremst hugsuðu um
að raka saman fé og féfletta al-
menning. En síðan innlendir
kaupmenn og kaupfélög tóku
verzlunina í sínar hendur hafa
stórkostlegar umbætur verið unn
ar á þessu sviði. Mörgu er að vísu
ábótavant ennþá.
En hin ísleuzka verzlunar-
stétt verður æ færari um að
gegna hlutverki sinu. Aukin
góður kunningi hinna eldri. Þeir
muna eftir því frá fyrri tið og
margir hafa þess vegna rifjað
upp gamlar endurminningar með
því að sjá það aftur í Sumarleik-
húsinu.
Til fyrirmyndar.
ANNARS langar mig að bæta
því hér við, að mér finnst
reynsla og verzlunarþekking þessi starfsemi Heimdallar til fyr
skapar þjóðinni hagstæðari irmyndar, enda vantaði tilfinnan-
verzlun. Og um takmarkið í lega sumarleikhús í Reykjavík.
verzlunarmálunum ættu allir Þau eru mjög vinsæl víða erlend-
að geta verið sammála: Sem is, t. d. í Bandaríkjunum, þar sem
bezta og fullkomnasta þjón- leikflokkar ferðast um og sýna
ustu við almenning. ágæt verk undir beru lofti. Og þá
Vissa
ÉR er svo annað bréf frá
ágætum vini Velvakandi, H. J.
— Hann hefir oft áður sent okk-
ur línu, en fer nú í þessu bréfi
sínu dálítið af alfaraleið. H. J.
hefir orðið:
Höfðinginn Stainton Móses
kippti sér ekki upp við það, þótt
vinir hans og kunningjar flyttu
milli heimanna. Hann var einn
þeirra manna, sem náttúran hafði
gætt gáfum, er allur fjöldinn hef-
ur ekki, svo vitað sé.
Stainton ritar: „...... Vinir
mínir voru farnir niður að sjón-
um og ég ætlaði að koma á eftir.
Þetta var um sumar. En gamall
vinur minn, sem var látinn, hafði
beðið mig að koma til sin, af því
að hann hélt sig vera á förum.
Lét ég ekki dragast að skreppa
til hans. En er ég kom þangað,
frétti ég að hann væri látinn.
Gekk ég inn í herbergið, þar sem
lík hans lá.
Sá ég þá með dulskyggni minni,
að vinur minn kom á móti mér í
sálarlíkama sinum, rétti raér
hönd sína brosandi og heilsaði
mér eins og hann myndi hafa gert
í jarðlíkamanum. Þetta skynjaði
ég jafngreinilega og ég sá hús-
gögnin í kringum mig með sjón
jarðneskra augna minna....“
Var þessi sýn Staintons ein fjöl
margra álíkra sýna. Hann taldi
sig hafa fengið fullkomna vissu
fyrir því, að andinn lifi, þótt jarð
líkaminn ónýtist. Hann hafði svo
oft séð þá og talað við þá, sem
fluttir voru héðan. — H.J.
C__
Merkið,
sem
klæðir
landið.
Radartækinu er fest á björg-
unarbelti flugmannsins. Þegar
flugmaðurinn er kominn i sjóinn
kippir hann í snúru, sem lyftir
um 70 cm. hárri útvarpsstöng og
samstundis hefjast útsendingar
á neyðarkalli.
Aðrar þjóðir Atlantshafs-
bandalagsins eru nú að prófa
þetta tæki.
----★----
Brezkc flugmálaráðuneytið heí
ir einnig boðað að það ætli að
setja upp þyrilvængjustöðvar á
strandlengjunni umhveríis Bret-
landseyjar til þess að annast
björgunarstörf er flugmenn lenda
í háska eða sjóslys verða. Þyril-
vængjurnar hafa þegar í sumar
getað v.-ritt mörgum sundmann-
inum aðstoð, sem hætt hefir sér
of langt á sjó út.
Þyrilvængjurnar hafa náið
samstarf við lögreglu og strand-
gæslumenn og þess hefir verið
farið á leit við sjúkrahús að þau
merki staði, þar sem hægt sé að
lenda þyrilvængjum í grend við
þau. Hverri sveit er falið um 100
km gæzlusvæði í hinar ýmsu
áttir.
★
ER fyrsta stóra vetnissprengj-
an var sprengd í Kyrrahafi
árið 1952 voru framleidd tvö ný
frumefni, að því er kjarnorku-
vísindamenn upplýstu fyrir
nokkrum dögum. Vísindamenn-
! irnir hafa lagt til að frumefnum
þessum verði gefin nöfn eftir
| Albert Einstein og Enrico Fermi,
. en báðir þessir menn áttu megin
I þátt í sköpun atomaldar. Venju-
I lega er fallist á meðmæli eins og
þessi. Bæði Einstein og Fermi
eru látnir.
---★-----
Þessi nýju frumefni eru nr.
99 og 100 í frumefnaröðinni og
á annað að heita einsteinium og
bitt verður kallað fermium.
Frumefnin voru uppgötvuð og
tilkynnt af mörgum vísinda-
mönnum í febrúarmánuði árið
1954, en ekki hefir verið skýrt
frá því hvernig þau fundust fyrr
en nú.