Morgunblaðið - 02.11.1955, Side 6

MORGVNBLAÐIÐ
Mið'vikudagur 2. nóv. 1955
Manntal fellur niður í Reykjavík
NIÐURFELLING MANNTALS
í REYKJAVÍK
Samkvæmt heimild í lögum
hefur bæjarstjórn Reykjavíkur
ákveðið að fella niður manntal
í haust, og í þess stað kemur
íbúaskrá frá allsherjarspjald-
skránni, miðuð við 1. desember
1955. Svo var líka haustið 1954,
Allir, sem flytja, verða
að tilkynna það til jþess
að komast hjá kœru
aðsetursskipti of seint, ef tilkynn
en þá voru nafnaskrár og eyðu- ^ng jjeujup frú honum áður en
blöð undir aðseturstilkynningar
borin í öll hús í Reykjavík. Með
þessu var húsráðendum og öðrum
hlutaðeigendum gefinn kostur á
að bæta úr vanrækslu á að full-
nægja tilkynningarskyldu.
í haust eru ekki gerðar neinar
slíkar ráðstafanir til innheimtu
aðseturstilkynninga, en hins veg-
ar er því nú íylgt fastar eftir en
nokkru sinni fyrr, að fólk til-
hann fær kvaðningu frá saka-
dómara. En af ofangreindum
ástæðum er ekki hægt að komast
hjá því að sekta menn, sem vegna
vanrækslu á að tilkynna sig eru
ekki rétt staðsettir í spjald-
skránni 1. desember, þó að þeir
tilkynni sig áður en þeir fá kvaðn
ingu frá sakadómara.
Tekið er hart á því, ef menn
láta undir höfuð leggjast að til-
kynni sig eins og iögboðið er. Af komu sína til landsins, og
illri, en óhjákvæmiiegri, nauðsyn sömuleiðis ef menn eru lengi á
eru nú allir, sem vanrækja til
kynningarskyldu látnir sæta
ábyrgð lögum samkvæmt.
Það er Hagstofan, sem kærir
menn fyrir brot gegn lagaákvæð-
einhverjum stað, eða fara stað
úr stað, án þess að tilkynna sig.
Það er eðlilegt, að mörgum
þyki súrt í broti að vera kærðir
fyrir brot eins og þetta, en á hitt
unum um tilkynningarskyldu, |jer ag Rfa, að það skiptir hið op-
enda sér hún um rekstur allsherj- ínbera, mörg fyrirtæki og ýmsa
arspjaldskrárinnar. sem á alla agra aði!a) miklu, að íbúða-
sína framtið undir þyí, að fram- s!ll.ar SgU sem réttastar. Þar við
kvæmd tilkynningarákvæða kom kggfjgf, ag þag er hverjum og
ist í gott horf. Auk Hagstofunn- i ejnum fyrjrhafnarlítið að sinna
ar standa þessir aðilar að spjald- þessarj skyldu og líka vorkunn-
skránni: Berklavarnir ríkisins, arjausf ag gera það eins langan
Bæjarsjóður Reykjavíkur, Fjár- fima 0g menn hafa haft til þess
málaráðuneytið og Trygginga- að átta sig á ákvæðunum. Og
stofnun ríkisins.
UM 800 KÆRUR í REYKJAVÍK
Tilkynningarákvæðin, sem hér
er um að ræða, komu til fram-
kvæmda vorið 1953. Framan af
var lögð megináherzla á að kynna
svo er líka alltaf, í útvarpi og á
annan hátt, verið að minna menn
á að tilkynna sig.
HÚSRÁÐENDUR VERÐA
LÁTNIR SÆTA SEKTUM
Húsráðendur eru lögum sam-
almenningi þessar reglur, en við- kvæmt í ábyrgð fyrir því, að til-
urlögum var ekki beitt 2 fyrstu kynningarskyldu sé fullnægt. —
árin, þó að mikil brögð væru að Hingað til hefur verið látið nægja
því, að menn vanræktu tilkynn- að veita brotlegum húsráðendum
ingarskyldu. í lengstu lög voru áminningu, en innan skamms
aðgerðir miðaðar við það, að kom verða sektarákvæði látin koma
ist yrði hjá kærum í stórum stíl. til framkvæmda einnig gagnvart
Haustið 1954 var tilkynnt marg- þeim.
sinnis í blöðum og útvarpi, að j
hafizt yrði handa um beitingu DREGIÐ VERÐUR ÚR KÆRUM
viðurlaga, ef menn bættu ekki ÞEGAR ÁSTÆÐUR LEYFA
ráð sitt í þessu efni. Því miður Hagstofan harmar það mjög, að
varð lítil breyting til batnaðar og áminningar og fortölur dugðu
síðastliðið vor hófust kærur í stór ekki til þess að koma almenningi
um stíl fyrir að vanrækja tilkynn j skilning um, að tilkynningar-
ingarskyldu. skyldan yrði ekki umflúin, og að
Sakadómarinn í Reykjavík hef- héðan af er ekki annars úrkosta
ur til þessa fengið um 800 kærur en að kæra alla, sem vanrækja
frá Hagstofunni. Hafa þær svo tilkynningarskyldu. En vonandi
að segja allar verið afgreiddar, Jíður ekki á löngu áður en fram-
enda hafa verið gerðar sérstakar kvæmd tilkynningarákvæðanna
ráðstafanir til að flýta afgreiðslu kemst í það gott horf, að óþarft
þessara mála. í nágrenni Reykja- verði að kæra menn eins almennt
víkur, þ. e. í Kópavogi, Mosfells- : og nú er gert.
sveit og á Seltjarnarnesi, enn-
fremur í Hafnarfirði og á Reykja i AÐKOMUMENN EIGA AÐ
nesskaga eru kærur eins víðtæk- TILKYNNA BROTTFÖR ÚR
ar.og í Reykjavík og hafa fjöl-j DVALARSVEIT JAFNT
margir einstaklingar á þessu OG KOMU f HANA
svæði verið kærðir. Fyrir j Fyrir nokkru var sú breyting
skömmu var og byrjað að beita gerð á tilkynningarákvæðunum,
viðurlögum í kaupstöðum utan að aðkomumenn voru skyldaðir
Faxaflóa og víðar á landinu.
Stundum líður nokkur tími,
til að tilkynna sveitarstjórn dval-
arsveitar brottför sína úr henni
sá, sem flytur, sýnir honum, áð-
ur en tilkynningarfresti lýkur
(þ.e. innan 7 daga) kvittun fyrir
því, að tilkynning hafi verið lát-
in í té. Er svo til ætlazt, að hús-
ráðandi — bæði á brottfararstað
og innflutningsstað — gangi eftir
því við þann, sem flytur, að hann
tilkynni sig, þannig að yfirleitt
sé ekki látin í té nema ein til-
kynning fyrir hver aðseturs-
skipti.
ALLIR ERU EINHVERS
STAÐARÁSKRÁ
Sá meginmunur er á eldri til-
högun þessara mála og hinni
nýju, að í stað þess að taka mann-
tal og skrá alla á hverju ári, eru
nú aðeins gerðar árlegar breyt-
ingar á vélspjaldskránni, eftir
tilkynningum um aðsetursskipti,
og eftir skýrslum presta um fæð-
ingar, skírnir, hjónavígslur og
mannslát. Að öðru leyti er alltaf
sami spjaldastofninn notaður við
gerð íbúaskráa, kjörskráa o. fl.
Hver einstaklingur á sitt spjald í
skránni, sem notað er ár eftir ár
við skrárgerð, unz viðkomandi
deyr eða flytur búferlum til út-
landa. Það getur því ekki átt sér
stað, að einstaklingur sé hvergi
á íbúðaskrá, þ. e. að hann sé
hvergi á landinu skráður, —
nema ekki hafi enn náðst til hans
einhverra hluta vegna. Hins veg-
ar er einstaklingur ekki á réttum
stað í spjaldskránni, ef farizt hef-
ur fyrir að tilkynna aðseturs-
skipti hans, en það hlýtur að
koma í ljós fyrr eða síðar.
Áður var það algengt, að menn
væru ým.ist hvergi á manntali,
eða að þeir væru samtímis skráð-
ir heimilisfastir í tveim eða jafn-
vel fleiri umdæmum, en þetta
hverfur úr sögunni með tilkomu
spj aldskrárinnar.
Athugasemd um 7% vexti
og yfirffærslu trygginga
Frá Samvinnutryggingum hef-
ur Mbh borizt eftirfarandi yfir-
lýsing:
í 247. tbl. Morgunblaðsins, út-
komnu 29. október s.l., birtist
grein með svofelldri fyrirsögn:
„Tryggingarfélag notar bágindi
bæjarfélags til að svæla undir sig
tryggingar“.
Út af fyrirsögninni og grein-
inni viljum vér gera eftirfarandi
athugasemd:
Bæjarútgerð Hafnarfjarðar fal-
aðist eftir láni hjá Samvinnu-
tryggingum á síðastliðnu sumri
til byggingar frystihúss, og bauð
unum hér, ef það er þá fáan-
legt.
c) Tryggingin: 2. veðréttur á
eftir all háu 1. veðréttarláni
er ekki fyrsta flokks og ætti
að heimila hærri vexti en af
1. veðrétti, en bankarnir munu
taka 7% af 1. veðréttar ián-
inu.
Niðurstaða af staðreyndunum
er sú, að vér höfum veitt Bæjar-
útgeró Hafnarfjarðar svo hag-
stæða skilmála í umræddum við-
skiptum, sem frekast er unnt á
voru landi.
Það er alkunna staðreynd, að
allar þær tryggingar, sem bæjar-
útgerðin þyrfti á að halda, enda
fengi hún ekki lakari kjör en
annarsstaðar. Lánskjörin urðu
þessi: Lánstími S ár, trygging:
2. veðréttur í hinu væntanlega
frystihúsi á eftir allháu láni á
1. veðrétti frá Landsbanka ís-
lands eða Framkvæmdabankan-
um, vaxtakjör 7% ársvextir. •—
Þetta eru megin drættir í sam-
komulagi, er gerðist milli aðila.
1. Um tryggingakjörin: Þau
tryggingakjör, sem bæjarút-
gerðin nýtur hjá oss eru sam-
bærileg eða betri en þau, sem
hún naut áður. Hverjum er
það nauðung að bæta kjör
sín?
2. Um lánskjörin:
a) Lánstími 6 ár: Lántakandi
hefur sjálfur valið lánstím-
ann. Hann telur sér eðlilega
ekki hag í því að reka starf-
semina lengur með lánsfé en
þörf er á.
b) Vaxtakjörin 7% árlega eftir á:
Þetta eru almennir útláns-
vextir nú gegn veði í fasteign-
um, jafnvel um 1. veðréttar-
lán sé að ræða og hjá bönk-
samlags Reykiavíkur
Greinargerð frá sf jórn samlagsins
þar til vitneskja fæst um brot jafnt og komu sína í hana, svo
gegn tilkynningarákvæðunum, en framarlega sem þeir eru tilkynn-
það kemur ávallt í ljós fyrr eða ingarskyldir (t.d. skólafólk er
síðar, enda er unnið að bví á ekki tilkynningarskylt í dvalar-
kerfisbundinn hátt að afla upp- sveit). Aðkomumaður í Reykja-
lýsinga um aðsetursskipti, sem vík með heirpilisfesti annars stað
hafa ekki verið tilkynnt.
Frá stjórn
Sjúkrasamlags Reykjavíkur.
EINS OG auglýst hefur verið
í blöðum og útvarpi, hefur
stjórn Sjúkrasamlags Reykjavík-
ur orðið að hækka iðgjöld sam-
lagsmanna frá 1. þ. m. að telja
um 8 krónur og verða þau 38
krónur á mánuði.
Eins og jafnan áður, var dregið
að hækka iðgjöldin þangað til
hækkun varð með engu móti
umflúin. í maí í vor var áætlað,
að samlagið mundi á árinu koma
VANRÆKSLA A AÐ
TILKYNNA TORVELDAR
OPINBER STÖRF
Vanræksla á að tilkynna að-
setursskipti er að sjálfsögðu eng
inn glæpur, en hún torveldar
mjög störf ýmissa opinberra að-
ila, svo sem sveitarstjórnar, skatt
yfirvalda, innheimtustofnana o.
m. fl. og bakar auk þess hinu
* / • ____! út með halla, nokkuð á annað
ar, verður Þanmg að tilkynna hundrað þúsund krónur. Útlitið
versnaði eftir því sem á leið
brottför sína úr Reykjavík, ef
hann á sínum tíma átti að til-
kynna komu sína þangað.
BREYTING A SKYLDUM
IIÚSRÁÐENDA
Sú breyting hefur líka verið
gerð á tilkynningarákvæðunum,
að húsráðendum er gert að
skyldu að tilkynna þá, sem gjajgj Landspítalans.
hverfa úr húsnæði þeirra, jafnt
árið og hinn 1. október skeði
hvort tveggja, að lyfjaverðskrá
hækkaði og að samlaginu var til-
kynnt hækkun daggjalda í Land-
spítalanum, úr kr. 75.00 í kr.
90.00. — Hefur daggjald annarra
sjúkrahúsa jafnan undanfarið
hækkað svipað og samtímis dag-
I Þegar svo var komið, þótti
opinbera mikil útgjöld. Einkum og þá, sem setjast að í því, enda sýnt ag rekstrarhalli á árinu
er það bagalegt, þegar vanræksla sé um tilkynningarskylda ein-, mundi verða yfir % milljón kr.,
á að tilkynna leiðir til rangrar staklinga að ræða. Húsráðanda ! og þótfi ekki fært að* láta sam-
staðsetningar manna í íbúaskrá á brottfararstað ber þannig að til jagjg taha á sig þann halla. Ið-
1. desember, þar eð á þeim er kvnna alla þá, sem flytja í annað gjaldahækkunin í tvo mánuði
bysgð skattálagning, skattinn- hús í umdæminu, og sömuleiðis gerir lítið eitt betur en að vinna
heimta. kjörskrár og iðgjaldaskrá alla aðkomumenn, sem hverfa á upp hallann, verði hann ekki
Trvggingastofnunarinnar. Maður, brott úr bænum. Með þessu eru meiri. Útgjöld ársins verða þá
sem hefur verið á réttum stað í auknar skyldur lagðar á herðar um 3 millj. kr. hærri en árið
spjaldskránni undangenginn 1. húsráðenda, en þar á móti kemur ! 1954.
desember, sleppur að jafnaði með nýtt ákvæði um, að tilkynningar- Á næsta ári er áætlað, að út-
áminningu, þó að hann tilkynni skylda húsráðanda falli niður, ef ] gjöld samlagsins verði um 28.6
af sinni hálfu að kaupa hjá oss útgeiðarfélög, iðnrekendur og
aðrir viðskiptamenn trygginga-
félaga falist eítir og fái lán hjá
tryggingaféiögunum og semji við
þau um tryggingar sínar, og það
er algengt að slíkar tryggingar
séu uppsegjanlegar og fluttar
milli félaga eftir ósk trygginga-
beiðenda. Hví skyldi Bæjarútgerð
Hafnarfjaraðr síður mega ílytja
sínar tryggingar milli félaga en
aðrir, og hví má hún ekki leita
beztu kjara eins og aðrir?
Vér viljum benda á, að það
mun hafa komið fyrir að trygging
var tekin á skip sem nýlega'bætt
ist í íslenzka flotann hjá félagi,
sem ekki bauð lægstu trygging-
arkjör, en gat útvegað lán út á
skipið. Ef Morgunblaðið vill slá
upp stórri vandlætingagrein um
það mál, þá gæti þar verið nokk-
ur ástæða.
Loks er þess að geta, að sam-
band trygginganna og lánsins er
háð ýmsum skilyrðum, sem bæj-
arútgerðin getur notað sem tíma-
takmörkun, ef hún álítur sér hag
í því.
I ljósi ofangreindra staðreynda,
verða ummæli Morgunblaðsins í
áminnstri grein: „lánskjörin ....
svo hraksmánarleg að einsdæmi
mun vera að nokkurt bæjarfélag
skuli binda sig á slíkan klafa“
að illgirnislegum staðleysum,
þeim mun fráleitari sem öllum
skynbærum mönnum er kunn-
ugt um ríkjandi ástanda í fjár-
málum vorum, og það má af því
vera ljóst, að hér er um svo góð
kjör að ræða, að þau fást hvergi
betri, og ennfremur orðin „notar
bágindi bæjarfélags til að svæla
undir sig tryggingar", sem ekki
verður litið öðru vísi á, en frek-
asta róg og níð af verstu tegund.
Ofantöldum tilefnislausum
árásum ásamt öðru af líku tagi
í ofannefndri grein, viljum vér
hér harðlega mótmæla og vér
viljum sérstaklega taka það fram,
að þótt Morgunblaðið beri blað-
ið Hamar í Hafnarfirði fyrir þess-
um tilefnislausu árásum, þá er
grein blaðsins þó skrifuð sjálf-
stætt, en ekki sem referat og má
þar til nefna að í grem Hamars
er þess getið, að tryggingarnar
verði gegn lægsta fáanlegu ið-
gjaldi á hverjum tíma, en þessu
er alveg sleppt í grein Morgun-
blaðsins. Morgunbiaöið ber því
ábyrgð á greininni sem slíkri.
Reykjavík, 31. október 1955
F. h. Samvinnutrygginga
Jén Ólafsson.
I • • •//
finmnaariniolcl
S.ÁRS
íra-
millj. króna og er það um 5
milljónum meira en gert er ráð
fyrir á yfirstandandi ári. Nálægt
helmingi þeirrar hækkunar er
vegna daggjaldahækkunar í
sjúkrahúsum, en daggjöld Land-
spítalans munu um áramót
hækka í 100.00 kr. Af hinum
helmingnum er aftur ríflega
helmingur vegna aukinnar heil-
brigðisþjónustu og munar þar
mest um hinn nýja hjúkrunar-
spítala í Heilsuverndarstöðinni,
sem áætlað er að kosti samlagið
ca. 1.3 millj. kr. á næsta ári,
auk þess sem stóraukin heilsu-
verndarstarfsemi og hin nýja,
fullkomna slysavarðstofa skapa
einnig aukin útgjöld. — Að öðru
leyti er um að ræða hækkun á
þeim liðum, sem beint eru bundn
ir við vísitölu, en reiknað er með
sömu vísitölu og gert er ráð fyrir
í fjárlagafrumvarpi fyrir næsta
ár.
Að endingu skal það fram tek-
ið að áætlunin, sem hækkun þessi
byggist á, var höfð eins lág og
nokkur skynsemi var í, og verð-
ur því fljótlega að endurskoða
hana. Við það bætist, að á næsta
ári er gert ráð fyrir talsverðri
fjölgun sjúkrarúma, en hvert
rúm mun kosta samlagið allt að
kr. 38.000.00 á ári. — Er því
mjög hætt við því að iðgjöld
þurfi að hækka eitthvað fyrri
hluta næsta árs.
Vegna þess hve þessi yfirlýsing
Samvinnutrygginga er langt mál
þykir rétt að benda á það, í stuttu
máli, að þar er staðfest, að láns-
kjörin eru 7% ársvextir til 6
ára. Hins vegar er ekki berum
orðum staðfest að skilyrði hafi
verið sett til viðbótar um að færa
skyldi tryggingar bæjarútgerðar
innar yfir á Samvinnutryggingar.
Mbl. hafði heimildir sínar eftir
Hafnarfjarðarblaðinu Hamri,
sem í fréttagrein vildi gagnrýna
þessar fjármálaráðstafanir bæjar-
stjórnarinnar. Er slíkt ekki nema
eðlilegt, þar sem margir í Hafn-
arfirði telja, að með þessu sé ver-
ið að binda þungan fjárhagslegan
bagga á bæjarfélagið. Er ekki
nema sjálfsagt, að blað bæjárbúa
haldi áfram að gagnrýna allt sem
það telur miður fara í stjórn kaup
staðarins.