Morgunblaðið - 20.11.1955, Page 9

Sunnudagur 20. nóv. 1955
MORGUN BLAÐIÐ
Reykjavíkurhréf: v Laugardagur 79. nóvember
VegabréfaskyEda afnumin — Bngðir útflutningsafurua — Gjaldeyrisaðstaða
bankanna — Vinstristjórnar skútan að sökkva — Skipbrot tveggja stjórnmála-
lciðtoga — Verzlunarfélag Vestur-Skafifeliinga — Fólkið þáði ekki ráð Tíma-
Ve&abréfaskylda
afnumin
FRÁ ÞVÍ hefir nýlega verið
skýrt að vegabréfaskylda ís-
lendinga gagnvart Norðurlönd-
um, muni verða afnumin 1. des.
næstk. Getur íslenzkt ferðafólk
þá ferðazt til Noregs, Danmerk-
ur, Svíþjóðar og Finnlands, án
þess að hafa vegabréf.
Áður höfðu hin Norðurlöndin
afnumið vegabréfaskyldu sín í
milli.
Af því er töluverður hægðar-
auki, að þessar náskyldu þjóðir
skuli ekki lengur þurfa vega-
bréf, er þær ferðast á milli
landa sinna. Raunar má segja,
að það hafi tiltölulega minnsta
þýðingu fyrir íslendinga, enda
þótt þeir ferðist meira til Norð-
urlanda en nokkurra annara
landa. En margir íslendingar,
sem fara utan til þeirra landa,
ferðast jafnframt til ýmissa ann-
erra landa. En þá verða þeir að
sjálfsögðu að hafa vegabréf sitt
3með sér. Engu að síður er það
mikill fjöldi fólks, sem njóta
mun hagræðis af þeirri ráðstöf-
un, sem nú hefir verið gerð.
Að því hefir lengi verið unn-
ið, að Norðurlöndin felldu vega-
toréfaskyldu úr gildi sín í milli.
Hefir það starf nú borið góðan
árangur.
Birgðir útflutnings-
afurða 313 milljónir
króna að verðmæti
ALLMIKIÐ hefir undanfarið
verið rætt um ástandið í gjald-
eyris- og efnahagsmálum okkar.
Af því tilefni er ástæða til þess
að gera þau mál nokkuð að um-
talsefni. Er þá rétt að athuga
fvrst útflutninginn, það sem af
er þessu ári.
Þ. 1. nóv. í ár höfðu verið
fluttar út íslenzkar vörur fyrir
658,5 millj. kr. en á sama tima
i fyrra fyrir 690,7 millj. kr. En
samkvæmt skýrslu, sem Fiskifé-
Jag íslands hefir nýlega gert um
birgðir útflutningsafurða í land-
inu 1. nóv. s. I., nam verðmæti
þeirra samtals 313 millj. kr.
Á sama tíma í fyrra nam
verðmæti óútfluttra útflutn-
ingsafurða 208 millj. kr. —
Birgðir útflutningsafurða eru
því 105 millj. kr. hærri að
verðmæti nú en á sama tíma í
fyrra.
Langsamlega stærsti hluti
þeirra útflutningsafurða, sem nú
bíða útflutnings, er freðfiskur-
ínn. Eru nú birgðir af honum
fyrir 90 milljónir króna. Út-
flutningsverðmæti óútfluttrar
skreiðar nemur nú 76 millj. kr.,
saltsíldar 41 millj. kr., landbún-
aðarafurða 35 'millj. kr. og verk-
aðs saltfisks 28 millj. kr.
G j al dey risaðstaða
bankanna
ÞESSU næst er rétt að athuga
gjaldeyrisaðstöðu bankanna. —
Hún var, sem hér segir 1. nóv.
siðastl.:
Inneign í dollurum 99,4 millj.
kr.
Skuld við EPU lönd 114,8
millj. kr.
Skuld við vöruskiptalönd 19,7
millj. kr.
Samkvæmt þessum tölum verð-
ur niðurstaðan sú, að skuld
bankanna í erlendum gjaldeyri
nemur nú 35,2 millj. kr.
1. nóv. árið 1954 var gjald-
eyrisaðstaðan hins vegar þessi:
Inneign í dollUfúWi 186,5 millj.
3kr.s. .u -s jo<-í .bfiíiðuO
Skuld við 'EPU 1 lönd 75*6
millj. kr; ■ töuO .0SK .baú
Skul'd við vöruskiptalönd 22,2
millj; kr. fnúin-.; ,v..^, ,
Heildarniðurstaðan'- • varð þá
manna — Þegar moldln rýkur í lognl
Vinstri-stjórnarskútan — þannig hugsar teiknarinn sér siglingu hennar í dag.
sú, að islenzkir bankar áttu inni1
í erelendum gjaldeyri tæplega
88,8 millj. króna.
Aðstaffa bankanna hefir því
versnaff um nærri 124 millj.
kr. frá 1. nóv; í fyrra. Er
þaff nokkru hærri upphæð i
heldur en birgffaaukningin j
nemur, samkvæmt skýrslu
Fiskifélags íslands, sem getiff
var hér aff framan.
Upplýsingar þessar hefir blað-
ið fengið hjá Viðskiptamálaráðu-
neytinu.
Heildarútflutningur
um 900 millj. kr.
TELJA verður líklegt, að heild-
arútflutningsverðmætið muni í
ár nema nær 900 millj. kr. En
s. I. ár nam heildarútflutningur-
inn um 840 millj. kr.
Þrátt fyrir verkföllin .á þessu
ári eykst útflutningsverðmætið
þannig nokkuð.
Ástandið í efnahagsmálum
okkar er vissulega alvarlegt.
En til þess er samt aldrei á-
stæffa aff mála þaff of svörtum
litum. Þjóðin verffur aff líta
raunsætt á hag sinn og sníffa
sér stakk eftir vexti. Sá er
sannastur og einlægastur
framfaramaður, sem vill miffa
framkvæmdir og umbætur
þjóffar sinnar viff fjárhagslegt
bolmagn hennar á hverjum
tíma.
Hitt leiffir aldrei til far-
sældar, aff reisa sér hurffarás
um öxl og neita að viffur-
kenna augljósar staffreyndir.
Vinstristjórnar skútan
að sökkva
SVO virðist nú komið, sém
vinstristjórnar skútan sé áð
því komin að sökkva. Bæði Fram
sóknarflokkurinn og Alþýðu-
flokkurinn hafa lýst því yfir, að
samvinna við kommúnista um
ríkisstjórn komi ekki til greina.
Urðu nokkur átök um þessa
stefnuyfirlýsingu á miðstjórnar-
fundi Alþýðuflokksins um sið-
ustu helgi. En mikill meirihluti
miðstjórnarinnar var mótfallin
allri samvinnu við kommúnista.
Þetta er mikið áfall fyrir fjar-
istýrða flokkinn, ,á. Íajandi. Hann
;hefir byggt rriiklár vonir á vinstra
[samstarfi, TOTY: IlMT úr
þeirri einangrap, jem kann.héfir
■'verið í unda^fafjin ári-Um síð-
ustu áramót^- þegpr hirin hfiikli
veiðimaður, formaður Framsókn-
arflokksins, lýsti því yfir„ að Skipbrot tveggja
samstarf við „hálían Sósíalista-1
flokkinn“ kæmi vel til greina, tók stjornmalaleiðtoga
hjartað að slá örar í brjósti leið- TVEIR stjórnmálaleiðtogar hafa
toga kommúnistaflokksins. Þeir öeðið skipbrot við strand vinstri
höfðu þá nýlega myndað Vinstri- stjórnarhugsjónarinnar. Það eru
stjórn í Alþýðusambandi íslands Þeir Einar Olgeirsson og Her-
með því að kljúfa Alþýðuflokk- mann Jónasson. Einar Olgeirs-
inn í verkalýðshreyfingunni. Nú ®on hefir verið óþreytandi í bar-
kviknaði von um það, að Fram- aiiu sinni fyrir að rjúfa ein-
sóknarflokkurinn slægist með í anSrun flokks síns. En honum
förina. , hefir mistekizt það. Honum hef-
f skjóli þessarar trúar hleyptu ir aðeins tekizt að kljúfa vesal-
kommúnistar af stað stórverk- in§s Pinu litla flokkinn enn einu
j sinni, og var hann þó ekki til
*■ skiptanna fyrir.
Hermann Jónasson, sem veit,
félagsins hefðu verið rúmlega 40
manns. Nú væru þeir hins vegar
orðnir nokkuð á fjórða hundr-
að. Er því ekki fjarri sanni að
tala félagsmanna hafi nær tí-
faldast á fyrstu 5 starfsárum
þess.
Fyrsta starfsár félagsins var
vöruvelta tæpar 4 milljónir kr.
En árið 1954 var hún orðin nærri
6 millj. kr. Gert er ráð fyíir
að hún verði á þessu ári allmiklu
hærri.
Fólkið þáði ekki ráð
Framsóknar
ÞEGAR þessi verzlunarsamtök
voru mynduð, ætluðu Fram-
sóknarmenn vitlausir að verða.
Tíminn var látinn niða hið nýja
samvinnufélag viku eftir viku og
mánuð eftir mánuð. Kaupfélags-
stjóri einn var látinn halda því
fram, að hagsmunir fólksins í
hverju héraði væru bezt tryggð-
ir með því, að þar væri aðeins
ein verzlun, sem Framsóknar-
menn stjórnuðu. Öll samkeppni
um viðskipti fólksins væri ekki
aðeins óþörf heldur beinlínis
skaðleg.
Fólkiff í Vestur-Skaftafells-
sýslu hefir ekki þáff þessa
ráðleggingu Tímamanna. Þaff
hefir eflt hið nýja verzlunar-
félag og stöffugt aukiff viff-
skipti sín við þaff. Engum heil-
vita manni í Vestur-Skafta-
fellssýslu kemur þaff nú til
hugar, aff verzlunin hefffi orð-
iff almenningi þar hagkvæni-
ari ef aðeins ein verzlun hefffi
verið þar. Nú eru Framsókn-
armenn líka löngu hættir aff
þora aff halda þeirri firru
iram.
Þegar moldin rýkur
í logni
ÞAÐ er einkennilegt, þegar
moldin tekur upp á því að rjúka
T? j''eiðjmenn verða að vera j logni. En þau ósköp gerðust þó:
klæddir sem hkustum litum
sem
landslagsins, sem þeir veiða í“,
hafði boðið upp á samvinnu við
á fundi í miðstjórn Alþýðu-
flokksins um síðustu helgi. Þar
var samþykkt skorinorð ályktun
.hálfan Sósíalistaflokkinn" um um það> að helzta verkefni AI-
siðustu áramót. En það tilboð þýðuflokksins á næstunni, væri
vakti engan fögnuð út um sveit- að gera Sjálfstæðisflokkinn á-
ír landsms. A fundum þeim, sem hrifalausan í íslenzkum stjórn-
raðherrar Framsóknarflokksins málum. Að þessu verkefni hefir
heldu ut um héruð á s. 1. vori, pinulitli flokkurinn ákveðið að
kom hvarvetna fram rík andúð vinna á næstunni. Engin ályktun
gegn þvi. Ofbeldisverk og yfir- var hins vegar gerð um það, að
gangur kommúnista í verkföllun- nauðsyn bæri til þess að líma
um siðastliðinm vetur, var fólk- hinn fjórklofna flokk íslenzkra
mu hvarvetna í fersku minni. jafnaðarmanna saman.
Ragnar Jónsson kaupfélagsstjóri
í Vík í Mýrdal. — Fólkiff í Vest-
ur-SkaftafelIssýslu eflir Verzl-
unarfélagið með hverju árinu,
sem líður.
föllum og hófu hernaðaraðgerðir
gegn afkomuöryggi þjóðarinnar
á s. 1. vetri.
Kommúnistum tókst að
skapa kapphlaup milli kaup-
gjalds og verðlags og raska
því jafnvægi, sem ríkt hafði
í efnahagsmálunum undanfar-
in ár. En þeim tókst ekki að
framkvæma vinstristjórnar-
hugsjón sína. Þegar tii átti að
Og nú er skutur vinstri
stjórnar skútunnar síginn í
sjó almennrar andúðar þjóff-
arinnar. Tveir stjórnmálaleið-
togar standa þar enn þá í
stafni, vonsviknir og dauftrú-
affir á framtíðina. Einari Ol-
geirssyni er þaff þó nokkur
huggun aff halda enn þá
vinstri stjórn í Alþýffusam-
bandinu meff hjálp mannsins,
sem sveik í sjálfstæðismálinh
á lýðveldissumrinu. Hjarta
Hermanns Jónassonar gleffzt
hins vegar nokkuð viff þaff, aff
vita hvernig veiðimenn eiga
að vera klæddir í því lands-
lagi, sem þeir veiða í. Má því
segja, aff ekki hafi öll ljós-
glæta veriff slökkt fyrir þeim
í skammdeginul!
Verzlunarfélag
Vestur-Skaftfellinga
Sennilega hefir þaff veriff
taliff öllu erfiffara vifffangs, en
aff eyffa meff öllu áhrifum
Sjálfstæðisflokksins. Svona
dauftrúaðir eru blessaðir Al-
þýffuflokksmennirnir á ein-
inguna innan flokksins. Ef
þaff ef til vill engin furffa,
eins og allt er í pottinn búiff.
En fyrrgreind ályktun miff-
stjórnarinnar hefir vakiff hlát-
ur um allt land, Verffa þaff
sennilega einu áhrifin, sem
hún hefir.
taka, leizt hvorki Framsókn-. FYRIR skömmu birtist hér í
arflokknum né Alþýffuflokkn- blaðinu samtal við Ragnar Jóns-
um á sálufélag viff hina fjar- 1 son kaupfélagsstjóra í Vík í Mýr-
stýrffu. Hins vegar ákváffu dal; En hann er eins og kunnugt
þessir flokkar að héfja samn- er verzlunaretjöfi Verzlunarfé-
ihga sín í núlli um kosninga- j lags - Veátur'-Skaftfbllinga; ^Þessi'
bandalög Framsóknarflokks- verziunarsamtök :almennings í<
ins og Alþýffuflokksins viff VBétúrvSkBfiafellssýsJu eru nú
næstu kosningar. En komma-
n tetrin fengu ekki að vera með.
i'Svíður þeim þaff nú sárlega.
ian það bil 5iS&ra göuiúl.. -.v6c
-Lþessu samtairiKkýjrði -Ragnar
Jónsson frá því, i.að sttrfnendur
Samið uni smíði
sorpeyðinjíar
tækja
Á FUNDI bæjarraffs s. I.
föstudag var lagt fram frv. aff
samningi viff Vélsmiffjuna
Héðinn h. f. um smíði og upp-
setnhigu- sorpeyffingartækja
og var samþvkkt aff heimila
i borgarstjóra að undirritu verk
samning skv. frumvarpinu.
Þessa merka ma|s: cverðtir
síffar getið nánat hór-1 blaff-
inu. ■ t- > ;i