Morgunblaðið - 08.10.1955, Blaðsíða 9

I Laugurdagur 8. okt. 1955
MORGVNBLAÐIB
9
Egypta dr
er
HEIMURINN hafði sólað sig
um stund i sáttfúsum „anda“
Genfarráðstefnunnar, þegar bylt-
ingaráðið í Egyptalandi skýrði
skyndilega frá sölusamningi, er
Egyptar höfðu gert með leynd yið
Ráðstjórnarríkin og önnur lönd
austan járntjalds. Egyptar ætla
að selja kommúnísku ríkjunum
baðmull og hrísgrjón en fá í stað-
inn þrýstiloftsflugvélar, skrið-
dreka, kafbáta og önnur her-
gögn.
Gamel Abdel Nasser réðst
harðlega að Vesturveldunum og
sakaði þau um að efla vígbúnað
ísraels. Lýsti hann yfir því, að
Egyptar ætluðu að útiloka —
fyrir fullt og allt — vestræn
áhrif í landi sínu.
I
fré við Israel
Ráðamenn í Kreml voru
einnig að reyna að telja Saudi
Arabiu — land olíuiindanna
— að hið hlutlausa Sýrland
á að gera sams konar sölu-
samning við kommúnísk ríki.
ísrael, sem yrði þá umkringt
af Arabalöndum gráum fyrir
járnum, mótmælti vopnasölu-
samningum, og hótaði að
hefja stríð til að koma í veg
fyrir samningana.
Bandaríkin og Bretland, sem
óttuðust, að vopnasala Ráðstjórn-
arríkjanna til Arabalandanna
fyrir botni Miðjarðarhafs myndi
leiða til styrjaldar milli ísraels
og Arabaríkjanna, áminntu
Rússa um að fara gætilega í sak-
irnar — að öðrum kosti yrðu þeir
að bera ábyrgðina á því, að
„kalda stríðið" hæfist að nýju.
Blóðugar skærur höfðu geisað
milli Egypta og ísraelsmanna á
Gaza-svæðinu, og egypzkir liðs-
foringjar voru í hefndarhug, þar
gem þeir höfðu heldur farið
halloka, og kröfðu byltingaráðið
í Kaíró um meiri og betri her-
gögn.
Hinn hermannlegi, ungi eg-
ypzki forsætisráðherra, fór fram
á það við Vesturveldin, að þau
Beldu Egyptum vopn. Yfirmaður
egypzka flugflotans, Mohamed
Sidki, var sendur til Washington
i júní, og vildu Egyptar kaupa
þung vopn fyrir 27 milljón doll-
ara andvirði.
Egyptar vildu ekki verða
við þeim tilmælum Banda-
ríkjanna að undirrita gagn-
kvæman öryggissáttmála — og
hafði Nasser þar í huga stöðu
sína sem forvígismaður sjálf-
stæðis Egyptalands. Og Banda
ríkjamönnum leizt ekki á blik-
una, þar sem þeir voru bundn-
ir samningi frá 1950 við Breta
og Frakka um að reyna að
halda jafnvægi milli vígbún-
aðar ísraels og Arabaland-
anna til að reyna að koma í
veg fyrir styrjöld milli þess-
ara tveggja aðila.
í lok ágústmánaðar brutust enn
á ný út bardagar á landamærum
Egyptalands og ísraels. Rúss-
neski sendiherrann í Kaíró,
Daniel S. Solod, ræddi þá við
Nasser og tjáði honum, að Eg-
yptar gætu fengið eins mikinn
vopnabúnað og þeir vildu frá her
gagnaverksmiðjum kommúnískra
]anda — og fylgdu þeirri sölu
engin sérstök skilyrði.
Nasser kvaddi þá bandaríska
sendiherrann, Henry Byroade, á
sinn fund og skýrði honum frá
tilboði Ráðstjórnarinnar. Bretum
voru einnig tjáðir allir málavext-
ir, en Vesturveldin þóttust ekk-
ert geta að gert.
Ráðgjafar Nassers hvöttu
Fyrsti vopnafarmurinn frá Rússum
til Egypta er á leiðinni yfir Svartahaf
faer Hömlnr d fréttnílutn-
ingi verði afnumdnr
LONDON 29. september. — Blað-
ið Economist í London segir ný-
lega í grein, sem fjallar um afnám
á hömlum við samgöngum og
um, að rússneskir sérfræðing- fréttaflutningi milli austurs og
ar munu fylgja vopnasending- vesturSj að ef að sambýli þjóð-
unum til Egyptalands og anna ejgj ag Verða að raunveru-
leika í stað þess að vera áróður
einn og slagorð, þá verði það sam-
býli að byggjast á traustum
grundvelli.
„Ef hægt væri að lýsa í einni
setningu kjarna þess, sem skeði
á Genfarráðstefnunni“, segir
blaðið, „þá væri það vissulega
þjálfa egypzka hermenn. —
Bretar og Bandaríkjamenn
geta varla látið það afskipta-
laust, að hernaðarsérfræðing-
ar Rússa hafi aðsetur sitt með
fram Súezskurðinum.
Ráðstjórnin lætur ekki hér
við sitja. Sendiherra Rússa í Te-
Sendiherra Ráðstjórnarríkjanna í
Kaíró, Daniel Solod, og Gamel
Abdel Nasser hafa ræðzt mikið
við undanfarna daga.
hann til að taka boði Ráð-
stjórnarinnar — þá dreymir
um 500 þús. manna egypzkan
her, svo voldugan, að ísraels-
menn gætu ekki staðizt þeim
snúning. Þegar öllu var á botn
inn hvolft — höfðu ísraels-
menn ekki keypt vopn frá
kommúnískum löndum síðan
á árunum 1947—48. Og síðast
í septembermánuði bárust
fréttirnar um, að Nasser hefði
undirritað vopnasölusamning-
inn.
Og Nasser ávarpaði þjóð sína
á hersýningu snemma í síðustu
viku. Hann réðst að Vesturveld-
unum fyrir að hafa ekki viljað
selja Egyptum vopn til sjálfs-
varnar, „og nú seljum við baðm-
ull til Tékkóslóvakíu og fáum
vopn í staðinn." Og lýðurinn
æpti hrifningaróp. Lýsti Nasser
yfir því, að Egyptar skipuðu sér
hvorki í flokk vestrænna eða
austrænna þjóða, en þessi við-
burður markaði endalok þeirra
erlendu áhrifa, sem Egyptaland
hefði lotið í svo langan tíma.
Einstök atriði vopnasamn-
ingsins voru ekki birt, en inn-
an misseris eða árs munu
Egyptar fá 200—300
MIG-þrýstiloftsflugvélar, 25
sprengjuflugvélar, 100—200
Stalín-skriðdreka, sex kaf-
báta og létt vopn. — Fyrsta
vopnasendingin mun þegar
vera á leiðinni yfir Svarta-
hafið. Þó að sagt væri, að
vopnasölusamningurinn væri
gerður við Tékkóslóvakíu, var
hér raunverulega um samning
við Ráðstjórnarríkin að ræða.
Það er enginn vafi á því, að
þessi vopnasala frá Ráðstjórnar-
ríkjunum styrkir svo egypzka
herinn, að hann hefur í fullu tré
við liðssveitir ísraels, og styrj-
öld milli landanna fyrir botni
Miðjarðarhafs mundi vofa yfir.
„Undir eins og Arabar finna, að
þeir hafa yfirhöndina, hefst styrj
öld,“ sagði einn meðlimur Kness-
ets (ísralska þingsins).
Utanríkisráðherrar Vesturveld-
anna þriggja ræddu við Molotov
í einkaviðtali í Waldorf-turnin-
um, og tjáðu honum, að ekki
væri hægt að taka „andann" á
Genfarráðstefnunni hátíðlega, ef
þessu héldi áfram. Molotov brosti
ekki, en lofaði að skýra Moskvu
frá málavöxtum.
Bandarikjastjórn sendi aðstoð-
arutanríkisráðherrann George
Allan til Kairó. Nasser hlustaði
kurteislega á hann, en hafði orð
hans að engu. Hins vegar gaf
hann sér góðan tíma til að ræða
við Solod.
Rússar hafa haft augastað á
höfnum fyrir botni Miðjarðar-
heran bauð Saud konungi í Saudi með eftirfarandi setningu, „það
Arabíu að gera vopnasöslusamn- er betra að tala en að berjast".
, ing við hann, er konungurinn var En samt sem áður, þó að undar-
nýlega í heimsókn í íran, og legt sé, hefur þessu mikilvæga
sams konar boð náði til Sýrlands, atriði verið gefinn sáralítill gaum
sem veitt hefur „hlutleysi“ Eg- ur í þeim fyrirmælum til utan-
yptalands eindreginn stuðning. ' ríkisráðherra fjórveldanna, sem
gefin voru út eftir ráðstefnuna,
og fjölluðu meðal annars um
þetta vandamál. í þeim er þó
mælt með því að fundin verði
leið til þess að afnema allar slík-
ar hömlur landa á milli.
FRJÁLSAR OG ÓHINDRAÐAR
SAMGÖNGUR
Blaðið bendir á það, að engin
þjóð, sem skilji afleiðingar kjarn-
orkustríðs, muni „vitandi vits
hafs síðan á dögum Péturs mikla iata blekkjast, til þátttöku í svo
— og á síðari árum hafa þeir hörmulegu ævintýri". Þess vegna
einnig haft augastað á hinum er óhætt að slá því föstu að
auðugu olíulindum í Arabalönd- frjálsar og óhindraðar samgöng-
unum. ur landa á milli veitir nú á tím-
um meira öryggi gegn styrjöld
enn nokkru sinni fyrr“.
Þrátt fyrir þetta, spáir blaðið
því, að „þegar utanríkisráðherr-
ar fjórveldanna koma saman til
fundar í lok októbermánaðar, þá
muni Molotov að öllum líkindum
bera fram tillögu þess efnis, að
fréttaflutningur landa í millum
verði minnkaður. Nú þegar halda
rússneskir valdamenn því fram,
að sá andi, sem ríkti á Genfar-
ráðstefnunni krefjist þess að
hætt verði fréttaflutningi á milli
ríkja, sem alltaf hefur angrað
Rússa — en það er útvarp vest-
rænna þjóða til hlustenda hand-
an við járntjaldið”.
Arabar eiga enn í baráttu
við sum Vesturveldanna í ný-
lendunum, og þegar Bretar
héldu brott af Súezeiðinu,
gafst Egyptum tækifæri til að
sýna fullkomið sjálfstæði sitt.
Rússar hafa nú séð sér færi
og sett fótinn milli stafs og
hurðar í Arabaríkjunum —
og bregði Vesturveldin ekki
skjótt við kann svo að fara,
að þeir geti ekki lokað hurð-
inni aftur.
(Endursagt úr Newsweek).
- Faulkner
Framh. af bla. 1
Á Filippseyjum kvað Faulkn-
er þjóðerniskennd unga fólksins
UTVARPSSENDINGAR
TRUFLAÐAR
Blaðið segir, að það efnismagn,
sem útvarpað sé á báða bóga, sé
um það bil jafnt, þrátt fyrir það
að útvarpssendingar vesturveld-
koma fram í þeirri rækt, er ungir anna seu stöðugt truflaðar og
menn og konur leggja nú við fólk það, sem á þær hlusti, leggi
varðveizlu á tungu innfæddra s’^ ’ hættu þess vegna, um leið
landsmanna og viðhald gamalla utvarP kommúnista er ótrufl-
siða og erfðavenja. — Faulkner 'að °% Þeim sé frjálst að aug’ýsa
kvaðst hafa hvatt unga fólkið ' daSskrar sinar 1 bloðum vestur-
„Þetta sýnir að það væii
hlægilegt að leggja fram tillögur
um að afnema eða minnka út-
varpssendingar yfir járntjaldið á
báða bóga, á þeim forsendum að-
þær hefðu jafn mikla þýðingu
fyrir báða aðila eða að það
myndi stuðla að bættu sambýli
þjóðanna. Hvorugt myndi raun-
verulega ávinnast. Slíkt myndi
aðeins verða til þess að áróðurs-
starfsemi kommúnista hefði
frjálsari hendur en áður til aö
nota prentað mál og opinberan
og leynilegan áróður til þess að
ná til eyrna fólks í vesturlöndu»v
og Asíu og hvar sem er í heim-
inum, á meðan frjálsu þjóðirnar
legðu niður hina einu leið, sem
þeim er opin til þess að kornft
á framfæri skoðunum sínum til
fólks þess, sem býr í löndum
kommúnista.
Þangað til hægt er að koma
fréttum og skoðunum hindrunar-
laust yfir hinar miklu hindranir,
þangað til borgarar í Sovétríkj-
unum, eins og borgarar í öðrum
löndum, verður birt fleiri en eirv
skoðun, þá mun hið svo nefnda
bætta sambýli halda áfram aiS
verða aðhlátursefni og hættulegt
fyrir alla aðila.“
RAUNVERULEGUR ENDIR
KALDA STRÍÐSINS
„Ef leiðtogar Sovétríkjanna
vilja í raun og veru fá útvarps-
sendingar vestrænna þjóða lagð-
ar niður, ættu þeir fyrst og
fremst að hugsa um og gera sér
grein fyrir, hvað það var, sem
orsakaði það, að þær komust á.
Þær voru teknar upp aðeins sök-
um þess, að það var ekki lengur
hægt að skiptast á venjulegum
upplýsingum og fréttum eftjr
eðlilegum leiðum, þar sem komm
únistar höfðu komið í veg fyrir
það.
„Þegar aftur verður hægt að
kaupa ókommúnistísk blöð og
bækur hvar sem er í Moskvu,
Leipzig eða Riga, þegar Tékkar,
Pólverjar eða Kínverjar geta aft-
ur staðið hindrunarlaust í bréfa-
skriftum við einstaklinga í öðr-
um löndum, þá mun nauðsyn
þessara útvarpssendinga hverfa.
Hinn raunverulegi endir kalda
stríðsins mun koma þegar öllum
hindrunum landa í millum hefur
verið rutt úr vegi, og ef sambýli
á að verða að raunveruleika í
stað blekkingar og áróðurs, þá
verður það að byggjast á sann-
leika og gagnkvæmum aðgerð-
til að varðveita þennan þjóðar-
landa"
arf, enda þótt þau næmu önnur! Mesti mismunurinn liggur
mál, og enskan yrði nú stöðugt samt sem áður ) Þvi> >>að utvarP
Og það sem verra er. Vest-
urveldin eru svo að segja viss
úrbreiddari á eyjunum.
★ ÍTÖLSK ÆSKA KÆRULAUS
ið er eina tækið, sem vestrænu
þjóðirnar geta notað til þess að
koma sönnum fréttum til fólks
þess, sem býr í löndum þeim, er
Faulkner þótti unga fólkið á ' lúta yfirráðum kommúnista. Á
hinn bóginn er útvarpið raun-
verulegt aukatæki í áróðursstarf-
honum ítölsk æska oft sýna full ' semi Rússa 1 hinum frjálsu lönd-
mikið kæruleysi. Áleit hann það um“.
Ítalíu taka afstöðu „heimsmanns-
ins“ til margra atriða, og þótti
stafa af því, að ítalska þjóðin
hefði orðið að reyna mikið um
langt skeið.
★ ★ ★
Ræddi hann einnig nokkuð um
ritstörf sín við frönsku blaða-
mennina. „Ég er bóndi, ekki rit-
höfundur“, sagði Faulkner, er
hann skýrði þeim frá hinum
ýmsu störfum, sem hann hefði
gegnt um ævina.
„Ég trúi ekki á innblástur.
Hver rithöfundur skrifar um' þeim er alþjóðasamband verka
reynslu þá, er hann hefir haft af lýðsfélaga einna öflugast bæði í
lífinu“. Kvaðst hann ekki vera ] sýnilegri og leynilegri starfsemi
sjálfur viss um, að bækur hans sinni. Öll eru þessi samtök ó-
hefðu sérstakan boðskap að þreytandi í að þjóna tilgangi leið
flytja. „Sé um nokkurn boðskap toganna í Moskvu með því að
að ræða, er sá boðskapur trú mín etja frjálsu fólki hvort á móti
á manninn og hæfni hans til að j öðru, á móti stjórnum þeirra eig-
sigrast á aðstæðum og ráða sín-i in ríkja og allri mótstöðu gegn
um eigin örlögum". • fyrirætlunum Sovétríkjanna.
í flestum löndum heims, hvort
heldur er í Bretlandi eða Frakk-
landi eða Indlandi eða Indónesíu
eru skoðanir og kröfur hinna
kommúnísku stjórna ekki ein-
ungis birtar í hinum óháðu blöð-
um, heldur einnig í blöðum
kommúnista í hverju landi fyrir
sig, og dreift auk þess á fjölda
mörgum tungumálum frá Moskvu
og Peking og opinberlega boðið
almenningi og heilum hóp alþjóð
legra samtaka og stofnana. — Af
- Paaiikivi
Framh. af bla. 1
hafa Norðurlöndin frá fornu fari.
Ennfremur er í tillögunni
lögð áherzla á, að finnski full-
trúinn muni ekki taka þátt í
viðræðum Norðurlandaráðs,
ef tekin verða til umræðu
málefni hernaðarlegs eðlis eða
önnur mál, sem kunna aff
valda deilum á alþjóffa vett-
vangi. En eins og kunnugt er.
settu Rússar þetta skilyrði
fyrir því, að Finnar gerðust
aðilar að ráðinu, er mál þetta
bar á góma í viðræðum Paasi-
kivis og Bulganins marskálks.
fyrir skemmstu. Norðurlanda-
ráð hefur samt aldrei fjallaff
arn slík mál, þó að Rússar hafi
haldið því fram, að svo væri.
Norski forsætisráðherrann
Gerh'ardsen lýsti í dag ánægju
sinni yfir þessu þingfrumvarpi
Paasikivis. Kvaðst hann vona, að
afgreiðsla þessa máls gengi fljótt
og vel fyrir sig í finnska þinginu,
og Finnar gætu setið fund Norð-
urlandaráðs þegar í janúar næsta
ár.
Tillagan kemur sennilega til
fyrstu umræðu í finnska þinginu
n.k. þriðjudag.